Þjóðviljinn - 13.01.1983, Qupperneq 1
Tryggingar
BLAÐAUKI
Rætt við Benedikt Davíðsson
stjórnarformann Sambands
almennra iífeyrissjóða
Hvernig er verkafolk tryggt gagnvart skakkaföllum?
Langvinn átök eru
að baki sigrunum
„Það hefurfærstæ meira ívöxt
á síðustu árum að verkalýðs-
hreyfingin leggi áherslu áým-
iss konar félagslegar úrbætur á
högum verkafólks við samn-
ingagerð. í kjölfarlangvinnrar
baráttu verkalýðshreyfingar-
innar hafa komið lagasetningar
og félagsmálapakkar, sem
miða að því að tryggja fólk betur
fyrir hvers konar skakkaföllum
svo sem slysum, veikindum,
skertri vinnugetu vegna aldurs
og þess háttar", sagði Benedikt
Davíðsson einn íforystusveit
íslenskrarverkalýðshreyfingar
um margra ára skeið og núver-
andi formaður stjórnar Sam-
bands almennra lífeyrissjóða.
Lífeyrissjóðirnir
brutu blað
„Lífeyrissjóðirnir eiga sér all-
langa sögu hér á landi og líklega er
sá fyrsti Lífeyrissjóður starfs-
manna ríkisins árið 1920. í kjara-
samningum aðila vinnumarkaðar-
ins í maí 1969 var hins vegar brotið
blað. Pá var í fyrsta skipti kveðið
svo á um, að almennir lífeyrissjóðir
skyldu stofnaðir á félagsgrundvelli
og greiðslur úr þeim hófust 1. janú-
ar 1970. Þetta þýddi að öll verka-
lýðsfélög ASÍ stofnuðu lífeyris-
sjóði og það varð skylda hvers
vinnandi manns að vera félagi.
Þetta skipti auðvitað sköpum fyrir
afkomu þeirra sem höfðu lokið
löngum starfsdegi, en einnig hafa
lífeyrissjóðirnir staðið undir mikilli
fjármögnun almenna húsnæðis-
kerfisins og ekki síður þess sem
byggir á félagslegum grunni.
Samband almennra lífeyrissjóða
er svo stofnað árið 1973 og þar eru
svo til allir lífeyrissj óðir almennu
verkalýðsfélaganna“.
Trygging gegn
atvinnuleysi
Nú er atvinnuleysi að færast í
vöxt og sem betur fer fær fólk bæt-
ur í slíkum tilfellum. Greiðslur í
atvinnuleysi hafa ekki þótt sjálf-
sagt mál fyrir nokkrum áratugum?
„Nei, það er ekki fyrr en eftir
langvinnustu átök í sögu íslenskrar
verkalýðshreyfingar á síðari ára-
tugum að rétturinn til atvinnu-
leysisbóta fékkst fram. Það var
eftir 6 vikna átök á vinnumarkaði í
mars og apríl árið 1955. Þá var
stofnaður atvinnuleysistrygginga-
sjóður og sett löggjöf af Alþingi um
haustið. Þar var hverjum atvinnu-
rekanda gert að greiða 1% af al-
mennu dagvinnukaupi Dagsbrún-
armanns fyrir unninn tíma. Á móti
komu svo framlög úr ríkissjóði og
sveitarfélögum. Það er athyglisvert
að nú tala atvinnurekendur um að
rýra atvinnuleysisbæturnar, sem
eru komnar til vegna langvinnra
átaka og ekkert annað en hluti af
launum verkafólks. í stóra verk-
fallinu 1955 var þessi félagslega úr-
bót algjör forsenda fyrir lausn
deilunnar og má nærri geta hvort
verkalýðssamtökin eru tilbúin til
að versla með þau réttindi í dag“.
Laun í veikindum
„Á síðari árum hefur réttur
verkafólks til launa í veikinda- og
slysatilfellum verið að stóraukast.
Fram að straumhvörfunum í kjöl-
far samninganna 1955 hafði laus-
ráðið fólk yfirleitt engan rétt til
launa í veikindum. Iðnaðarmenn
fengu þá úrbót og almennu verka-
lýðsfélögin upp úr 1960. Síðan rek-
ur hver sóknin aðra. í samningun-
um 1971 var lögð mikil áhersla á að
fá fram aukinn fjölda veikindadaga
á kaupi og hafðist nokkuð fram. 3ji
áfanginn verður svo eftir samninga
1974 og aftur með löggjöf vorið
1979 þar sem í meginatriðum var
fylgt tillögum Alþýðusambands-
ins.
Sjá næstu síðu