Þjóðviljinn - 25.03.1981, Qupperneq 1

DJOÐVIIIINN
Miðvikudagur 25. mars,1981 — 70. tbl. 46. árg.
Geta Norðurlöndin og
Evrópa losnað úr klóm
stórveldanna?
Viðtal við lohan Galtung
Sjá síðu 6 og 7
Fór Benedikt Gröndal á bak við Alþingi?
Ekki minnst einu
orði á kvaðirnar
Hefur Benedikt Gröndal haldið
leyndum fyrir rikisstjórn og
Alþingi þeim kvöðum sem fylgja
20 milljón dollara framlagi
Bandarikjastjórnar til nýrrar
flugstöðvar á Keflavikurflug-
velli? í vitnisburði Iselin
aðmiráls fyrir undirnefnd fjár-
veitinganefndar Bandarikjaþings
12. mars 1980 staöhæfir aðmiráll-
inn að i jdli 1979 hafi Benedikt
Gröndal fyrirhönd islensku rikis-
stjórnarinnar undirritað sam-
komulag um bandariska fram-
lagið. 1 samkomulaginu skuld-
bindi tslendingar sig til þess að af-
henda Bandarikjaher flugstöðina
100% á óvissutimum. Jafnframt
sé i samkomulaginu samiö um að
Bandarikjaher sjái um hönnun
stöðvarinnar til þess að hann geti
„fengið nákvæmlega þá flugstöð
sem við viljum”, eins og Iselin
aðmiráll orðar það í yfir-
heyrslunni, en umræðurnar voru
birtar orðréttar i Þjóðviljanum i
gær.
Þjöðviljinn fór þess á leit við
Ólaf Jóhannesson utanrikis-
ráðherra i gær að blaðið fengi
aðgang að samkomulaginu frá
1979. Hann kvaðst skyldu kanna
málið, en taldi að ummæli Iselin
aðmiráls væru á misskilningi
byggð. Hinsvegar hefði Einar
Agústsson sett stafi sina undir
eitthvert minnisblað varðandi
flugstöðina í maí 1978, á siðustu
dögum rikisst jórnar Geirs
Hallgrimssonar, en þar hafi ekki
Sjá forystu-
grein á 4. síðu
verið fjallað um kostnaðarþátt-
inn.
Vegna ummæla i forystugrein
Morgunblaðsins i gær skal tekið
fram að enginn af ráðherrum i
rikisstjóm Ólafs Jóhannessonar
kannast við það að Benedikt
Gröndal hafi undirritað sam-
komulag við Bandarikjastjórn
um fjárútvegun i flugstöðina i júli
1979og um kvaðir i þvi sambandi.
Ráðherrar Alþýðubandalagsins
vissu ekki um að neitt slikt væri á
döfinni. Se svo að þetta sam-
komulag liggi þrátt fyrir allt fy r-
irundirritað, er ljóst að Benedikt
Gröndal hefur farið á bak við
rikisstjórn og Alþingi, þvi að i
skýrslu hans um flugstöðvar-
málið tilAlþingis fráþvii október
1979erekki minnst einu orði á að
sérstakar kvaðir fylgi loforði
Bandarikjastjórnar um framlag.
Eigi hinsvegar ummæli Iselins
aðmiráls við rök að styðjast er
augljóst að Bandarikjaher getur
samkvæmt umræddu samkomu-
lagi svipt Islendinga umráða- og
afnotarétti yfir nýrri flugstöð,
verði hún byggð, að eigin geð-
þótta.
Iselinaðmiráll er margspurður
að þvl 12. mars 1980 hvort til séu
einhverjir endanlegir samningar
um flugstöðina, og vitnar hann þá
til tveggja undirritaðra samninga
milli ríkisstjórna Islands og
Bandarikjanna, annars frá 22.
Geta
Bandaríkjamenn
samkvæmt
samkomulagi
svipt Islendinga
afnota- og
umráðarétti
yfir nýrri
flugstöð að
eigin geðþótta?
október 1974 og hins frá þvi i júli
1979. ,,í öðru lagi þá var I júll 1979
undirritaö samkomulag milli
stjórnanna tveggja, þar sem seg-
ir m.a.: „Bandaríkin samþykkja
að leggja fram ekki meira en 20
milljónir dollara sem greiðslu á
heildarframlagi sinu”, til hinnar
nýju flugstöðvar I tvennum
tilgangi. Báðir þessir samningar
eru igildi, en i þeim cr viöurkennt
að umrætt framlag sé háð fjár-
veitingu frá Bandarikjaþingi”,
segir aðmirállinn orðrétt i þingyf-
irheyrslunni.
— ekh
Endur-
skoðun
á leiða-
kerfi
SVR
Hlutur borgar-
innar er nú 50%
af rekstri SVR
Stjóm SVR er nú að
láta vinna að endur-
skoðun á leiðakerfi
strætisvagnanna i
Reykjavik. Að sögn
Guðrúnar Ágústsdóttur
formanns stjórnar SVR
eru niðurstöður væntan-
legar i október.
Guðrún sagði að stjórn SVR
hefði samþykkt á fundi i desem-
ber sl. að láta vinna að endur-
skoðuninni eftir að niðurstöður
lágu fyrir úr almenningskönnun
sem gerð var árið 1976 og hefur
verið i úrvinnslu til þessa. I þeirri
könnun kom ýmislegt i ljós, enda
er það kerfi sem nú er i gangi i
borginni frá 1968. Siðan hefur
borgin stækkað til muna, enda er
þprfin á úrbótum i almennings-
samgöngum hvað mest i nýju
hverfunum i Breiðholti og i Arbæ
sem hafa stækkað verulega.
„Hingað til hafa allar úrbætur
beinst að þvi að lappa upp á
kerfið”, sagði Guðrún „og þvi er
fyllilega ti'mabært að endurskoða
Nýju strætisvagnarnir eru komnir i gagniö. Myndin var tekin á leið 111 gær. Aftast I vögnunum er gott
rými fyrir barnavagna og farangur. — Ljósm: Ella.
og gera eins gott úr þvi sem viö
höfum og unnt er. Það verður
ekki nein bylting, heldur verður
þjónustan bætt, hugsanlega verða
til nýjar leiðir og ekki sist verður
unnið að þvi að bæta aðstöðu SVR
i gamla bænum, i tengslum við
endurskoðun á umferðinni þar
sem væntanlega fer fram á veg-
um skipulagsnefndar borgar-
innar. Laugavegurinn, Hverfis-
gatan og Hafnarstrætiö eru
flöskuhálsar i leiðakerfinu, sem
veröur að bæta úr.
Guðrún sagði einnig að komið
hefði fram I almenningskönnun-
inni að fólki væri illa við að skipta
oft um vagna og þvi hefði verið
gripið til þess ráðs að lengja
leiðir, t.d. var komið á beinum
ferðum á tveimur leiðum ofan úr
Breiðholti og niður i miðbæ. Þaö
væri hugsanlegt að i kjölfar
endurskoðunar yrði meira um
slikar lengri leiðir sem tækju
skemmri tima en þegar fólk þarf
að skipta um vagn.
„Það hefur veriö á stefnuskrá
Alþýðubandalagsins að almenn-
ingssamgöngur veröi i nánum
tengslum við skipulagningu i
borginni og nú er verið að vinna
að þvi. Þessi endurskoðun á leiða-
kerfinu verður unnin af borgar-
skipulaginu i samvinnu viö
Framhald á bls. 13
j Sókrt vill feta í fótspor BSRB
Agreiningur varð I borgarráöi
■ i gær um erindi Starfsmanna-
I félagsins Sóknar frá 5. mars sl.l.
J þar sem bent er á að BSRB hafi
Ifrá 1. janúar fengið 2% kaup-
hækkun og óskað er eftir þvi
■ sama Sóknarfélögum til handa.
Meirihluti borgarráðs taldi
_ ekki fært að verða við erindinu
þar sem samningar eru ekki
lausir og slik kauphækkun yrði
naumast bundin við einn hóp
starfsmanna. Þá var bent á að
samningar BSRB hefðu ekki
leitt til breytinga á almennum
vinnumarkaði. Albert Guð-
mundsson og Magnús L. Sveins-
son greiddu atkvæði gegn ofan-
greindu og töldu að þar sem
hærra launaðir starfsmenn
borgarinnar i BSRB hefðu feng-
iö 2% kauphækkun væri eðlilegt
að lægra launaðir starfsmenn i
Sókn fengju það sama.
Borgarstjórn mun fjalla um
þetta mál á fimmtudag i næstu
viku. —AI
1
i
■
I
■
I
■
I
I
■
Heimilistaxti Rarik ■
| og i Reykjavik:
■ ■
j Munurinn I
'tninnkar
| Er nú 24% en var
j 80-90 % áriö 1978 i
| Rafmagnsverð vegna |
I heimilisnotkunnar á svæði •
* Rafmagnsveitu rikisins er I
I nú 24,3% hærra en hjá Raf- I
I magnsveitu Reykjavikur, en |
I þessi mismunur hefur þó ■
* minnkað verulega frá 1978 er I
I hann var 80-90%. Hér er mið- I
I að við 4000 stunda nýtingu á |
I ári, en algengasta ársnotkun •
* er 3500-4000 kilówattsstundir. I
Þessar upplýsingar komu |
| fram i svari Hjörleifs |
I Guttormssonar iðnaðar- ■
’ ræaðherra við fyrirspurn frá I
I Helga Seljan og Skúla |
I Alexanderssyni um jöfnun |
I raforkukostnaðar. 1 svari ■
* ráðherra kom jafnframt I
I fram að nokkrar rafveitur |
I hafa þó lægri heimilistaxta |
I en Rafmagnsveita Reykja- ■
* vikur. Þannig er taxtinn 5% I
I lægri á Eyrarbakka, Stokks- I
| eyri og Hveragerði. Ýmsar |
I aðrar sjálfstæðar rafveitur ■
* hafa hærri taxta en I Reykja- I
I vik, t.d. Orkubú Vestfjarða I
| er þar er munurinn nær 20% |
I miðað við Reykjavik. •
Stunda-
kennarar
við HÍ
boða til
verkfalls
Félagsfundur i Samtökum
stundakennara við Háskóla ts-
landssem haldinn vará mánudag
samþykkti að boöa til verkfalls
félagsmanna frá og með 1. april
n.k. Segir i fréttatilkynningu, sem
samtökin hafa sent f jölmiðlum að
stjórnvöld hafi hafnað öllum kröf-
um Samtaka stundakennara við
Hí um bætt kjör og aukin réttindi.
Samningaumleitanir hafa stað-
ið yfir i allan vetur milli fulltrúa
stundakennara annars vegar og
fjármála- og menntamálaráöu-
neyta hins vegar en hvorki gengið
né rekið að sögn Helga Þorláks-
sonar stundakennara i sagnfræði
viðHI. Helgi sagði að meðal þess
sem deilt væri um væri aðstöðu-
leysi stundakennara. Fæstir
þeirra hafa nokkra aðstöðu við
skólann og verða aö ræða við
nemendur sina á göngum ellegar
heima hjá sér. Sagöi Helgi greini-
legt að ekki stæði til að bæta úr
þessu og hefðu stundakennarar
farið fram á sérstaka álagspró-
sentu vegna slæmrar starfsað-
stöðu. Þá nefndi hann aö stunda-
kennarar færu fram á sama rétt
og lektorar hvað varðar tilfærslur
i launaflokkum. Laun stunda-
kennara miðast við laun lektora
en lektorar fá dósentstitil sjálf-
krafa eftir vissan starfsaldur og
hækka þá I launum en stunda-
kennarar sitja eftir i sinum
launaflokki. Þriöja atriðið, sem
Helgi nefndi sérstaklega, er það
Framhald á bls. 13