Þjóðviljinn - 29.12.1979, Blaðsíða 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 29. desember 1979
Laugardagur 29. desember 1979 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
Frá fundi farandverkafólks I Vestmannaeyjum 14. júli I sumar. Ljósm. Leifur.
Úr Dagbók farand-
verkafólks 1979
A sumarvertiðinni ’79 i Vest-
mannaeyjum tók farandverka-
fólk, bæöi sjómenn og landverka-
fólk, aö ræöa um kjör sin og rétt-
indi. Þessi hópur samanstóö af
fólki er hafði sumt hvert um
--^nokkurra ára skeiö unnið i hinum
ýmsu landsfjóröungum viö fisk-
vinnu og veiðar, en aðrir voru að
stiga sin fyrstu spor á vinnu-
markaönum. Eitt voru allir sam-
mála um, kjör farandverkafólks í
fiskiönaöi eru afar bágborin. Þvi
ákvaö þetta farandverkafólk að
hefja baráttu sina fyrir auknum
réttindum.
7/7 ’79
1 dag var haldinn fundur far-
andverkafólks i Vestmannaeyj-
um ásamt fulltrúum verkalýösfé-
laganna þar. Fundurinn sam-
þykki kröfur i 8 liöum um aukinn
rétt farandverkafólks. Jafnframt
var skoraö á verkalýösfélögin að
styðja baráttu farandverkafólks.
10/7
Einn af talsmönnum farand-
verkafólks i Vestmannaeyjum er
rekinn úr vinnu fyrir aö ræða
kröfur farandverkafólks á vinnu-
staö sinum, Vinnslustööinni h/f.
12/7
Miöstjórn ASt gefur út yfirlýs-
ingu um stuðning við baráttu far-
andverkafólks. Þjóðviljinn 12/7:
„Miöstjórn ASI mun stuðla aö þvi
að gerður verði sérstakur
rammasamningur um kjör far-
andverkafólks fyrir næstu samn-
inga.”
14/7
Fundur haldinn i Alþýðuhúsi
Vestmannaeyja um málefni far-
andverkafólks. Mættir voru full-
trúar atvinnurekenda og verka-
lýðsfélaganna i Eyjum, formaður
Verkamannasambandsins ásamt
blaðafulltrúa ASI. A annað
hundrað manns sátu fundinn.
Fundurinn lýsti yfir fullum
stuðningi við kröfur farandverka-
fólks og skoraði á atvinnurekend-
ur aö taka aftur brottrekstur á
talsmanni farandverkafólks.
17/7 Frétt i Þjóöviljanum:
//Formaður Verkamanna-
sambandsins sagði m.a. á fundi
farandverkafólks i Eyjum 14/7,
að hann kvaðst ekki sjá neina al-
varlega annmarka á aö hrinda
kröfum farandverkafólks i fram-
kvæmd. Hann brýndi fólk til bar-
áttu og sagði að menn yrðu aö
vera á veröi svo málið sofnaöi
ekki i nefndarfargani. Hann und-
irstrikaði jafnframt að þessi bar-
átta tengdist baráttu alls lág-
launafólks i landinu.
17/7.
Þjóðviljinn sagöi i dag að I gær
heföi forstjóri Vinnslustöövarinn-
ar h/f i Eyjum dregiö uppsögn
sina á einum farandverkamanni
til baka.
2/8 Þjóöviljinn.
,,,Tvær isl. farandverkakonur i
Kaupmannahöfn vekja athygli á
slæmum aðbúnaöi og kjörum isl.
verkafólks þar ytra, og leggja
fram ákv. hugmyndir til úrbóta.
Að isl.i vinnu erlendis gangi i við-
komandi verkalýðsfélög.
Að A.S.Í. hafi ávallt á reiöum
höndum nægar upplýsingar um
samninga og kauptaxta fyrir isl.
verkafólk sem starfar erlendis
og gegni upplýsingaskyldu gagn-
vart þvi.”
t september
Verkamannasambandið býður
talsmanni farandverkafólks að
fylgja eftir kröfum þess á 9. þingi
VMSt.
11/10
Farandverkafólk i Eyjum efnir
til samskota meðal félaga sinna
til þess aö geta sent sérlegan full-
trúa sinn, Björn Gislason sjó-
mann, á 9. þing VMSt. Yröu full-
trúar þess á þinginu þar með
tveir.
12-14/10
Þing VMSl á Akureyri.
Þingið lýsir yfir fullum stuðn-
ingi við kröfur farandverkafólks
og ályktar að framkvæmda -
stjórn taki þær til nánari umfjöll-
unarog skili áliti inn tii aðildarfé-
lagannna ekki siðar en um ára-
mót. Jafnframt er samþykkt að
framkvæmdastjórn skipi 3ja
manna nefnd um málefni farand-
verkafólks.
Formaður Verkamannasam-
bands Islands lofar að beita sér
fyrir tafarlausum aðgerðum,
strax um haustið, til að minnka
hinn svivirðilega háa fæðiskostn-
að i mötuneytum hinna ýmsu ver-
búða.
Um mánaðamót okt. nóv.
Framkvæmdastjórn VMSt
samþykkir að birta i öllum helstu
fjölmiðlum landsins skýrslu um
fæðiskostnaö I mötuneytum ver-
búða og gera samanburð á fæðis-
kostnaöi i starfsmannamötuneyt-
um annarra stétta.
Einnig var samþykkt að 3ja
manna nefnd um málefni farand-
verkafólks skuli skipuð.
(Voru þetta hinar tafarlausu
aðgerðir til þess að lækka fæðis-
kostnað farandverkafólks og
rétta hlut þess? Þess má geta að
hvorug þessara samþykkta hafa
enn orðið að veruleika.)
25/11
Baráttuhópur farandverkafólks
á Faxaflóasvæöinu sendir frá sér
dreifirit er inniheldur harðoröa
gagnrýni á aðgerðarleysi verka-
lýösforystunnar og átelur hana
fyrir sofandahátt i málefnum
þess. Sjómannasambandið er
einnig gagnrýnt fyrir þaö að hafa
hundsað baráttumál farand-
verkafólks algjörlega þrátt fyrir
aö yfir helmingur farandverka-
fólks i fiskiönaöi séu sjómenn.
Baráttuhópurinn gagnrýndi i
dreifiriti sinu, hvað einstakir for-
ystumenn i verkalýðshreyfing-
unni væru uppteknir af flokks-
pólitisku valdabrölti og virðast
litt mega vera að sinna „barátt-
unni um brauðið.”
20-30/11
Ráöstefna i Vestmannaeyjum
um verkafólk i sjávarútvegi.
Ráðstefnan lýsti yfir fullum
stuðningi við kröfur farandverka-
fólks og itrekaði að verkalýösfor-
ystan yröi að standa við gefin lof-
orð um aðgerðir fyrir bættum
kjörum farandverkafólks. For-
maður Sjómannasambandsins
lýsti þvi yfir á ráðstefnunni aö
hann gæti ekki stutt kröfur far-
andverkafólks i nafni Sjómanna-
sambandsins, þar eð hann treysti
sér ekki til aö fylgja þeim eftir.
9-11/12
Kjaramálaráðstefna ASt.
Ráöstefnan minntist ekki einu
orði á málefni farandverkafólks.
Baráttuhópur farandverkafólks
Staðaní dag
Eins og sjá má að þessum dag-
bókarslitrum þá hafa málin ekki
náð eins langt og vonir stóðu til.
En meirihluti verkalýöshreyfing-
arinnar hefur viðurkennt rétt-
mæti krafna farandverkafólks og
sent frá sér fjölda stuðnings.vfir-
lýsinga og loforða um aðgerðir til
aö rétta hlut þess. En það furðu-
lega er að fram að þessu hefur
ekkert orðiö um efndir. Ekki
bólar á aðgerðum gegn háum
fæðiskostnaði er átti að fram-
kvæma i haust. Nefndin um
málefni farandverkafólks hefur
ekki enn séð dagsins ljós. Fyrri
hluti kjaramálaráöstefnu ASl
nefnir málefni farandverkafólks
ekki einu orði, þrátt fyrir
ákveðnar yfirlýsingar um aö gera
sérstakan rammasamning fyrir
farandverkafólk i komandi samn-
ingum.
Hvers vegna verður ekkert
um efndir?
A opinberum vettvangi hefur
ekki komiö fram ein einasta
gagnrýni á réttmæti krafna
farandverkafólks. Þvert á móti
hafa þeir aðilar sem hlut hafa átt
að máli að sjálfsögöu lýst yfir
stuöningi við baráttu þessa hóps
nema Sjómannasambandið.
Þetta mál er allt að vera dálitið
furðulegt.
Þar sem seinni hluti kjara-
málaráöstefnu ASt á eftir að fara
fram, er kannski ekki öll von úti.
Siöari hluti kjaramálaráð-
stefnu ASl hlýtur aö móta þann
rammasamning fyrir farand-
verkafólk eins og lofað var i sum-
ar. ASt hlýtur að fylgja eftir
málefnum farandverkafólks i
komandi samningalotu.
Kröfur farandverkafólks
eru:
A. Að húsnæði þaö sem ætlað er
farandverkafólki til ibúðar,
standist ströngustu kröfur
núverandi reglugerðar öryggis-
og heilbrigðisyfirvaida. Jafn-
framt er þess krafist að sú reglu-
gerð verði endurskoðuö, enda
ganga þær reglur alit of skammt.
B. Að kosinn verði trúnaðar-
maður í hverri verbúð, sem jafn-
framt verði tengiiiður farand-
verkafólks viö viðkomandi stéttaiw
félög. Slikum trúnaðarmönnum
vcrði tryggöur sami réttur og
öðrum trúnaðarmönnum stéttar-
félaganna.
C. Að atvinnurekendur greiði
feröakostnaö farandverkafólks til
og frá heimabyggð þess. Einnig
veröi gert ráð fyrir þvi, að far-
andverkafólki verði tryggöar
ferðir, t.d. á eins mánaðar fresti
til og frá heimabyggö þess, þvi aö
kostnaðarlausu.
D. Að farandverkafólki í fisk-
iönaði verði séð fyrir frlu fæði iikt
og tiökast I öðrum atvinnugrein-
um þar sem fólk vinnur fjarri
heimabyggð sinni.
E. Að réttindi farandverkafólks
verði tryggð til jafns við rétt full-
gildra meðlima I stéttarfélög-
unum, t.d. hvað varðar rétt til
greiðsiu úr sjúkra- og styrktar
sjóðum, v e r k f a 11 s b ó t a ,
atvinnuleysistrygginga og at-
kvæöisrétt I kjaradeilum.
F. Að rammasamningum
verkalýösfélaganna verði snúið
yfir á ensku fyrir þau hundruð er-
lendra farandverkamanna er hér
vinna.
G. Að verkalýðsfélögin hafi
ávallt á reiðum höndum nægar
upplýsingar um samninga og
kauptaxta fyrir islenskt verka-
fólk sem starfar erlendis og gegni
upplýsingaskyldu gagnvart þvl.
Kröfur þessar voru sam-
þykktar á fundi farandverkafólks
i Vestmannaeyjum 7. júli s.l., að
undanskildum tveim siöustu sem
hafa mótast siðar. Kröfunum er
beint að ASI, VMSI og Sjómanna-
sambandinu.
Baráttuhópur
farandverkafólks.
\
Svipmyndir frá barnaárinu
Úr Hrísey
Frá fréttaritara Þjóðviljans í
Hrisey, Guöjóni Björnssyni.
Hrisey er 300 manna þorp og
þar eru að sjálfsögöu börn, sem
vilja fá sín tækifæri sem börn
annarsstaðar, eiga sina stóru
drauma og óskir, daprar stundir
og ánægjulegar. Skyldu þeim
hafa áskotnast einhverjir mögu-
leikar eöa draumar þeirra hafa
ræstá barnaárinu umfram önnur
ár? Hvað samfélagiö áhrærir
verður svariö liklega neikvætt.
En þau eru sögö hafa meira fæöi
ogklæðiennokkrusinniáöur; þau
þurfi ekki að hefja brauðstritið
svo ung sem fyrrum og hafi
nægan tlma til aö lifa og leika sér.
Ef grannt er skoðað hefur samt
timinn sem þeir eldri telja sig
geta fórnaö börnum fariö
minnkandi og er h æpiö að ætla að
þaö sé hægt aö bæta meö fjár-
hagslegum gæðum.
Séu möguleikar og kjör barna i
Hrisey sem og annarra dreif-
býlisstaða borin saman við þaö
sem börn stóru þéttbýlisstaðanna
hafa er ljóst, að þau hafa mun
frjálsari og hollari aögang að
umhverfi sinu og náttúru. Hins-
vegar er félagslegur veikleiki
dreifbýlisins til að uppfylla ýmsa
sérmenntunar- og tómstunda-
möguleika ótviræöur. Þó verður
þvi ekki neitað, aö þar geti oft
verið þröngsýni um aö kenna.
Litum nú á nokkrar myndir frá
þvi ári sem nú er að ljúka er sýna
athafnir og árangur barnanna i
Hrisey og geta sjálfsagt verið
dæmigerðar fyrir fjölmarga aðra
hliðstæöa staöi.-Guöjón.
Kötturinn er sleginn úr tunnunni á öskudaginn, þó að I tunnunni sé að visu venjulegur máfur. Slðan
ganga börnin um þorpið Ihinum margbreytilegustu gervum og syngja fyrir fólk. Þau hafa þá með sér
rúmgóðan bauk og áskotnast aurar I ferðasjóð skólans. — Þessi siður er yfirleitt tileinkaöur Akureyri,
en þekkist samt viðar.
Þegar sól var hæst á lofti var athafnaþráin óstöðvandi. Þá var reist kofaþorpið Heiðargarður og unniö
langt fram á kvöld. Þar var bæjarstjóri, og sumir sögðu bæjarstjórafrú, löggustjóri og mas. slökkviliðs-
stjóri. tbúarnir aðeins úrvalsfólk sem vera ber i fyrirmyndarþorpi. Hér sjást nokkrir þeirra hamingju-
samir á þaki bæjarstjórabústaðarins.
t haust hófst I fyrsta skipti tónlistarkennsla i Hrisey og fer hún fram með aöstoð tónlistarskólans á Ak-
ureyri. Hér sést meirihluti nemenda meö kennara slnum, Gunnari Randverssyni.
Hún Alexandra Kjuregei er frá Jakútlu, einu af So vétlýðveldunum. Hún kom til Hrfseyjar til að kenna
börnunum leikræna tjáningu. Að námskeiðinu loknu söng hún fyrir þau eina kvöldstund og átti athygli
þeirra óskerta.
t upphafi dansleikja I Hrísey fá börninigjarna að hafa útaf fyrir sig fyrstu einn til tvo tlmana og dansa
eftir „alvöruhljómsveit”.
Þessi listaverk eru frá siðustu skólasýningu og ber þar margt á góma.