Þjóðviljinn - 02.06.1976, Blaðsíða 10

10 SÍÐA — ÞJÓDVILJINN Miðvikudagur 2. júni 1976.
Viðtal við Anatolí Karpov heimsmeistara
Ég gæti teflt allan daginn
Einsog mörgum er kunnugt,
er heimsmeistarinn i skák,
Anatoli Karpov, að læra
hagfræði. Þessvegna var ekkert
eðlilegra en að viðtal við hann
birtist i timaritinu Ekonomia i
organisatsia promyslennovo
proisvodstva (Hagfræði og
skipulag iðnaðarins). En búast
má við að fl. en hagfræðingar
hafi áhuga á svörum Karpovs...
Hagfræði og skák
— Þú ert fyrsti hagfræðingur-
inn sem nærð svona langt i
skáklistinni. Áður hafa verk-
fræðingar, lögfræðingar, blaða-
menn og stærðfræðingar orðið
heimsmeistarar, en enginn hag-
fræðingur. Er eitthvert sam-
band milli hagfræði og skák-
listar?
— Ég held ekki að um beint
samband sé að ræða. Eigum við
að breyta orðalaginu á
spurningunni? Hvernig stóð á
þviað ég, skákmaðurinn, valdi
einmitt hagfræði, og hvernig
kemur það heim og saman við
skákina?
Þao ör erfiít aö íinna eitínvaö
likt með þessu tvennu, nema ef
vera skyldi að hvorttveggja
krefst rökréttrar hugsunar.
Rökrétt hugsun er mikilvægust.
Þar er komið fyrirbæri, sem er
grundvallaratriði bæði i skák og
hagfræði.
— En er ekki eitthvað sam-
eiginlegt i teoriu beggja þessara
greina?’ Hjálpar ekki stærð-
fræðiþekkingin þér? Er það ekki
einmitt hún sem býr að baki
þessa margumtalaða
„rationalisma” i leikmáta
þinum ?
— Ef til vill er réttara að
segja, að maður læri jafnhliða
skákteoriu og hagfræðiteoriu.
Án efa nýtur maður góðs af þvi
á báðum sviðunum. Hvað
snertir útreikning á
hagstæðustu lausninni má vafa-
laust finna sameiginlega
púnkta. En að sjálfsögðu er ekk-
ert samband milli hagfræði-
menntunar og skákhæfileika.
Ég vil þar að auki halda þvi
fram, þvert ofan i útbreidda
skoðun, að ekkert samband sé á
milli stærðfræði og skáklistar.
Ég þekki nokkrn stórmerstara
sem kunna ekkert i stærðfræð:
og hafa aldrei fengist við hana.
— Hvað segir þú um tölvu-
skák? Heldurðu að tölvur komi
til með að hafa áhrif á skák-
menn?
— Þetta er erfið spurning,
mjög erfið. Að þvi er ég best veit
eru tölvurnar enn fremur
slappar i skák. Ég held að
iangur timi muni liða þar til
tölva getur komið i staðinn fyrir
skákmenn. Það er mögulegt að
með timanum tefli hún á við
stórmeistara og geti þá orðið
skákmönnum að gagni, þar eð
mikið er af hreinum reiknings-
vandamálum i skák, sem tölva
getur leyst úr á auðveldan máta
en skákmaðurinn ræður ekki
við.
— Þú hefur sagt i viðtali, að
uppáhaldsnámsgrein þin sé
pólitisk hagfræði. Hvernig
stendur á þvi?
— Það er erfitt að útskyra.
Alveg eins og það er erfitt að út-
skýra hvers vegna ég fæst við
skák. Mér þykir gaman að skák.
Ég get ekki hugsað mér að vera
án hennar. Sama máli gegnir
um áhuga minn á hagfræði, og
þá sérstaklega pólitiskri hag-
fræði. Ef til vill er það vegna
þess að hugsuður á borð við
Marx lagði grundvöllinn að
þeirri fræðigrein.
Lærifeður
- I fjölmiðlum hefur stil
þinum verið likt við stil
Botvinniks og Capablanca. Er
það rétt?
— Hvað Capablanca snertir, er
það alveg eðlilegt. Kennslubók
hans var fyrsta skákbókin sem
ég las spjaldanna á milli.
Hugmyndir hans hafa haft áhrif
á mig, en varla er rétt að segja
að ég noti þær. Það er ómögu-
legt, þvi að hver skákmaður,
sem náð hefur vissum árangri,
verður að koma með eitthvað
nýtt, eitthvað frá sér sjálfum, til
þess að ná lengra. Einu sinni
var Capablanca ósigrandi, en
svo fundu menn upp aðferðir til
að tefla við hann. Þannig er um
alla skákmenn. Það væri vita
þýðingarlaust fyrir mig að fara
að tefla eins og Capablanca.
Botvinnik hefur haft stóru
hlutverki að gegna i skák-
menntun minni. Hann var fyrsti
kennari minn á heimsmæli-
kvarða. Þvi miður stóð sam-
starf okkar ekki lengi yfir.
— Hvernig gengur að sameina
skák og nám?
— Það gengur, en að visu
erfiðlega. Ég missti úr heilt
námsár. Það var þegar ég tefldi
i júnior-HM og neyddist til að
undirbúa mig rækilega. Þá
helgaði ég mig allan skák-
listinni. Allt lif mitt gengur i
hringi. Elest stóru mótin fara
fram á sama tima og prófin i
háskólanum. A veturna er það
sovéska keppnin, á vorin al-
þjóðleg stórmót. Þetta hefur i
för með sér að ég neyðist til að
„þenja út" próftimann. Sum
prófanna tek ég á undan skóla-
systkinum minum, önnurá eftir
þeim.
Hvað snertir daglegt skák-
nám, er erfitt að takmarka sig.
Ef ég er i „stuði” get ég teflt
allan daginn.
Fischer og ég
— Hvað finnst þér um skákstil
Fischers? Að hvaða leyti er
hann ólikur þinum stil?
— Robert Fischer er einn
sterkasti skákmeistari allra
tima. Hann hefur fært skák-
listinni sérstakan baráttuvilja.
Fischer teflir mjög brátt, hann
reynir að vinna hverja skák.
Sumum finnst still okkar
Fischers að einhverju leyti
likur, og að við höfum sömu af-
stöðu til skáklistarinnar. En ég
held að stór munur sé þar á. Við
teflum ekki á sama hátt. Þegar
við höfum hvitt teflum við báðir
til vinnings, reynum að fá for-
skot strax i upphafi og hagnýta
okkur siðan allt sem getur orðið
okkur til vinnings. En Fischer
teflir lika til vinnings þegar
hann hefur svart. Það geri ég
lika oftast, en leikur okkar er ó-
likur. Fischer reynir að sjá út
strax hvað á eftir að gerast.
Kannski er það þessvegna, sem
hann velur alltaf skörpustu
möguleikana. Ég fer öðruvisi
að. Ég reyni ekki að vinna eða
ná yfirhéndinni strax i upphafi.
Svartur stendur verr að vigi frá
upphafi, þvi að hann missir af
einu tempói. Þessvegna þarf
hann fyrst að jafna leikinn og
siðan reyna að ná yfirhendinni
og sigra andstæðinginn. Þannig
tefli ég þegar ég hef svart.
Fischer teflir mjög hratt,
sennilega hraðar en nokkur
annar n'ulifandi stórmeistari.
En það er vegna þess að hann
þekkir fjöldann allan af svo-
kölluðum standard-stöðum i
miðspilinu, svo ekki sé minnst á
byrjunarleikina, sem hann
hefur lært til fullnustu. Hann á
alltaf miklar birgðir af yfir-
gangsstöðum frá opnun til mið-
spils.
— En þú tefl.r lika hratt og
lendir sjaldan i timahraki.
— Já, það gerist sjaldan. Ég
vil halda þvi fram að sjálfs-
stjórn hafi stóru hlutverki að
gegna i baráttunni við tima-
hrakið. Hversvegna lenda
margir skákmenn i timahraki?
Vegna þess að þeir sóa timanum
i byrjun, af þvi að þeir halda sig
hafa nógan tima. Sú skoðun er
algeng meðal skákmanna, að sá
sem lendir i timahraki muni
gera það hversu mikinn við-
bótartima sem hann fær, hvort
sem það eru tiu minútur eða
hálftimi á leik. Það er vani
hans! Að sjálfsögðu er þess
krafist að maður hugsi skýrt og
reikni fljótt. Þeim eiginleika
býr Fischer yfir, og ég lika.
APN
Lifeyrissjóður
Austurlands
Umsóknir um lán
Stjórn Lifeyrissjóðs Austurlands hefur
ákveðið að veita sjóðfélögum lán úr sjóðn-
um i júli n.k.
Umsóknareyðublöð fást hjá formönnum
aðildarfélaga sjóðsins, og á skrifstofu
sjóðsins að Egilsbraut 11, Neskaupstað.
Nauðsynlegt er að umsóknareyðublöðin
séu fullkomlega fyllt út, og að umbeðin
gögn fylgi.
Umsóknir um lán skulu hafa borist til
skrifstofu sjóðsins fyrir 20. júni n.k.
Stjórn Lifeyrissjóðs Austurlands
Hitaveita Suðurnesja
óskar að ráða starfsmann sem allra fyrst.
Pipulagningaréttindi eða önnur hliðstæð
kunnátta áskilin. Umsóknir sendist skrif-
stofu Hitaveitu Suðurnesja, Vesturbraut
lOa, Keflavik, fyrir 12. júni.
Reiði vegna kjarn-
orkusamstarfs
Paris 31/5 reuter — Saia frakka á
kjamorkuveri til Suður-Afrfku
hefurvaldiömiklum úlfaþyt, ekki
aöeins i Frakklandi heldur einnig
i nágrannaiöndun um og Afriku.
Dagblaöið í Úganda nefndi
þessi viðskipti „rýtingsstungu i
bak Afriku” og Le Monde segir að
þetta fari illa saman við yfirlýst-
an vilja Giscard d’Estaings for-
seta til að reka „frjálslynda”
utanrikisstefnu.
Frönsk fyrirtæki urðu ofan á I
harðri samkeppni við annars
vegar þýskt fyrirtæki og hins-
vegar svissnesk - hollensk -
bandariska samsteypu fyrirtækja
um að reisa fyrsta kjarnorkuver
Suður-Afriku nærri borginni
Koeburg. Áætlaður kostnaður við
smiðina er 500 miljónir sterlings-
punda.
Taugaæsingur hefur einnig gert
vart við sig i Hollandi,
Vestur-Þýskalandi og Sviss og
stafaði hann einkum af vonbrigð-
um vegna þess að samkeppnin
tapaðist. Sendiráð Suður-Afriku i
Bonn segir að þýska fyrirtækið
Kraftwerk Union hafi ekki fengið
samninginn vegna neikvæðrar
greinar sem birtist i opinberu
málgagni Bonn-stjórnarinnar.
1 Sviss lýsti forstjóri
Brown-Boveri auðhringsins þvi
yfir að hollenskir sósialistar og
þingmenn hefðu komið i veg fyrir
að réttir aðilar fengju samning-,
inn með þvi að tefja fyrir gerð
hans.
ÚTBOÐ
Tilboð óskast i að steypa upp og gera fok-
helda skólaálmu við barna- og unglinga-
skólann að Reykhólum Austur-Barða-
strandarsýslu. Verkinu skal lokið 30.
september 1976.
útboðsgagna má vitja á Teiknistofuna s/f,
Ármúla 6, og hjá Inga Garðari Sigurðs-
syni, Reykhólum, gegn kr. 10.000 skila-
tryggingu.
Tilboð verða opnuð á sömu stöðum 21. júni
næstkomandi kl. 11.00 fyrir hádegi.
Frá Gagnfræða-
skólum Kópavogs
Innritun nemenda næsta vetrar i Þing-
hólsskóla og Vighólaskóla fer fram
fimmtudaginn 3. júni n.k. kl. 10—12 og
14—16 i skólunum. Innritun þessi nær að-
eins til þeirra sem ekki hafa þegar látið
innrita sig. Innritað verður bæði í skyldu-
námsdeildir og framhaldsdeildir, þar sem
gefinn verður kostur á kjörsviðum eftir
þvi sem þátttaka leyfir.
Skólaskrifstofan i Kópavogi