Þjóðviljinn - 21.12.1978, Blaðsíða 11

Þjóðviljinn - 21.12.1978, Blaðsíða 11
Fimmtudagur 21. desember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11 t gær gafst blabamönnum kostur á aö horfa á sjdnvarpsgerö Hrafns Gunnlaugssonar á „Silfurtúnglinu” eftir Haiidór Laxness. Leikritiö, sem er I fjör- um þáttum og var frumsýnt 1 Þjóöleikhúsinu 9. október 1954, tekur um tvo tima i sjónvarps- flutningi. Leikritiö hefur veriö mikiö stokkaö upp og breytt eftir kröfum sjónvarpstækninnar, og m.a. hefur efnisþráöurinn veriö fluttur til tfmans i dag eöa til „timalauss niitima”. Halldór Laxness var viöstaddur þessa forsýningu og svaraöi spurning- um blaöamanna eftirá. Haildór var fyrst spuröur hvernig honum litist á hinn nýja biining leikrits- ons. — Þetta var upphaflega skrifað með kabarettvarité-skemmtana- hús i huga. Evrópa var full af þeim og Amerika reyndar lika. Þetta var áður en televisjónið kom, og skrifað með svona fólk i huga, sem var þá þ.e.a.s. kabarétt-fólk. 1 kabaréttunum gömlu komu saman heilu fjöl- skyldurnar og hlustuðu og horfðu á alls konar skemmtiefni. Og það erþaösem þessi stúlka, Lóa, leiö- ist til að gera, að koma fram fyrir áheyrendur. I sjónvarpsleikritinu er þessu hins vegar snúið upp i nútimaskemmtiiðnað, og það má segja, að sjónvarpið sé kabarett okkar tima. — Finnst þér ádeilan eöa paródian á skemmtiiönaöinn i Silfurtúnglinu hafa skilaö sér á sjónvarpsskerminum? — Mér finnst þetta frekar hafa komið i gegnsem realismi heldur en sem paródia. Mikið af þessum alvarlega skemmtanaiðnaði lykt- ar svona, planið aö gera stúlkuna að heimsstjörnu fer út um þúfur. — Silfurtúngliö er eitt fyrsta verk, sem þú skrifar fyrir sviö, ef frá er taliö „Straumrof” og svo dramatiseringin af „tsiands- klukkunni”... — Já, já, ég hef aldrei gefiö mig út fyrir leikritahöfund, þótt ég hafi skrifað leikrit, það hafa bara veriö svona smádyntir I mér, þetta hefur dottið I mig. — Hvaö oUi þvi aö þú skrifaöir Silfurtúngliö? — Tja, já, hvaö vakti fyrir mér? Það var eiginlega liking meö skemmtiiönaði og þeim heimi sem við búum í. Skemmti- iðnaðurinn speglar alltaf þann heim sem við búum I. Þetta er svona mynd af heiminum. Þetta er ekki nein paródia á neitt, þvi mikið af þessum skemmtiiðnaöi er paródia af skemmtun. Það er hins vegar eflaust hægt aö draga alls konar niðurstöður af svona leik og alveg privat fyrir hvurn sem það gerir. — Fylgdist þú meö upptökun- um á Silfurtúnglinu? — Nei ég kom ekki nálægt þvi. Þetta er allt verk Hrafns Gunnlaugssonar og þess hóps, Eg varð ekki fyrir Gæti hugsaö sér að skrifa leikrit sérstaklega fyrir sjónvarp sem hann hefur átt samstarf við i þessari stofnun, sem Jón (Þór- arinsson) er direktör i. Það verður aö skella allri skuldinni á þá. Ég er heppinn að þvi leyti að hafa ekki komið nálægt þessu. Ég frétti hins vegar af því, að þaö væri að taka þetta upp, en ég var að vinna að allt ööru; ég var að skrifa skáldsögu, en ég vissi ekkert hvað gekk á. Ég treysti þessum mönnum vel og þeir hafa ekki brugöist minu trausti. Ég haföi kannski haldið að þaö væri erfiöara að koma svona senu- leikriti af þessari tegund á léreft- ið, svo þaö yrði trúlegt. En það hefur tekist. Ég veit þaö ekki, ég er ekki neinn mælikvarði á það públikkum, sem á eftir að horfa á þetta, það er ekki alveg gott aö spyrja mig 1 þessu tilfelli. Mér er það bókstaflega hulið, hvað al- menningur mun segja um þetta. — Eru þessar persónur sjónvarpsleikritsins eins og þú skrifaöir þær? Finnst þér Feilan enn vera Feilan o.s.frv.? — Nei þessi Feilan er ööruvisi. Svona Feilan, náttúrlega á kabarett-varlteunum I gamla daga, var alltaf aöalpersónan, sem stjórnaöi geiminu. Og það var allt annar klæðaburður þá og dáldið annar smekkur I fram- komu. En þeir, þessir confrenciérs, eins og þeir voru kallaðir, sem stjórnuðu sjóunum á kabarettunum, urðu aö vera afskaplega tunguliprir, og enduöu oft með þvi aö veröa rithöfundar. Einn af þeim, hvaö hét hann nú aftur, þessi I Vin — Friedmann minnir mig, skrifaði siöar heims- sögu mannkynsins, sem er afskaplega mikið undraverk. Ég las þessa bók sem unglingur og manaöhúnvar afskaplega þykk. En þeir gátu verið klæddir i geysilega vel skraddarasaumuö kjólföt — fjólublá, og óhemju skrautiegir eins og jólatré og náttúrlega með einglyrni, sem þeir báru ákaflega vel. Svo var auövitaö bakviö þessa menn aðrir menn, sem aldrei komu fram, en tóku bara viö peningunum og þaö er þessi kall Peacock, sem kemur þarna slðast I leikritinu. Hann verslar með stjörnur, og kaupir stjörnur. — Haföir þií efasemdir, þegar Hrafn bar þaö undir þig aö gera Silfurtúngliö aö sjónvarps- leikriti? — Satt að segja gat ég varla gert ráð fyrir þvi fyrirfram, að það kæmi svona vel út. Ég hef ekki orðiö fyrir vonbrigðum. Ég er mjög þakklátur, ef menn nenna að gera eitthvaö við mln verk og leyfi það, ef það getur orðið til skemmtunar. Þetta er nú gert til þess. En Hrafn haföi áöur kvikmyndaö litla novellettu eftir mig (Lilja) og fariö afskaplega vel með þaö og gert úr þvi yfir- lætislaust verk, og það var orsök- in aö ég trúði honum fyrir þessu. — Teiur þú, aö skemmtiiön- aöurinn sé hættulegra afl, núna, en þegar þú skrifaöir Silfurtúngi- iö? — Nei, það held ég ekki. Hættu- legur fyrir hvurn? Fólk, sem er mikiö I skemmtiiönaði, aöhyllist sérstaka tegund af menningu. Alveg sérstakan blæ, og feilur kannski ekki öllum. Það er allt af einhver heimstiska uppi i skemmtiiönaöi oger ekki alltaf sú sama, alla vega ekki á yfir- borðinu. — Lárus Pálsson setti upp fyrstur manna leikrit eftir þig: islandsklukkuna 1950. Varöstu fyrir áhrifum frá honum sföar, hvaö varöar aö skrifa fyrir leik- hús? — Það urðu náttúrlega allir fyrir áhrifum frá Lárusi Pálssyni sem listamanni, þvi hann var ákaflega áhrifamikilllistamaður. En ekki til að búa til þetta verk, Silfurtúngliö, né önnur. Hann átti ákaflega sterkan þátt I því að Islandsklukkan var leikin i fyrsta sinn með góðum árangri, án þess að mér hefði nokkurn tlmann dottið i hug að Islandsklukkan væri efni i leikrit. — Þaö eru 12 ár liöin siöan þú skrifaöir siöast leikrit, Dúfna- veisluna 1966. Hefur þú lagt leikritun á hilluna? — Nei, nei, ég er ekkert hættur þvi eöa svoleiðis. Ég get skrifað leikrit hvenær sem ég vil og hvunær sem tækifæri er til þess. — Gætir þú hugsaö þér aö skrifa leikrit fyrir sjónvarp sér- staklega? — Þvi ekki þaö? Þvl ekki það? Ef aörir faktorar væru I lagi. Samningur lægi á borðinu og kröfurnar sem til min væru gerðarværulagðar skýrtfram og svoleiöis. — Margir ungir og óreyndir leikarar koma fram i Silfur- túnglinu. Hvaö finnst þér um frammistöðu þeirra? — Hún er alveg ágæt. Alveg ágæt. Þaö er náttúrlega talsvert ööruvisi aö sjá þetta leikið á skermi en á senu. Þetta er aug- sýnilega fólk sem er uppaliö á sjónvarpsöld ogí sjónvarpskring- umstæðum. Þaö gerir sig mjög skemmtilega og trúlega. En tölu- vert önnur leiktegund en á sviöi. Þaö er mikiö öðruvisi gert fyrir sjónvarp en fyrir leikhús. — Þegar önnur leikrit eftir þig eru skoöuö, sérstaklega þau sem skrifuö eru á sjöunda áratugnum, kemur manni oft i hug frönsku absúrdistarnir. Hefpr þú oröiö fyrir áhrifum frá þeim? — Hvaöa frönsku absúrdistar? — T.d. Ionesco. — Ionesco var ekki Fransmaöur, hann var Rúmeni. Það getur vel verið, ég man ekki eftir að hafa séð neitt leikrit eftir Framhald á 18. siðu Texti: IM Myndir: — eik — Ég er ekki neinn mælikvaröi á þaö púbiikkum, sem á eftir aö horfa á Silfurtúngliöá skerminum. Mér er bókstaflega huliö hvaö almenningur mun segja um þetta. vonbrigðum 25-30 miljóna aukin útgjöld fyrir Hafnfiröinga segir bæjarstjórnin Bæjarstjórn Hafnarfjaröar tel- ur fyrirhugaöa hækkun á verö- jöf nunargjaldi raforku þýöa 25-30 milj. króna aukin útgjöld fyrir Rafveitu Hafnarfjaröar. Samþykkti bæjarstjórnin svo- hljóðandi mótmæli á fundi sin- um I fyrrakvöld: „Bæjarstjórn mótmælir þeim fyrirætlunum, sem felast i frumvarpi, er nú hefur veriö lagt fram á Alþingi, að hækka verðjöfnunargjald á raforku úr 13 % i 19%. Skattheimta á raf- magnssölu er nú þegar S3% en myndi veröa 39% við umrædda breytingu. Fyrir notendur Rafveitu Hafnarfjarðar þýöa þetta aukin útgjöld sem nema 25—30 miljón- um miöað við núgildandi verðlag. Telja verður eðlilegra að leita annarra ráða til aö leysa vandamál RARIK en frekari skattlagning á þegar háskattaða nauösynjavöru svo sem rafmagniö er og hlýtur að koma illa við hinn almenna notanda. Sllk endurtekin skattlagning til lausnar vanda RARIK virðist ekki leiöa til þeirrar sjálfsögðu ráðstöfunar að reyna aö gæta fyllstu hagkvæmni i fjárfestingu, rekstri og / eða notkunar eðli- legra taxta fyrir veitta þjónustu.” Stórmerk nýjung Skóla- skákmót á vegum SÍ Riétt til þátttöku hafa allir nemendur í grunnskólum A vegum Skáksambands tsiands er nú hafið skólaskákmót og hafa allir nemendur grunn- skóla á tslandi rétt til þátttöku f mótinu. Þarna er um stórmerka nýjung aö ræöa sem án efa á eftir aö auka enn á hinn mikla skák- áhuga i landinu og leiða i ljós ný meistaraefni. 1 stórum dráttum veröur mótiö þannig að fyrst fer fram keppni innan skólanna i yngri og eldri flokk. I yngri flokk keppa nemendur 11. til 6.bekk en i þeim eldri nemendur i 7. til 9. bekk. Nemendur keppa um skák- meistaratitil hvers skóla. Þeir koma siðan saman á mót þar sem keppt veröur um skák- meistaratitil hverrar sýslu eða kaupstaöar. Þeir koma svo aftur saman og keppa um skák- meistaratitil viökomandi kjördæmis og loks koma þeir svo til Reykjavlkur, þar sem keppt verður umtitilinn Skólaskák- meistari Islands i hvorum aldurs- flokki. Þaö er ekki bara að meö þessu móti sé verið að laða fram góð skákmannsefni, heldur fá allir þátttakendur mikla keppnis- reynslu. og þeir sem lengst komast mjög mikla reynslu, sem án efa kemur þeim til góða i erfiðari mótum. Llklegt er að þátttakendur i skólaskákmótun- um verði milli 15 og 20 þúsund. —s.dór.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.