Þjóðviljinn - 16.05.1975, Side 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 16. mai 1975.
Oddi svarað
23. april sl. lauk deilu verk-
stæðismanna á Selfossi við kaup-
félagsstjórn K.A. eftir margra
vikna vinnustöðvun. Hafa þau
mál oft verið rakin hér i Þjóðvilj-
anum og verður það ekki endur-
tekið hér.
Er deila þessi leystist sendi
Oddur Sigurbergsson,
kaupfélagsstjóri, frá sér eins-
konar afsökunarbeiðni og var
greinargerð sú birt i heilu lagi I
sumum blaðanna. Fjölmörg
atriði i greinargerð Odds voru
ákaflega villandi, ef ekki beinar
rangfærslur. Taldi Þjóðviljinn þvi
ekki rétt að birta hana athuga-
semdalaust. Nú er greinargerð
þessi birt hér á slðunni meö
athugasemdum blaðsins og er
rétt að birta þetta þótt seint sé svo
að rangfærslurnar standi ekki án
mótmæla i siðari tima athugun.
,,Hr. Snorri Sigfinnsson, bif-
vélavirki, trúnaðarmaður bif-
vélavirkja hjá K.Á. Selfossi.
Ólöglegt verkfall starfsmanna
á járniðnaðarverkstæðum K.A.
hefur nú staðið i þrjár vikur.
Tilefni verkfallsins var uppsögn
Kolbeins Guðnasonar frá 1. mai
að telja, skv bréfi kaupfélagsins
dags. 25. mars undirrituðu af
mér.
Að morgni fimmtudagsins 3.
aprilkomst þú á heimili mitt eftir
að hafa áður haft samband við
migisima.Erindiþitt varað hóta
mér þvi, aö allir iðnaðarmenn
kaupfélagsins myndu samstundis
leggja niður vinnu, nema ég skil-
yröislaust drægi til baka upp-
sagnarbréfið til Kolbeins.
Undir þessa hótun þina var ég
ekki reiðubúinn að gangast.
Það hefur orðið hlutskipti mitt
á nær níu ára starfsferli hjá K.A.
að gera marga óvinsæla ráð-
stöfun til þess að verja félagið
áföllum við erfiða rekstraraf-
stöðu. A það vafalaust einnig við
um mál það, sem varð tilefni til
hinna ólögmsétu verkfallsaðgerða
ykkar, er valdið hafa félaginu og
ykkur sjálfum ómældu tjóni.
Rétt er að vekja athygli á þeirri
staðreynd, að uppsögn Kolbeins
miðast við- 1. mai n.k., þ.e. að
virtur var mánaðaruppsagn-
arfrestur skv. gildandi kaup- og
kjarasamningum undirrituðum
af ykkar trúnaðarmönnum og þar
skýrt tekið fram, að uppsagnar-
frestur sé gagnkvæmur.
Þegar umrædd morgunheim-
sókn átti sér stað, voru þvi enn
fjórar vikur til stefnu. Eðlilegt
hefði verið að þeir, sem ekki töldu
sig geta unað málsmeðferð
minni, hefðu notað timann fram
til 1. mai til sáttaumleitana. Þess
i stað kusuð þið að hefja þegar
ólöglegar verkfallsaögerðir.
Sáttatilraunir stjórnar Kaupfé-
lags Arnesinga og Vinnumála-
sambands samvinnufélaganna
hafa engan árangur borið og
veldur þar eingöngu óbilgjörn og
óhagganleg afstaða ykkar verk-
fallsmanna. Þannig hafið þið með
öllu neitað að hlusta á tilboð
okkar um annað starf Kolbeini til
handa. Þó er hér um að ræða starf
innan sömu deildar.
Það er mál þeirra, sem til
þekkja, að Kolbeinn hefði getað
tekið við þessu starfi með fullum
sóma, og þar með hefði málið
verið úr sögunni. Þvi miður hlaut
þessi sáttatillaga ekki náð fyrir
augum ykkar, sem fyrir verk-
fallinu standið.
Ég hefi frá upphafi verið
þeirrar skoðunar, að mál þetta
snúist aðeins að litlu leyti um
persónu Kolbeins Guðnasonar. í
afstöðu ykkar til tilboðs okkar um
nýtt starf til handa Kolbeini
þykist ég sjá þessa skoðun endan-
lega staðfesta. Mál þetta snýst að
minum dómi um óánægju fárra
starfsmanna kaupfélagsins með
starfsaðferðir minar sem kaup-
félagsstjóra.
I starfi minu sem kaupfélags-
stjóri K.A. hef ég oftar en ég fái
töluákomiðátttveggja kosta völ:
annars vegar að vera allra vinur
hins vegar að gera það sem ég
taldi nauðsynlegt til þess að
tryggja hag félagsins og þar með
hag þeirra hundruða starfs-
manna, sem eiga atvinnuöryggi
sitt undir velgengni þess.
Það er ekkert launungarmál,
að ég hefi jafnan valið siðari kost-
inn, og það er heldur ekkert laun-
ungarmál að einmitt vegna þessa
mundu nokkrir starfsmanna
kaupfélagsins fegnir vilja sjá
annan setjast I sæti mitt. Hafandi
þetta i huga hef ég boðið kaup-
Stuttur
eftirmáli við
kaupfélags-
deiluna
á Selfossi.
Athugasemdir
Odds — og
svör við þeim
félagsstjórninni að vikja til fram-
búðar úr starfi sem kaupfélags-
stjóri K.A. og þá að sjálfsögðu
með það fyrir augum, að brottför
min mætti verða til þess að binda
enda á „Kolbeinsmálið”, sem
fjöimiðlar hafa svo nefnt.
Kaupfélagsstjórnin hefur neitaö
að taka boð mitt i þessum efnum
til greina, og m.a. með tilliti til
þeirra erfiðu rekstrarskilyrða,
sem nú fara i hönd, hef ég ekki
talið mér fært að taka einhliða
ákvörðun i málinu. Einnig ber á
það að lita, að brotthvarf mitt úr
starfi er i sjálfu sér engin trygg-
ing fyrir lausn málsins.
Ég vék að þvl áður, að ég hefi
jafnan leitast við að setja hag
félagsins ofar persónulegum til-
finningum. Mér er ljóst, að hinar
ólögmætu verkfallsaðgerðir ykk-
ar eru nú komnar á það stig, að
við svo búið má ekki lengur
standa. Verður þvi sá að vægja,
sem vitið hefur meira. Ég harma
að sáttatilboð af hálfu félagsins
hafa engan hljómgrunn fengið i
ykkar hópi. Hins vegar skirskota
ég til hins forkveðna: „að með
lögum skal land byggja, en með
ólögum eyða” og neita að viður-
kenna það ofbeldi, sem Kaupfélag
Arnesinga hefur verið beitt með
tilstyrk fjöldasamtaka verka-
lýðshreyfingarinnar, án þess að
gerð hafi verið hin minnsta til-
raun til þess að kynna sér máliö
frá báðum hliðum.
Til þess að firra félagið frekara
tjóni af aðgerðum ykkar tilkynni
ég hér með að ég hefi ákveðið að
draga til baka uppsagnarbréf til
Kolbeins Guðnasonar dags. 25.
mars s.l.
Ég hefi tilkynnt Kolbeini bréf-
lega um þessa ákvörðun mlna.
Virðingarfyllst,
pr.pr. Kaupfélag Arnesinga
Oddur Sigurbergsson”
1. 1 sambandi við tilefni og
aðdraganda verkfallsins sleppir
Oddur mikilvægum atriðum.
Hann nefnir „morgunheimsókn”
trúnaðarmanns bifvélavirkja
fimmtudaginn 3. april, en hann
minnist ekkert á það, að 2 dögum
áður, eða þriðjudaginn 1. april,
sama dag og Kolbeini barst upp-
sagnarbréfið I hendur, kom
trúnaðarmaðurinn, Snorri Sig-
finnsson, á skrifstofu kaupfélags-
stjórans til að leita skýringar á
uppsögn Kolbeins. Þá skýringu
fékk hann: Bréf Kolbeins til
kaupfélagsstjórans frá 22. mars
hefði ráðið úrslitum um það að
kaupfélagsstjórinn ákvað að
segja honum upp.
A þetta minnist Oddur ekki i
bréfi sinu, og ekki er þetta heldur
nefnt i fréttatilkynningu kaupfé-
lagsstjórnarinnar frá 9. april.
Þetta er samt aðalatriði málsins:
manni er sagt upp störfum fyrir
að láta i ljós skoðun sina, en það
hefurum alllangtskeiö verið talið
til mannréttinda hér á landi.
2. Oddur talar um „sáttatil-
raunir stjórnar Kaupfélags
Arnesinga og Vinnumálasam-
bands samvinnufélaganna”, og
„tilboð okkar um annab starf Kol-
beini til handa.” A fundi sínum 8.
april kærði stjórnin sig ekki einu
sinni um að ræða verkfallið eða
tilefni þess við verkfallsmenn,
eins og þeir buðu upp á, heldur
eingöngu annað mál, sem ekkert
var minnst á i verkfallskröfunni.
Siðar bauð formaður stjórnar
kaupféiagsins, Þórarinn Sigur-
jónsson, verkfallsmönnum, að
taka verkstæðin á leigu. Reyndar
var þessu aðeins slegið fram sem
hugmynd, og engin atriði þar
tiltekin eða ákveðin.
Starfsmaður Vinnumálasam-
bands samvinnufélaganna ræddi
við 2 trúnaðarmenn verkstæðis-
manna. Ekki kom fram að hann
hefði neitt umboð frá kaupfélags-
stjórn eða kaupfélagsstjóra til að
semja við verkfallsmenn um
kröfu þeirra. Það sem fram kom
hjá honum var það, að ekki taldi
hann útilokaö að kaupfélags-
stjórinn myndi kannski geta
fallist á að Kolbeinn skipti um
starf, en ekkert umboð hafði þessi
maður til tilboða eða samninga,
eins og áður segir Hins vegar
skiptir það ekki meginmáli, —
verkfallsmenn töldu ekki sitt
verkefni að semja um starfa-
skipti Kolbeins.
3. Oddur talar um það „ofbeldi
sem Kaupfélag Arnesinga hefur
verið beitt með tilstyrk fjölda-
samtaka verkalýðstffeyfingar-
innar, án þess að gerð hafi verið
hin minnsta tilraun til að kynna
sér málið frá báðum hliðum”.
Þjóðviljanum er kunnugt um
það, að þeir forystumenn í verka-
lýðshreyfingunni sem beittu sér
fyrir fjársöfnun verkfalls-
mönnum til stuðnings vissu vel
um tilefni verkfallsins, enda
sumir þeirra gjörkunnugir
aðstæðum I K.A., t.d. forseti
Alþýðusambands Suðurlands. En
i þessu sambandi er rétt að það
komi fram, að mikillar tregðu
varð vart hjá öðrum aðilanum til
að gefa almeiiningi kost á að
kynna sér málið. Ekki vildi t.d.
kaupfélagsstjórinn gefa Þjóð-
viljanum neinar upplýsingar,
hvorki á fyrsta degi verkfallsins,
þegar það var fyrst reynt, né
siðar. Ekki vildi hann heldur gefa
alþjóð kost á skýringum sínum á
málinu i sjónvarpi, en það var
honum boðið af umsjónarmanni
þáttarins „Kastljós” meðan á
verkfallinu stóð. Og þær skýr-
ingar sem kaupfélagsstjórnin gaf
i fréttatilkynningu sinni frá 9.
april (undirritaðri af kaupfélags-
stjóranum) virtust leitast við að
dylja raunverulegt tilefni verk-
fallsins.
Magnús og Gylfi um
launajöfnunarbætur
Frumvarp rikisstjórnarinnar
um launajöfnunarbætur o.fl. til
staðfestingar á bráðabirgðalög-
um rlkisstjórnarinnar frá I haust
hefur að undanförnu verið til at-
hugunar hjá þingnefnd i neðri
deild. Nefndin hefur klofnað um
málið og skilar minnihlutinn,
Magnús Kjartansson og Gylfi Þ.
Gislason, séráliti sem hér fer á
eftir:
Frumvarpið um launajöfn-
unarbætur o.fl. var lagt fram i
upphafi þings til staðfestingar á
bráðabirgðalögum frá 24. sept-
ember i fyrra. Meginefni laganna
var að banna visitölubætur á
kaup, en ákveða I staðinn svokall-
aðar launajöfunarbætur, fasta
upphæð sem jafngilti aðeins broti
af þeim verðhækkunum sem yfir
höfðu dunið. Ekkert hefur verið
hreyft við frumvarpinu megin-
hluta þingtimans, þar til nú að
ætlunin er að lögfesta það á örfá-
um dögum, en svo breytt að þar
stendur naumast steinn yfir
steini.
Launajöfnunarbætur þær, sem
um er fjallað i 1. og 2. gr., eru nú
orðnar hluti af þvi bráðabirgða-
samkomuiagi, sem verkalýðsfé-
lög og atvinnurekendur gerðu 26.
mars sl. Að lögfesta þennan hluta
bráðabirgðasamkomulagsins er i
senn fáránlegt og ögrun við
verkalýðshreyfinguna sem mót-
mælt hefur mjög harðlega laga-
setningu um slik atriði. í 1. gr. er
einnig rætt um að „heildarsam-
tök aöila vinnumarkaðarins”
semji um kjör, og viröist i þvi
orðalagi felast tilraun rikis-
stjórnarinnar til að svipta einstök
verkalýðsfélög samningsrétti, en
þar er um að ræða mjög alvar-
lega Ihlutun um innri mál verka-
lýðshreyfingarinnar, skerðingu á
réttindum og lýðræði. Við leggj-
um þvi til að 1. og 2. gr. frum-
varpsins verði felldar niður.
3. og 4. gr. frumvarpsins fjalla
um greiðslu svokallaðra launa-
jöfunarbóta til bænda. Þar er búið
til kerfi sem er svo flókið að það
þjónar naumast öðrum tilgangi
en þeim að tryggja æðimörgum
skriffinnum atvinnu, m.a. eiga
A miðvikudaginn voru eftirfar-
andi frumvörp afgreidd sem lög
frá alþingi: Rlkisborgararéttur
fyrir 56 einstaklinga, Leiklistar-
skóli islands, Viðlagatrygging ís-
lands (og fékkst ekki að gera
neina bragarbót á frumvarpinu
fyrir ofriki ráðherra, en svo er að
skilja að lögin verði endurskoöuð
bráðlega), lifeyrissjóður starfs-
manna rlkisins (starfsmenn
stjórnmálaflokka fá aðild að hon-
um), Landgræöslulög (stjórnar-
frumvarp), mörk lögsagnarum-
dæmanna Reykjavikur og Kópa-
vogs, Húsnæðismálastofnun rik-
isins (smávegis breyting á eldri
þeir að skoða öll skattframtöl is-
lenskra bænda! Þá er ákveöið I 4.
gr. að aðeins þeir bændur, sem
framleiða niðurgreiddar búvörur,
megifá launajöfunarbætur! Eng-
in trygging er fyrir þvl að há-
launabændur geti ekki fengið
slikar greiðslur til jafns við aðra.
Allt er þetta kerfi svo flókið að
þess er enginn kostur að gera við
það skynsamlegar breytingartil-
lögur, og ekkert ráðrúm er til
þess að gera tillögur um aðra
skipan, svo mjög sem rlkisstjórn-
in rekur á eftir afgreiðslu máls-
ins. Við munum þvi ekki taka þátt
i atkvæðagreiðslu um þessar
lögum varðandi fé til eldri fbúða),
ráðstöfun gengismunar i þágu
sjávarútvegsins og loks staðfest-
ing á rikisreikningnum 1972.
Klofnuöu á
loðnu
Miklar umræður urðu i efri
deild um ráðstöfun gengismunar
og gerðust þau tfðindi að stjórn-
arliðið klofnaði og náöi klofning-
urinn inn I sjávarútvegsnefnd
deildarinnar. Þeir Halldór
Asgrimsson og Steingrimur Her-
mannsson lögðu til breytingar á
málinu, en ráðherra var mjög i
greinar, en vörum ríkisstjórnina
alvarlega við afleiöingunum af
framkvæmd hennar.
I. 5.-8. gr. er fjallað um bætur
almannatrygginga. Þar er um
nokkra hækkun að ræða á bótun-
um, en engu að siður er haldið
fast við þá stefnu að skerða kjör
aldraðs fólks og öryrkja enn frek-
legar en afkomu annarra þjóðfé-
lagsstétta. Með breytingartillög-
um okkar við 6. gr. leggjum við til
að aldrað fólk og öryrkjar fái
sömu bætur i krónutöiu og um var
samið i samningum verkalýðsfé-
laga og atvinnurekenda 26. mars,
en aðrar bætur trygginganna
hækki I sama hlutfalli. I breyt-
ingartillögum okkar við 7. gr.
leggjum við til að tekjutrygging
hækki i samræmi við visitölu, svo
að viðbótarbætur til þeirra, sem
naumasta afkomu hafa, haldi
verðgildi sinu.
Þessar breytingartillögur okk-
ar fela i sér hækkun á útgjöldum
almannatrygginga, en tij þess að
mæta þvi leggjum við til að i nýrri
grein verði ákveðið að svokallað-
ur verðhækkanastuðull komi ekki
mun að fá málið afgreitt með
hraða úr deildinni óbreytt þannig
að það þyrfti ekki að fara aftur til
neðri deildar og daga þar kannski
uppi. Tillögur þeirra Halldórs og
Steingrims miðuðu að þvi að fá
meira fé til loðnubræðslna en ráð-
herra hafði viljað skammta þeim.
Þær náðu ekki fram að ganga og
var frumvarpið að lokum sam-
þykkt óbreytt.
Hlutaskiptum raskað
Þeir Stefán Jónsson og Jón Ar-
mann Héðinsson gagnrýndu
frumvarpið mjög harðlega og
skiluðu séráliti um það úr sjávar-
Þingsjá
til framkvæmda á þessu ári, en sá
stuðull mun gera flesta atvinnu-
rekendur og fjáraflamenn skatt-
frjálsa án tillits til afkomu þeirra.
Borgi þessir aðilar eðliiega skattg
munu þeir standa undir þeirri
hækkun á bótum almannatrygg-
inga sem við gerum tillögu um og
vel það.
Við lokaafgreiðslu málsins var
allt I einu bætt við nýrri grein um
óskylt efni, málefni f járfestingar-
lánasjóðanna, en ætlunin er að
verðtryggja eða gengistryggja
lán þeirra I vaxandi mæli. Þar er
um að ræða fjölþætt vandamál,
nátengt heildarstefnu I atvinnu-
og efnahagsmálum. Ovissan i
þeim efnum er svo mikil að við
teljum ekki timabært að taka á-
kvarðanir um lánakjör fjárfest-
ingarlánasjóðanna nú og leggjum
þvi til að sú grein falli niður.
útvegsnefnd. Þeir bentu á að það
leiðir ekki til réttlátrar lausnar á
vanda sjávarútvegsins vegna
hækkaðs eldsneytisverðs, en
raskar grundvelli hlutaskipta og
stuðlar þannig að auknu misrétti.
Fluttu þeir tillögur i samræmi við
þetta álit sitt og meðal þeirra var
ein um 13% hækkun fiskverðs frá
15. febrúar. Tillögur þeirra voru
felldar af þingmönnum stjórnar-
flokkanna.
Gengiságóði til
verkafólks
1 nefndaráliti þeirra Stefáns
Jónssonar og Jóns Armanns sagði
ma.:
„Hagsmunaaðilar, sjómenn,
útgerðarmenn og fiskverkendur
hafa allir látið i ljós andstöðu
Kramhald á bls. 10
Tíu ný lög afgreidd