Þjóðviljinn - 29.10.1982, Qupperneq 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 29. október 1982
HIOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis.
Útgetandi: Útgáfufélag Pjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guöjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Blaðamenn: Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson, Lúövik Geirsson, Magnús
H. Gíslason, Ólafur Gislason, Óskar Guömundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Þórunn Sigurðardóttir, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víöir Sigurösson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Gisli Sigurðsson, Guömundur Andri
.Thorsson.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Sigriöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvaröardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Símavarsla: Sigríöur Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síöumúla 6 Reykjavík, sími 8 13 33
Umbrot og setning: Prent
Prentun: Blaöaprent h.f.
Friður Hvatarkvenna
• Formaður Sjálfstæðiskvennafélagsins Hvatar skýrir
frá því í fréttabréfi félagsins nýverið, að Sjálfstæðiskon-
ur hafi sett mjög ákveðna skilmála fyrir því, að þær
gengju til samstarfs við konur úr öðrum samtökum um
friðarmál. Hvatarkonur hafi sett það skilyrði fyrir því
að þær ræddu við aðrar konur um málin, að í sameigin-
legri yfirlýsingu kvennahópsins væri t.d. alls ekki
minnst á eftirtalin atriði:
- einhliða afvopnun
- kjarnorkuvopnalaus svæði, hvorki á Norðurlönd-
um ná annars staðar.
- iriðlýsingu hafsins umhverfis ísland.
• JÞessir skilmálar segja vitaskuld sína sögu af því,
hverjum vanda það er bundið að ná samstöðu um
friðarmál með því fólki sem hefur gert hernaðarbanda-
lag að einu lífsakkeri sínu. En það er ýmislegt fleira við
skilmála þessa að athuga.
• Formaður Hvatar segir, að með þessum skilmálum
hafi Sjálfstæðiskonur viljað koma í veg fyrir að Alþýðu-
bandalagsmenn eða hverjir þeir sem hún vill kalla
kommúnista„eigni sér” friðarmál eða geti boðað„svika-
frið” sem hún svo nefnir. Látum svo vera: Ef fólk getur
ekki lifað án sinnar kommahræðslu þá verður að hafa
það. En hitt er svo athyglisvert, að með fyrrgreindum
skilmálum vilja Sjálfstæðiskonur koma friðarkonum
íslenskum í mjög sérkennilega stöðu, og skal það skýrt
með dæmi.
• Alþjóðleg friðarsamtök kaþólskra manna, Pax
Christi, héldu árlega ráðstefnu sína í Stuttgart fyrir
skömmu; þar var sérstök áhersla lögð á mannréttinda-
mál. Par var og gerð samþykkt sem fordæmir enn á ný
„hneykslanlegt óréttlæti vígbúnaðarkapphlaupsins”
sem stefni framtíð mannkyns í voða og svipti það auði
sem hægt væri að nota til að glíma við félagslega eymd.
Kaþólskir friðarsinnar krefjast því róttækrar stefnu-
breytingar sem felist m.a. í eftirfarandi:
• „ Hvatt verði til þess að tekin verði einhliða yfirveguð
skref í átt til gagnkvæmrar afvopnunar á sviði kjarn-
orkuvígbúnaðar.
• Komið verði á kjarnorkuvopnalausum svæðum,|
einkum í Evrópu, Austurlöndum nær, Suður-Afríku og
á Indlandshafi.
Klippt
Liðsforingi í fjársterkri klíku og fulltrúi stórauðvaldsins í landinu.
Oft hefur það verið haft á orði í
þessum dálkum að Sjálfstæðis-
flokkurinn væri líkari stóru
skrímsli í pólitíkinni heldur en
venjulegum borgaralegum
flokki. Hagsmunir Sjálfstæðis-
flokksins eru fyrst og fremst hags-
munir stórauðvaldsins, sem eru
túlkaðir og blessaðir jafnt af póli-
tískum fulltrúum hans sem mál-
gagni. En nú er það svo, að lit-
brigði valdsstétta og burgeisanna
í landinu eru margvísleg. Sjáif-
stæðisflokknum tekst því ekki að
koma á framfæri blæbrigðum
ólíkra hagsmuna borgaranna og
toppanna hvað þá sinna borgara-
legri menningu einsog fulltrúar
hennar telja sig eiga rétt á. Þess
vegna getur Vilmundur Gylfason
kvartað með nokkr.um rétti
undan því að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi ekki staðið vörð um
borgaraleg verðmæti.
Fjársterk klíka
Gunnar Thoroddsen fjallar
nokkuð um þessi mál í gagn-
merku viðtali í blaðinu Suðurland
(9. okt.). Gunnar segir: „Þær
skoðanir og þau viðhorf, sem
Sjálfstæðisflokkurinn rúmar
innan sinna vébanda, eru oft að-
skilin erlendis í fleiri flokka en
einn“. En í ljósi þess að Gunnar
situr í ríkisstjórn með fleiri
flokksbræðrum í andstöðu við
meirihluta þingsflokks hlýtur það
nú að teljast álitamál hvort flokk-
urinn rúmi í rauninni jafn marg-
vísleg viðhorf og Gunnar vill vera
láta.
Enda kemur að því, að Gunnar
segir: „Aðalforystan hefur verið
'líkari liðsforingja fyrir tiltölulega
•fámennri, fjársterkri klíku, held-
ur en leiðtoga fyrir stórum
víðsýnum flokki“.
Leiftursóknar-
klíkan við völd
í viðtalinu fer Gunnar vítt og
breitt um sviðið. Athyglisvert er
að sjá hvaða einkunn Geirsarm-
urinn fær fyrir pólitík undanfarið.
Gunnar segir frá bágborinni mál-
efnalegri andstöðu innan flokks-
ins við ríkisstjórnina. „Strax eftir
stjórnarmyndunina bað ég þá
færa rök fyrir því að einhver
ákvæði stjórnarsáttmálans
gengju í bága við stefnu Sjálf-
stæðisflokksins. Þeir gátu ekki
bent á eitt einasta atriði nema
helst það, að talað væri um fé-
lagslegar úrbætur í stjórnarsátt-
málanum."
Og síðar: „Sumpart (hefur)
verið reynt að keyra flokkinn á
stefnu, þar sem ekki er tekið tillit
til þeirra, sem minna mega sín,
ekki höfð tilfinning fyrir því að
atvinnuleysi sé böl. Þessum sjón-
armiðum hef ég verið og er and-
vígur."
Hallgrímsson
og Bingó
Það er fróðlegt að bera þessi
ummæli Gunnars og reyndar um-
mæli hans um atvinnuleysi og lífs-
kjarajöfnun í útvarpsumræðun-
um, saman við málflutning Geirs
Hallgrímssonar og Morgunblaðs-
ins um sama efni. Geir notar
hvert tækifæri til að gera lítið úr
markmiðum eínsog þeim að
halda þjóðinni frá atvinnuleysis-
bölinu.
í útvarpsumræðunum sagði
hann (einsog oft fyrr og síðar):
„Þegar fokið er í flest skjól og öll
markmið ríkisstjórnarinnar og
fyrirheit eru aðeins orðin tóm, er
þó eitt sem hatturinn er hengdur
á. Það að hér sé ekki atvinnuleysi
gagnstætt því, sem er með öðrum
þjóðum. En, það er rétt að við
gerum okkur grein fyrir því ís-
lendingar hvort sé hér full
atvinna í þessa orðs réttu merk-
ingu, hvort vinnuafl landsmanna
sé allt bundið við arðbær störf“.
Ræða Geirs var reyndar sú
gamla þula í anda ofsatrúar frjáls-
hyggjumanna sem boraði sig tii-
breytingarlaus í hlustir þeirra
sem á hlýddu. Og kommúnistarn-
ir voru að taka völdin og ger-
breyta ævintýraeyju auðhringsins
í eitt allsherjar helvíti að austur-
evrópskri fyrirmynd. Tíminn
stendur í stað, auðhringurinn
hvikar hvergi, Geir er ennþá for-
maður; bingó.
Nýr flokkur?
í Ijósi þessa hugmyndafræði-
lega klofnings sem Gunnar Thor-
oddsen gerir grein fyrir í viðtalinu
við Suðurland og Geir Hallgríms-
son staðfestir nær færi gefst, þá
hlýtur spurningin um frjáls-
lyndan borgaralegan flokk (sem
hefði ekkert með SÍS að gera) að
vera tímabær. Máski á sú spurn-
ing meiri rétt á sér nú en fyrir
þremur árum?
Slíkur flokkur myndi fjörga
hvunndagspólitíkina, allavega til
að byrja með, hvað sem síðar
yrði. En hvort það myndi styrkja
sósíalíska hreyfingu í landinu er
svo annað mál.
- óg.
ocj skoriö
• Fryst veröi framleiðsla og þróun kjarnorkuvopna og
efnavopna.”
• Ekki verður betur séð en að hér sé rösklega komið
inn á mál sem Hvatarkonur íslenskar vilja lýsa í bann og
reikna til svikafriðar undan rifjum þeirra sem vilja
„veikja varnir Vesturlanda”.
• Hvatarkonur gætu ekki rúmast í friðarhreyfingu
kaþólskra með Dom Helder Camara og öðrum
mönnum ágætum. Það er meira að segja vafasamt að
þær kæmust fyrir meðal þeirra manna sem nú ráða
ferðinni í Demókrataflokknum bandaríska!
• Skilji menn þessi orð ekki sem svo, að skilmálar
Hvatarkvenna ónýti friðarstarf kvenna hér á landi.
Samstaða af því tagi hefur þann kost, að fleiri kunna að
fræðast um mál sem þeir eða þær létu sig litlu varða
áður eða höfðu heyrt helst til fátt um. Enda er það ljóst,
að Morgunblaðið er firna óstyrkt á taugum hvenær sem
friðarhreyfingar ber á góma - hverjir sem að þeim
standa. Sá taugaóstyrkur er góðs viti.
-áb.
Haustfagnaður
A Iþýðuflokksins
Einn eftirsóknarverðasti sess í
íslenskri pólitík um þessar mund-
ir er varaformannsdjobbið hjá
Alþýðuflokknum, ef marka má
ólguna sem skín út úr krötum
þessa dagana. Þar bítast þeir á
Magnús Magnússon og Vilmund-
ur Gylfason.
Miklar líkur eru taldar á því, að
Vilmundur hreppi hnossið, enda
spámannlega vaxinn til afreka í
varaformannsstarfinu. Helstu
leiðtogar Alþýðuflokksins aðrir
en Magnús, munu heldur ekki
vera því afhuga að Vilmundur
Reykjavíkurþingmaður verði
formlega nær því að verða andlit
flokksins útávið, þarsem flestir
kjósendur flokksins, þrátt fyrir
allt; eru í Reykjavík.
Ahrif Magnúsar munu hins
vegar hafa farið þverrandi með
kólnandi eldstöðvum í Eyjum, og
nú mun svo komið að fáir vita um
Vilmundur.
Vill verða for-
maður í litlum
huggulegum
flokki.
Jón Baldvin. Á
móti Vilmundi
í varafor-
mannsembætt-
ið, því að erfitt
gæti reynst að
bera sigurorð
úr býtum í ein-
vígi við sjálfan
varaformann-
inn í næsta
prófkjöri.
hið mikilvæga embætti hans,
varaformannsins. Flokksleiðtog-
arnir eru logandi hræddir um að
flokkurinn þurrkist út í næstu
kosningunt.
Þess vegna vilja þeir fá andlits-
lyftingu, jafnvel þó hún sé frá
1978. Og þeir velja Vilmund
„arkitekt kosningasigursins",
sem nú á að höfða til fylgisins frá
þeirri tíð.
Ekki mun það hafa minna að
segja um stuðning flokksleið-
toga, að Jón Baldvin er settur
skör lægra í goggunarröðinni ef
Vilmundur er hafinn til vegs á ný.
En þeir hafa ástæðu til að vara sig
á Jóni Baldvin, sem vill auðvitað
ekki að keppinautur sinn um
fyrsta sæti á þinglista kratanna í
næstu kosningum fái forskot með
þessu lagi.
í þriðja lagi sjá þeir fram á að
Vilmundur yrði þægari í flokkn-
um ef hann verður nánast per-
sónugervingur hans einsog
Magnús Magnússon hefur verið.
- óg.