Þjóðviljinn - 16.03.1978, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 16. mars 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
JÞad er misskilningur aö halda ad sósialismi í
framkvæmd sé meðal annars i þvi fólginn að sitja i
strætisvagni. — Má raunar vera að blaðamenn
Þjóðviljans séu allir á reiðhjólum og
telji bensinhækkun þvi ekki kjaraskerðingu
Bensín, bflar og
blaðið okkar
Stuttu fyrir siðasta verkfall
kom Geir Hallgrlmsson fram i
umræðuþætti i sjónvarpi, horfði
alvarlegum augum framan i
þjóðina og bað hana að taka
ekki þátt i verkfallinu. Aðgerðir
rikisstjórnarinnar i efnahags-
málum, aö fella gengið, sem
hækkar allt vöruverð og rifta
þriggja mánaða gömlum kjara-
samningum og lækka kaupið,
væri framhald i baráttu rikis-
stjórnarinnar gegn verðbólg-
unni og þáttur i að tryggja
kaupmátt verkalýðsins.
Geir er ekki fyrsti pólitik-
usinn, sem heldur þvi fram, að
svart sé hvitt. Hins vegar eru
sorglega margir launþegar,
sem taka hann alvarlega, þenn-
an auðkýfing og atvinnurekenda
og kjósa hann og stéttarfélag
hans, Sjálfstæðisflokkinn.
Undanfarið hafa verðhækkanir
dunið á landslýðnum. Þó eru
enn i gildi lög um verðstöðvun.
Ólafur Jóhannesson var
nýlega spurður að þvi i sjón-
varpsþætti, hvort verð-
stöðvunarlögin væru ekki i gildi.
„Jú” svaraði Óli Jó. ,,en verð-
stöðvunin er ekki hörð, þó vant-
ar ekki viljann hjá rikisstjórn-
inni.”
Þetta minnir á söguna um rit-
höfundinn sem var spurður að
þvi, þegar hann varð niræður,
hvort hann væri ekki orðinn
náttúrulaus. „Það vantar ekki
viljann” svaraði hann, ,,en
getan er engin”.
Þaö er ekki hægt að segja
annað um rikisstjórnina og Óla
Jó„ en linkan er mikil, getan
litil og viljinn enginn i
verðbólgubaráttunni.
Það er ekki hægt að bera það
á Þjóðviljann, að hann hafi ekki
vakið athygli á kjaraskerðingu
og verðhækkunum. Þó hafa
hækkanirnar verið svo örar að
blaðið hefur vart haft við. Þó
vika sé liðin, þegar þetta er
skrifað, frá hækkun á bensini,
hefur blaðiö ekki minnst á hana
enn.
Má raunar vera að blaða-
menn Þjóðviljans séu eins og
Arni Bergmann allir á hjólum
(reiðhjólum) og finnist þvi
bensinhækkun ekki kjara-,
skerðíng. Til eru einnig þeir.
sem eru andvigir bilum, þvi
þeir telja sig svo róttæka. t
N-Kóreu, Kina, Kúbu og Alban-
iu eru ekki til einkabilar. Það er
misskilningur að halda að
sósialismi i framkvæmd sé m.a.
að sitja i strætisvagni. 1 þessum
löndum eru ekki leyfðir einka-
bilar, vegna þess aö efnahagur
landanna og einstaklinganna
leyfir það ekki. E.t.v. eigum við
stutt i það að komast á sáma
stig.
Bensinlitrinn hefur hækkað á
árinu um 26 kr. Það þýðir að
maður sem ekur bil sinum 10
þús. km á ári, þarf að borga 26
þús. kr. meira fyrir bensin en i
fyrra. (Trúlega á bensin enn
eftir að hækka). Meö núverandi
verði 119 kr. pr. litra, kostar 10
þús. km akstur miðað við 10
litra eyðslu á hverja 100 km 119
þús. kr. á ári. Ekki held ég, að
einn aðalhluthafi Shell á Islandi
liti þennan útgjaldalið heimil-
anna neitt sérlega alvarlegum
augum.
Það þarf lika að tryggja bil-
ana. Alþýðublaðið skýröi frá
þvi, að hagur tryggingafélag-
anna séslæmur, þess vegna hafi
þau sótt um hækkun á iðgjöldum
t.d. fyrir Cortinu úr 53 þús. kr. i
89 þús. kr. Vonandi sýna trygg-
ingafélögin ráðdeild i rekstri.
Þau geta falið einum aöalhlut-
hafa Sjóvá (Geir) að flytja for-
sætisráðherra (Geir)
hækkunarbeiðnina. 1 þvi tilfelli
geta þau sparaö frimerkið. Það
er ótrúlegt, að svo hittist á, að
Óli Jó. verði harður. Það er
öruggt, að rekstarkostnaður
heimilisbifreiðar er hátt yfir 200
þús. kr. á ári. Það er einnig að
verða óframkvæmanlegt að
endurnýja bil, t.d. hefur ný
Cortina hækkað vegna gengis-
falls og stöðugs gengissigs yfir
100 þúsund kr. á mánuði að
meðaltali siðustu 12 mánuðina.
Ég skil ekki Þjóðviljann,
þegar hann tekur syrpur gegn
heimilisbilum, sem hann kallar
þá blikkbeljur i háðungarskyni.
1 stóru og strjálbýlu landi eins
og okkar er bill nauðsyn, eins og
hesturinn áður fyrr. Þetta er
svo augljóst, að ég nenni ekki að
rökstyðja það.
Hins vegar er rétt, að það er
umferöaröngþveiti I miðbæ
Reykjavikur, en það stafar ekki
af þvi, að of margir eigi biia,
heldur röngu skipulagi bæjar-
ins. Ihaldið reynir aö hrúga i
miðbæinn alls konar verslunar-
fyrirtækjum, til aö gæöingarnir
geti grætt á lóðabraski, en
breidd miðbæjarins takmarkast
annars vegar af Tjörninni og
hins vegar Reykjavikurhöfn.
Afleiðingin er umferöarhnútar
og óskapnaður.
En svo vikiö sé aftur að verk-
fallinu, þá sýndi það bæði veik-
leika og styrk verkalýðs-
hreyfingarinnar. Fjölmargir
launamenn botna hvorki upp né
niður I baráttu verkalýösfélaga.
Þeir kjósa i stjórnir félagana
Þórhalla og alls konar ihalds-
blesa, sem reynast eins og
dæmin sanna þjónar atvinnu-
rekenda og fjandsamlegrar
rikisstjórnar, reynast að visu
harðir i baráttu fyrir mann-
sæmandi launum, en kjósa
siðan afturhaldskújóna á
Alþing, sem taka aftur kjara-
bæturnar með „efnahagsráð-
stöfunum” og „bjargráðum”.
Hér hefur Þjóðviljinn mikið
verk að vinna og raunar allir
vinstri menn þó hafa engar
umræður eöa skrif átt sér stað
nýverið i blaðinu eða Alþýöu-
bandalaginu um hlutverk Þjóð-
viljans, stefnu, fjárhag, út-
breiðslu, efnisval, uppsetningu
og fleira.
Væri það þó góð tilbreytni i
umræðu um Evrópukommún-
isma, dilkakjöt og Stalin.
12. mars 1978.
NÝTT HEFTI RÉTTAR:
Ádur óbirt
bréf Þórbergs
í nýútkomnum Rétti,
4rða hefti 1977, er að finna
áður óbirt bréf meistara
Þórbergs til Páls Bjarna-
sonar, sem var, eins og
segir í inngangi að bréfinu
,,einn hinna ágætustu Vest-
ur-ísl.endinga, róttækur
sósíalisti alla ævi og skáld
gott."
Bréf Þórbergs ber yfirskriftina
„Obbinn af þjóölifinu er orðið eitt
maraþonshlaup eftir pcningum”
og tók það meistarann 18 mánuði
að setja það saman, en hann hóf
skriftirnar 6. mars 1963 og póst-
lagði bréfið 4. september 1964.
í bréfinu kemur Þórbergur viða
við og segir Páli fréttir af viðreisn
á Islandi, skrimslanjósnum sin-
um fyrir Hennar Hátign Breta-
drottningu, efnahagsbandalögum
og öðru lifi.
Einar Olgeirsson, ritstjóri
Réttar, sagði i samtali við Þjóð-
viljann, að sonur Páls, Emil
Bjarnason, hefði sent sér bréfið,
en Emil er lögfræðingur og hag-
fræðingur búsettur i Bandarikj-
unum.
Einar ritar grein i Rétt um þá
ætlun einkaframtaksins að stela
rikisfyrirtækjum og nefnist hún
„Aform um að stela eigum þjóð-
arinnar”. 1 greininni rekur Einar
tilraunir islenskrar braskara-
stéttar á liðnum áratugum til
þess að sölsa undir sig sivaxandi
hluta af þeim eignum sem felast i
framleiðslutækjum og viðskipta-
gögnum, t.d. þegar leggja átti
Landsbankann niður og selja
hálf- og al-útlendum hlutafélög-
um mestallt fossafl landsins. Nú
er komið að Gutenberg, Lands-
smiðjunni og raunar öllum rikis-
fyrirtækjum, sem i augum brask-
aranna eru „bákn” sem rétta á
hinu siblanka „einkaframtaki” á
gullfati.
Erla Sigurðardóttir ritar
„Ferðasögu eða hvarmkvæli”
stutta en beitta lýsingu á Parisar-
konunni og samskipum kynjanna
i Paris fyrir og eftir hjónaband.
„Auðvaldsskipulagið á Islandi,
verkalýðshreyfingin og sósialisk
barátta 1887—1942”, erindi ólafs
R. Einarssonar sagnfræðings,
sem hann flutti hjá Alþýðubanda-
laginu i Reykjavik 1977.
Þá er i Rétti minningargrein
um Knud Jespersen, formann
danska kommúnistaflokksins, og
að venju er þar Ritsjá, Neistar og
Erlend viðsjá. Stjórnmálaályktun
4. landsfundar Alþýðubandalags-
ins er birt i heftinu, en leiðara
þess ritar Einar Olgeirsson og
nefnist hann Afsal manngildis i á-
föngum. Þar fjallar Einar um þá
rotnun sem nýlega hefur orðið
lýðnum ljós i „viðskipta”-lifi is-
lenskrar burgeisastéttar, þjófn-
aði, gjaldeyrissvik og gengisfell-
ingar.
Með þessu hefti lýkur Réttur 60.
árgangi sinum, og nú þegar er
langt komið vinnu við 1. hefti
næsta árgangs, 1978. Réttur hefur
i 60 ár samfellt verið helsta tima-
rit islenskra sósialista og átt sér
tryggan áskrifendahóp sem enn
stækkar. Enn eru þó fjöldamargir
sem ekki hafa látið verða af þvi
að tryggja sér áskrift af timant-
inu, en hún kostar 2000 krónur á
ári, fjögur hefti árlega. Askriftar-
Þórbergur
simi Réttar er 81333. Enn mun
unnt að fá nokkra árganga aftur i
timann fyrir þá sem óska.
—Ai
Námskeið á vegum S.þ.
Sameinuðu þjóðirnar efna að
vanda til tveggja alþjóðlegra
námskeiða á sumri komanda,
sem islenskum háskólastúdent-
um og háskólaborgurum gefst
kostur á að sækja um. Annað
námskeiðanna er haldið i aðal-
stöðvum Sameinuðu þjóðanna i
New York, dagana 24. júli-18.
ágúst. Hitt námskeiðið verður
haidið i Genf, dagana 31. júli-18.
ágúst og er það ætlað háskóla-
borgurum. Viðfangsefni þess er
starfsemi S.Þ. með sérstöku tilliti
til starfseminnar i Genf.
Megintilgangur námskeiðanna
er að gefa þátttakendum kost á að
kynnast til nokkurrai hlííar
grundvallarreglum, markmiðum
og starfi S.Þ. og sérstofnana
þeirra.
Hver þátttakandi greiðir
sjálfur ferðakostnað og dvalar-
kostnað.
Sameinuðu þjóðirnar annast
sjálfar val þátttakenda, en Félag
Sameinuðu þjóðanna á Islandi
hefur milligöngu um tilnefningu
úr hópi islenskra umsækjenda.
Skriflegar umsóknir, ásamt
upplýsingum um ástæður fyrir
þvi að sótt er um, skulu sendar
Félagi Sameinuðu þjóðanna á ts-
landi, pósthólf 679, fyrir 14. mars
næstkomandi.
Ritgerðasamkeppni
Ljónhreyfingin á Islandi efndi
fyrir nokkru til sérstakrar rit-
gerðarsamkeppni um starfsemi
þessarar hreyfingar hér á landi.
Ritgerðasamkeppninni lýkur
nk. mánudag, en verðlaunin eru
dvöl i unglingabúðum á
Norður-Jótlandi dagana 8. til 29.
júli nk. Ritgerðarsamkeppnin er
fyrir unglinga á aldrinum 15-17
ára.
Hverju námu niöurgreiöslur á búvörum s.l. 10 ár?
r
Oheppilegar sveiflur
Eins og kunnugt er hefur verð
sumra búvara verið iækkaö til
neytenda mcð niðurgreiðslum úr
rikissjóði undanfarin ár. Hafa
rikisstjórnir á hverjum tima
notað niðurgreiðslur sem eins-
konar hagstjórnartæki i eiiifðar-
glimunni við dýrtiöina. Eftir-
farandi tölur sýna árlegar
greiðslur úr rikissjóði til niður-
færslu á verðlagi undanfarin 10
ár. Verðgildið er reiknaö til verð-
lags árið 1977, eftir visitöiu fram-
færslukostnaðar, og deilt á ibúa.
Þess skal getið, að árið 1975
voru Aburðarverksmiðju rikisins
greiddar 752 milj. kr. til þess að
draga um helming úr hækkun
áburðarverðs, sem ella hefði
orðið 153%. A miðju s.l. ári voru
niðurgreiðslur auknar um 1 1/2
miljarð á ári og fyrir nokkru var
niðurgreiðsla á smjöri hækkuö
um skeið úr kr. 587 á kg. i kr.
1010,-.
Augljóst er að svo miklar
sveiflur á niðurgreiðslum, sem
þessar tölur bera með sér, eru
óheppilegar og valda röskun á
sölu þeirra vara, sem þær ná til. -
Bent skal og á, að söluskattur var
felldur niður af mjólkurvörum
1971 og jafngildir sú ráðstöfun
niðurgreiðslu á þeim vörum.
—mhg
Arleg niður - Á verðlagi A hvern
greiðsla árið 1977 ibúa
Ar milj. kr. milj. kr. kr.
1977 áætl 5932 5932 .. 26.435,-
1976 5157 6375 .. 28.807,-
1975 5586 9126 .. 41.805,-
1974 3740 9102 ... 42.271,-
1973 2142 7455 .. 35.105,-
1972 1681 7149 .. 34.161,-
1971 1640 7996 ... 37.343,-
1970 571 2851 ... 13.968,-
1969 487 : 2751 ... 13.557,-
1968 551 3788 ... 18.827,-