Þjóðviljinn - 08.07.1981, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 8. júli 1981
UOBVIUINN
Málgagn sósfalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Citgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Frarakvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Úlafsson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Þórunn Siguröardóttir
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlöðversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraidsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.Jón Guöni Kristjánsson.
lþróttafréttamaöur: ingólfur Hannesson.
Útlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Björn Br. Björnsson .
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Unnur Kristjánsdóttir
Skrifstofa: Guörún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiðsla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Simavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Síðumúla 6,
Reykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Biaöaprent hf..
Útiloka ísland
• Flest bendir til þess að Islendingar séu að verða við-
skila við f rændur sína í umræðunni um formlega stof nun
kjarnorkuvopnalauss svæðis á Norðurlöndum. Víðtæk
samstaða hefur á sfðustu mánuðum myndast annars-
staðar á Norðurlöndum meðal stjórnmálaf lokka, friðar-
hreyfinga, kvennasamtaka, kirkjunnar manna og
verkalýðssamtaka í þessu máli. Krafan um kjarnorku-
vopnaleysi Norðurlanda er að vísu sett fram í mismun-
andi samhengi og áherslurnar eru ólíkar eftir því hver í
hlut á. Engu að síður er það staðreynd að lögformleg
stofnun kjarnorkuvopnalauss svæðis og samningagerð
við atómveldin þar um er nú komin í brennidepil stjórn-
málaumræðu annarsstaðar á Norðurlöndum.
• I raun má segja að krafan um kjarnorkuvopnaleysi
fari eins og eldur í sinu um alla Vestur-Evrópu. Ástæðan
er ákvörðun NATÓ, um að koma fyrir nýjum Evrópu-
atómvopnum og endurnýjun Sovétmanna á svokölluðum
SS-20 atómeldflaugum. Nýjar hernaðarkenningar sem
gera ráð fyrir möguleika á Evrópustríði eða Norður-
landastríði með beitingu atómvopna hafa vakið upp
djúpstæðan ugg meðal almennings. Sérstakt áhyggju-
efni í Finnlandi, Svíþjóð, Noregi og Danmörku eru hug-
myndir um að hinum nýju Evrópuvopnum verði skotið
yfir þessi lönd, komi til uppgjörs milli stórveldanna.
• Norska Alþýðusambandið hefur sett kjarnorku-
vopnalaust svæði á Norðurlöndum formlega á stefnu-
skrá sína, svo og norski Verkamannaf lokkurinn. l síð-
asta mánuði samþykkti sænska þingið einróma ályktun
um þetta efni. Utanríkismálanefnd sænska þingsins
skoraði á sænsku ríkisstjórnina að hafa frumkvæði að
viðræðum milli rikisstjórna Norðurlanda um stofnun
atómvopnafrís svæðis á Norðurlöndum sem áfanga að
því marki að Evrópa yrði öll slíkt svæði. í Danmörku
hefur verið sett á laggirnar nefnd með fulltrúum allra
stjórnmálaflokka og f jölmiðla sem með aðstoð sérfræð-
inga á að vinna greinargerð um þessi mál. Loks skal þess
getið að stef nt er að því að saf na miljón undirskriftum í
Finnlandi, Svíþjóð, Noregi og Danmörku undir áskorun
til ríkisstjórna viðkomandi landa um að beita sér fyrir
stofnun kjarnorkuvopnalauss svæðis.
• Á fundi með blaðamönnum í vikunni skýrði Ólafur
Ragnar Grimsson formaður Alþýðubandalagsins frá því
að fjölmargir aðilar, sem staðið hefðu framarlega i
þessari norrænu umræðu, teldu, að ísland gæti ekki orðið
aðili aðsamningi um kjarnorkuvopnalaust svæði. Ástæð-
urnar sem eru tilgreindar, þegar eftir er gengið, eru ým-
ist taldar þær, að á Islandi sé bandarískur her, að ísland
sé of tengt kjarnorkuvopnakerfi Bandarikjanna, eða að
íslendingar hafi ekki látið i Ijós áhuga á að verða sam-
ferða öðrum Norðurlöndum í þessu máli.
• Ástæða er til þess að taka undir þá hvatningu ólafs
Ragnars að stjórnmálaflokkar og málgögn þeirra hef ji
umræðu um þessa þróun i því skyni að ná sameiginlegri
afstöðu, og geri í framhaldi af því kröfu um að Islend-
ingar verði aðilar að gerð samnings um kjarnorkuvopna-
laust svæði á Norðurlöndum. —ekh
Á ööru svœði?
• Rétter að geta þess, að í umræðum um kjarnorkufrí
Norðurlönd er Island yfirleitt ekki talið með, enda tíI-
heyrir það í þessu tilliti öðru svæði en hin löndin". Þessi
niðurlagsorð Þórarins Þórarinssonar í Tímagrein í gær,
þriðjudaginn 7. þ.m., vekja athygli. Sérstaklega þegar
þau eru borin saman við ummæli Ólafs Jóhannessonar
utanríkisráðherra í Tímanum 20. júni sl. Þar segir hann
aðhugmyndin um kjarnorkuvopnalaust svæði á Norður-
löndum sé athyglisverð, en „að vísu telja þeir, sem þeirri
umræðu stjórna, Island ekki á því svæði, sem þeir hafa í
huga".
• Er Þórarinn Þórarinsson þá sammála þeim mönn-
um, sem „umræðunni stjórna", annarsstaðar á Norður-
löndum? Og með hvaða rökum má halda því fram að
„ísland sé á öðru svæði"? Er ísland öðruvísi sett en önn-
ur norræn NATO-ríki? Við þessum spurningum væri
fróðlegtaðfá svör. —ekh
Frelsiö er fiókið i praksis. Salóme Þorkelsdóttir, alþingismaður og Sigfinnur Sigurösson, hagfræömgur
VR deila ihita dagsins og slagsins i Mosfellssveit.
1
■
I Sjúkdóms
j greining
Hvaöa sjUkdómur lýsir sér
■ þannig: innvortis kvalir og
ógleði, riða til höfuðsins og kýli
útvortis, er springa með hvelli
| og óþef ööru hverju? Svar:
* , Flokksfár Alþýðuflokksins.
I ' Innan-ogutankvalirþessarmá
I daglega sjá á siðum Alþýðu-
I blaðsins, og annara blaða
* reyndar lika. Tökum sem dæmi
I það makalausa mál, er Sjöfn
Sigurbjörnsdóttir leggur fram i
I borgarstjórn tillögu, sem er i
1 raun ekkert annað en van-
traustsyfirlýsing á flokksbróður
hennar Björgvin Guðmundsson.
I Til verksins fær hún stuöning
1 Bjarna P. Magnússonar, en
I hann er einnig úr hinum ný-
kratiska armi. Og með stuðn-
I ingi skoðanabræðra sinna i
* Sjálfstæðisflokknum fá þau
I vantraustið samþykkt.
Björgvin verst vantraustinu
I sem best hann getur og afgreið-
1 irSjöfná þann neyðarlega hátt,
að hUn hafi nú ekki hundsvit á
þvi sem hUn er aö gera:
„Mín skoðun er sú að tillaga
* Sjafnarsé byggð á misskilningi.
Hún gerði sér ekki grein fyrir
áhrifum tillögunnar”, segir
I Björgvin i samtali við Alþýðu-
1 blaðið. „Hún vissi ekki betur”,
sagði hinn sami Björgvin I við-
I tali við Þjóðviljann um helgina.
Ekki hefur tekist að ná tali af
ISjöfn sjálfri, til að fá upplýst
hvort tillaga hennar var verk
, óvita, eða hvort hún treystir
ekki Björgvin til að halda uppi
málstað Alþýðuflokksins.
En Vilmundur Gylfason tekur
hanskann upp fyrir Sjöfn i leið-
■ ara Alþýöublaðsins i gær, og
lætur „skitapakk” Björgvins
Guðmundssonar heldur betur fá
gúmorinn.
Um „misskilningstillögu”
Sjafnar, sem íhaldið og Bjarni
P. leiddu til samþykktar segir
Vilmundur:
„Borgarstjórn Reykjavikur
hefur gert skynsamlega sam-
þykkt, sem styrkir lýðræöislega
, innviði Reykjavíkurborgar, og
■ kemur i veg fyrir glundroöa og
þær einræðistilhneigingar, sem
eru arfur frá tið ihaldsins. Það
, er kjarni þessa máls.”
■ Þar fær Björgvin Utlegging-
una. Glundroði og einræöi. Upp
á það hljóðar texti dagsins.
Og þaö er bara vel við hæfi aö
■ leiðtogi „hreinsunardeildarinn-
ar’M Alþýöuflokknum skuli nú
I vera hættur búktali i gegnum
, Sjöfn Sigurbjörnsdóttur, og
Slagurinn milli „hreinsunar-
deildarinnar” og „skítapakks-
ins” kostar Reykvíkinga pen-
inga.
stjórni f eigin nafni krossförinni
gegn „skftapakkinu” sem um-
lykur Björgvin Guðmundsson.
Frelsið í praksís
Hin óhefta frjálshyggja á
greinilega öllu betri daga i bók-
um Félags frjálshyggjumanna,
heldur en Uti á vfgvelli hins dag-
lega lífs. Ekki er það bara að
Bretland sé að fara i bál og
brand undir stjórn frjálshyggju-
manna, heldur er hér uppi á litla
Fróni kominn i gang slagur um
,Jrelsið”, og snýst um frelsi til
aö hafa opið á laugardögum.
Að öllu eðlilegu væri Hannes
Hólmsteinn nú búinn að leggja
út af þvf að hér væri á ferðinni
barátta milli „frjálshyggju-
manna” og „samhyggjusinna”.
En málin eru bara ekki svo edn-
föld. Fylkingar hafa riðlast á
þann hátt að Félag
frjálshyggjumanna ma eKKi
tungu hræra (og segi menn svo
að ti'mi kraftaverkanna sé lið-
inn).
Þannig hefur Vfsir tekið undir
sjónarmið Verslunarmanna-
félags Reykjavíkur, að nokkru,
en það eru „samhyggjusjónar-
mið”, og skammar Visir þá
jafnframt Alþýðublaðið fyrir
frjálshyggju. t leiðara Visis fyr-
ir nokkru má t.d. lesa:
„Á hinn bóginn er það mikil
einföldun og ósanngjörn að
skella allri skuldinni á samtök
verslunarmanna. Það er skilj-
anleg afstaða af þeirra hálfu aö
vilja setja takmarkanir á vinnu-
tima rétt eins og f öðrum starfs-
greinum. Vinnuþrælkun I versl-
un er engu betri en i öðrum at-
vinnugreinum.
En Morgunblaðið bregst ekki
málstað frelsisins. Það frábiður
sér opinberum afskiptum af
opnunartima verslana, en gerir
það á harla kostulegan hátt i
forystugrein:
„Það er röng stefna að treysta
á opinbert vald i slikum málum
og hæfir illa þeim sem hlynntir
eru frjálsri verslun og frjálsum
markaðsbúskap. Hvernig litist
mönnum á, ef kaupmenn yrðu
helstu málsvarar verðlagshafta
og verðlagseftirlits af þvi höftin
og eftirlitið losa þá undan þunga
frjálsrar samkeppni”.
Mikil er rökfimi Moggans. En
allavega hefur þó Magnús L.
Sveinsson, borgarfulltrúi þeirra
„sem hlynntir eru frjálsri versl-
un” fengið að heyra, að rníver-
andi athæfi hans „hæfir illa”.
Skiptiopnun
Svona eru málin semsé flækt.
Mogginn, Dagblaðið og Alþýðu-
blaðið eru frjálshyggjumegin.
Visir hinsvegar hálf hallur und-
ir samhyggju verslunarmanna-
félagsins. Timanum kemur svo
málið ekkert við — enda þétt-
býlismál.
Svo hart er gengið fram aö við
liggur að ýmsir þeir „sem
hlynntir eru frjálsri verslun”
lendi i' „frjálsum” handalög-
málum Ut af öllu saman, og það
jafnvel virðulegirþingmenn. Og
kannski væri það sú lausn sem
„frjálshyggjulegust” væri, aö
hnefarétturinn yrði látinn ráða.
Við hér á Þjóðvilja höfum svo
bent á þá lausn að samið veröi
um skiptiopnun verslana á laug-
ardögum, t.d. gegn þvl að við-
komandi starfsmenn hafi þá fri
mánudaginn á eftir. Þannig ætti
nokkurn veginn að vera hægt að
samræma sjónarmið verslunar-
manna og neytenda. — eng.
•9 shorið