Þjóðviljinn - 31.05.1975, Blaðsíða 11

Laugardagur 31. maf X975 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA lí
Sjávarútvegsráðherra segir allt í lagi með
U ndirbor ðsgreiðslur
til útgerðarinnar
því þœr séu ekki svo almennar!
Það hef ur lengi verið vit-
að, að stórar fjárfúlgur
eru greiddar útgerðar-
mönnum fram hjá hluta-
skiptum. Þessar greiðslur
koma fram sem viðbót við
auglýst fiskverð, og/eða
þær eru greiddar með
veiðarfærum. Það var þó
ekki fyrr en í vor, að eitt-
hvað sást um þetta á
prenti.og einvörðungu hér
í Þjóðviljanum, og virðist
einsýnt að hin dagblöðin öll
ætla sér að þegja þetta
mál í hel.
Upphafið að skrifum Þjóðvilj-
ans um þetta mál var, að sjómenn
komu að máli við okkur hér á rit-
stjórninni og sögðu að undir-
borðsgreiðslur væru orðnar það
tiðar að ekki væri lengur stætt á
þvi að þegja yfir þeim, þvi sjó-
menn ættu fullan rétt á að fá afla-
hlut af þessum greiðslum, sem af
öðru verðmæti, sem hver skips-
höfn aflar.
Fyrstir til þess að játa þvi, að i
undirborðsgreiðslur ættu sér stað
voru þeir Marteinn Jónasson, for-
stjóri BUR og Kristján Ragnars-
son, framkvæmdastjóri Lands-
sambands isl. útvegsmanna.
Forstjóri BOR staðfesti það, að
hann hafði tekið við tilboði frá út-
gerð báts, sem BÚR hefur keypt
fisk af undanfarin ár, þess lags,
að BÚR greiddi 10% ofan á upp-
gefið meðalverð auk nokkurra
annarra friðinda, sem útgerðin
skyldi njóta. Þessu tilboði hafnaði
forstjórinn fyrir hönd BÚR og fór
bátur þessarar útgerðar þvi til
annars fiskkaupanda, Tómasar
Þorvaldssonar I Grindavik, en
það hafði einmitt verið önnur
fiskverkunarstöð sem boðið hafði
útgerð téðs báts þau kjör, sem út-
gerðin fór fram á, að BÚR veitti.
Formaður LÍÚ, Kristján
Ragnarsson, játti þvi að hafa
heyrt undirborðsgreiðslusamn-
inga akkúrat eins og blaðamaður
lagði þá fyrir hann, 10% ofan á
fiskverð, eina netaslöngu fyrir
hvert tonn af fiski og fl. og fl.
Sagði formaðurinn þetta mjög al-
gengt, og benti á ákveðinn aðila,
sem byði slikar greiðslur til út-
gerðar, Tómasar Þorvaldssonar.
Næst verður það fyrir að blaða-
maður hefur tal af Tómasi
Þorvaldssyni, fiskverkanda og
útgerðarmanni og formanni
stjórnar Sambands Isl. fisk-
framleiðenda, SIF.
Afneitun og afturhvarf
Neitaði Tómas algerlega að
hafa tekið þátt i slikum undir-
borðsgreiðslum og sagðist fráleitt
hafa heyrt af þeim.
Stuttu eftir samtal blaðamanns
við Tómas, svona 10 til 15 minút-
um siðar, hringdi Kristján
Ragnarsson, framkvæmdastjóri
LIú, i blaðamann. Sagðist hann
hafa verið að tala við Tómas
Þorvaldsson, og eftir það simtal
væri sér ljóst, að hann hefði gjör-
samlega misskilið spurningu
blaðamanns og sagðist ekkert um
undirborðsgreiðslur vita!
Það er i sjáifu sér engum greiði
gerður með þvi að vera að dylgja
um ástæður fyrir hughvarfi
Kristjáns Ragnarssonar, og
reyndar ástæðulaust. Astæðan
hlýtur að liggja i augum uppi:
Framkvæmdastj. talaði af sér
sjálfsagt vegna þess, að ein-
hverja smástund hefur hann
gleymt samábyrgðarskyldu
islenskra fjármálaspekúlanta.
Eftir að hafa fengið staðfest-
ingu á slikum yfirborgunum hjá
Æskulýðsbúðir
við Eystrasalt
Eins og á undanförnum árum, mun Félag-
ið Island-DDR senda hóp unglinga til
dvalar i alþjóðlegum Æskulýðsbúðum i
Prerow við Eystrarsalt.
Dvölin i æskulýðsbúðunum er á timabilinu
6.-22. júli 1975 og er ætluð börnum á aldr-
inum 12—14 ára.
Þátttakendur greiða ferðakostnað, en dvöl
á staðnum er ókeypis. Börn meðlima i
Félaginu Ísland-DDR ganga fyrir. Farar-
stjóri er með hópnum.
Frekari upplýsingar gefa:
Kristin J. Halldórsdóttir simi 86496 og örn
Erlendsson simi 36717
FÉLAGIÐ ÍSLAND-DDR
HEIDELBERG
sem ný digulvél til sölu.
Upplýsingar í síma 42002
tveimur mönnum er svo gjörla
máttu til þekkja, svo og staðfest-
ingu formanns Sjómannafélags
Hafnarfirðar, Öskars Vigfússon-
ar, sneri blaðið sér til sjávarút-
vegsmálaráðherra, Matthiasar
Bjarnasonar.
Ráðherrann sagðist hafa heyrt
svipaðar undirborðsgreiðslusög-
ur, en samt kæmi sér slikar upp-
lýsingar, sem Þjóðviljinn hafi
veriðmeð, á óvart. Sagðihann, að
slikar greiðslur væru ekki til þess
að skapa traust sjómanna né
heldur stjórnvalda á þeim sem i
hlut ættu, og það að slikar greiðsl-
ur ættu sér stað kæmi mjög á
óvart með tilliti til þess hverja
fiskverkendur hefðu sagt vera af-
komu atvinnugreinar þeirra.
Að lokum sagði ráðherra: „Ég
hef fullan hug á að komast til
botns I þvi hvað er satt og rétt i
þessu máli og þetta eru mjög
óeðlileg vinnubrögð, sem þarna
eiga sér stað.”
Með þessari yfirlýsingu ráð-
herrans hefði mátt halda, að mál-
ið væri komið i heila höfn, og
undirborðsgreiðslurnar yrðu
rannsakaðar, lögum komið yfir
þá, sem þar brutu lög á sjómönn-
um og sjómönnum fenginn sinn
hlutur af aflaverðmætinu.
En orð þessa ráðherra var þvi
miður ekki hægt að taka trúanleg.
Staðfesting
bankakerfisins
I haust er leið og fram eftir öll-
um vetri hefur verið unnið að þvi i
viðskiptabönkum útgerðarinnar,
að fara ofan i skuldaliði hennar
með það íyrir augum að veita út-
gerð langtímalán til greiðslu á
óreiðuskuldum.
Sá maður, sem helst vann þetta
verk fyrir Landsbankann, Helgi
Backmann, sagði i viðtali við
Þjóðviljann, að I reikningum
þeim, sem farið hefði verið yfir i
Landsbankanum hefði boriö á
undirborðsgreiðslum i friðindum
og hærra fiskveröi. Með þessari
yfirlýsingu þótti sýnt, að auðvelt
væri að sanna undirborðsgreiðsl-
urnar ef vilji væri fyrir hendi hjá
stjórnvöldum.
I sama tölublaði Þjóðviljans og
Helgi skýrir frá þvi að undir-
borðsgreiðslur séu til skjalfestar i
reikningum fyrirtækja ræðir
blaðið við tvo menn, Jón Arm.
Héðinsson, alþingismann og fisk-
verkanda, sem sagði, að slikar
greiðslur væru engin nýlunda, og
Jón Axel Pétursson, formann
stjórnar þeirrar útgerðar, sem
fór frá BÚR til Tómasar
Þorvaldssonar vegna þess að
BÚR vildi ekki greiða fyrir fisk-
inn á sama hátt og Tómas. Jón
Axel sagði undirborðsgreiðslur tii
sinnar útgerðar tóma lygi.
Og enn er einn tilkvaddur, for-
stjóri Bæjarútgerðar Hafnar-
fjarðar, Einar Sveinsson. I viðtali
við Þjóðviljann sagði hann, að
undirborðsgreiðslur ættu sér ekki
stað núna, þvi enginn fiskur væri
keyptur þessa stundina og siðan
að það skipti engu máli hvort slik-
ar greiðslur hefðu átt sér stað eða
ekki!
Alþingismenn vitna
Miðvikudaginn 7. mai er málið
svo loks komið inn á alþingi. I
umræðum um ráðstafanir i
sjávarútvegi lýsti einn þing-
manna stjórnarinnar, Pétur
Sigurðsson, yfir þvi, að undir-
borðsgreiðslur væru opinbert
leyndarmál og af þeim ættu sjó-
menn að fá sinn hlut. I sama
streng tóku aðrir þingmenn.
Matthias Bjarnason
Ráðherra sjávarútvegsmála tók
þannig til orða, að sjómönnum
bæri ótvirætt að fá sinn hlut af
yfirborgunum á fiski og kvað
rikisstjórnina hafa fullan hug á að
upplýsa hversu háttað væri með
umræddar yfirborganir.
Samábyrgðarráðherrann.
Nú hefði mátt halda, að málið
væri að komast á það stig, að það
yrði til lykta leitt á allra næstu
dögum.
Fimmtudaginn 22. mai er ekk-
ert farið að gerast i málinu, en
játning formanns LIÚ og for-
stjóra BÚR hafði birst i Þjóðvilj-
anum 1. mai. Föstudaginn 23. mai
birtir Þjóðviljinn viðtal við sjá-
varútvegsráðherra, Matthias
Bjarnason. Þessi stóryrti ráð-
herra, sem áður hefði lýst áhuga
. á þvi að komast til botns i málinu
og lýst þvi yfir, að sjómenn ættu
að fá hluta af þessu undirborðs-
greiðslufé, vitnar i Þjóðviljanum
þennan dag og segir, að ekkert'
verði gert i málinu af ráðuneytis-
ins hálfu.Reyndar sagði ráðherr-
ann einnig: „Ef það er rétt að •
greitt hafi verið undir borðið
hærra fiskverð en verðlagsráð
ákvað, þá hygg ég, að það sé afar
sjaldgæft...” Aður i sama viðtali
heldur ráðherrann þvi fram að
ekkert sé hægt að gera i málinu
þvi þar standi fullyrðing gegn
fullyrðingu.
Þar með hafði ráðherrann gert
sér grein fyrir þvi að hann átti að
taka þátt i samábyrgð á svina-
riinu, og þvi yrði hann að láta
málið fram hjá sér fara athuga-
semdalaust úr þessu. Hann geng-
ur meira að segja svo langt, að
yfirlýsa það, að sé svindl nógu
fátitt sé það i lagi og ástæðulaust
að fetta fingur út i það!
Hvaö hefði heiðarlegur
ráðherra gert?
I téðu viðtali segir ráðherra
einnig að hann eða ráðuneytið
skorti lagaheimild til þess að gera
nokkuð I málinu. Þetta er að
sjálfsögðu endileysa.
Ráðherra, sem fer með sjávar-
útvegsmál, og ætlar sér að
stjórna þeim og stýra þannig, að
heiðarleiki við rekstur þeirra sé i
fyrirrúmi, getur aö sjálfsögðu
heimtað öll þau gögn, sem hann
telur sig þurfa til þess. Hann hlýt-
ur að geta beðið um gögn ákveð-
inna útgerðarfyrirtækja og á-
kveðinna fiskverkunarfyrirtækja
vilji hann sjá þessi gögn. Hann
getur einnig fengið þau gögn, sem
til þarf að kanna þetta mál tii
hlitar hjá Landsbankanum og
Útvegsbankanum.
En til þess þarf vilja. Til þess
þarf einnig heiðarleika.
Af leiðingar
Undirborðsgreiðslur hafa
margháttaðar afleiðingar.
Þegar þær eru stundaðar kem-
ur ekki fram raunveruleg staða
útgerðar og fiskvinnslu sama
hvað Þjóðhagsstofnun reiknar oft
og mikið. Við þetta skekkist að
sjálfsögðu allur útreikningur á
stöðu þjóðarbúsins i heild og það
á þann veg, að mun verri staða er
sýnd á pappirum, en i raun er,
sem þýðir, að atvinnuvegirnir
geta greitt hærri laun en þeir telja
sig geta gert.
Þá er og um það að ræða, að
fiskverðsákvörðun er gerð út i
loftið. Þegar fiskverð er ákveðið
eru margir þættir teknir þar inn i
til lækkunar á þvi, svo sem kostn-
aður fiskvinnslunnar og fl. og fl.
Þegar hlutaskiptaprósenta er á-
kveðin eru að sjálfsögðu teknir
ótal liðir þar inn i, svo sem kostn-
aður af útgerð, veiðarfærakostn-
aður og fl. og fl. Þennan kostnað
fá útgerðarmenn siðan greiddan
annars staðar frá. Veiðarfæra-
kostnaður getur þvi verið tvi-
reiknaður inn i kostnaðarhliö
dæmisins ásamt fjölmörgum öðr-
um þáttum.
Niðurstaða verður svo sú, að
fiskverð til sjómanna verður
ávallt mun iægra en það þyrfti að
vera og hlutaskiptaprósentan
einnig.
Nú er þegar svo komið, að
helmingur af aflaverðmæti er
tekinn af óskiptu, áður en farið er
að skipta á milli sjómanna og út-
gerðar. Það er þvi langur vegur
frá þvi að sjómannastéttin megi
við þvi að láta stela frá sér leynt
og ljóst. Slik eru ekki kjör hennar.
En alvarlegastar geta þó af-
leiðingarnar orðið vegna við-
bragða sjávarútvegsráðherra.
Þar með sjá þeir, sem leika sér að
þvi að svindla á almenningi að
það er allt i lagi. Stjórnvöld koma
ekki til með að gera neitt, þar eru
þeirra menn fyrir. Og ekki hafa
farið sögur af viðbragðsflýti né
skörungsskap dómskerfisins, svo
einskis þurfa þeir iils að vænta
þaðan. Þeir munu þvi halda
áfram iðju sinni til óþurftar fyrir
islenskt þjóðfélag.
Nema við breytum þjóðfélag-
inu. Er ekki kominn timi til þess
arna?
Úlfar Þormóðsson.
Tilboð óskast í nokkrar
fólksbifreiðar
er verða sýndar að Grensásvegi 9, þriðju-
daginn 3. júni kl. 12-3.
Tilboðin verða opnuð i skrifstofu vorri kl.
5.
Sala varnarliðseigna.
AÐALFUNDUR
Kaupfélags Hafnfirðinga verður haldinn
mánudaginn 2. júni i Skiphól og hefst kl.
20.30.
Dagskrá: Samkvæmt samþykktum
félagsins.
STJÓRNIN