Þjóðviljinn - 16.12.1981, Blaðsíða 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 16. desember 1981
Miðvikudagur 16. desember 1981 ÞJóÐVJLJINN — SÍÐA 9
Markmiðið um sjálf-
stæði í efnahagsmálum og
batnandi lífskjör kallar á
það, að islendingar hafi
ótvirætt forræði yfir þeim
atvinnufyrirtækjum sem
hér verða sett á stofn.
Til þess að innlent elds-
neyti i formi metanóls verði
hagkvæmara en bensín tii
notkunar á bíla eftir 10 ár
eða svo, þá þyrfti bensín-
verðið að hækka að meðal-
tali um 5% að raungildi ár-
lega.
Ef niðurstöður hag-
kvæmniathugunarinnar
reynast jákvæðar er gert
ráð fyrir að lagt verði fram
frumvarp um byggingu og
>ekstur kísilmálmverk-
smiðju á y f irstandandi
Alþingi.
Staða málsins er sú aö
nú er unnið að gerð samn-
ings við þrjú finnsk fyrir-
tæki um ttariega hag-
kvæmniathugun á byggingu
og rekstri iðjuvers af þessu
tagi. Athugun þessi yrði
unnin « samvinnu við ís-
lenska ráðgjafa. Starfs-
mannaf jöldi er áætlaður um
130 og orkunofkun um 375
GWh/ári.
Aðalhráefnið við slíka
vinnslu er ffnsalt sem e.t.v.
yrði innflutt í byrjuaen sið-
an framleitt i saltverk-
smiðjunni á Reykjanesi.
Raforkuþörf 30 þús. tonna
natriumklóratverksmiðju er
um 170 GWh/ári og gæti raf-
orkan « framtíðinni verið
framleidd að hluta eða að
öllu leyti í gufuafIsvirkjun
væntanlegrar Sjóefna-
vinnslu á Reykjanesi.
Orkustefnunefnd hefur
starfað allt þetta ár
„Orkustefnunefnd telur
að forsenda þess að orku-
lindirnar skili þeim þjóð-
hagslega arði, sem að er
stefnt með nýtingu þeirra,
sé að Islendingar hafi virk
yfirráð yfir nýjum fyrir-
tækjum í orkufrekum
iðnaði. Nauðsynlegt skil-
yrði fyrir virkum yfir-
ráðum er að eignaraðild sé
að meirihluta i islenskum
höndum. Þetta skilyrði er
hins vegar ekki nægilegt.
Hráefnis- og markaðsmál
og jafnvel tækniöflun geta
verið með þeim hætti að
meirihlut'áeignaraöild nýt-
ist ekki nema að takmörk-
uðu leyti til virkra fyriráða
í viðkomandi fyrirtæki, því
er að mati nefndarinnar
nauðsynlegt að Islendingar
leggi einnig ríka áherslu á
að efla þekkingu sína og
möguleika hvað varðar
þessa þætti orkufreks
iðnaðar.
Meö tillögu þeirri um
virkjunarframkvæmdir og orku-
nýtingu, sem rikisstjórnin hefur
lagt fram á Alþingi fylgja marg-
visleg gögn og fylgiskjöl.
Eitt þeirra er greinargerö um
orkunýtingu frá orkustefnunefnd
rikisstjórnarinnar, sem skipuö
var þann 9. janúar á þessu ári og
úr þeirri greinargerö er tilvitnun-
in hér aö framan.
Viö birtum nú hér i opnunni
nokkra kafla úr greinargerö
orkustefnunefndar. 1 nefndinni
eiga sæti: Tryggvi Sigurbjarnar-
son, verkfræöingur, sem er for-
maöur nefndarinnar og Kjartan
ólafsson, ritstjóri, tilnefndir af
Alþýöubandalaginu, Guömundur
G. Þorarinsson alþingismaöur og
Þorsteinn ólafsson, viöskipta-
fræöingur tilnefndir af Fram-
sóknarflokknum, Edgar
Guömundsson, verkfræöingur og
Þóroddur Th. Sigurösson, verk-
fræöingur tilnefndir af Sjálf-
stæöismönnum i rikisstjórn.
I greinargeröinni er fyrst
fjallaö um almennar forsendur,
siöan um möguleika á nýtingu
innlendrar orku til sparnaöar á
innfluttu eldsneyti, þá um orku-
frek iönfyrirtæki sem hugsanlegt
væri aö kom á fót fyrir 1987,
slöan um orkufrek iönfyrirtæki
sem I fyrsta lagi gætu komist i
gagniö 1987 eöa slöar og loks eru
birt nokkur dæmi um hugsanlega
framkvæmdaáætlun til aldamóta.
Rétt er aö taka fram aö
mörgum köflum úr greinargerö-
innier sleppt hér. Þar er m.a. um
aö ræöa almennan inngang, þar
sem minnt er á aö samkvæmt
greinargerö rikisstjórnarinnar
meö frumvarpi til laga um raf-
orkuver fyrr á þessu ári er gert
ráö fyrir aö orkunotkun I orku-
frekum iönaöi hér, umfram þaö
sem nú er, geti numiö 1300-2400
GWH/ári eftir 10-15 ár og allt aö
4000 GWH/ári um næstu aldamót.
Einnig er sleppt kafla um hús-
hitun og innlenda orku I staö inn-
fluttrar I þeim iönaöi, sem nú er
fyrir Ilandinu.en þar kemur m.a.
fram, aö nefndin telur eölilegt aö
gera ráö fyrir aö a.m.k. 400 GWh
veröi ráöstafaö á næstu 20 árum
til aö draga úr oliunotkun I núver-
andi iönaöi.
Þá er einnig sleppt þeim köflum
sem fjalla um nýjan orkufrekan
iönaö, er fyrst gæti hafiö starf-
semi 1987 eöa siöar, en þar á
meöal er Islensk áliöja og
magnesiumverksmiöja. Rúmsins
vegna sleppum viö einnig aö sinni
dæmum nefndarinnar um
hugsanlega framkvæmdaáætlun
til aldamóta.
Járnbiendiverksmiöjan á Grundartanga. Nú hafa tveir ofnar verið teknir i notkun. E.t.v. verður þriðja
ofninum bætt við á næstu árum.
Kaflar úr greinargerð orlcustefnunefndar rlkisstjórnarinnar
Hvaða iðnaðarkostir koma
til greina á næstu árum?

Reyðarfjörður, — þar á klsilmálmverksmiðja að risa, ef niðurstöður hagkvæmniathugana leiða I ljós að
bygging slikrar verksmiðju sé aröbær f járfesting og þjóðhagslega hagkvæm.
Þjóðhagsleg
markraið
Eitt höfuömarkmiö efnahags-
stefnu rlkisstjórnarinnar er að
efla atvinnullf landsmanna. Meö
tilliti til þess markmiös er eölilegt
aö kanna vandlega ýmsa mögu-
leika á aö renna fleiri stoöum
undir efnahagsstarfsemina, m.a.
meö frekari nýtingu á þeim nátt-
úruauölindum sem viö ráöum yf-
ir, I þeim tilgangi aö skapa
grundvöll fyrir varanlegar
efnahagsframfarir I landinu.
Sjálfstætt og öflugt atvinnullf er
forsenda fyrir efnahagslegu sjálf-
stæöi þjóöarinnar. Orkulindirnar
eru ein þeirra náttúruauölinda
sem Islendingar geta I auknum
mæli hagnýtt sér til aö bæta llfs-
kjör og auka velmegun I landinu.
Aö mati nefndarinnar veröur nýt-
ing þeirra aö vera I samræmi viö
almenn þjóöhagsleg markmiö I
efnahagsstefnu landsmanna. Sllk
þjóöhagsleg markmiö eru m.a.:
a) full atvinna
b) batnandi llfskjör og öryggi i
þeim efnum
c) yfirráð landsmanna yfir
náttúruauðlindum og öruggt
forræði i atvinnulifi
d) stöðugleiki I efnahagsmálum
og takmörkun erlendra skulda
e) gott vinnuumhverfi og vernd-
un islenskrar náttúru gegn
mengun.
1 þessum almennu þjóöhags-
legu markmiöum felast ákveöin
skilyröi sem orkunýtingarstefnan
þarf aö uppfylla. Til dæmis verö-
ur hraöinn I framkvæmdum viö
virkjanir og uppbyggingu iön-
fyrirtækja sem reist veröa I
tengslum viö þær aö taka miö af
nauösynlegri fjárfestingu á öðr-
um sviöum þjóölifsins, þannig aö
heildarfjárfesting I þjóöfélaginu
veröi innan þess ramma aö hún
tryggi stöðugleika I efnahagsmál-
um og takmörkun erlendra
skulda. Þá má nefna aö mark-
miöiö um sjálfstæöi I efnahags-
málum og batnandi lifskjör kallar
á þaö aö íslendingar hafi ótvfrætt
forræöi yfir þeim atvinnufyrir-
tækjum sem hér veröa sett á
stofn.
Virk íslensk yfirráð
Orkustefnunefnd telur aö for-
senda þess aö orkulindirnar skili
þeim þjóöhagslega aröi, sem aö
er stefnt meö nýtingu þeirra, sé
aö tslendingar hafi virk yfirráö
yfir nýjum fyrirtækjum I orku-
frekum iönaöi. Nauösynlegt skil-
yröi fyrir virkum yfirráöum er aö
eignaraöild sé aö meirihluta I is-
lenskum höndum. Þetta skilyröi
er hins vegar ekki nægjanlegt.
Hráefnis- og markaðsmál og
jafnvel tækniöflun geta veriö á
þann veg, aö meirihlutaeignarað-
ild nýtist ekki nema aö takmörk-
uöu leyti til virkra yfirráöa I viö-
komandi fyrirtæki. Þvl er aö mati
nefndarinnar nauösynlegt aö ís-
lendingar leggi einnig rika
áherslu á aö efla þekkingu slna og
möguleika hvaö varöar þessa
þætti orkufreks iönaöar.
A undanförnum árum hafa ver-
iö nokkuö skiptar skoöanir um
þaö hvort raunhæft væri aö Is-
lendingar gætu átt meirihluta I
orkufrekum iðnfyrirtækjum. Nú
er það hins vegar almennt viöur-
kennt aö Islenska þjóöin hefur
bolmagn til þess og lánstraust á
erlendum lánamörkuöum aö ráö-
ast I stóriöjufyrirtæki sambærileg
viö þau sem fyrir eru i landinu,
sem yröu jafnvel algerlega I is-
lenskri eigu. Hvort og aö hve
miklu leyti viö viljum eiga sam-
vinnu viö erlenda aöila aö þessu
leyti, getur því eingöngu fariö eft-
ir mati manna hverju sinni á þvl,
hvort hagkvæmt gæti veriö af
öörum ástæöum t.d. vegna sam-
vinnu á sviöi tækni og markaös-
mála, aö erlendir aöilar ættu hlut
aö nýjum fyrirtækjum I orkufrek-
um iönaöi.
Stefna ríkisstjórnarinnar er sú
aö Islendingar eigi a.m.k. meiri-
hluta I fyrirtækjum sem starfa
hér á landi. Stefnán um meiri-
hlutaeignaraöild tslendinga hefur
margvlslega þýöingu, einnig i
rekstrarlegu tilliti einstakra iön-
fyrirtækja.
t fyrsta lagiskiptir hún, aö mati
nefndarinnar, máli vegna ýmis
konar ákvaröana er varöa dag-
legan rekstur fyrirtækisins, m.a.
atriöi er tengjast aöbúnaöi og
vinnuumhverfi I fyrirtækinu og
krefjast útgjalda úr sjóöum fyrir-
tækjanna.
t öðru lagi gefur meirihluta-
eignaraöild þann möguleika aö
hafa áhrif á hagkvæmni I hráefn-
isinnkaupum viökomandi fyrir-
tækis og þar meö möguleika á aö
fylgjast betur en ella meö hver sé
eölileg heildarafkoma fyrirtækis-
ins.
t þriðja lagiverður meirihluta-
eignaraöildin til þess aö allur arö-
ur af rekstri iönfyrirtækisins
veröur eftir I landinu I staö þess
aö flytjast úr landi ef undanskild-
ar eru beinar arögreiöslur af
hlutafé til eigenda.
t fjórða lagi má nefna áhrif á
ákvaröanir um nýtingu á þvi f jár-
magni sem reksturinn skapar og
þar meö möguleika á frekari þró-
un islensks iönaöar.
Ýmis önnur rök, sem styöja
kröfuna um meirihluta eignaraö-
ild, mætti aö sjálfsögöu nefna, en
nefndin telur ástæöulaust aö
rekja þau hér, þar sem áöurnefnd
atriöi eru svo þung og ótvlræö I
þeim efnum, auk þeirrar eölilegu
stefnu aö Islenska þjóöin hafi full
yfirráö yfir eigin atvinnulifi
Orkustefnunefnd er þeirrar
skoöunar aö mjög mikilvægt sé aö
íslendingar leggi sérstaka
áherslu á aö byggja upp I landinu
tækniþekkingu og verkkunnáttu á
sviöi orkunýtingar. Aö mati
nefndarinnar þarf m.a. aö hafa
þetta markmið I huga viö sér-
hvert nýtt verkefni. Einnig þarf
aö efla rannsóknastarfsemi I
þessum efnum svo og aö tengja
tækni- og verkmenntun I landinu
þessum viðfangsefnum. I þessu
skyni þarf aö koma til verulega
aukiö fjármagn, þannig aö rann-
sóknir á þessu sviöi fái hliðstæða
áherslu og nú er lögö á virkjunar-
rannsóknir.
Nefndin telur að hliöstæöa
stefnu beri að hafa um markaðs-
málin, þ.e.a.s. aö tslendingar efli
þekkingu sína I þeim efnum og
taki eins virkan þátt I markaös-
starfseminni og frekast er kostur
I nýjum fyrirtækjum I þessum
iönaöi. I þessu sambandi má
benda á aö enginn dregur I efa
mikilvægi öflugs sölukerfis sem
Islendingar hafa komiö sér upp
viöa um heim vegna sölu á fiskaf-
uröum.
Almennt má segja aö stefnan
um virk yfirráö feli I sér aö Is-
lendingar eigi meiri hluta I iön-
fyrirtækjum, aö Islendingar efli
innlenda rannsóknarstarfsemi og
þekkingu á sviöi orkunýtingar og
aö Islendingar hafi vald á útveg-
un hráefna og sölu á afurðum
orkufreks iönaöar.
Innlend elds-
neytisframleiðsla
Framleiösla á innlendu elds-
neyti hefur veriö mikiö til athug-
unar á undanförnum misserum.
Nefndin dregur þá ályktun af niö-
urstöðum þessara athugana, aö
hagkvæmasti möguleikinn I elds-
neytisframleiðslu hér á landi og
eini möguleikinn sem til greina
viröistkoma á næstu 10—15 árum,
séframleiösla á metanóli úr vetni
og kolmónoxlöi frá lokuöum járn-
blendi- og kisilmálmofnum.
Framleiðslukostnaður á metanóli
meö þessum hætti er áætlaður um
270 dollarar á tonn, sem er um
þaö bil 25% hærra verð en gildir I
langtimasamningum um kaup á
metanóli I dag. Þar sem metanól
erhelmingi orkuminna en bensln,
jafngildir þessi framleiðslukostn-
aöur á metanóli um þaö bil 540
dollurum á tonn af bensini. Til
samanburöar er innflutningsverö
á benslni nú 375 dollarar á tonn
eöa nálægt 30% ódýrara en inn-
lend eldsneyti I formi metanóls.
Til þess aö innlent eldsneyti
veröi hagkvæmara en innflutt
olla eftir 10 ár eöa svo, þyrfti ollu-
verö aö hækka aö meðaltali um
5% áö raungildi árlega. Er þá
geri ráö tyrir aö framleiðslu-
kostnaöur á innlendu eldsneyti
hækki ekki frá þvl sem nú er áætl-
aö, þegar miöaö er viö fast verö-
lag.
Þess má geta aö fjórir lokaöir
málmbræðsluofnar af sömu stærö
og nú eru á Grundartanga,
myndu ásamt rafgreindu vetni
nægja til framleiöslu á um 170
þúsund tonnum af metanóli, eöa
sem jafngildir um þaö bil núver-
andi innflutningi á 85 þúsund
tonnum af bensíni. Heildarraf-
orkuþörf til aö framleiöa þetta
magn af metanöli er áætluö um
1350 GWh.
Minna má á að eldsneytisnotk-
un fiskiskipaflotans samsvarar
um 280 þús. tonnum af metanóli,
sem er Igildi um 2200 GWh af raf-
orku.
Nefndin telur aö gera megi ráö
fyrir aö lágmarki um 350 GWh til
tilraunaframleiöslu á innlendu
eldneyti á þvl tlmabili, sem hér er
til umræðu. A þessu stigi telur
nefndin óráölegt aö áætla meiri
orkunotkun til innlendrar elds-
neytisframleiöslu, en hún leggur
jafnframt áherslu á aö allar for-
sendur gætu breyst skyndilega
sem geröu þaö aö verkum aö hag-
kvæmt yröi aö hefja miklu um-
fangsmeiri eldsneytisframleiöslu
en hér er miðað viö. Þvl telur
nefndin aö Islendingar eig aö
vinna áfram aö marftvissum
rannsóknum I þessu efni.
Iðnaðarkostir
sem gætu komið
í gagnið fyrir
1987:
Kísilmálm verksmið j a
á Reyðarfirði
Unniö er aö frumhönnun og
hagkvæmniathugun á kisilmálm-
verksmiðju á Reyöarfiröi. Verki
þessu miðar vel áfram og stefnt
er þvl að niöurstööur athugana,
sem eru forsendur ákvarðana-
töku, geti legiö fyrir snemma á
næsta ári. Frá þvl aö ákvöröun
um byggingu slíkrar verksmiöju
væri tekin er áætlaö aö liöa þurfi 2
1/2—3 ár þar til fyrsti ofn hennar
gæti hafið rekstur.
Verkefnisstjórn um klsilmálm-
verksmiöju hefur nýlega skilaö
skýrslu um frumathugun verks-
ins. Helstu niöurstööur hennar
benda til þess aö klsilmálmfram-
leiösla á íslandi geti oröiö arðbær
og þjóðhagslega hagkvæm. Aætl-
aöur stofnkostnaöur 25 þús. tonna
verksmiðju er 614 millj. kr. og ár-
legt framleiösluverömæti um 288
millj. kr. Arösemi heildarfjár-
festingar er áætluö 12.9% miöaö
viö 20 ára endingartima verk-
smiöju, ef byggt er á söluveröi
sem er u.þ.b. 3% hærra að raun-
gildi en skráö meöalverð s.l. 10
ár. Nú er hins vegar allmikil lægö
I markaönum.
Aöstæöur á Reyöarfiröi fyrir
byggingu klsilmálmverksmiöju
viröast göóar og rannsóknir á
hafnaraöstööu benda til þess að
hún sé meö þvl besta sem gerist
hérlendis fyrir stór skip. Orku-
þörf verksmiöjunnar er áætluö
um 325 GWh/ári miöað viö 25 þús.
tonna framleiðslu og um 400
GWh/ári miöaö viö 30 þús. tonra
verksmiöju. Miöaö er viö tvegt,
ofna verksmiöju en endanleg
stærö ofna er ekki ákveðin.
Starfsmannafjöldi er áætlaöur
um 150. Hráefni til klsilmálm-
verksmiöju eru kvarts, kol, koks,
kurl og rafskaut og hafa þegar
fengist tilboö I öll þessi hráefni.
Aætluö heimsnotkun kisilmálms
erum 500 þús. tonn og er markað-
urinn aö 2/2 hlutum háöur ál-
iönaöinum og 1/3 hluta háöur svo-
kölluöum silikoniönaöi. Alitleg-
ustu markaössvæöi fyrir islenska
klsilmálmframleiöslu eru talin
Bretland, Þýskaland, Japan,
Bandarlkin og Austur-Evrópa.
Nokkrir erlendir aöilar hafa sýnt
áhuga á eignaraöild aö Islenskri
klsilmálm verksmiöju.
A næstu mánuöum veröur unniö
aö samanburöi á þeim tveimur
óformlegu tilboöum frá Demag
og Elkem sem borist hafa I tæki
og vélar i verksmiöjuna meö þaö I
huga aö ákveöa endanlega stærö
ofna og aörar hönnunarforsendur
fyrir endanlegt útboö. Veröur
þetta verk unniö af innlendum aö-
ilum meö aöstoö erlendra sér-
fræöinga, en miöaö er viö að
formleg tilboö liggi fyrir frá báö-
um ofangreindum tækjaframleið-
endum I byrjun mars 1982. Jafn-
framt veröur unniö aö frekari at-
hugunum varöandi markaössam-
vinnu og þær leiöir sem koma til
greina I þvl sambandi bornar
saman.
Ef niðurstöður hagkvæmniat-
hugunarinnar reynast jákvæöar
er gert ráö fyrir aö lagt veröi
fram frumvarp um byggingu og
rekstur klsilmálmverksmiöju á
yfirstandandi Alþingi.
Þriðji ofn járn-
blendiverksmiðju
á Grundartanga
Einn af þeim möguleikum sem
rætt hefur veriö um byggingu
þriöja ofnsins á Grundartanga.
Aætlaöur kostnaöur viö byggingu
hans er um 250 millj.kr. og áætluö
meöalorkunotkun um 250
GWh/ári. Frá þvl aö ákvöröun
væri tekin og þangaö til ofninn
gæti hafiö rekstur llöa tæp 2 ár.
Viöbótarstarfsmannafjöldi yröi
um 50.
Bygging þriöja ofnsins kom til
umræöu á s.l. ári og fjallaöi
iönaöarráöuneytiö þá um máliö.
Niöurstaöa iönaöarráöuneytisins
varö þá sú aö fresta bæri ákvöröun
I tnálinu, m.a. vegna slæmra
markaösaöstæöna fyrir klsiljárn,
og varö þaö einnig niöurstaöa
hins erlenda samstarfsaöila, El-
kem
A undanförnum mánuöum hef-
ur þriöji ofninn aftur veriö til at-
hugunar og hefur Orkustefnu-
nefnd m.a. fjallað um máliö.
Taldi nefndin aö stjórn félagsins
þyrfti aö gera hið fyrsta grein
fyrir skoöunum slnum á þvl hvort
hún mælti meö þvi aö ráöast I
þriöja ofninn. Varöandi hugsan-
lega samninga um hann taldi
nefndin aö þyrfti til sérstakrar at-
hugunar eftirfarandi atriöi:
a) Raforkuverö hækki verulega.
b) Þóknun fyrir tækniaöstoö
veröi endurskoöuö meö
hlutfallslega lækkun I huga.
c) Islendingum veröi tryggö þátt-
aka I sölustarfsemi á fram-
leiðsluvörum verksmiöjunnar.
Forsendur fyrir stækkun járn-
blendiverksmiöjunnar komu slö-
an til umræöu I stjórn félagsins
26. nóv. s.l. Niöurstaöa stjórnar-
innar varö sú aö ekki væri unnt aö
taka ákvöröun um þriöja ofninn
aö svo stöddu vegna markaösaö-
stæöna.
Trjákvoðu-
verksmiðja
Unniö er aö könnun á hag-
kvæmni trjákvoöuverksmiöju hér
á landi og benda frumathuganir til
þess aö samkeppnisstaöa fyrir af-
uröirnar á Evrópumarkaöi gæti
veriö viöráöanleg, miöaö viö
Kanada sem helsta samkeppnis-
aöila islenskrar framleiöslu.
Afuröin er svokölluö varma- og
vélunnin trjákvoöa, skammstaf-
aö TMP (Thermo-Mechanical
Pulp) einkum til framleiöslu á
dagblaöa- og tlmaritapappir.
Framleiöslumagn er áætlaö um
150.000 tonn á ári aö verömæti um
450 millj. kr. miöað viö núverandi
heimsmarkaösverö. Hráefni er
um 300.000 tonn af stuttum viöar-
bolum eöa lurkum, eöa tilsvar-
andi magn af viöarkurli, sem
keypt yröi frá austurströnd Kan-
ada eöa Bandarikjanna.
Hráefnismálin hafa þegar veriö
könnuö Itarlega fyrir tilstilli
iönaöarráöuneytis og Orku-
stefnunefndar. Markaössvæöiö er
einkum lönd Efnahagsbandalags
Evrópu en I Evrópulöndum rikir
mikill og viövarajidi skortur á
trjákvoöu. Sem stendur er flutt
mikiö magn af viöarbolum og
spæni frá Austurströnd Norö-
ur-Amerlku til Evrópu til aö bæta
úr þessum skorti.
Varma- og vélunnin trjákvoöa
er orkufrek afurö, en þar á móti
kemur aö hráefnisnýting er mjög
góö, eöa tvöfalt betri en I efna-
unninni trjákvoöu (Chemical
Pulp). Mengun frá varma- og vél-
unninni trjákvoöuframleiöslu er
hverfandi, en þvl er töluvert á
annan veg fariö I efnaunninni
trjákvoöu.
Staöa málsins er sú aö nú er
unniö aö gerö samnings viö þrjú
finnsktfýrirtæki um Itarlega hag
kvæmniathugun á byggingu og
rekstri iðjuvers af þessu tagi. At-
hugun þessi yröi unnin i sam-
vinnu viö íslenska ráögjafa.
Starfsmannafjöldi er áætlaöur
um 130 og orkunotkun um 375
GWh/ári.
Natriumklorat-
verksmiðja
Bygging natrlum klóratverk-
smiðju gæti meö ýmsum hætti
tengst uppbyggingu sjóefna-
vinnslu á Reykjanesi og sam-
kvæmt 3. gr. laga nr. 63/1981 er
Sjóefnavinnslunni h.f. heimilt aö
hefja undirbúning aö framleiðslu
á natrlumklórati til útflutnings.
Aðalhráefniö viö sllka vinnslu
er finsalt sem e.t.v. yröi innflutt I
byrjun en siðan framleitt I salt-
verksmiöju á Reykjanesi. Raf-
orkuþörf 30 þús. tonna natrl-
umklóratverksmiöju er um 170
GWh/ári og gæti raforkan I fram-
tiöinni veriö framleidd aö hluta
eöa aö öllu leyti I gufuaflsvirkjun
væntanlegrar Sjóefnavinnslu h.f.
á Reykjanesi.
Unniö er aö frekari athugun á
fyrirkomulagi og kostnaöi viö
flutninga á natriumklórati svo og
könnun á staöarvali slíkrar verk-
smiöju en I þvl sambandi þarf
sérstaklega aö huga aö möguleik-
um á aö nýta vetni sem til fellur
viö framleiösluna. Einn mögu-
leiki I þvl sambandi er aö nýta
vetniö til ammóníakframleiöslu
fyrir Aburöarverksmiöju rlkisins
Viöræöur hafa átt sér staö viö
sænska fyrirtækiö Kema Nobel
um þátttöku á hagkvæmniathug-
un, en þaö fyrirtæki hefur einnig
lýst áhuga á eignaraöild aö natri-
umklóratverksmiöju hér á landi,
ef ráöist yröi I byggingu hennar.
Heildarkostnaöur viö byggingu
30 þús. tonna natrlumklóratverk-
smiöju er áætlaöur um 175
millj.kr Frá þvl aö ákvörðun um
byggingu natriumklóratverk-
smiöju væri tekin þurfa aö líöa 3
ár þar til rekstur sllkrar verk-
smiöju gæti hafist. Starfsmanna-
fjöldi er um 35.
Hvað felst í orðunum
yVÍrk íslensk yfirráð’?
Blásaraserenöður
í Neskirkju
Kvöldlokkur
á, jóiaföstu
Fimmtudaginn 17. desember
veröa haldnir tónleikar i Nes-
kirkju og hefjast þeir kl. 20.30.
Leiknar veröa blásaraserenööur,
en oröiö „kvöldlokka” er gömul
þýöing á oröinu serenaöa, stund-
um nefnd kvöldljóö.
A tónleikunum veröa flutt eftir-
talin verk: Þættir úr „Töfra-
flautu” Mozarts, útsett af Joseph
Heidenreich, Petite Symphonie
eftir Gounod, Rondino eftir Beet-
hoven og Octett eftir Beethoven.
Flytjendur eru: Bernard Wilk-
inson, flauta, Daöi Kolbeinsson,
óbó, Janet Wareing, óbó, Einar
Jóhannesson, klarlúett, Oskar
Ingólfsson, klarinett, Hafsteinn
Guðmundsson, fagott, Brjánn
Ingason, fagott, Joseph Ogni-
bene, horn, og Jean P. Hamilton,
horn.
Ókeypis bíó
Þann 11. október s.l. varö
Háskólahió 20 ára. t tilefni af
þessum timamótum biöur
Háskólabió ókeypis á 4 sýningar
miövikudaginn 16. des.
KI. 2.30 á myndina Grease sem
hefur slegiö öll aösóknarmet á
Islandi. Yfir 150.000 gestir hafa
séö þessa mynd á tslandi og er
þaö eflaust heimsmet miöaö viö
ibúafjölda.
K1 5. veröur sýnd myndin
Afram meö verkföllin, en áfram-
myndirnar voru afar vinsælar, og
voru þær m.a. sýndar sem jóla-
myndir Háskólabiós.
Kl. 7. verður sýnd gaman-
myndin Dona Flor sem hefur
veriö sýnd undanfariö I
Háskólabió.
Kl. 9. veröur svo sýnd myndin
Kassöndrubrúin. Afarspennandi
og vel gerö mynd meö úrvalsleik-
urum, s.s. Sophiu Loren, Richard
Harris, Burt Lancaster, Ava
Gardner og Martin Sheen.
Setberg
fjölgar enn
„Láru-
bókunum”
Setberg hefur gefiö dt þriöju
bókina i bókaflokknum
„Lárubækumar” eftir Lauru lng-
alls Wilder, en þessi bók heitir
„Húsiö viö ána”, en áöur hafa
komiö út bækurnar „Húsiö i
Stóru-Skógum” og „Húsiö á slétt-
unni”.
Þessi bókafldtkur er saga Láru
Ingalls Wilder, en hún fæddist I
litlum bjálkakofa I Stóru-Skóg-
um, Wisconsin, og flutti meö
fjölskyldu sinni i tjaldvagni til
Kansas, þá til Minnisota og slöan
til Daftota. Teiknarinn Garth
Williamshefur myndskreyttallar
bækurnar.
,,Húsiö viö ána” er 250
blaösíður. Þýöandi er Herborg
Friöjónsdóttir, en ljóöin í bókinni
þýddi Böövar Guömundsson
sftáld.
Rúnar mællr
með Hrólfi
Umsögn Rúnars
Bjarnasonar slökkviliös-
stjóra um umsóknir um
stöðu varaslökkviliösstjóra
var lögð fram I borgarráöi I
gær. Umsóknirnar voru frá
12 mönnum og mælir
slökkviliösstjóri meö því aö
Hrólfur Jónsson tækni-
fræöingur veröi ráöinn.
Borgarráö hefur ekki tekiö
afstööu til ráöningarinnar
ennþá.