Þjóðviljinn - 22.09.1978, Qupperneq 9

í8 SIDA — ÞJÖÐVILJINN Föstudagur »2. september 1978
Föstudagur 22. september 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Ósigurinn hefur aldrei verið okkur
ofraun. Fólkið sem trúði á bræðralag
mannanna, hélt áfram að fjármagna
samtökin og blaðið á hverju sem gekk.
Enginn hefur nokkru sinni efnast af veru
sinni i samtökum sósialista á Islandi.
Það er varla von að hugsjónalaust fólk
skilji það eða trúi, að hvenær sem samtök
okkar vantar peninga er tQtölulega auð-
velt að skrapa þá saman.

Þvi aðeins höfum við unnið sigur i
þessum kosningum að Reykjavik verði
betri staður til að búa i að f jórum árum
liðnum. Við eigum eftir að sýna þvi fólki
sem kaus okkur að sú verði raunin. Ég
vona að okkur takist það: með þvi að
leggja á okkur alla þá vinnu sem við
megnum, með þvi að vinna i nánum
tengslum hvert við annað, með linnulausri
sjálfsgagnrýni og umfram allt i samvinnu
við fólkið i borginni.
Guðrún Helgadóttir,
borgarfulltrúi:
Alþýðubandalagiö vann fræki-
legan sigur í borgarstjórnarkosn-
ingunum 28. mai sl. segja menn.
Fólk hefur velt vöngum yfir þvi,
hvers vegna tæp 30% reykviskra
kjósenda tóku allt i einu upp á þvi
að greiða Alþýðubandalaginu at-
kvæði sitt með þeim afleiðingum,
að höfuðvigi ihaldsins i landinu
féll eins og spilaborg. Enginn átti
von á slikum úrslitum, ekki við,
ekki þeir. Undrandi borgarstjóri
lýsti þvi yfir, að hann tæki nú
saman föggur sinar og borgar-
ritari, sem tekur við i þvi tilviki,
reyndist vera suður i löndum. Ég
ætla mér ekki þá dul aö gefa nein-
ar skýringar á þessum óvænta
sigri, þær eru eflaust margar. bó
hygg ég að nokkrar staðreyndir
séu ljðsar.
A siðustu tiu árum hefur öll
stjórnmálaumræða tekið örum
breytingum. Um áratuga skeiö
hafði Morgunblaðið beinlinis ein-
okað alla pólitiska hugsun i
landinu i krafti fjármagns sins,
sem ekkert hinna blaðanna gat
keppt við. Og allir þekkja
baráttuaðferðir Morgunblaðsins,
sem eru þær að halda fólki frá þvi
að hugsa. Þar hefur aldrei fariö
fram umræða af neinu tagi, og ef
til vill nægir að geta þess, að
ennþá birtast reglulega hugar-
órar Billy Grahams i þessu blaöi,
sem eru að minni hyggju botninn
á mannlegri hugsun. A sama tima
og Morgunblaðið byggði mál-
flutning sinn á áratuga gamalli
þröngsýni og ihaldssemi — sem
hin blöðin voru alls ekki saklaus
af heldur — tók Þjóðviljinn
stefnubreytingu i þá átt að opna
umræður og birta upplýsingar.
Jafnframt þvi gerðust
siödegisblöðin sjálfstæðari gagn-
vart sjórnmálaflokkunum, og
síðasten ekki sist kom sjónvarpiö
til sögunnar, sem enginn skyldi
vanmeta hvaö varðar almenna
skoðanamyndun I landinu.
Morgunblaöið missti einfaldlega
af þessari þróun, og þaö hygg ég
að ritstjórnin sé að uppgötva nú.
Þetta er vafalitið sterkur þáttur i
þvi sem nú hefur gerst.
Guðrún Helgadóttir flytur kosningaræðu.
kostað átök, en þau þolum við
sósialistarbetur en aðrir flokkar.
Þaðer einfaldlega vegna þess, að
sósialiskt lifsviðhorf er hluti af
manni sjálfum.sem maöur kemst
ekki undan. Það breytist ekkert,
þó að flokkurinn sé vondur,
maður er sósialisti eftir sem
áður. Það er engin hætta á að við
förum að kjósa ihald, framsókn
eða krata, þó að við séum óánægð
i flokknum. Stefna þessaraflokka
kemur okkur ekki viö. Það erhins
vegar hverjum manni ljóst,
hvernig ástandið er nú innan
Sjálfstæðisflokksins. Þegar hann
missti valdiö, hófust bræðravigin
samstundis. Svo uröu þau illvig,
aö Morgunblaðiö gat ekki lengur
talað um samstöðu Sjálfstæðis-
manna. Ástæðan er auövitað sú,
að flokksmenn Sjálfstæðis-
flokksins eiga ekkért sameigin-
legt nema sina eigin hagsmuni.
Ekkert sameiginlegt lifsviðhorf
tengir þetta fólk saman.
Ösigurinn er þeim ofraun.
Hluti borgarmálaráðs og aftrir flokksfélagar vinna fyrir kosningar aft gerft stefnuyfirlýsingar I borgar-
málum.
SIGURINN ER EFTIR
Innan Alþýðubandalagsins hafa
á margan hátt verið tekin upp
vinnubrögð i samræmi við þessa
þróun. Til flokksins hafa komið
hópar af ungu, upplýstu fólki,
sem er tilbúið til að leggja fram
vinnu, en er ekki að sækjast eftir
hégómlegum veggtyllum. Og þó
aðviöséum enn gagnrýnin á inn-
viði flokksins, verðum við að vera
svo sanngjjön, að við hljótum að
viðurkenna að meira lýðræði er
nú i ákvarðanatökum flokksins en
áður hefur verið. Það hefur oft
Guðrún Helgadóttir borgarfulltrúi ritar grein i 2.
hefti Réttar ’78 þar sem hún rifjar upp ýmislegt úr
kosningabaráttunni fyrir borgarstjórnarkosning-
arnar, minnist sigurstundarinnar og ræðir um þann
vanda sem hún lagði Alþýðubandalagsfólki á
herðar. Þjóðviljanum þykir rétt að gefa lesendum
blaðsins kost á að kynna sér hugleiðingar
Guðrúnar. — Ritstj.
Ósigurinn hefur aldrei verið
okkur ofraun. Fólkiö sem trúði á
bræðralag mannanna, hélt áfram
að fjármagna samtökin og blaðið,
áhverju sem gekk. Enginn hefur
nokkru sinni efnast af veru sinni i
samtökum sósialista á Islandi,
miklu frekar hefur það farið á
hinn veginn. Það er varla von, að
hugsjónalaust fólk skilji það eða
trúi, að hvenær sem samtök
okkar vantar peninga, er tiltölu-
lega auðvelt að skrapa þá saman,
og er bygging Þjóðviljahússins
margnefnt dæmi þar um. Ungur
maður, sem var nýgenginn i flokk
okkar og hafði áður unnið á ann-
arri flokksskrifstofu, fékk það
verkefni fyrir siöustu jól aö safna
fé hjá f lokksfólki, þvi að rétt eina
ferðina vantaöi Þjóðviljann
peninga. Ég fékk upphringingu og
fór til fundar við hann og greiddi
mittframlag. Hann gat ekki orða
bundist og sagði eitthvað á þá
leið, að aldrei hefði hann trúað
þvi fyrr en hann tók á, að þetta
væri hægt. Fyrir okkur sósiai-
istum er þetta alvanalegt og
algjörlega sjálfsagt. Undir þessu
sameiginlega átaki eiga samtök
okkar tilveru sina. Þetta viðhorf
er sósfalismi i sjálfu sér, og
aöskilur okkur verulega frá
öðrum stjórnmálasam tökum.
Sagan um Kússagullið er alþýöu-
skýring á tilveru okkar og ég
minnist þess, að á árum áðin-,
þegar skuldirnar voru að kæfa
mann, óskaði maður stundum, að
þetta fjan... Rússagull væri til,
svo aö flokkurinn gæti hætt að
pina mann. Enþessi samvirkni er
einn hluti skýringarinnar á sigri
okkar.
Við skulum heldur ekki gleyma
þvi, að þessi kosningabarátta var
vel og skipulega háö. Viö unnum
öll vel, við komum viðhorfum
okkar skýrt til kjósenda,
Þjóðviljamenn stóðu sig vel og
flestar ákvarðanir okkar um
baráttuaðferftir reyndust réttar.
Þar lögðu hundruð manna hönd á
plóginn með dæmalausri elju. Við
vorum þvi næsta viss um ein-
hvern sigur, þegar kjörfundi lauk
28. mai sl. Við vissum að aidrei
hafði jafnstór hópur unniö jafn
mikið og þessa maidaga. Við
höfðum fundið, að eitthvað
undarlegt lá i loftinu. Að sigurinn
yrði svo stór, óraöi ekkért okkar
fyrir.
Og aöfaranótt 29. mai verður
trúlega mörgum okkar
ógleymanleg. Við vorum þreytt,
slæpt og niðurrignd, þegar við
komum heim til min að kvöldi
kosningadags. Viö vorum búin að
ákveöa aö hlusta saman á tölur.
Þeir hljóta aö telja þetta i slump-
um, sagöi einhver og fólk hélt
áfram að boröa. Brunaliðið
skemmti fólki.Sigfús Halldórsson
og Guömundur Guöjónsson fluttu
ljóö og lög um sumariö og ástina
og Reykjavik, og svo komu nýjar
tölur. Þú ert komin inn, sagöi ein-
hver við mig, og nú tóku menn aö
kætast. Hópur sem var saman
kominn i Sigtúni, hringdi og
krafðist þess aö við kæmum til
þeirra. Við fórum og menn fógn-
uöu viöbótarmanninum i borgar-
stjórn. Siöan fóru þreyttir féiagar
að tinast hver til sins heima.
Margir fóru glaöir að sofa. Viö
héldum áfram að fylgjast með
kosningatölum heima. Ég var aö
tala f sima, þegar einhver
hrópaði: Guðmundur Þ. er aö
komast inn! Við störöum hvert á
annaö. Það munaði einu atkvæöi.
I kosningamiftstöftinni á Grensásvegi I vor, Guftrún Helgadóttir, Magnús Kjartansson og Ida Ingótfsdóttir.

' '
—

Nýkjörnir borgarfulltrúar meirihlutaflokkanna.
Þreytan rann af okkur i einni
andrá. Þaðvarhringt i Guömund
Þ., sem kvaðst vera i baöi. Þetta
getur ekki veriö, sagöi Guö-
mundur, og var kominn eftir
andartak. J>á var ihaldiö falliö i
Reykjavik.
1 fyrsta sinn þessa nótt ruglaö-
ist andlegt jafnvægi mitt svolitið.
Hlutirnir tóku að gerast svo
hratt-. Allt i einu var hópur
Dagblaðsmanna köminn inn á
stofugólf með ljósmyndatæki sin
og Omar Valdimarsson spuröi
eins og yfirkennari i skóla: Hvað
erþér nú efst i huga? Og hvaövar
mér efst i huga? Jú. ég held aö ég
hafi svarað eitthvaö á þá þeið, að
vandinn væri allur eftir. Ég er
enn sömu skoöunar, og við nánari
umþóttun tel ég, aö sigurinn sé
einnig allur eftir. Þvi aðeins
höfum viö unniö sigur i þessum
kosningum. að Reykjavik verði
betri staöur tilað búa i aö fjórum
árum liönum. Við eigum eftir aö
sýna þvifólki.sem kausokkur.aö
sú veröi raunin. Ég vona að okkur
takist þaö. ef við höldum áfram á
sömu braut og viö höfum hafiö þá
göngu: með þvi aö leggja á okkur
alla þá vinnu, sem við megnum.
meðþvi aö vinna i nánum tengsl-
um hvert við annaö, með iinriu-
lausri sjálfsgagnrýni og umfram
allt i samvinnu við fólkið i borg-
inni. Þau vinnubrögð hafa ekki
áöur verið notuö við stjórn
Reykjavikur. Takist okkur aö
vinna þannig i fjögur ár. er
sigurinn vis. Þá fyrst er hægt aö
tala um sigur Alþýöubanda-
lagsins i borgarstjórnarkosning-
unum 1978.
Spennandi „skáldsaga um glœp”
frá Máliog menningu
Maðurinn
sem hvarf
Bókaforlagib Mál og menning
hefur sent frá sér bókina
Maðurinn sem hvarf, sem er
önnur bókin i sagnaflokknum
„Skáldsaga um glæp" eftir hina
heimsþekktu sænsku rithöfunda
Maj Sjöwall og Per Wahlöö i
þýðingu Þráins Bertelssonar.
Fyrsta sagan i þessum flokki,
Morftib á ferjunni, kom út á
siðasta vetriog hlaut ágætar mót-
tökur hjá almenningi.
Maöurinn sem hvarf er Alf
Matsson, blaðamaður, sem var á
ferðalagi i Búdapest. Hinum litt
reyfaralega lögreglumanni,
Martin Beck, er faliö aö leita
Matssons og af vanmætti sinum
reynir hann hvað hann getur
undir stööugum grun um að haft
sévakandi auga með hverri hans
hreyfingu.
Þessi bók, ekki síður en Morftið
á ferjunni.er lævislega skrifuð og
i ailt öðrum anda en glæpa og
leynilögreglusögur liðinna ára og
áratuga. Höfundarnir hafa hlotið
einróma lof gagnrýnenda um
allan heim fyrir þessar nýstár-
legu giæpasögur. Hafa nokkrar
Þjóðleikhúsfólk spyr
um leikhúsgagnrýni
Hvað felst
í orðunum?
VMHLÖÖ
Maðurinn
þeirra verið kvikmyndaöar og
var ein þeirra mvnda, Maðurinn
á þakinu. sýnd hér i Reykjavik
s.l. vetur.
I haust mun koma út þriðja
bókin i’ sagnafbkknum ..Skáld-
saga um giæp" og hefur hún hotið
heitið Maðurinn á svölunum.
Mafturinn sem hvarfer fáanleg
innbundin svo og i kiljuformi.
Hr. ritstjóri.
1 grein, sem Þjóöviljinn hefur
fengið Jón Viöar Jónsson til aö
skrifa um ieikrit Jökuls Jakobs-
sonar, Sonur skóarans og dóttir
bakarans, og sýningu Þjóöleik-
hússins á þvi, eru ýmsar staö-
hæfingar. Þetta er nokkuð
algengt i leikhúsgagnrýni hér á
landi, þar sem gagnrýnendur vita
sem er aö meira eöa minna af
rökstuddum fullyrðingum þeirra
er sjaldnast svaraö.
Hins vegar hef ég oröiö var við
að listamenn, sem starfa hér i
Þjóöleikhúsinu hefur rekiö i roga-
stanzyfireftirfarandi klausu i lok
þessarar umsagnar: ..Mögu-
ieikar þess tþ.e. leikritsinsl eru
ótviræöir,og ég er sannfærður um
að i leikhúsi, meðvituöu um þjóö-
félagslegt hlutverk sitt. mætti
bera þaö fram til mikils sigurs."
Þjóöleikhústólki þætti tróölegt
aö vita. hvaö greinarhöfundur er
aö fara með þessum oröum.
Með þökk fyrir birtunguna
Sveinn Einarsson.
þjóðleikhússtjóri
Ráöstefna um hag-
nýtingu kjarnorku
22. aðalfundur Alþjóðakjarn-
orkumálastofnunarinnar (1AEA)
hófst i Yinarborg hinn 18. þ.m. og
mun væntanlega standa eina
viku. Fulltrúi tslands á fundinum
er professor Magnús Magnusson.
en hann hefur um árahil verið
ráðunautur islenskra stjórnvalda
um málefni stofnunarinnar.
A þinginu veröur m.a. fjallað
um notkun kjarnorku viösvegar
um heim. eftirlit stofnunarinnar á
þvi sviði og aðstoö af hennar hálfu
viö nytingu kjarnorku i friðsam-
:egum tilgangi. A þessu ári hefur
\eriö byggö upp viö Orkustofnun
með stuöningi IAEA aðstaða til
rannsókna á jaröhitasvæöum
meö kjarneölisfræöilegri tækni.
Þá hefur Rannsóknastofnun land-
bunaðarins nú i nokkur ár notiö
fyrirgreiöslu IAEA einkum við
fæðu- og fóðurrannsóknir.
Hverju á að trúa?
I hinum mikiu verðlagsmálaumræðum vekur athygli,
| að í fyrstu yfirlýsingu Verslunarráðsins um innkaupin á
í Norðurlöndum, segir að íslendingar geti oft komist að
i hagstæðum kjörum erlendis, þar sem kaup þeirra á vör-
i um (vörumagni) skipti seljendur litlu máli, þar eð þau
kaup séu óveruleg að mati seljenda. Aftur á móti segir
félag heildsala í sinni yfirlýsingu, að innkaup erlendis
séu stórkaupmönnum oftóhagstaeð vegna smæöar mark-
aðarins hérlendis.
Hvorri yf irlýsingunni er venjulegu fólki ætlað að trúa?
Þorsteinn Þorsteinsson.