Þjóðviljinn - 04.11.1982, Side 5

Fimmtudagur 4. nóvember 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Opin ráðstefna um fjölmiðlun í Ölfusborgum um næstu helgi:
Nýiu tæknlnni fylgja kostir
„Engin ástæða til að sjá draug í hverju
horni”, segir Vilborg Harðardóttir, sem er
meðal skipuleggjenda ráðstefnunnar
„Við teljum að það sé ákaflega
brýnt að átta sig á hvaða möguleika
þær öru tæknibreytingar sem nú
ganga yfir í fjölmiðlaheiminum
gefa okkur og hvernig hægt sé að
hafa áhrif á þróunina, þannig að
þeir nýtist til góðs“, sagði Vilborg
Harðardóttir í samtali við blaðið en
hún hefur ásamt ýmsum áhuga-
mönnum um fjölmiðlun undirbúið
ráðstefnu um fjölmiðla í nútíð og
framtíð sem haldin verður á vegum
Alþýðubandalagsins um næstu
helgi í Ölfusborgum.
Ör tækniþróun
„í fyrstu var ætlunin að hafa
þetta innanflokksráðstefnu sem
mótaði drög að flokkstefnu, en þar
sem ekki hafa verið skipulagðir
opnir fundir um þessi mál á vegum
annarra samtaka, þótti okkur rétt
að ríða á vaðið með opna
ráðstefnu, þar sem fram kæmu
bestu fáanlegu tækniupplýsingar
og menn skiptust síðan á félags-
legum og menningarlegum við-
horfum til þróunar fjölmiðla. í
upphafi ráðstefnunnar munu ýmsir
tæknimenn miðla okkur af þekk-
ingu sinni og veitir ekki af því tækni
þróunin er svo ör að jafnskjótt og
maður telur sig hafa fengið bæri-
lega yfirsýn er tæknin komin feti
framar. Margir eru líka haldnir ým-
is konar ranghugmyndum um það
hvað raunverulega sé í vændum, og
það er nauðsynlegt að glöggva sig á
hvað ætla má að sé raunhæft á
þessu sviði í nánustu framtíð.“
Ekki nóg að
banna og stöðva
„t>að þýðir ekki að stinga
höfðinu í sandinn eða sjá drauga í
hverju horni. Margir óttast að þeir
möguleikar, sem gervihnettir, ví-
deóvæðing og kapalsjónvarp gefa,
verði misnotaðir og vilja banna og
stöðva. Auðvitað fylgja nýjungum
ýmsar hættur, agnúar og erfiðleik-
ar, en það er rétt að líta á það líka
hvort þeim fylgja ekki einnig kostir
sem hægt er að nýta til þess að
koma meiri þekkingu og upplýs-
ingu á framfæri, á fjölbreyttari og
skemmtilegri hátt en nú tíðkast, og
þannig að mun fleiri komi því
áleiðis sem þeir hafa fram að færa.“
Snertir alla
„Fjölmiðlar og þróun þeirra er
málefni sem snertir hvert manns-
barn í landinu og mótar bæði
heimilislíf og þjóðlíf. Við höfum
orðið vör við áhuga á þessu málefni
og mjög skiptar skoðanir og þess-
vegna efnum við til ráðstefnu í Ölf-
usborgum um helgina.“
Flokksstarf
og fjölskyldulíf
„Við höfum í æ ríkari mæli tekið
upp þá stefnu í Alþýðubandalaginu
að til þess að sem flestir geti verið
með, þá sé tekið tillit til fjölskyldu
fólks í skipulagi fundarhalda og
fólki um leið gefinn kostur á sam-
veru utan funda. Þetta kom mjög
til tals á jafnréttisráðstefnunni á
Akureyri um síðustu helgi, að við
yrðum sjálf í eigin starfi að gæta
þess að láta ekki flokksstarf og fjöl-
skyldulíf rekast á. Þetta reynum
við að gera í skipulagi ráðstefnunn-
ar í Ölfusborgum um næstu helgi.“
Á síðu 6 í blaðinu í dag er aug-
Vilborg Harðardóttir: Flokksstarf
og fjölskyldulíf eiga helst ekki að
rekast á.
lýsing þar sem nánari upplýsingar
um ráðstefnuna koma fram.
- ekh.
„Það er von mín og raunar vissa, að
þeir dreifbýlisþingmenn sem tœkju
þáttíþessum óvinafagnaði, fái varm-
ar viðtökur, þegar þeir koma nœst til
að falast eftir atkvæðum okkar“
Þriðja klassa
atkvœði
Þeir eru teknir til starfa við
Austurvöllinn. Af fréttum að
dæma eru þar flestir í styrjaldar-
ham, eins og verða vill á síðusta
þingi fyrir kosningar. Vilmundur
hefur þegar hafið kosningabar-
áttuna, m.a. í Þjóðviljanum!
Mörgum virðist liggja einhver
ósköp á að hella sér í kosningarn-
ar. Það er eiginlega bara eitt sem
veldur því að ekki er hægt að
hespa þær af. Stjórnarskránni
þarf að breyta áður en þessu þingi
lýkur. En hvernig þá? - Um það
þýðir helst ekki að spyrja. Þegar
spurt er fást lítið annað en loðin
svör í véfréttastíl.
Þó stendur það uppúr að bráð-
nauðsynlegt sé að lagfæra - vægi
atkvæða - til að ná fram ein-
hverju lágmarks réttlæti fyrir
Reykjanes.
Ég verð að biðja lesendur að
afsaka að líklega mun ég endur-
taka hér eitthvað af því, sem ég
skrifaði í grein í Þjóðviljanum
síðastliðinn aðfangadag.
Nefndar eru alls konar tölur,
sem eiga að renna stoðum undir
kenninguna um misvægi atkvæð-
anna og ber þar allt að sama
brunni. Suð-Vestlendingar eru
hinir óumdeilanlegu „niður-
setningar“ þessa þjóðfélags þ.e-
.a.s. þriðja klassa atkvæði.
Það er eins og venjulega að
ekki þýðir fyrir þá að rökræða,
sem ekki eru sammála um grund-
vallar hugtök, eða tala sama mál
eins og gjarnan er komist að orði.
Menn verða m.ö.o. að vera sam-
mála um að hvítt sé hvítt og svart
sé svart. Ég og margir fleiri (hvað
sem menn kjósa að lesa út úr
skoðanakönnun DV) viljum
halda því fram að bláköld höfða-
töluregla sé óhæf viðmiðun, þeg-
ar leitað er réttlætis í framkvæmd
fulltrúalýðræðisins hjá okkur.
Segjum t.d. að Reykvíkingar
væru 55%. Mér þætti það hrein
óhæfa ef þeir fengju 33 þingmenn
af 60 útá það. Hitt er svo
umdeilanlegt hvort höfuðborgar-
svæðið hefur lengi átt bróður-
partinn (oftast rúman helming) af
hinu kjörna þingliði. Eða hvort
er sá maður Reykvíkingur eða
dreifbýlismaður, sem bæði á
eignir og fjölskyldu og alla
einkahagsmuni í höfuðborginni,
býr þar 320 daga á ári og hefur
gert áratugum saman e.t.v. alla
ævi? Breytir það svo miklu þótt
honum hafi tekist að verða sér úti
um þingsæti í dreifbýlinu?
Ég verð að segja það að ég hef
aldrei getað vanið mig á að líta á
Steingrím Hermannsson sem
Vestfirðing, Sverri Hermannsson
sem Austfirðing eða Árna
Gunnarsson sem Norðlending
eystri. Enginn skilji orð mín svo
að ég telji þessa þrjá þingmenn
neitt verri dæmi en marga aðra.
Hinsvegar eru þeir, og aðrir sem
eins er ástatt með, ekki öfunds-
verðir af því að þurfa þráfaldlega
að gera upp á milli hagsmuna
kjördæmis síns annars vegar og
hagsmuna sjálfra sín og sinna
hins vegar.
Ég er ekki minnugur á dagsetn-
ingar, en ég man til þess að hafa
séð þingmenninga Sverri
Hermannsson og Vilmund Gylfa-
son í umræðuþætti í sjónvarpinu.
Þar var meðal annars rætt um
völd Alþingis og annarra valda-
stofnana þjóðfélagsins. Þing-
mennirnir voru sammála um að
því færi fjarri að völd Alþingis
væru eins mikil og margir ætluðu,
ekki væri einu sinni víst að það
væri valdamesta stofnun þjóð-
félagsins. Þetta held ég að sé hár-
rétt hjá þeim félögum.
En hverjar eru þá hinar vold-
ugu stofnanir, hvar eru þær og
hverjir stjórna þeim? Þær eru
ekki á Akureyri, Neskaupstað
eða ísafirði. Við vitum raunar öll
hvar þær eru og æði margir vita
líka af hverju. - Ætli það sé ekki
sanni næst að nær allar þessar
stofnanir séu á höfuðborgarsvæð-
inu og nær allir stjórnendur
þeirra íbúar þess. Um þetta þarf
víst ekki að deila, - hvítt er hvítt!
Menn hafa stundum verið að
nefna það - með varúð þó - að
það geti nú ekki talist neitt ófrá-
víkjanlegt náttúrulögmál að allar
þessar stofnanir skuli settar niður
í kringum Arnarhólinn. Á slíkt
tal er oftast litið af valdsmönnum
annað hvort sem heimsku eða í
besta falli sem skringilega sér-
visku, varla að taki því að ansa
þessháttar rugli.
„Hér á enginn neitt, nema
hann hafi bréf uppá það.“ - Held-
ur ekki vitsmuni. Hver er kominn
til að fullyrða að þeir sjálfum-
glöðu verjendur núverandi fyrir-
komulags séu nokkru betur á vegi
staddir í þeim efnum en við sem
þeim hefur þóknast að líta á sem
heimskingja eða skringilega
sérvitringa? Fjölmiðlar okkar
virðast allir - meira að segja Tím-
inn - samtaka í áróðrinum fyrir
„nauðsyn aukins réttlætis" í vægi
atkvæða og þeir eru einnig furðu
samtaka í því að þegja yfir „rétt-
lætinu" í skiptingu annarra valda
í þjóðfélaginu. Það hefur ekki
farið framhjá fjölmiðlamönnum
hvað þögnin getur verið sterkt
áróðursvopn.
Mikið væri nú gaman ef ein-
hver „rannsóknarblaðamaður-
inn“ tæki sig til og kafaði ofaní
allt valdakerfið, gerði rækilega
úttekt og legði síðan niðurstöður
sínar skilmerkilega fyrir alþjóð.
Kynni þá að liggja ljósar fyrir en
áður hvort einhverjir sitja á ann-
arra rétti í þessu þjóðfélagi og þá
hverjir kúga hverja. Það er ekki
líklegt að slík úttekt verði gerð að
forgangsverkefni hjá fjölmiðlun-
um okkar í bráð. Það er ömurlegt
hvemig atkvæðahræðsla og
atkvæðaveiðar leika og hafa
leikið þá starfsemi. Valdakerfi
þjóðarinnar er vissulega marg-
skipt og margslungið. Alþingi er
hluti af þessu kerfi, e. t. v. sá vold-
ugsti og getur haft nokkur áhrif á
gang mála hjá öðrum hlutum
þess, þó oft furðulítil finnst
manni. Þessi áhrif Alþingis eru
þó í mörgum tilfellum einasta
Guðjón E.
Jónsson
skrifar
viðspyrna dreifbýlisins í veiga-
miklum málum.
Að þessu athuguðu kynni það
að verða skiljanlegt einhverjum,
sem það hefur vafist fyrir áður, af
hverju okkur sumum finnst það
ekkert sjálfsagður hlutur að
„auka til muna réttlæti í vægi at-
kvæða.“
Auðvitað ber allt þetta þjark
leiðinlega mikinn svip af þeirri
leiðindapólitík, sem við köllum
hreppapólitík. En það má e.t.v.
líka kalla það hreppapólitík að
vilja viðhalda byggð sem víðast í
þessu landi. Til þess að svo megi
vera verður að sjá fyrir sambæri-
legri lífsaðstöðu um allt land. En
hverjir ætli verði svo sem til þess
að standa vörð um hagsmuni
hinna dreifðu byggða ef íbúarnir
sjálfir og hinir kjörnu fulltrúar
þeirra gera það ekki?
Ég veit ekki hvort „niður-
setningarnir“, sem ég nefndi svo,
hafa gert sér grein fyrir því hvað
okkur „sveitamönnunum"
reynist stundum erfitt að ná því
sem við köllum okkar rétt þarna í
höfuðborginni. Það er ekki alltaf
tekið á okkur með silkihönskum
af þeim sem hafa gengið undir
það ok að varðveita sameigin-
legar eignir okkar allra, bæði í
einni og annarri mynd. Það
hvarflar jafnvel stundum að okk-
ur að þar séu ekki alltaf teknar
ákvarðanir eða úrskurðir felldir
samkvæmt ítrustu réttlætiskennd
eða óumdeilanlegum vitsmun-
um. Ykkur að segja hefur það
stundum gengið svo langt að
greindum hæglætismönnum hef-
ur virst það einasta leiðin að segja
sig úr lögum við Suð-Vestur-
landið. „Gaman væri að sjá
hvernig þeim reiddi af, ef við
hættum að vinna fyrir þeim“,
segja þeir. Rétt er þó og skylt að
taka það fram að þessar raddir
eru fátíðar og ekki teknar alvar-
lega, enda ekki til þess ætlast.
Hitt er svo annað mál að svona
hugmyndir fæðast ekki að á-
stæðulausu. Það er fátt sem bend-
ir til þess að til standi að ráða bót
á þessu óréttlæti í valddreifingu
þjóðfélagsins. Það væri því að
bæta gráu ofan á svart ef farið
yrði að gera vanhugsaðar
breytingar á vægi atkvæða og
svipta í leiðinni dreifbýlið þeirri
viðspyrnu, sem það hefur haft á
Alþingi. Hvað merkja þá öll
fögru orðin um jafnvægi í byggð
landsins?
Það er von mín og raunar vissa
að þeir dreifbýlisþingmenn, sem
tæku þátt í þessum óvinafagn-
aði, fái varmar viðtökur, þegar
þeir koma næst til að falast eftir
atkvæðunum okkar.
Að lokum þetta: Gunnar
Thoroddsen, sem nú virðist af
flestum talinn djúpvitrastur
dýrðarmaður íslenskra stjórn-
mála mætti gjarnan ljúka lit-
ríkum ferli sínum með einhverju
þokkalegra þarfaverki en því sem
nú virðist fyrirhugað í kjördæma-
málinu.
Guðjón E. Jónsson,
Akureyri.