Þjóðviljinn - 17.10.1981, Side 4

ÞJÓÐVILJINN Helgin 17.—18. október 1981
fréltir
Rannsóknaráð
kynnir
álit starfshópa
„1 þessum skýrslum er vissu-
lega ekki aö finna neinn stóra-
sannleik. Hins vegar má I þeim
finna ábendingar um hagkvæm-
ustu leiöirnar — þaö er siöan ann-
arra aö velja úr.” Þetta sagöi Vil-
hjálmur Lúöviksson, fram-
kvæmdastjóri Rannsóknarráös
rikisins, á blaöamannafundi um
niöurstööur starfshópa um þróun-
arhorfur i megingreinum at-
vinnulifsins, sem nú eru komnar
út hjá Rannsóknarráöi.
Aðdragandi þessarar skýrslu-
gerðar er sá, aö árið 1979 ályktaði
Alþingi að mótuð yrði langtima-
stefna um rannsóknir og þróunar-
starfsemi. 1 framhaldi af þvi
gerði rikisstjórnin samþykkt um
stefnumótun varðandi rannsóknir
og þróunarstarfsemi i þágu at-
Frá blaöamannamannafundi Rannsóknarráös rikisins. Vilhjálmur Lúövfksson fyrir enda
borösins og viö hliö hans Gunnar S. Björnsson (t.v.) og Björn Dagbjartsson Ljósm.—gel
„Ekki stórisannleikur”
Ar
Afli
(þús.t)
Hrygn.st.
(þús.t)
Sókn l) Gthald 2) Hagnaöur
vinnuveganna. Rannsóknarráði
var falið að hafa forystu um
endurskoðun fyrri langtima-
áætlunar sinnar frá árinu 1978, og
skipaði ráðið starfshópa til að
kanna þróunarhorfur atvinnulifs-
ins. Starfshóparnir hafa nú skilað
niðurstöðum og eru komnar út
skýrslur um þróun iðnaðar, land-
búnaðar, og orkubúskapar, úttekt
á rannsóknum við Háskólann á
sviði raunvisinda og verkfræði,
og skýrslur um þróun sjávarút-
vegs og byggingariðnaðar. A
blaðamannafundinum voru tvær
siðasttöldu skýrslunar kynntar og
farahelstu niðurstöður þeirra hér
á eftir.
Þróun sjávarútvegs
Starfshópur um stöðu og horfur
i sjávarútvegi telur raunhæft að
gera ráð fyrir þvi, að flestir okkar
helstu fiskistofnar séu fullnýttir.
Auk þess muni gæta stöðnunar i
verðlagi á sjávarafurðum vegna
harðnandi samkeppni og aukins
framboðs á mörkuðum, sem
leiðandi eru i verðmyndun.
Hópurinn telur þvi enn meiri
nauðsyn á að við ákvarðanir um
framvinduna sé haft að leiðarljósi
aukning framleiðsluverðmætis úr
sérhverjum aflafeng og lækkun
tilkostnaðar við öflun og vinnslu.
Hópurinn telur frumskilyrði fyrir
bættri stjórnun að allar fisk-
veiðar verði leyfisbundnar.
Hópurinn sendi frá sér það sem
hann kallar „hagkvæmustu”
sóknarstefnuna, en á blaði litur
hún þannig út:
1980 330± 15 400± 0
1981 330±20 340±10
1982 335±25 470±20
1983 350±30 750±40
1984 360±45 850±90
ca 1990 400±40 1100± 120
Hópurinn telur óliklegt, að
aðstæður muni leyfa jafnmikinn
samdrátt sóknar og ofangreind
sóknarstefna gerir ráð fyrir. Þvi
birtir hann einnig dæmi, þar sem
gert er ráð fyrir 5% samdrætti
sóknar á ári frra árinu 1979. Ef
miðaö er við, að sókn ársins 1990
veröi um 70% af sókn ársins 1979,
litur dæmið þannig út, að
hrygningarstofninn verður kom-
inn i 860 þúsund tonn (i stað 400
þ.t. árið 1979) og hagnaður af
tekjum ársins 1979 verður 25%.
1 heild má segja að starfs-
hópurinn um stöðu og horfur i
sjávarútvegi telji, að skoðanir á
afrakstursgetu fiskstofna séu
enn hinar sömu og fram voru
settar i Bláu skýrslúnni árið 1975.
Starfshópinn skipuðu eftir-
taldir: Jónas Blöndal, formaður,
80%±3% 85%i3% 6%±1%
66% ±5% 75% ±4% 10%±2%
56%±4% 67% ±3% 15% ±3%
49% ±3% 62%±3% 20% ±5%
45%±4% 59%±3% 24%±7%
41%±3% 55% ±2% 33% ±6%
Björn Dagbjartsson, Jakob
Jakobsson, Páll Guðmundsson,
Þorkell Helgason og Jón Ármann
Héöinsson.
Þróun byggingar-
iðnaðar
1 álitsgerð starfshóps um þróun
byggingariðnaðar er bent á, að
byggingariðnaðurinn skilaði um
19,2% af þjóðarframleiðslunni
árið 1978. Þó hafi verið þannig
búið að honum, að hann sé ennþá
heldur vanþróaður á tækni- og
skipulagssviði.
Hópurinn kemst að þeirri
niðurstöðu, að byggingariðnaður-
inn muni þurfa á að halda jafnvel
meiri mannafla en nú er. Undir-
búningur skipulags sé mjög litill
og komi það niður á öllum
greinum byggingariðnaðar. Fjár-
magnsskortur og skipulagslitil
fjárfesting hái einnig greininni,
og sem dæmi tekur starfshópur-
inn vegagerðina i landinu: sam-
kvæmt áætlunum gerðum fyrir
1979 mun taka 20-30 ár að koma
vegagerð i viðunandi horf.
Þá er einnig bent á, að nú-
verandi skipulag á húsnæðis-
málum landsmanna sé með öllu
óviðunandi og i raun óskiljanlegt,
hvernig landsmenn hafi farið að
þvi að eignast þak yfir höfuðið.
Verðtrygginglánakerfisins kallar
á nýtt skipulag i öllum þessum
málum.
Lokaorð skýrslunnar fjalla um
vinnumarkað íslendinga. Þar
segir, að vegna þess að landið er
ekki einn vinnumarkaður, geti
fyrirtæki ekki safnað sérþjálfuðu
starfsliði og flutt með sér hvert á
land sem er. Framkvæmdir verði
þvi miklu dýrari en ella. Þessi
lokaorð skýrslunnar gefa til
kynna, að endurskoðunar sé þörf
á Vinnumálalöggjöfinni, þannig
að réttur verkalýðsfélaga til at-
vinnu til handa félagsmönnum á
hverju svæði verði afnuminn.
Starfshópinn um stöðu og
horfur i byggingariðnaði skipuðu:
Gunnar S. Björnsson, formaður,
Guðrún Jónsdóttir, Haraldur
Asgeirsson, Július Sólnes, Hákon
Ölafsson, Jón Rögnvaldsson og
Viglundur Þorsteinsson.
Lengra verður ekki haldið i
rakningu á efni þessara skýrslna
Rannsóknarráðs að sinni. Blaðið
mun hins vegar birta niðurstöður
starfshópanna á næstunni. ast.
Övissa ± merkir i raun staðalfrávik
1) Sókn (fiskveiðidánarstuðlar) er sýnd sem hlutfall af ætlaðri sókn
1979.
2) Úthald er einnig sýnt sem hlutfall af ætluðu úthaldi 1979 og er
reyndar metið sem úthaldiö 1979 að viðbættum 3/4 hlutum af
sóknarbreytingum frá 1979.
Tekjur Reykvíkinga undir meðaltali
— aðgerða þörf í fjármögnun húsnæðis
— segir í skýrslu Rannsóknaráðs um þróun byggingaríðnaðar
„Atvinnumöguleikar á höfuö-
borgarsvæöinu viröast nú vera
mun lakari en viöa úti á landi og
meöaltekjur ibúa á höfuöborgar-
svæöinu eru komnar undir lands-
meöaltai og halda áfram stefnu
sinni niður á viö.”
Svo segir í skýrslu, sem sttufs-
hópur um stööu og þróun bygg-
ingariðnaöar hefur sent frá sér.
Hópurinn hefur starfaö á vegum
Rannsóknaráös rikisins og gert
úttekt á möguleikum og þróunar-
horfum byggingariönaöar I land-
inu. Ennfremur segir f skýrsl-
unni: „Stutt viröist i þaö ástand,
aö Reykjavikursvæöiö veröi eitt
mesta láglaunasvæöi landsins.
Þegar svo viö bætist, aö húsnæö-
iskostnaöur og feröakostaöur til
og frá vinnu er mun meiri fyrir
ibiia höfuöborgarsvæöisins en
viöa út um land, þarf engan aö
undra þótt mikils samdráttar fari
aö gæta i byggingariönaöi á haf-
uöborgarsvæöinu af þessum or-
sökum.” Orsakir þessa telja höf-
undar skýrslunnar vera byggöa-
stefnuna undanfarin ár: Læknis-
aögeröimar viö aö jafna byggö
landsins hafi veriö of kröftugar og
langvarandi, þótt vissulega hafi
þeirra veriö þörf, eins og segir i
skýrslunni.
Fjármögnun ibúðarhús-
næðis óskiljanleg
1 skýrslunni er einnig tekinfyr-
ir fjármögnun bygginga i landinu.
Um fjármögnun ibúöarhúsnæöis
segja höfundar þetta m.a.:
„1 rauninni er óskiljanlegt
hvernig einstaklingar og flestir
einkaaðilar geta klofiö þann hluta
byggingarkostnaöar, sem ekki
fæst aöláni. Þess eru mörg dæmi,
aö byggingarframkvæmdir eru
hafnar meö bjartsýnina eina sem
byrjunarfé og veröur jafnvel aö
fá vixillán til þess aö grejöa
gatnageröargjald, svo ekki sé tal-
aö um hönnunarkostnaö. Hér hef-
ur rikt sú hugsun, að þetta muni
slampast einhvern veginn meö
hjálp veröbólgunnar, og ef ailt
keyri f strand megi alltaf seija á
hvaöa byggingarstigi sem er meö
góöum hagnaöi og byggja svo á
nýjan leik. Þannig fikrar hús-
byggjandinn sig áfram uns hann
stendur sigri hrósandi fyrir fram-
an nýtt einbýlishús eöa er niöur-
brotinn af fjárhagsáhyggjum og
áreynslu og veröur aö láta sér
nægja minni ibúö.”
Þá segir einnig, aö ætla megi aö.
ibúöabyggjendur veröi aö leggja
allt aö 40—50% byggingarkostn-
aöar Ur eigin vasa. NU sé aö veröa
sU breyting, aö allar lánaskuld-
bindingar séu visitölubundnar.
Þvi sé ekki lengur unnt aö fjár-
magna íbúöakaup á sam a hátt og
áöur, þ.e.a.s. meö veröbólgunni.
Þá leggur hópurinn fram eftirfar-
andi ábendingar:
Meö þeim breytingum, sem
geröar hafa verið á innlánskjör-
um er aö vænta, aö meiri fjár-
magnsstreymi veröi inn i al-
menna bankakerfiö og um leiö og
húsbyggjendur fá betriaögang aö
verötryggöu f jármagni veröur aö
tryggja aö öll viöskipti meö ibúð-
arhúsnæði veröi verötryggö á
sama hátt. Þannig mætti takast
aö koma fyrir veröbólguhugs-
unarháttinn og tryggja aö fólk
geti keypt ibúöir á fastbundnu
verölagi.” asi
Fiskréttir
á Bandaríkja-
markaði:
Aukin
sala
Þrátt fyrir samdrátt neyslu á
Bandarlkjamarkaöi hefur fisk-
réttasala dótturfyrirtækis StS
þar, Iceland Seafood Corporation,.
stööugt aukist siðustu tvö árin.
Nd er veriö aöleggja siöustuhönd
á stóra viöbótarbyggingu fyrir
fiskréttaverksmiöju fyrirtækis-
ins.en hún er sföasti hluti mikilla
framkvæmda þess i Camp Hill sl.
tvö ár. Stór frystigeymsla var
tekin I notkun uppúr miöju sl. ári
og þróunardeild meö tilheyrandi
tilraunastofu og tilraunaeldhúsi
var tilbúin til starfrækslu á siö-
asta ársfjóröungi 1980.
Samkvæmt bráöabirgöaupp-
gjöri fyrir fyrstu 8 mánuöi ársins
er rekstrarafkoma fyrirtækisins
góö og framkvæmdirnar hafa
ekki Iþyngt þvi rekstrarlega,
þvert á móti, aö þvi er fram kom I
skýrslu Guöjóns B. ólafssonar
framkvstj. á árlegum haustfundi
þess. Heildarveltan fyrstu 8 mán-
uöina varö 60,2 milj. dollara á
móti 58,5 milj. dollara sama tima
áriö áöur, aukning um 3%.
Guöjón kvaö samdráttinn i
neyslu fiskrétta vissulega
áhyggjuefni og nausyn aö fyrir-
tækin sem berðust um hylli kaup-
enda læröu aö beita öörum vopn-
um en tilgangslausum verölækk-
unum, t.d. þvi aö þróa nýj ar vöru-
tegundir.
Gert er ráö fyrir, aö hluti fisk-
réttaframleiöslu fyrirtækisins
geti fhist I nýju bygginguna á
næstu vikum. A efri hæö hennar
veröur aöstaöa til geymslu á
efnavörum sem til þessa hefur
oröiö aögeymai leiguhúsnæöiogi
húsinu veröur mjög fullkomin
mötuneytisaöstaöa fyrir starfs-
fólk. Meö byggingunni opnast
möguleikar til tæknilegra endur-
bótasem sumar eru þegar á und-
irbúningsstigi. Allur kostnaöur
viö framkvæmdirnar er fjár-
magnaöur meö langtimalánum,
teknum vestan hafs.
Um 300 manns starfa nú hjá
Iceland Seafood Corp., þaraf um
240 viö fiskréttaframleiðsluna
sjálfa, hinirviö skrifstofu, stjórn-
unar- og sölustörf.
SÍS-frystihúsin:
Sam-
dráttur
í þorsk-
frystingu
Framleiösla á frystum þorski
hjá frystihúsum SIS hefur dregist
saman um 11% þaö sem af er
þessu ári og framleiösla á öllum
frystum afuröum um 7%.
Þorksafli landsmanna I heild
fyrstu 8 mánuöi ársins jókst hins-
vegar um rúm 8% og er gefin sú
skýring á samdrætti i þorskfryst-
ingu, aö meira fari I herslu og
söltun.
Heildarframleiösa Sambands-
frystihúsanna á frystum fiskaf-
uröum fyrstu þrjá ársfjórö-
ungana var 23.495 lestir. Fram-
leiöslan á frystum þorski varö
11.959 lestir, en 13.477 lestir á
sama tima i fyrra og grálúöu-
frysting varö 1.338 lestir sem er
44% samdráttur frá fyrra ári.
Hinsvegar hefur karfa frysting
aukist úr 3.208 lestum fyrstu þrjá
ársfjóröunga i fyrra i 4.269 lestir
nú eöa um réttan þriöjung.