Þjóðviljinn - 22.12.1977, Side 4

4 SÍÐA — ÞJóÐVILnJINN' Fimmtudagur 22. desember 1977
Málgagn sósialisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Kari Haraldsson.
Umsjón með sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: úlfar Þormóðsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Sföumúla 6, Sfmi 81333
Prentun: Blaðaprent hf.
Siguröur
Líndal svarar
gagnrýni á
Málfrelsissjóð
Fyrir nokkru undirrituðu 78 menn skjal
þar sem þeir lýstu þvi yfir að þeir ætluðu
að stofna Málfrelsissjóð. Tilgangur sjóðs
þessa og tilefni að stofnun hans kemur
þannig fram i ávarpi stofnenda:
„Tilefni þessa ávarps eru dómar sem
nýlega hafa verið kveðnir upp i Hæstarétti
vegna ummæla sem fallið hafa i umræð-
um um hersetuna, eitt heitasta deilumál
þjóðarinnar siðustu þrjá áratugi Með
þeim hefur mörgum einstaklingum verið
gert að greiða háar f járhæðir i málskostn-
að og miskabætur handa stefnendum.
Undirritaðir telja nauðsynlegt að tryggt
verði fyllsta frelsi til umræðu um málefni,
sem varða almannaheill og til óheftrar
listrænnar tjáningar. Meðan þetta frelsi
er ekki ótvirætt tryggt, teljum við höfuð-
nauðsyn að slá skjaldborg um málfrelsið
og höfum i þvi skyni ákveðið að beita okk-
ur fyrir stofnun Málfrelsissjóðs.
Málfrelsissjóði verður ætlað það hlutverk
að standa straum af kostnaði og miska-
bótum vegna meiðyrðamála þegar stjórn
sjóðsins telur að með þeim séu óeðlilega
heftar umræður um mál, sem hafa
almenna samfélagslega eða menningar-
lega skirskotun. Skorum við á fslendinga
að styrkja sjóðinn með fjárframlögum”.
Eftir að sjóðsstofnunin var tilkynnt
opinberlega hafa birst nokkrar greinar i
dagblöðum um sjóð þennan aðallega þó
greinar gegn sjóðnum, tilgangi hans og
starfi. Þannig hafa birst i Morgunblaðinu
og Visi greinar þar sem staðhæft er að
með sjóðstofnun þessari sé i raun hvatt
til lögbrota. Einn stofnenda sjóðsins,
Sigurður Lindal, prófessor við lagadeild
Háskóla íslands, áður hæstaréttarritari,
hefur nú svarað þessum ásökunun blaða-
greinanna. Beinir hann svörum sinum
sérstaklega að lögfræðingi nokkrum sem
skrifaði grein i VIsi um Málfrelsissjóð.
Sigurður Lindal bendir i grein sinni á að
sjóði þessum sé I raun ætlað það verkefni
að tryggja að menn geti tjáð sig um
almenn málefni óheftir án fjárútláta.
Tilgangurinn er, segir Sigurður, ,,að
vernda þá sem undanfarið hafa verið
dæmdir og verða dæmdir á næstunni, og
um leið að stuðla að þvi að menn geti neytt
þeirra réttinda sem fylgja málfrelsi án
ótta við fjárútlát, sem oft fylgja lögsókn”.
Sigurður segir að stofnendur Málfrelsis-
sjóðs leggi áherslu á, ,,að Hæstiréttur hinn
nýi beiti meiðyrðalöggjöfinni þannig, að
hætta geti verið á þvi, að málfrelsi verði i
raun settar óæskilegar og ónauðsynlegar
skorður til umræðna um mál sem hafa
almenna samfélagslega og menningar-
lega skirskotun. Aðgerðirnar má skoða
sem hvatningu til dómstóla um að taka
upp breytta stefnu á þessu sviði”. í grein
sinni segir Sigurður Lindal frá þvi er
nokkrir fremstu forystumenn I sjálfstæð-
isbaráttu Islendinga stofnuðu félag sem
tók að sér að greiða sektir vegna meið-
yrðadóma. Segir prófessorinn að þessir
menn hafi haft málfrelsisviðhorf nýrra
tima að leiðarljósi, en um þessar mundir
var sett fyrsta stjórnaskrá Islendinga,
1874, en i henni eru skýr og ótviræð ákvæði
til þess ætluð að varðveita tjáningarfrelsi
og málfrelsi.
í grein sinni I dagblaðinu Visi lét Jón
Steinar Gunnlaugsson, lögfræðingur, að
þvi liggja að réttast væri að banna
Málfrelsiss jóðinn þar sem hann beitti sér i
raun fyrir lögbrotum! Jón Steinar er einn
af forystumönnum ungra Ihaldsmanna
sem gjarnan hafa frjálshyggju á vörun-
um. Honum svaraði Sigurður Lindal
þannig: „Hvers konar frjálshyggju að-
hyllist hann? Er það frelsi fjármagnsins
eins og Þjóðviljinn hefur borið ungum
sjálfstæðismönnum á brýn?”
Spurning Sigurðar Lindal er eðlileg og
rökrétt, en öll er grein hans samfelldur
rökstuðningur fyrir nauðsyn þess að
tryggja málfrelsi meðal annars með sjóð-
stofnun. Má það vera hinum nýja hæsta-
rétti, sem hefur kveðið upp alþunga dóma
i svonefndum VL-málum, nokkurt um-
hugsunarefni er einn fremsti fræðimaður
þjóðarinnar i lögum stigur fram og gagn-
rýnir i raun niðurstöður hins nýja hæsta*
réttar. Grein Sigurðar Lindals er einnig
eindregin hvatning til allra íslendinga
sem vilja slá skjaldborg um mikilvægustu
lýðréttindi að leggja fé af mörkum i Mál-
frelsissjóð þann sem 78 einstaklingar hafa
beitt sér fyrir að verði komið á stofn. Þeg-
ar hefur nokkurt fé safnast til sjóðsins, en
meira þarf til að koma, eigi sjóður þessi
að verða málfrelsinu i landinu sá bakhjarl
sem stofnendur hans ætlast til. —s.
Valdhroki
Oft hefur verið deilt um embættaveit-
ingar einstakra ráðherra hér á landi. I
þessum deilum sýnist jafnan sitt hverjum
og fer skiptingin gjarnan eftir stjórnmála-
flokkum. Nú hefur átt sér stað embættis-
veiting til þriggja mánaða sem allir erú
sammála um að sé i rauninni rammasta
hneyksli. Þannig er að orkumálstjóri tek-
ur sér þriggja mánaða leyfi. Hann leggur
til við brottför að einn deildarstjóra stofn-
unarinnar gegni störfum á meðan. Gunn-
ar Thoroddsen, orkumálaráðherra, huns-
ar þessa ábendingu orkumálastjóra og
tekur mann utan stofnunarinnar til þess
að leysa orkumálastjóra af i leyfi hans.
Hér er um ákaflega alvarlegt mál að
ræða. Þarna gæti skapast fordæmi sem
hefði áhrif fyrir allar rikisstofnanir: að
ráðherra skipi mann til afleysinga yfir
rikisstofnun i óþökk yfirmanns og starfs-
manna stofnunarinnar. Hér er komið
fram við opinbera starfsmenn af litils-
virðingu, en umfram allt valdhroka.
Gunnar Thoroddsen hefur sýnt á sér
margar undarlegar hliðar sem ráðherra.
Um þær verður ekki fjallað hér. En ljóst
er af vinnubrögðum hans við skipan
afleysingamanns hjá Orkustofnun að
valdið hefur spillt ráðherranum og töldu
þó flestir að þar yrði ekki á bætt frekar.
Hann hefur tekið þann alverlega sjúkdóm
valdamanna sem nefnist valdhroki.
Vinnubrögð manna sem eru haldnir af
slikri pest er óþarfi að láta bjóða sér. —s.
Tœtingslið
á tvistringi
Tveir af þingmönnum Al-
þýöuflokksins, þeir Eggert G.
Þorsteinsson og Jón Armann
Héöinsson, hafa látiö hafa þaö
eftir sér i blööum, aö þeir séu
hættir aö mæta á .þingflokks-
fundum Alþýöuflokksins, nema
svona endrum og eins, þegar
eitthvaö verulega mikiö liggi
viö.
Hinn fámenni þingflokkur Al-
þýöuflokksins er nú klofinn I tvo
álíka parta, — ööru megin eru
þeirEggertog Jón Armann, en I
hinum hópnum þremenningarn-
ir dr. Gylfi, Benedikt Gröndal
og Sighvatur Björgvinsson.
Aldrei hefur þessi djúpstæöi
klofningur komiö skýrar í ljds,
en viö undirbúning aö kosningu
fulltrúa i Noröurlandaráö nú i
vikunni.
Gylfi Þ. Gislason hefur mjög
lengi veriö fulltrúi Alþýöu-
flokksins i Noröurlandaráöi og
haföi fullan hug á aö haida þvi
sæti.
Nú kom hins vegar á daginn,
aö þeir Eggert Þorsteinsson og
Jón Armann höföu ekki lengur
nokkurn hug á aö styöja Gylfa
til setu i Noröurlandaráöi, en
leituöu hins vegar eftir sam-
starfi viö þingflokk Samtaka
frjálslyndra um kjör i Noröur-
landaráö.
Gylfi átti þvi ekki vis nema
þrjú atkvæöi, sitt eigiö, og svo
atkvæöi þeirra Benedikts og
Sighvats. Meö samvinnu viö þá
Magnús Torfa Ólafsson og Kar-
vel Pálmason gátu þeir Eggert
og Jón Armann hins vegar
myndaö fjögurra manna hóp, og
þannig oröiö einum fjölmennari
enliö Gylfa og meö þvf útilokaö
hann frá kjöri.
Magnús Torfi Ólafsson haföi
fallistá aö veröa i kjöri til Norö-
urlandaráös meö stuöningi
Eggerts og Jóns Armanns, og
var þá gert ráö fyrir Eggert,
sem varamanni Magnúsar
Torfa.
Viö þessar aöstæöur snéri dr.
Gylfi sér til bæöi stjórnarflokk-
anna og Alþýöubandalagsins og
leitaöi eftir stuöningi viö sig
Eggert og Jón Armann
gegn uppreisnarmönnunum i
eigin flokki. Var þeirri beiöni
hafnaö. Fundir voru haldnir I
þingflokkunum um máliö, en
Gylfifékk kosningunni frestaö á
meöan. Var beiöni Gylfa hafn-
aö.
Um tima var taliö, aö einir
tveir þingmenn Framsóknar-
flokksins væru tilbúnir aö styöja
Magnús Torfa Ólafsson i kosn-
inguá mótiGylfa.en úr þvivarö
þó ekki.
Hins vegarkom Iljós, aö Gylfi
reyndist eiga bróöur aö baki i
þingsölunum, þegar neyöin var
stærst. Þingflokkur Samtaka
frjálslyndra er sem kunnugt er
þverklofinn i tvennt ekki siöur
en þingflokkur Alþýöuflokksins.
Karvel Pálmason, formaöur
þingflokks Samtaka frjáls-
lyndra neitaöi aö styöja Magnús
Torfa ólafsson, formann sama
flokks, til kjörs i Noröurlanda-
ráö, en lét aö þvi liggja aö hann
myndi fremur gerast fjóröi
maöur i liöi Gylfa.
Opinberlega lýsir Karvel þvi
svo yfir i Dagblaöinu i gær, aö
hann hafi ætlaö sér aö sitja hjá
viö kosningu milli þeirra dr.
Gylfa og Magnúsar Torfa.
Þessiafstaöa Karvels Pálma-
sonar dugöi Gylfa til sigurs, þvi
þegar sýnt var aö ekki var unnt
aö tryggja Magnúsi Torfa nema
þrjú atkvæöi, en Gylfi átti lika
þrjú atkvæöi örugg og von 1
Karvel, — þá féllu þeir Eggert
og Jón Armann frá ráöagerö
sinni og Gylfi varö sjálfkjörinn
viö hliö þeirra Magnúsar Kjart-
anssonar og fjögurra þing-
manna rikisstjórnarflokkanna.
Dr. Gylfi má þvi sannarlega
launa Karvel Pálmasyni lifgjöf-
ina, og Karvel segir hróöugur i
Dagblaöinu i gær, aö þarna sjá-
ist hvaö óháöur þingmaöur geti
haft aö segja!!
En eitt er vist aö ekki veröur
ástandiö betra en áöur eftir
þetta upphlaup, hvorki i þing-
flokki Alþýöuflokksins eöa i
þingflokki Samtakanna.
Myndin sem viö blasir er
skýr:
Flokksbrot Alþýöuflokksins
og Samtakanna eru fjögur á Al-
þingi. I fyrsta brotinu eru þrir
menn, þeir dr. Gylfi, Benedikt
Gröndal og Sighvatur Björg-
vinsson; I öðru brotinu eru þeir
Eggert G. Þorsteinsson og Jón
Armann Héöinssoni i þriöja
brotinu er Magnús Torfi ólafs-
f son, og i fjóröa brotinu er svo
Karvel Pálmason.
Hvilíkar sameiningarhetjur!