Þjóðviljinn - 30.11.1979, Page 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 30. nóvember 1979
Föstudagur 30. nóvember 1979 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11

10 fyrirtæki ! vefnaðar og fataiðnaði á 17 stöðum voru
könnuð og var eldviðvörun/reykskynjun aðeins full-
nægjandi i 2 tilvikum.
Þegar sólstöðusamningarnir voru gerðir vorið 1977
lögðu aðilar vinnumarkaðarins fram sameiginlega til-
lögur um aðgerðir i vinnuverndarmálum og voru þær
samþykktar af þeim og ríkisstjórninni 19. apríl 1977. Var
þetta jafnframt í fyrsta sinn sem Alþýðusamband
íslands bar sameiginlega fram tillögur í vinnuvernd-
unarmálum, en áður höfðu t.d. félög málmiðnaðar-
manna sett fram kröfur um úrbætur á aðbúnaði á vinnu-
stað.
t tillögum þeim sem samþykkt-
ar voru 1977 er m.a. lagt til aö
rikisstjórnin hlutist til um at»
skipuö veröi nefnd sem fái þaö
verkefni aö endursemja lög um
aöbúnaö, hollustuhætti og öryggi
á vinnustööum og um vinnuum-
hverfi verkafólks almennt. I lög-
gjöf um þetta efni veröi ákveöiö,
aö ein eftirlitsstofnun sjái um
framkvæmd laganna i staö
þeirra, sem nú heyra undir ýmis
ráöuneyti. Þar veröi ótviræö
ákvæöi um skyldu eftirlitsstofn-
unar til þess aö banna vinnu
verkafólks á þeim vinnustööum,
sem ekki eru búnir i samræmi viö
lög, reglugeröir eöa fyrirmæli
eftirlitsstofnunar. 1 tillögunum
var enn fremur gert ráö fyrir aö
gerð veföi sérstök allsherjar at-
hugun og úttekt á ástandi aö-
búnaöar og hollustuhátta á vinnu-
stööum.
Haustið 1977 var nefndin skipuð
sem semja skyldi frumvarpiö og
var Hallgrímur Dalberg ráöu-
neytisstjóri skipaður formaöur.
Aörir nefndarmenn eru: Bolli B.
Thoroddsen, Karl Steinar Guöna-
son og Guöjón Jónsson, tilnefndir
af ASl, Baröi Friöriksson og Geir
Þorsteinsson, tilnefndir af VSI,
Július Kr. Valdimarsson, til-
nefndur af VMS,, Friögeir Grims-
son tilnefndur af öryggiseftirliti
rikisins og Hrafn V. Friðriksson
tilnefndur af Heilbrigöiseftirliti
rikisins. Gert var ráö fyrir aö
ofangreind nefnd leggi á ráöin um
umrædda athugun og fylgist meö
henni. Heilbrigöiseftirliti rlkisins
og öryggiseftirliti rikisins var
faliö aö framkvæma sameigin-
lega, samkvæmt sérstöku umboöi
stjórnvalda, úttekt vinnustaöa og
fékk til þess sérstaka fjárveit-
ingu. Komi i ljós aö vinnustaöur
er samkvæmt úttektarskýrslu
ekki útbúinn i samræmi viö gild-
andi lög og reglugeröir skal gefa
stjórnendum viö komandi vinnu-
staöar fyrirmæli um úrbætur,
sem nauösyniegar eru til aö lög-
um sé fullnægt.
Frumvarp til laga um aöbúnaö
hoilustuhætti og öryggi á vinnu-
stööum var lagt fram á þingi s.l.
vor og aftur i haust, og nú liggja
fyrir niöurstöður könnunarinnar
sem náöi tii 158 fyrirtækja viös
vegar af landinu.
Er hér um aö ræöa 25 fyrirtæki i
fiskiönaði, 12 fiskimjölsverk-
smiöjur, 8 sláturhús, 23 málm-
iönaöaryfirtæki, 5 prentsmiöjur
og bókageröir, 5 fyrirtæki i raf-
iönaöi, 13 i trésmiöi, 5 verktaka i
byggingariönaöi, 10 fyrirtæki i,
vefnaði, fatagerð, skó- og leöur-
gerö, 6 fyrirtæki i veitingastarf-
semi, 8 i matvæla- og neysluvöru-
framleiöslu, 9 verslanir og skrif-
stofur, 6 ýmiskonar þjónustu-
fyrirtæki, 7 efnaiönaöarfyrirtæki,
5 stein-leir og gleriöjur, 5 flutn-
inga- og birgöafyrirtæki, 4 hamp-
iöjur og netagerðir og 2 önnur
framleiöslufyrirtæki. 1 heildar-
niöurstööunum er úttekt á 152
fyrirtækjum, en nokkur fyrirtæki.
féllu út vegna ófullnægjandi
upplýsinga.
1 heildarniöurstöðum þessara
152 fyrirtækja, sem eru meö sam-
tals 726 vinnurými kemur fram
að I flokknum „hættulegt eða
óviöunandi” eru tölurnar hæstar
þegar um er að ræöa hávaöa i
vinnslusal (48) eða hávaöa viö
vélar (57). 1 báðum tilvikum eru
þó tölur um vinnurými, þar sem
ekki er tekin afstaöa til viö-
komandi atriöa, um þaö bil helm-
ingi hærri. Þá kemur fram að sér-
stök búnings- og fataherbergi
viröist vanta i 78 fyrirtækjum af
þeim 152 sem könnuö voru (eöa aö
könnunareyöublöö hafa ekki ver-
iö færö vegna ófullnægjandi aö-
stööu i mjög litlum fyrirtækjum).
Þá kemur fram aö af þessum
152 fyrirtækjurrmeðl62 húsrými er
eldviöivörun eöa reykskynjun
óviöunandi i 5 tilvikum, frágang-
„Mjög miklu ábótavant hvað
snertir aðbúnað á vinnustöðum
7 af sláturhúsunum 8 sem könnuð voru höfðu vélabúnað.
Hljoðdeyfing var aðeins fullnægjandi í einu þeirra.
Einn þeirra sem sæti eiga i
nefndinni sem skipuð var til aö
endursemja lögin um aðbúnaö og
hollustuhætti og öryggi á vinnu-
stöðum og fylgjast með fram-
kvæmd vinnustaðakönnunar er
Guðjón Jónsson, en hann er einn
þriggja fulltrúa ASl. Blaðið snéri
sér til Guðjóns og bað hann að
segja frá störfum nefndarinnar
og þeim niöurstöðum sem nú
liggja fyrir úr vinnustaöakönnun-
inni:
„Viö fulltrúar ASI i nefndinni
lögðum strax i upphafi áherslu á
aö byrjað yröi sem allra fyrst á
þessari könnun, en talsvert dróst
aö hún færi i gang, af ýmsum á-
stæöum. öryggiseftirlitinu og
Heilbrigðiseftirlitinu var faliö aö
framkvæma þessa könnun og nú
liggja niöurstööur loks fyrir.
Niðurstööur þessarar könnunar
hljóta aö teljast marktækar, þar
sem hér er um að ræöa um 10% af
segir Guðjón Jónsson, sem á sæti í
nefndinni sem skipuð var til að
endursemja lög um aðbúnað,
hollustuhætti og öryggi á
vinnustöðum og fylgjast með
framkvæmd vinnustaða-
könnunarinnar
skráöum vinnustööum á Islandi
og þær sýna ótvirætt aö ástand
varðandi aöbúnað og öryggi á
vinnustöðum er mjög ábótavant.
1 mörgum tilvikum svo aö heilsu
starfsfólks hlýtur að vera hætt.
Ég tel það þó vera nokkurn galla
á þessari könnun, i hversu mörg-
um tilvikum er ekki tekin afstaöa
eöa lagöur dómur á ýmis atriöi,
en tilgangur þessarar könnunar
var aö sjálfsögöu aö fá fram álit
varöandi aöbúnaö, hollustuhætti
og öryggi á vinnustöðum fólks á
Islandi. Þrátt fyrir þennan galla,
sýna niöurstööurnar glögglega iáö
ástandiö á vinnustööum er viöa
mjög slæmt.”
„Eru einhver ákveöin atriöi
sem þú getur bent á varðandi
slæman aðbúnaö á vinnustöö-
um.”
„Það er af nógu að taka, en til
dæmis má nefna aö hávaöi er
ennþá mjög mikill á fjöldamörg-
um vinnustööum, þrátt fyrir
miklar umræðum um skaösemi
hans á undanförnum árum. Einn-
ig má nefna að lýsingu er mjög á-
fátt á vinnustöðum. Þaö atriöi
sem er þó kannski þýöingarmest,
er loftræstingin, en þar sem viöa
er hætta á ryk- reyk- -og efnis-
mengun er góð loftræsting skil-
yröi. Um almennan þrifnaö og
umgengni á vinnustööum, bæöi I
vinnurými og I starfsmannarými,
kemur fram aö þvi er mjög á-
bótavant víða og ein ástæöan er
léleg ræsting á þessum stööum.
Fjöldamörg önnur dæmi mætti
taka og þessi könnun sýnir glögg-
lega að mikið starf er óunnið
hvaö snertir aöbúnaö á vinnu-
stööum.
„Hvað telur þú vera til úr-
bóta?”
„Þar sem nú liggur fyrir laga-
frumvarp um þetta mál, tel ég
þýðingarmest aö þaö veröi sam-
þykkt sem allra fyrst og ákvæð-
um þess komiö i framkvæmd. 1
frumvarpinu eru mörg mikils-
verö ákvæöi sem ættu aö geta
stuölaö aö verulegum endurbót-
um á þessu sviði. Þar er gert ráö
fyrir, aö i staðinn fyrir aö eftirlit
á vinnustöðum heyri undir nokkr-
ar stofnanir eins og nú er, veröi
komiö á fót Vinnueftirliti rikis-
ins og heyra þá öll þessi mál undir
þaö. Samtök verkafólks skulu
eiga aöild aö stjórn þessa eftirlits
og þar á aö vera sérstök fræðslu-
deild sem stendur fyrir fræöslu
varöandi aöbúnaö á vinnustööum.
Þá er gert ráö fyrir aö sérstakir
öryggisbúnaðarmenn hafi aöbún-
25 fiskiönaöarfyrirtæki voru könnuð, auk 12 fiskimjölsverksmiöja. Af i 88 vinnurýmum hjá 23 fyrirtækjum i málmiÖnaÖi var gas/Ievsiefna-
þessum 25 fyrirtækjum var umgengni utanhúss aðeins fullnægjandi i 4 mengun „litið ábótavant/ mikið ábótavant- hættuleg/óviðunandi” i
tilvikum. samtals 48 tilfellum.
Allsherjarathugun á 10% skráðra fyrirtækja:
Lókaniöurstö6ur vinnustaftarkönnunar á >|^um Ríkisst jórnarinnar.
Nafn fyrirtakis Heildarni6urstg6ur___________Nr._____
allra fyrirtcri ja sem könnuö voru sartals Fjöldi starfsm.J
15? fyritæki meÖ samanlöpö 726 vinnurvmi. undir 18 ára__
- hæð •lUbNít.ÐI Vinnurými Lkki f. hend: Full- nægj- andi Lítið ábóta- vant Mikið ábóta- vant Hættul-/ óvið- unandi 0/afst. ekki tekin.
1. Lofthæð 665 29 21 2 9
2. Rými 5 7 9 111 69 1? 7
l. Loft 4; 51 153 93 25 5
4. Veggir* 4 27 20 2 85 11 1
5. Golf 3 94 211 100 :o 2
6. Uióu.’ioU -X 170 28 9 55 43 15 1 r 3
7. Dagsbirta X 153 435 73 3? 2 31
rf. Lvsirig 6 449 138 91 14 28
- iV-?, Y „ . _ £ 6

10. Hiti/hitun ee 1 465 59 51 18 57
11. Opnanlegir gluggar A 175 | 788 5 9 '5 3 80
12. Hurðir/lúgur 11 518 8 6 69 ; s 44
13. Náttúruleg loftræsting Y 161 37? 86 48 c 48
14. Vélknúin loftræsting X ?4 7 ~?n 90 q 'i ? 7 49
15. Loftraki 4 6 5 53 33 10 161
16. Dragsúgur 436 119 76 8 81
17. Hávaði í vinnusal /*'•> 3 7 2 180 84 86 48 93
18. Hávaði v. vélar (1 m) V 343 137 57 101
19. Titringur 5 ° 4 37 14 2 88
20. -Rykmengun X 477 11? 63 16 62 .
21. Gas/leysiefna-inengun 454 90 63 97 92
22. úbefur 436 121 67 23 78
23. Ræstitækjaklefi Ræsting 1 6 4P-Q 1-3-2 83 20 63
24. Umgengni 402 162 9 3 53
Úr vinnustaðakönnuninni: niðurstöður varðandi vinnurýmin
um sláturhús eitt á landsbyggö-
inni: „Lóð hússins er ógirt.
Sláturhúsiö er aö mestu báru-
járnklætt timburhús. Opiö frá-
rennsli út í á. Rotþró engin. Húsiö
afar gamalt og lélegt. Oll starfs-
aöstaöa mjög erfiö sökum
þrengsla, lélegra áhalda, tak-
markaðs tækjabúnaöar o.fl.
Hreinlætisiökun starfsfólks léleg
og hreinlætisaöstaöa sömuleiöis.
Mötuneytiö og vistarverur starfs-
fólks eru örskammt frá „slátur-
húsinu”. Mötuneyti sæmilegt en
vistarverur (svefnaöstaöa) mjög
ófullkominn. Allar deildir hússins
svo lélegar aö endurbætur eru
óraunhæfar.”
'Jm þessi sláturhús segir enn-
fremur:
„Einkennandi fyrir umrædda
vinnustaöi er aö starfsaöstaöa er
þar léleg og heilbrigöis- og hrein-
lætisþekking verkstjóra og
starfsfólks er i lágmarki og þvi
vinnustaðurinn iöulega óvistlegri
en efni standa til. Þótt ekki sé
minnst á að slfk vanþekking
starfsfólks kemur aö sjálfsögöu
niöur á vinnslu hráefnisins sem i
öllum þessum tilfellum er mat-
væli.”
Ef litiö er á tölur um fullnægj-
andi ástand varöandi atriöi sem
könnuö voru má nefna aö i 726
vinnurýmum voru niöurföll aö-
eins fullnægjandi i 289 tilfellum,
sérlýsing aöeins fullnægjandi i
216 tilfellum, náttúrleg loftræst-
ing fullnægjandi I 372 tilfellum og
vélknúin loftræsting i 220 tiifell-
um. I 107 búnings- og fataher-
bergjum var umgengni fullnægj-
andi i 50 tilfellum og hreingerning
i 69 tilfellum. I 240 snyrtirýmum
(salerni, þvagstæði, snyrtiherb.)
var umgengni fullnægjandi i 125
tilfellum og loftræsting sömuleiö-
is. 1 88 vinnurýmum i málmiönaöi
var vélknúin loftræsting fullnægj-
andi I aðeins 13 tilfellum.
— Þs
Loftræstingin er eitt þýðingarmesta
atriðið á fjöldamörgum vinnustöðum,
þar sem hætta er á mengun frá ryki,
reyk og ýmsum efnum, en samkvæmt
þessari könnun er loftræsting mjög víða
ófullnægjandi
fulltrúar Vinnueftirlitsins hafa
komiö á staöinn og metiö ástand-
iö.
Þá er i bráöabirgöaákvæöi gert
ráð fyrir aö sérstök fjárveiting
veröi til fyrirtækja sem þurfa aö
endurbæta vinnuaöstöðu starfs-
fólks eöa til þess aö bæta aðbún-
aö, hollustuhætti og öryggi á
vinnustað. Fé þetta verður lánað
og jafnframt tryggt að það veröi
ekki notaö nema i þessu skyni.”
„Hvernig veröur fjárveitingu
til Vinnueftirlits rikisins háttaö?”
„1 lögunum segir að fyrirtæki
þau, sem lög þessi gilda um, skuli
greiöa i rikissjóö iögjöld, sem
innheimt skulu ásamt slysatrygg-
ingagjaldi og þannig er tryggt að
stofnunin fái nægilegt fjármagn
til að sinna þessu þýðingarmikla
verkefni.
Útbætur i þessum málum fást
aðeins á félagslegum grundvelli
og verkalýöshreyfingin verður aö
setja fram kröfur um úrbætur, en
löggjafinn siðan tryggja málinu
framgang. Þessvegna er brýn
nauðsyn fyrir verkafólk aö þaö
eigisér málsvara á þingi. Hér er
um aö ræöa umfangsmikiö fé-
lagslegt málefni, sem snertir allt
vinnandi fólk i landinu og fram-
gangur þess er þvi aöeins tryggö-
ur aö verkafólk eigi sem flesta
fulltrúa og málsvara á Alþingi,”
sagöi Guöjón aö lokum.
— Þs
Guöjón Jónsson
aö á vinnustaö sem sérverkefni
og hafi jafnf*amt heimild til aö
stööva vinnu, ef þeir telja aö
hættuástand hafi skapast, þar til
ur frárennslis óviöunandi i 23 til-
fellum, en mikiö ábótavant i
ll.Húsnæði meö tilliti til nagdýra
er mikið ábótavant i 26 tilvikum,
en hættulegt eða óviðunandi i 14
tilvikum. I 84 tilvikum telst hús-
næðið fullnægjandi hvaö snertir
þetta atriöi en það er aðeins rétt
rúmlega helmingur. Af 112 fyrir-
tækjum sem könnunin nær til og
höföu vélabúnaö á 137 stööum er
mengun hættuleg eöa óviöunandi
i 10 tilvikum, en mikiö ábótavant i
20. 1 41 tilfelli er ekki tekin af-
staða. Af 27 fyrirtækjum meö
frystibúnað var loftræstingu i
vélasal mikiö ábótavant I 7 tilfell-
um en hættuleg eða óviöunandi i 2
tilfellum. öryggisgler i vélgæslu-
klefa er mikið ábótavant i 6 tilvik-
um og hættulegt eöa óviöunandi i
3. Neyöarhringingakerfi (i frysti-
klefum) óviöunandi i 5 tilvikum
og sömuleiöis huröalæsingar.
1 könnun á sláturhúsum og kjöt-
iðnaöarstööum stendur orörétt