Þjóðviljinn - 18.01.1978, Blaðsíða 7

Miövikudagur 18. janúar 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Viöhorf Morgunblaösins til Bandarikjanna og for-
dæming sumra sósíalista á Alþýöubandalaginu
ber hvort tveggja vitni um uppgjöf andspænis því
verkefni aö hugsa sjálfstætt.
Svanur
Kristjánsson
lektor:
Skammdegisraus
Gagnrýni i Bandarikj-
unum og Morgunblaðið
Höfundur þessa pistils dvaldi
nokkur ár i Bandarflcjunum. Oft
hvarflaöi i hugann samanburö-
ur á menningu þarlendra og Is-
lendinga. Skáldin segja, aö
hjörtum manna svipi saman i
SUdan og Grimsnesinu. Eigi aö
siöur eru þjóöir heimsins æriö
sundurleitar. Jafnvel tvær vest-
rænar þjóöir, Islendingar og
Bandarikjamenn, eru um margt
ólikar. Sumt I Bandarikjunum
er verra en hér á landi, t.d.
átakanleg fátækt viö hliö óhófs
og Urkynjunar spilltrar yfir-
stéttar. Ý mislegt var hins vegar
tvimælalaust til bóta. Sérstak-
lega þótti mér nýstárleg sú
gagnrýni, sem margir Banda-
rikjamenn beindu gegn eigin
samfélagi. Adeilan var aö visu
ekki mjög markviss og veldur
þar miklu, aö hefö sósialiskrar
bará ttu og hugmynda hefur ekki
náö aö festa rætur i Bandarikj-
unum. Andóf gegn rlkjandi
skipulagi tengist sjaldnast bar-
áttu verkalýöshreyfingar, held-
ur tekur á sig mynd tiskufyrir-
bæra: i gær hippahreyfingin, i
dag innhverf ihugun, á morgun
naflaskoöun.
Viö komuna til íslands þótti
mér áberandi, aö hér voru aö-
dáendur Bandarikjanna einlæg-
ari, en jafnframt einfaldari, i
lofi sinu um Bandarikin en yfir-
leitt þykir smekklegt þar I landi.
Málgagn þessa hóps var og er
Morgunblaöiö. A sama tlma og
frjálslyndblööi Bandarikjunum
(t.d. New York Times,
Washington Post, Chicago
Sun-Times) mótmæltu harölega
hryöjuverkum Bandarikja-
manna i Vletnam birtust i
Morgunblaöinu kaldastriös-
leiöarar. Þar var allt á hreinu.
Annars vegarlýöræöisrikin meö
Bandarikin i broddi fylkingar,
hins vegar heimskommúnism-
inn sem laut stjórn Kremlverja.
Fölskvalaus aödáun Morgun-
blaösins viröist án takmark-
ana.Watergate hneyksliö var
blaöinu tilefni skrifa, þar sem
færö voru ,,rök” aö þeirri niöur-
stööu, aö meinsemdin sannaöi
enn frekar ágæti stjórnarfars i
Bandarikjunum, annars heföi
Watergate-máliö ekki veriö
upplýst. Samkvæmt slikri rök-
semdafærslu má dauövona
krabbameinssjúklingur prisa
sig sælan ef hann veit meö vissu
aö banameiniö veröi krabba-
mein.
Allt er best á íslandi —
eða verst
Afstaöa Morgunblaösins er
rifjuö upp i þessu greinarkorni
vegna þess aö hún er gott dæmi
um ósjálfstæöi i hugsun (hliö-
stæö dæmi má finna meö lestri
annarra dagblaöa — Þjóöviljinn
er ekki undanskilinn). Veröld-
inni er skipt niöur I svart og
hvltt, siömenningu og villi-
mennsku, lýöræöi og einræöi.
Slikur hugsunarháttur viröist
vera algengur meöal Islendinga
og veldur oft hjákátlegu mati
þeirra á eigin þjóöfélagi. Þar
gildir örugglega ekki hinn gullni
meöalvegur. Stundum rikir
botnlaust vanmat: íslendingar
kunna ekki að meta snillinga,
skrifaöi Jónas Dagblaösrit-
stjóri, námsmenn nýkomnir
heim frá námi kvarta sárlega
yfir þröngsýni og fávisku land-
ans, sem ekki kann aö meta
hæfileika þeirraog menntun, is-
lenskir blaöamenn hrjá erlenda
gesti með spurningum á borö
viö „Eru ekki Islensku stúlkurn-
ar fallegar? Vatniö tært? Loftiö
hreint eöa Esjan falleg?”
1 annan staö eru tslendingar
gjarnir á aö skreyta sig bjálfa-
legu monti: Islendingar eru
uþplýstastirallraþjóöa.hér eru
allir jafnir og engin stéttaskipt-
ing, lslendingar eru duglegastir
— og umfram allt — gáfaöastir
allra, þola brennivinsdrykkju
öðrum fremur, o.s.frv.
Sósialísk hreyfing
Þessar lýsingar á „Is-
lendingseölinu” eru nokkuö ýkt-
ar, en engu aö siöur felst i þeim
nokkur sannleikskjarni. Aö
horfast I augu viö veruleikann,
sjá sjálfan sig i spegli, er visast
ekki ein af sterkustu hliöum Is-
lendinga (varla er þaö tilviljun,
aö á Islandi eru ekki framleidd-
ar kvikmyndir um islenskt
mannlif i ætt viö „Fiskimenn-
ina”, sem sjónvarpiö sýndi ný-
lega?). Þetta á einnig viö um is-
lenska sósialista, ekki sist yngri
kynslóöina, Eflaust draga þeir
dám af þjóðfélagi, þar sem
sleggjudómar eru almennir og
einfaldanir taldar sýna staö-
festu i hugsun. Hópur sósialista
er, aö eigin sögn, algjörlega
máttvana af angist og sorg
vegna þess hve Alþýðubanda-
lagiö er lélegur flokkur, sem
hindri alla fjöldabaráttu verka-
lýösins. Þess vegna beri aö leita
leiösagnar hjá „formúlu-
fræðingum” byltingarinnar, t.d.
1 Kina eöa Albaniu. Hæfileikar
sérfræöinga i sósialisma og
verkalýðsbaráttu eru sagöir
nýtast Ula eða ekki vegna svika
Álþýöubandalagsins. Stéttabar-
áttan á einna helst athvarf á
skemmtistööum, þar sem bar-
áttuglaöir framherjar
byltingarinnar „taka Vetrar-
höllina i hverjum sopa”, eins og
einn ágætur vinur minn komst
svo snilldarlega aö oröi.
Alþýöubandalagiö er ekki
gallalaus stjórnmálaflokkur og
sumt i starfsháttum þess er til
litillar fyrirmyndar. Flokkurinn
hefur t.d. ekki tekiö af nægilegri
festu á þeim vandamálum, sem
fylgja þátttöku sósialiskra
flokka I borgaralegum rflcis-
stjórnum. Hver var árangurinn
af slðustu vinstri stjórn? Hvað
geröi flokkurinn vel og hvaö
tókst illa? Slikar spurningar
hafa ekki verið ræddar af mik-
illi kostgæfni innan flokksins/
Starf Alþýöubandalagsins eða
starfsleysigetur hinsvegar ekki
veriö nein afsökun fyrir þá fjöl-
mörgu sósialista, sem eru
óvirkir I baráttunni. Sósialistar
veröa blátt áfram aö leggja
málstaönum meira liö, en þeir
gera. Sósialisminn er hugsjón
um breytingu á þjóöfélaginu
meö þátttöku fjöldans, en ekki
afsökun fyrir leti og starfsleysi.
Þeir sem ekki vilja „óhreinka”
sig á starfi I Alþýðubandalaginu
geta starfaö á öörum vettvangi:
i verkalýösfélögum, Samtökum
herstöövaandstæöinga, Rauð-
sokkahreyfingunni, Baráttu-
hreyfingu gegn heimsvalda-
stefnu, námsmannahreyfing-
unni.
Hins vegar ber aö snúast af
fullri einurð gegn öllum þeim
öflum, sem vilja hafna þeirri
reynslu og hefö, sem sósiallsk
hreyfing á Islandi hefur áunniö
sér. Ber þar hæst samtvinnun
sjálfstæöisbaráttu og verka-
lýðsbaráttu. „Aö fyrirlita upp-
runa sinn”, eins og Arni Björns-
son komst aö oröi i ágætri Dag-
skrárgrein 14. janiiar, er jafn
fáránlegtog auömjúk fylgispekt
viö Flokkinn. Viöhorf Morgun-
blaösins til Bandarikjanna og
fordæming sumra sósialista á
Alþýöubandalaginu ber hvort
tveggja vitni um uppgjöf and-
spænis þvi verkefni aö hugsa
sjálfstætt. Ráöandi öfl þurfa
ekki aö hafa áhyggjur af slikum
hugsunarmáta, þvi hann er
þeim til framdráttar. Hann er
hins vegar sósialiskri hreyfingu
til mikillar óþurftar.
Kveðjuorð
Sigurður Kolbeinsson
stýrimaður
Sist hefði mér dottið i hug, er ég
hitti kæran vin minn Sigurð
Kolbeinsson, stýrimann, að þetta
væri okkar siðasti fundur. En
skjótt skilur á milli. Hinn 8. janú-
ar féll þessi góði drengur i valinn.
Kynni okkar hófust þegar við
vorum unglingar um borð i b/v
Hilmi með hinum drenglundaða
og afbragðs skipstjóra Jóni
Sigurðssyni, föðurbróður Sigurð-
ar. Entust þau kynni meðan
hann lifði.
Sigurður var gjörfulegur mað-
ur að vallarsýn og sérstaklega
góðum gáfum gæddur. Hef ég fá-
sjonvarpið
bilað?.
Skjárinn
Sjónvarpsv€>r)?sfe5i
Begsíaáasírfflti 38
simi
2-19-40
um kynnst, sem voru jafn dreng-
lundaðir og hann. Var hann einn
af þeim, sem ætíð tók málstaö
minnimáttar og mátti aldrei
aumt sjá, eða hallað á neinn. Reis
hann þá upp og tók málstað litil-
magnans með þeirri reisn, að
aðrir urðu smáir við hlið hans.
Eins og fyrr getur, byrjaði
Sigurður snemma sjómennsku,
bæði með föður sinum og föður-
bróður og reyndist hann með
harðduglegustu sjómönnum, sem
--ég hef verið samtiða. Ungur fór
Sigurður i Stýrimannaskóla Is-
lands og lauk prófi 1950 við góðan
orðstir. Fór hann fljótlega sem
stýrimaður á togara og það held
ég muni hafa verið lán margra
unglinga að byrja sjómennsku á
skipi, sem hann var yfirmaður á.
Fyrirnokkrum árum varð hann
fyrir miklu áfalli, er hann missti
tviburabróður sinn Gisla, sem
einnig var afbragösgóður dreng-
ur, og bjó yfir miklum hæfileikum
sem rithöfundur ásamt fleiru,
sem honum var vel til lista lagt.
Fékk sá missir mikið á Sigurð og
sagöi hann mér einu sinni, að þar
hefði hann átt sárast um að binda.
Um nokkur árabil var Siguröur
á fragtskipum frá Noregi. Sigldi
hann viða um heim, og var um
tima staðsettur á Astraliu, en
kom að lokum heim, þvi hér kunni
hann best við sig.
Sigurður var góðum frásagnar-
gáfum gæddur og var unun að
sitja meö honum og hlusta á
sagnir um ferðalög hans og
reynslu. Það væri hægt að segja
mikið um alla mannkosti Sigurð-
ar og gera að löngu máli, en það
þekkti ég hann vel að ekki mundi
honum hafa likað slfkt, þvi hann
var hlédrægur i eðli sinu og tran-
aði sér aldrei fram hvorki i orði
eða verki, sem er aðalsmerki
allra velgerðra manna. Seint mun
gleymast okkur vinum hans
mannkostir og gæði þessa göfuga
Hrafnistumanns, þvi skapgerð óg
drenglyndi þeirra bjó svo rikt i
honum.
Votta ég móður hans og aö-
standendum dýpstu samúð viö
fráfall sonar og bróður. Sigurður,
hafðu þökk fyrir allt og allt. Ég
biö góðan guð að blessa minningu
þína, og allra okkar góöu félaga,
sem fallnir eru Ivalinn, og gefi
þér eilifan friö i dýrö hins mikla
alveldis.
Guðmundur Grettir Jósepssor
Frönsk Ijósmynda-
Sex listamenn eiga myndir á
sýningunni, sá elsti fæddur 1899
og sá yngsti 1923 og eru myndir á
sýningunni allt frá árinu 1932.
Listamennirnir eru Brassai, sem
hefur fengið viðurnefnið „Auga
Parisar”, llenri Cartier-Bresson,
Jean-Philippe Charbonnier, Ro-
bert Doisneau, Izis og Mark
Riboud.
I x 2 — 1 x 2
20. leikvika — leikir 14. janúar 1978
Vinningsröð: 12X — 1X1 —212—121
1. vinningur: 11 réttir — kr. 30.500.-
968 7834+ 30838(1/11,1/10) 41010(1/11,4/10) 40297(1/11,4/10)
1131 30259 32008(1/11,1/10) 40118(1/11,4/10) 40431(1/11,4/10)
1361 30720 33336(2/11) 40152(1/11,4/10) 40813(1/11,4/10)
7494+ 30837 34199 40167(2/11,6/10) 41187(1/11,4/10)
2. vinningur: 10 réttir — kr. 1.600.
227 5648 9212 31103 32596 34222 40347(2/10)
238 5703 9267 31157 32604 34227 40424
270 5733 9361 31158 32621 34232 40453(2/10)
354 6143 9491 31305 32663+ 34245 40492
506 6158 9504 + 31336 32698 34253+ 40532
510 6159 10141 31353 33002 34305 40575
554 6172 10310(2/10) 31429 33068 34306 40609(2/10)
1014 6203 10442 31588 33095 34398 40896+
1973 6834 30023 31653 + 33137 34430 40937(2/10)
2063 6967 30191 31832(2/10) 33258 35090+ 40961
2401 7838 30283 31854 33383 40053 41105(2/10)
2672 7954 30347 + 31958 33675 40079(2/10)
3019 8060 30360 31965 33683 40096(2/10)
4661 8421 30388(2/10) 32005 33958 40139
4741 + 8431 30491 32042+ 33960 40140(2/10)
4931 8530 30683 32049 34008+ 40149(2/10)
5029 8564 30839 32123 34018 40155(2/10)
5114 9042 30864 32292+ 34141 40158
5123 9125 30981 + 32293 34207 40166
5229 9157 31043 32591 34212 40169 + nafnlaus
Kærufrestur er til 6. febrúar kl. 12 ú hádegi. Kærur skulu vera skriflegar.
KærueyöublöD fást hjá umboösmönnum og aöalskrifstofunni. Vinningsupp-
hæöir geta lækkað, ef kærur vcröa teknar til greina.
Handhafar nafnlausra seöla verða aö framvisa stofni eöa senda stofninn og
fuilar upplýsingar um nafn og heimilisfang til Getrauna fyrir greiösludag
_ vinninga.
GETRAUNIR — lþróttamiöstööin — REYKJAVtK
syning
Þessa dagana stendur yfir
frönsk Ijósmyndasýning i Fanska
bókasafninu aö Laufásvegi 10,
Reykjavik. Sýningin er opin frá
kl. 17-22 alla daga fram til 22.
janúar.