Þjóðviljinn - 05.05.1981, Qupperneq 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 5. maí 1981
DJOWIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
t tgefandi: UtgáiulélaL' Þjoöviljans.
Krainkvæmdastjóri: E öur Bergmann.
Hitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Olafsson.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaðs: Guöjón Friðriksson.
Afgreiðslustjóri: Valþor Hlööversson
Blaöamenn: Allheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.
IþróttafréUainaður: Ingólfur Hannesson.
Þingfréttaritari: Þorsteinn Magnússon.
útlit og hönnun: Gúöjón Sveinbjörnsson, Sævar Gúðbjörnsson.
Ljosmviidir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson
llandrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guörún Gúövaröardóttir, Jóhannes Haröar^on.
Afgreiðsla: Kristin Fétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Símavarsla: olöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkevrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síöumúla 6,
Reykjavik, slmi 8 13 33.
Prentun: Blaðaprent hf..
Talsmenn verðbólgu
• Það er næsta spaugilegt að heyra málflutning
stjörnarandstæðinga i Sjálfstæðisf lokknum nú um
stundir. Kvölds og morgna og um miðjan dag skamma
þeir ríkisstjórnina fyrir tvennt.
• í fyrsta lagi fyrir það/ að hér sé alltof mikil verðbólga
og í öðru lagi fyrir það að hér séu alltof ströng verðlags-
höft.
• Auðvitað sér hver sæmilega skynugur maður, að í
þessum málflutningi er engin heil brú, þvf aðeins
„frelsaðir" menn í sértrúarsöfnuði Geirs Hallgríms-
sonar geta lagt á það trúnað að besta ráðið gegn verð-
bólgunni sé að leyfa hömlulausar verðhækkanir!!
• Frumvarp ríkisstjórnarinnar um áframhaldandi
strangt aðhald í verðlagsmálum var samþykkt á Alþingi
á síðasta degi aprílmánaðar og er því orðið að lögum.
• Stjórnarandstæðingar í Sjálfstæðisflokknum, menn-
irnir, sem stundum þykjast vera mestu andstæðingar
verðbólgunnar hömuðust þó gegn f rumvarpinu af öllum
mætti. í greinargerð þeirra um málið er talað um
„áframhaldandi spennitreyju lögbundinna verðlags-
hafta" og annað í þeim dúr. Það er ekki amalegt fyrir
verðbólguna og vini hennar að eiga svona skelegga tals-
menná Alþingi íslendinga, talsmenn sem ganga f heilagt
stríð gegn „spennitreyju verðlagshafta".
• Og sjálfur foringinn, Geir Hallgrímsson, taldi við
hæfi að lýsa því yfir að ef þetta frumvarp um aðhald f
verðlagsmálum yrði samþykktþá væri Gunnar Thorodd-
sen varaformaður Sjálfstæðisflokksins að koma hér á
lögregluríki! — Minna mátti það ekki heita.
• Og hvert var tilefni þessarar stóryrtu yfirlýsingar
Geirs Hallgrímssonar um „lögregluríki" undir forsæti
Gunnars Thoroddsen?
• Tilefnið var ákvæði í frumvarpi því sem nú er orðið
að lögum, — ákvæði sem veitir verðlagsstjóra heimildir
til að beita lögbanni gegn verðhækkunum sem brjóta í
bág við gildandi lög og reglur.
• Það hefur hingað til ekki þótt tilefni til upphrópana
um lögregluríki, þótt viðkomandi yf irvöld ættu þess kost
að beita lögbanni eða hliðstæðum aðgerðum til að stöðva
auðgunarafbrot.
• En nú ber nýrra við. — Er það máske skoðun for-
manns Sjálfstæðisflokksins, að þeir sem brjóta lög um
aðhald í verðlagsmálum og okra á sínum söluvörum séu
einhvers konar fyrirmyndarþegnar, sem ekki megi
hrófla við? Eiga þeir einir að hafa þann rétt umfram
aðra að geta tekið lögin í sínar eigin hendur eftir geð-
þótta?
• Orð formanns Sjálfstæðisflokksins um „lögreglu-
ríkið" er naumast hægt að skilja á annan veg en þann að
sú sé hans meining.
• Eða á kannski bara að gefa allar tegundir auðgunar-
afbrota frjálsar — rán og gripdeildir — gjörið þið svo
vel? *
• Nei, varla er nú frjálshyggjan komin á það stig hjá
f lokksbrotinu.
• Hitt er líklegra að heift Geirs Hallgrímssonar gegn
flokksbræðrum sínum, þeim Gunnari Thoroddsen, for-
sætisráðherra og Friðjóni Þórðarsyni, dómsmálaráð-
herra,sé nú komin á það stig að hann telji vænlegast að
stimpla þá sem boðbera komandi lögregluríkis, ef verða
mætti Sjálfstæðisflokknum til bjargar!!
• Það skyldi þó ekki koma á daginn á landsf undi Sjálf-
stæðisf lokksins í haust, að Gunnar Thoroddsen hafi verið
á vegum austræns lögregluríkis þessi liðlega 50 ár sem
hann hefur starfað í Sjálfstæðisflokknum og máske
Friðjón yfirmaður íslensku lögreglunnar líka. — Að
minnsta kosti stendur varla til að sættast við boðbera
„lögregluríkisins" innan Sjálfstæðisflokksins.
• En hverfum hér frá heimilisböli Sjálfstæðisflokks-
ins og órum Geirs um lögregluríkið.
• Það sem skýrast hefur komið í Ijós í umræðum
undanfarinna daga bæði á Alþingi og f fjölmiðlum er
þetta: Geir Hallgrímsson og félagar hans eru talsmenn
þess að verðlagið í landinu fái að hækka hömlulaust. Þeir
ráðast með heift á ríkisstjórnina fyrir viðleitni hennartil
að halda verðlaginu i skef jum. Þeir vilja gefa verðlagið
frjáIst, en binda kaupið. Það er þeirra eina ráð gegn
verðbólgunni nú sem fyrr.
• Viðskulum láta fólkið í landinu dæma hvor leiðin sé
skynsamlegri.
— k
klippt
Aldrei haldiö sér
saman
I„Þessir vinstrimenn geta
aldrei haldiö sér saman”, var
einu sinni sagt á pólitiskum
fundi á íslandi og þaö sem ræöu-
maöur meinti var blátt áfram
Iþaö, aö vinstrimenn væru sifellt
sjálfum sér sundurþykkir,
rlfandisk, bölvandisk og
> klofnandisk. Þetta hafa menn
Ihaft fyrir satt — en sumir eins
og reyna aö réttlæta meö þvl, aö
vinstri menn, sem eru eöli
■ málsins samkvæmt andæfandi
þvl sem viöurkennt er i þjóö-
félaginu, þurfi aö leggja meira
af sjálfum sér i valkostasmiö-
ina, taki skoöanir sínar alvar-
legar en aörir menn. Aftur á
móti sé sú samloðun efnisins,
Isem einatt er talin aöalsmerki
meiriháttar hægriflokka tengd
þvi, aö sameiginiegir hags-
munir þeirra sem fara meö auö-
1’ magniö dugi vel til aö bæla
niöur allskonar sérvisku i póli-
tik og þar meö kiofningshættur.
■ r
Urelt kenning
| Slikar kenningar fara
• bersýnilega aö veröa mjög
I úreltar. Fyrri umferö forseta-
kosninganna I Frakklandi sýndi
vel, aö þaö er ekki til I landinu
■ tiltölulega samstæö hægri blökk
Ium forsetann eins og var á dög-
um de Gaulle og jafnvel
Pompidous. Ýmislegur flótti er
■ brostinn I stuöningsliö ihalds-
Iskörungsins Margaret Thatcher
i Bretlandi — en þaöan ætlar aö
koma, samkvæmt skoöana-
. könnunum, lygilega stór hluti af
Ivæntanlegu fylgi hins nýja miö-
krataflokks. Þaö var skortur á
samstööu sem I fyrrahaust gaf
. hinum kristilegu hægriflokkum
IVestur-Þýskalands lélegustu út-
komu sem þeir hafa fengiö i
kosningum áratugum saman.
i Hvellur i Sviþjóö
Enn eitt dæmi um sambúöar-
' vanda hægri flokka kemur frá
ISviþjóö þessa dagana. I Svíþjóö
höföu sósialdemókratar
stjórnaö eins lengi og kynslóöir
merja nauman meirihluta og lá
mikiö viö aö þeir sýndu þjóöinni
fram á aö fleiri gætu stjórnaö en
krataskrattarnir (sem stundum
þurftu aö gripa til þingmanna
Vinstri-flokksins — kommúnista
sér til trausts og halds). En ekki
liöu tvö ár áöur en borgara-
stjórn Falldins féli vegna
ágreinings um atómorkumál.
Þaö varö aö kjósa upp á nýtt,
og enn tókst borgaraflokkunum
aö merja eins þingsætis meiri-
hluta og berja saman stjórn.
Sem nú hefur veriö i nokkuö svo
spaugilegum andarslitrum I
nokkra daga. Ástæöan er sú, aö
tveir borgaraflokkanna, Miö-
flokkur Fálldins forsætisráö-
herra og Þjóöflokkur Ola
Ullstens utanrikisráöherra
höföu gert samkomulag viö hina
sósialdemókratisku stjórnar-
andstööu um málamiölun I
skattamálum. Þessi mála-
miölun þýddi aö ýmsum breyt-
ingum var skotiö á frest um eitt
ár til aö reyna aö ná sem viö-
tækastri samstöðu um þær. Og
þar voru ýmsar tilhliöranir
fyrir sjónarmiöum sósialdemó-
krata og Alþýöusambandsins
um skattprósentur, frádráttar-
möguleika og fleira.
Hófsamir
geisuðu mjög
Gösta Bohman, efnahagsráö-
herra, og ieiötogi hins ihalds-
sama flokks sem kallar sig Hóf-
sama sameiningarflokkinn,
brást ævarreiöur viö þessum
tiöindum, sem virtust koma
honum á óvart. Hann kallaöi
samkomulagiö viö sósialdemó-
krata „sögulega uppgjöf” og
lýsti þvi yfir margsinnis aö ef
Miöflokkurinn og Þjóöflokkur-
inn vildu standa viö þaö, þá væri
grundvöllur brostinn undir
stjórnarsamstarfinu. Geisaöi
Bohman, sem gjarna er kall-
aöur sterki maöurinn i stjórn-
innvsvo mikiö yfir þessari uppá-
komu, aö menn uröu meira
undrandi á viöbrögöunum en á
tilefni þeirra.
Leiöarahöfundur Dagens
Nyheter telur, aö i raun og veru
hafi sósíaldemókratar meö
samkomulaginu viö miöflokk-
ana tvo slegiö svo mikiö af eigin
stefnumálum og vikiö frá vilja
Alþýöusambandsins, aö Ihalds-
flokki Bohmans heföi veriö i lófa
lagiö aö túlka þaö sem mikinn
sigur fyrir eigin stefnu! En sá
kostur var ekki tekinn, heldur
sá flaumur stóryröa sem átti aö
Þyggja þaö, aö miöflokkunum
yröi kennt um, ef aö borgara-
stjórn spryngi i annaö skipti á
aöeins þrem árum.
Miöjumenn
i klemmu
Falldin og Ullsten reyndu svo
aö verja sig eftir bestu getu,
einmitt meö þvi aö visa til þess,
aö deiluefnin væru smávægileg,
sósialdemókratar heföu veriö
fremur spakir og hógværir og
nauðsyn væri til að tryggja
meiri samstööu á þingi um
skattamál en nemur þessu eina
þingsæti sem borgaraflokkar
hafa framyfir vinstriflokkana.
En nú er aö segja frá þvf, aö
þaö væri afar óheppilegt fyrir
miöflokkana ef aö stjórnin félli.
Skoöanakannanir hafa sýnt, aö
þeir eru báöir á undanhaldi
meöan bæöi sósialdemókratar
og svo ihaldsflokkur Bohmans
hafa eflst aö fylgi meöal kjós-
enda. Aö visu er þaö svo, aö
„Hógværir sameiningarmenn”
komast ekki I stjórn I Svíþjóö
nema meö miöflokkunum
tveim. En þeim þykir sem sliku
samstarfi fylgi sú pólitiska auö-
mýkt sem þeir ekki vilja sætta
sig viö nú, þegar skoöanakann-
anir lofa þeim góöum byr.
Flokkur eöa
stétt?
Dagens Nyheter segir, aö
innan þessa höfuövigis sænskra
hægrisinna eflist þær raddir
sem vilja færa sér i nyt hina póli-
tisku stööu og stefna á tveggja
flokka kerfi I Sviþjóö. Pólitísk
þróun I Noregi hefur ýtt undir
þessar freistingar, en þar hefur
Hægri flokkurinn breitt mjög úr
sér meöal kjósenda á kostnaö
nágranna sinna, já, og stuön-
ingsmanna Verkamannaflokks-
ins aö nokkru leyti.
Dagens Nyheter segir um
framhaldiö, aö þaö fari einmitt
eftir þvi, hvaöa herstjórnarlist
menn Bohmans vilji reka. Ætla
þeir, spyr blaöiö, aö taka hags-
muni flokksins fram yfir hags-
muni borgara-stéttarinnar? Ef
þeir taka fyrri kostinn eiga þeir
ekki aöeins aö ganga úr stjórn,
heldur og neita aö styöja minni-
hlutastjórn miöflokkanna (en
þaö er einn kosturinn) og sjá til
þess aö kosiö veröi sem fyrst.
Aö sönnu munu sóslaldemó-
kratar þá aftur taka viö völdum,
en flokkur Bohmans mundi efl- -
ast um leið, og ætti kannski
von i þvi aö gleypa mestallt
borgaralegt fylgi 1 einum eöa
tvennum kosningum I viöbót.
Með sérkennilegum hætti er
sænska íhaldið búiö aö tefla sér I
svipaöa stööu og franskir
kommúnistar: ef aö flokkurinn
kemur á undan heildarhags-
munum vinstrisinna þa er
Giscard æskilegri forseti en
sósialistinn Mitterand! í Svi-
þjóð: Palme má stjórna aftur ef
að við getum tryggt okkur sem
hinn eini sanni borgaralegi val-
kostur.
Þetta eru fróðleg mál allt
saman. Þegar þessar linur eru
skrifaöar á mánudegi voru enn
ekki komnar fregnir um þaö,
hvernig miðflokkarnir heföu
brugöist viö úrslitakostum þeim
sem Bohman setti þeim 30.
april. Þeir áttu að svara af-
dráttarlaust spurningum hans
um átta liði skattamála — ann-
ars mundu „Hógværir samein-
ingarmenn” skella hurðum og
yfirgefa skammlifa borgara-
stjórn i Sviþjóð —
•ACENS NYWTEB To
íPolitiki
j Hnhman* MtltímMÍuan tiil FalUlini
Acceptera vára krav
annars avgár vi

Cvniern stár fasi
Fálldin ger Bohman
. en sista valchans
•» ~ .....
■ mundu allt til 1976. Þá tókst
j^borgaraflokkunum þrem aö
•9 shorið