Þjóðviljinn - 30.11.1979, Qupperneq 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 30. nóvember 1979
DIÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Otgáfufélag ÞjóSviljans
FrmmkvKmdastjórl: Ei&ur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
FrótUstjóri: Vilborg Harbardóttir
Umsjóoarmaóur Sunnudagsbla&s: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Olfar Þormóösson
Augiýsingastjóri: Rúnar Skarphéöinsson
Afgreiöslustjóri: Valþór HlöÖversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Erlendar fréttlr: Jón Asgeir SigurÖsson
Iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Jón ólafsson
Gtlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handiita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: SigriÖur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Olafsson.
Skrifstofa: GuÖrún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Einar Guöjónsson, Guömundur Steinsson, Kristin Péturs-
dóttir.
Slmavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún BárÖardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsia: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúia 6, Reykjavfk.slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Abyrgö launafólks
• I' viðtali við Þjóðviljann bendir Lúðvík Jósepsson
formaður Alþýðubandalagsins á að tekist sé á um tvær
leiðir út úr verðbólguvandanum. Annars vegar er íhalds-
stefnan sem Framsóknarf lokkur og Alþýðuf lokkur hafa
tekið undir og boðar samdráttar- og kauplækkunarað-
gerðir sem venjulega leiða tii atvinnuleysis. Hinsvegar
er svo leið Alþýðubandalagsins þar sem hvatt er til þess
að islendingar vinni sig út úr vandanum með aukinni
framleiðslu og framleiðni, ströngu aðhaldi í verðlags-
málum og sparnaði. Lúðvík Jósepsson segir m.a. í við-
talinu:
• „i kosningunum um helgina verður tekist á um
launakjör almennings. Ég dreg það ekki í efa af margra
ára reynslu að launamenn telja sig síst of haldna af sín-
um launum og kaupmætti launanna. Þar gildir einu
hvort um er að ræða verkamenn í fiski eða bæjarvinnu,
iðnaðarmenn, iðnverkafólk, skrifstof ufólk, kennara eða
aðra starfsmenn. Þetta fólk gerir allt kröfu um það í
stéttarfélögum sínum að það fái haldið launakjörum sín-
um og í félögunum er allt þetta fólk reiðubúið til þess að
hef ja verkfall til að verja kaupmátt launanna.
• En getur það þá verið að stór hluti þessa sama
launafólks láti blekkjast svo í átökunum að það gangi að
kjörborðinu og kjósi þá f lokka sem hafa það að yf irlýstri
stefnu að skera niður kaupið? Það væri í rauninni mikið
ábyrgðarleysi ef launamenn við þessar aðstæður kysu
yfir sig íhaldsstjórn kauplækkunarf lokka en gerðu síðan
kröfu til þess rétt á eftir að stéttarfélögin snúist til varn-
ar. Launamenn verða að gera sér Ijóst að það er ekki
hægt að halda uppi launakröfum í stéttarfélögum en
kjósa samtímis kauplækkunarflokka til alþingis. Slíkur
tvískinnungur mundi leiða yfir þjóðina hörð og mikil
átök og margvíslegar hættur. Það er fráleitt að skilja á
milli kjaramálanna og stjórnmálanna. Með atkvæði sfnu
er fólk aðákveða kjörin.", sagði Lúðvík Jósepsson í við-
talinu við Þjóðviljann.
Aukin verðbólga
• Sjálfstæðisf lokkurinn hefur á þeim 35 árum sem lið-
in eru frá stofnun lýðveldisins átt aðild að ríkisstjórn f 29
ár. Hann ber því mesta ábyrgð allra flokka á því sið-
spillta verðbólgukerf i sem hér hefur þrif ist. Allt frá því
að efnahagsráðgjafar bandaríska valdsins tóku að
leggja á ráðin hér upp úr síðari heimsstyrjöldinni hefur
Sjálfstæðisflokkurinn notað verðbólguna sem hagstjórn-
artæki og búið til svikamyllu gengisfellinga, verðbólgu
og tilfærslu fjármuna frá fólkinu til eignamanna og
braskara.
• Leiftursókn Sjálfstæðisflokksins gegn lífskjörunum
er einnig því marki brennd að hún mun leiða til vaxandi
verðbólgu. Ekki er ósennilegt að frjáls verslunarálagn-
ing, 10 miljarða lækkun niðurgreiðslna á nauðsynjavöru
og 15% gengisfelling, sem Sjálfstæðisflokkurinn boðarj
muni sprengja verðbólgu upp í tölur sem við höf um ekki
þekkt til þessa. En fleira kemur til.
• Sjálfstæðisflokkurinn boðar nú að einkaaðilar eigi
að taka ákvarðanir um f járfestingar í þjóðfélaginu á
kauphallarmarkaði. Hann boðar einnig að ríkisvaldið
eigi að afsala sér vaxtapólitík sem hagstjórnartæki og
láta markaðinn ráða vöxtunum og hvern og einn banka
og sparisjóðsstjóra taka ákvarðanir um vaxtastigið.
Hvorttveggja boðar stjórnleysi og eins og eftirspurn er
núeftir lánsfé hlytu vextir að stórhækka og ekki lækka á
ný fyrr en óbærilegur f jármagnskostnaður hefði leitt
til kreppu og atvinnuleysis.
• Sjálfstæðisflokkurinn hefur einnig lýst vantrú sinni
á möguleikum almenns iðnaðar í landinu og vill byggja
upp nokkur erlend stóriðjufyrirtæki á örfáum stöðum á
landinu. A sama tíma ætlar hann að draga úr skulda-
söfnun þjóðarbúsins. Hinsvegar þýða stóriðjuáform
íhaldsins innstreymi erlends fjármagns í stórum stíl og
þarafleiðandi mögnun verðbólgu. Jafnframt ætlar
Sjálfstæðisflokkurinn að opna allar gáttir fyrir erlent
fjármagn með alfrjálsum peninga- og gjaldeyrismark-
aði hér innanlands. Og þar sem það er markaðurinn og
hans lögmál sem eiga að stýra þjóðfélagsþróuninni er
Ijóst að samkvæmt tillögum Sjálfstæðisf lokksins verður
það dollarinn og markið sem taka munu að sér stjórn
landsins nái þær fram að ganga.
-ekh
Klippt-
0
Andmæli Isals
Isal hefur mtítmælt skrifum
Þjóöviljans um f járreiöur fyrir-
tækisins, og þá sérstaklega
ivitnun i ræöu Meyers forstjóra
Alusuisse um aö tap á
viðskiptum þessa hrings i Bret-
Athugasemd frá ÍSAL:
beggja: I Morgunblaðinu segir
Ragnar: „Siöasti aöilinn, sem
hérna á hagsmuna aö gæta,
þ.e.a.s. eigendur fyrirtækisins,
hinn Utlendi aöili Alusuisse,
hefur hins vegar ekki farið vel
út úr þessum rekstri þaö sem af
er. ÍSAL hefur ekki getað greitt
arö til þessa, þar sem rekst-
urinn hafur barizt i bökkum,
Þjóðviljinn snýr
staðreyndumjdð
í Þjóðviljanum 28. nóvember
1979 eru feitietraöar á forsiöu
stórfelldar ásakanir á hendur ÍSAL
á þá leið, aö ÍSAL gefi falskar
upplýsingar, aö um stórfelld
skattsvik ÍSAL hafi verið að ræöa
til margra ára, aö tap Alusuisse í
Bretlandi hafi veriö millifært sem
tap hérlendis og loks, að Ragnar S.
Halldórsson hafi komist upp með
stórlygar. Til stuönings þessum
ásökunum segist Þjóöviljinn vita í
ræöur stjórnarformanns Alusuisse,
Kmanuel R. Meyers, á aðalfundin-
um vegna áranna 1976 og 1977 og
grein Ragnars S. Halldórssonar í
Morgunblaöinu 17. nóvember 1979.
Aðaltilvitnun blaðsins er á þessa
leið:
.Bæði í Frakklandi og 1 Bret-
landi .. gengu viðskiptin betur en
1975. Engu aö síður mættum við
erfiðleikum á báðum þessum lönd-
valda^

verðstöðvunar stjórn-
t til að selja
_ Emanuel R. Meyer. stjórn^ j
erii
Eftir Elías
)avíðsson
-Mner
fyrir hvern?!
landi hafi veriö greitt af hagnaöi
frá álverksmiöjunum I Noregi
og á Islandi. Isal segir aö hér sé
bæði um illkvittinn misskilning
og ranga þýðingu aö ræöa. Svo
segir:
„Aöalatriö málsins i ofan-
greindri tilvitnun er það, aö i
árslok 1976 greiddi Alusuisse
veröuppbætur til viðkomandi
álvera, þar af til ISAL 19,1
milljón svissneskra franka eöa
jafnviröi 1481 milljónar króna á
þáverandi gengi. Þessar
uppbætur voru færöar sem slik-
ar i bókum ISAL. „Skilningur”
Þjóðviljans snýr þvi stað-
reyndum algerlega viö og jafn-
framt kosningabombunni aö
blaðinu sjálfu.
Varöandi ummæli Ragnars i
ofangreindri grein i Morgun-
blaöinu og ummæli Meyers
vegna afkomu ársins 1977 þess
efnis, aö um hagnaö hafi veröi
aö ræöa hjá ISAL þaö ár, er
þetta aö segja: Frá 1970 hefur
afkoma ISAL veriö sem hér er
sýnt.
Hagnaður Isal á árunum 1970
til 1978 (tap er sýnt i sviga):
AR
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1078
Milljónir króna
63,9
(226)
(251)
10.4
44,8
(984)
(9.41)
42.5
126,5
R..
1) Eftir aöbókfærö haföi veriö
ofangreind 1481 milljón króna
sem verðuppbætur.
Ofangreindarupplýsingar um
afkomu ISAL staðfesta ummæli
stundum veriö verulegt tap eöa i
bezta falli aö reksturinn hefur
staöið í járnum.” Einnig segir
Ragnar i tilvitnaöri blaöagrein,
aö telja megi aö lágmarksarður
hjá ISAL sé af stærðargráðunni
900 milljónir króna. Afkoman
leyföi sem sé ekki arögreiöslur
ogmá þvi segja aö þegar rekst-
urinn er ekki hagkvæmari en
svo aö ekki er hægt aö greiöa
arð kallast hann aö standa i
járnum. Einnig sést aö áriö 1977
var um hagnaö aö ræöa sem
Meyer sá ástæöu til aö minnast
á til aö sýna fram á umskiptin,
sem höfðu oröiö frá þvi áriö
áöur en Alusuisse haföi þurft aö
styrkja ISAL stórkostlega. Af
þessusést, aö ummæli stjórnar-
formanns Alusuisse stangast
alls ekki á viö tilvitnuö orö for-
stjóra ISAL eins og Þjóöviljinn
vill vera láta.
1 umræddri Þjtíöviljagrein er
aö lokum ruglaö saman hagnaöi
fyrir og eftir skatta. Hvert
mannsbarn hlýtur að sjá, aö
skattar og arður veröa ekki
greiddir meö sömu peningum,
en jafnvel þessi einfalda staö-
reynd bögglast fyrir brjóstinu á
Þjtíöviljanum.”
Svomörgeruþauoröísals. Ef
aö þau upplýsa einhvern um
inntak þeirra ummæla Meyers
(sem ekki er boriö á móti) að
kostnaö viö tapsumsvif i Eng-
landi hafi „dótturfélög okkar i
Islandi og Noregi” boriö — meö
tilheyrandi millifærslum
væntanlega — þá er honum vel-
komiö aö taka til máls. Sá
leyndardómur er okkur enn
hulinn, þvi miöur.
Gósenland
raforkukaupenda
Annars er Elias Daviðsson
aö svara grein Ragnars Hall-
dórssonar um reynsluna af Isal i
Morgunblaöinu i gær. Þar eru
m.a. mjög fróölegar upp-
lýsingar um þaö, hvaöa raforku-
verö álverksmiöjur hér og þar I
heiminum greiöa nú um stundir
— en heimildin er Engineering
and Mining Journal. Þessi
samanburöur er sem hér segir:
cent á KWst
Astralia .......... 1,6
Bandarikin ...... 1,7—2,8
Japan ............. 3,4
ÍSAL (ísland) ..... 0,6
M.ö.o. — álsamningarnir voru
á sinum tima geröir með þeirri
list og vél að, nú reynist þrisvar
til fimm sinnum hagkvæmara
aðreka álbræöslur á Islandi en i
fyrrgreindum iönrikjum — að
þvi er orkuaðdrætti varöar. Þaö
þarf þvi engan að undra, þótt
einhver afgangur væri hjá ísal
sem veita mætti til einhverra
veikra hlekkja I Alusuissekeöj-
unni — enda eru slikar milli-
færslur alsiöa i heimi fjölþjóða-
risanna. Um þá hluti segir á
þessa leið f grein Elíasar:
HagrϚingar
„Hagræöing millifærslna
milli dótturfyrirtækja og höfuö-
stööva og milli systurfyrirtækja
innan auðhringsins, til þess að
fela hagnaðinn, er ekki lengur
feimnismál. Um þessi má! er
rætt hispurslaust á dýrum nám-
skeiðum, sem ætluð eru stjórn-
endum fjölþjóöa auöhringa og
bókhaldsmönnum þeirra.
Aðferðir viö hagræðingu taln-
anna eru jafn margar og fjöldi
þeirra millifærslu-tegunda, sem
fyrirtækinu tókst aö finna upp
á. Hagræða má kaupveröi hrá-
efna, söluveröi fullunnins áls,
veröi á aökeyptum búnaði,
greiöslukjörum viöskiptaaðila,
lánakjörum, o.fl. o.fl. Skilyröi
fyrir þessum hagræöingum er
þó, aö umræddar millifærslur
eigi sér staö milli skyldraaöila
innan auðhringsins. Hvaö
varðar ÍSAL er langstærstihluti
allra viðskipta viö erlendra
aöila fólginn i „innanhúss”-viö-
skiptum innan ALUSUISSE
hringsins.”
Bananalýðveldi?
Þegar greinarhöfundur hefur
annarsvegar tilfært samanburö
áraforkuveröi til stóriöju hér og
annarsstaöar, hinsvegar rakiö -
möguleika auöhringa á að láta
ágóöa koma fram þar i keðjunni
sem best hentar — þá er ekki
nema von aö honum þyki fátt
um þann boðskap Ragnars Hall-
dórssonar, forstjóra Isals, aö
fjölgun fyrirtækja af ætt Isals sé
þaö eina sem geti bjargaö þjóð-
inni frá atvinnuleysi. Slik þróun,
segir hann, mundi hinsvegar
gera ísland aö „fyrsta banana-
lýðveldi i Evrópu”.
—áb
«9 skorið
Athugasemd frá Fiskveidisjódi
1 Þjóöviljanum miövikudaginn
28. nóvember er fjaliaö um laun
stjórnarmanna Fiskveiöasjóös og
sagt aö þau hafi nýlega veriö
hækkuö um 120%.
Vegna þessara ummæla viljum
vér benda á, að samkvæmt regl-
um þóknananefndar rikisins skal
miöa þóknun nefnda og stjórna
viö 16. launaflokk 3. þrep sam-
kvæmt launatöflu B.S.R.B., sé
þóknun greidd reglulega.
Stjórnarmenn Fiskveiöasjóös
fá laun sin greidd reglulega og
eru þau nú nákvæmlega sama
hlutfall af launaflokki 16-3 hjá
B.S.R.B. eins og þau voru áriö
1976.
Þess skal þó getiö aö árin 1977
og 1978 voru laun stjórnarmanna
Fiskveiðasjóös vanreiknuö sam-
kvæmt fyrrgreindum reglum
þóknananefndar rikisins og var
sú útreikningsskekkja leiörétt frá
s.l. áramótum, án þess þó aö
neinar uppbætur væru greiddar
á laun áranna 1977 og 1978. Þessi
leiðrétting haföi aö sjálfsögöu þau
áhrif, aö milli áranna 1978 og 1979
Framhald á bls. 17.