Þjóðviljinn - 13.01.1983, Qupperneq 5

BLAÐAUKI
Föstudagur 13. janúar 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11
Brunabótafélag Islands____________
Á rætur í þjóðarvakningu
Þeir sem verða fyrir svona tjóni á húseignum sínum kunna að meta
tryggingar.
- Það mun hafa verið í ársbyrj-
un 1916, sem Sveini Björns-
syni, síðarfyrstaforseta ís-
lands, var falið að koma á stofn
og veita forstöðu Brunabótafé-
lagi íslands, samkv. lögum
samþykktum á árinu áður,
sagði Hilmar Pálsson aðstoð-
arforstjóri hjá Brunabótafé-
laginu. Og vék svo áfram að
sögunni.
- En þetta reyndist hvorki
auövelt né vandalaust þar sem er-
lendir endurtryggjendur, einkum í
Danmörku, bundust samtökum
um að neita félaginu um endur-
tryggingu. Sveini Björnssyni tókst
þó að lokum að ná samningi við
norska félagið Storebrand í Osló.
Og starfsemi Brunabótafélagsins
hófst þann 1. janúar 1917.
Aðdragandinn að stofnun
Brunabótafélagsins var í sjálfu sér
sú þjóðfélagslega vakning, sem
varð hér á landi um og eftir síðustu
aldamót. Málinu var hreyft seinast
á síðustu öld, því 1890 var ritað um
tryggingamálin í blaðið Þjóðólf.
Og strax upp úr aldamótunum var
málinu hreyft á Alþingi og þótt
nokkurn tíma tæki voru mörkuð
tímamót í íslenskum tryggingamál-
um með lögunum um stofnun fé-
lagsins árið 1915.
Brunabótafélagið rekur nú allar
hefðbundnar vátryggingargreinar
og hefur gert það síðan 1955, nema
líftryggingar, þar sem rekstur sér-
staks líftryggingarfélags þarf að
koma til skv. lögum um vátrygging-
arstarfsemi.
Varðandi áherslu á eina vátrygg-
ingargrein umfram aðrar þá er það
svo, að félagið var stofnað í upp-
hafi og í samræmi við þær hugsjón-
ir, að færa brunatryggingar inn í
landið. Því eru og verða bruna-
tryggingar áherslugreinar félagsins
og er það nú eitt stærsta vátrygg-
ingarfélagið á þessu sviði. Og þess
má geta að iðgjöld félagsins af
brunatryggingum fasteigna eru
mjög hagstæð í samanburði við
sambærileg iðgjöld erlendis. Þar
koma til viss forréttindi okkar ís-
lendinga þar sem yfir 70% hús-
eigna okkar eru hituð upp með
varmaveitum, en það eitt út af fyrir
sig takmarkar eða minnkar áhættu-
þáttinn verulega, svo og markviss
uppbygging sveitarfélaganna á
brunavörnum.
Vátryggingar ganga því miður
ekki sem skyldi í dag, en það þýðir
ekki í þessari viðskiptagrein að
miða einvörðungu við líðandi
stund. Vátryggingar eru þess eðlis
að áhættuþátturinn er ávallt breyti-
legur, tjónatíðni og umfang tjóna
eru aldrei þekktar stærðir, en með
dreifingu á árin jafnast sveiflurnar
og þessa hluti verður að skoða í
samhengi yfir lengri tíma. Við get-
um jú verið heppnir, ef það má
orða það svo, fengið nokkur góð ár
í röð eða þá á hinn veginn nokkur
slæm ár. Inn í dæmið koma vissu-
lega margir þættir og fjármagns-
tekjur skipta þar máli svo og
endurtryggingar.
Meðaltjónaprósenta Bruna-
bótafélagsins s.l. 4 ár, eða 1979-
1982, var 86.2%, en sl. 10 ár eða
1973-1982 var meðaltjónaprósenta
80,3%, en á þessum árum er hún
lægst 65% og hæst 95%. Árið 1983
var eitthvert mesta brunatjónaár í
sögu félagsins, þar sem hvert stór-
tjónið rak ahnað og fjöldi áhættna
varð eldinum að bráð.
Varðandi það, hvorf ein vátrygg-
ingargrein gangi betur eða verr en
aðrar, þá er það vissulega misjafnt
eftir árum. Ein vátryggingargrein
sker sig úr í niðurstöðum og hefur
gengið verr en aðrar greinar, en
það eru bifreiðatryggingarnar og
hefur svo verið í áraraðir. Við
tjónauppgjör í þessari vátrygging-
argrein koma oft upp tilfinningarík
atriði þar sem fjallað er um
hagsmuni einstaklingsins með til-
heyrandi bónustapi og mögulegum
sakarskiptingum og aðalatriðið
getur orðið rispaður stuðari en lík-
amstjón aukaatriði. Veruleg end-
urskoðun er nú í gangi á fyrirkomu-
lagi þessarar greinar og verður
forvitnilegt að skoða þær niður-
stöður.
Annars eru bifreiðatryggingarn-
ar dæmigerður þáttur um áherslu á
vátryggingargreinar innan starf-
seminnar. Brunabótafélagið fékk
rekstrarheimild fyrir þessari vá-
tryggingargrein árið 1958, en við
byrjuðum ekki fyrr en 1965, töld-
um það nauðsyn gagnvart sam-
keppni á vátryggingarmarkaðnum
og lögðum ekki sérstaka áherslu á
þessa grein, heldur aðeins þann
möguleika, að viðskiptamenn okk-
ar gætu tryggt hjá okkur bílinn sinn
samhliða öðrum eignum. Þróunin
hefur þó orðið sú, að í dag er
Brunabótafélagið annað stærsta
vátryggingarfélagið í bifreiðatrygg-
ingum.
Brunabótafélagið er ekki með
endurtryggingar sem sérstakan
rekstrarþátt í starfsemi sinni en við
tökum þátt í ákveðnum endur-
tryggingarsamningum erlendis frá
og þá eingöngu í skiptum við þá
aðila, sem endurtryggja fyrir okk-
ur. Þetta eru eingöngu gagnkvæm
viðskipti en markmið okkar er að
takmarka iðgjaldastreymi út úr
landinu og fáum þá endur-
tryggingariðgjöld á móti. Þessi við-
skipti eru nær eingöngu við endur-
tryggingarfélag okkar Storebrand í
Noregi, sem við höfum endur-
tryggt hjá allt frá stofnun Bruna-
bótafélagsins eða í 67 ár.
Við erum einnig þátttakendur í
endurtryggingum íslenska vátrygg-
ingarmarkaðarins í gegnum ís-
lenska endurtryggingu, sem einnig
tekur þátt í endurtryggingum frá
okkur. En þetta hefur ekki afger-
andi áhrif á starfsemina, við höld-
Hilntar Pálsson.
um þessu innan ákveðins ramma
og förum ekki út fyrir hann. Bruna-
bótafélagið er fyrst og fremst frum-
tryggingafélag og við leggjum
áherslu á að sinna þeim málum,
enda í mörg horn að líta.
Það er álitamál hvort vátrygging-
arfjárhæðir eru nægilegar háar hér
og í samræmi við raunvirði á hverj-
um tíma. Á verðbólgutfmum vill
þetta fara úr böndum og verðskyn
ruglast illilega. Reynt hefur verið
að bæta úr þessu með ákveðnum
vísitöluhækkunum á vátryggingar-
fjárhæðir. En þessi mál eru með
nokkuð mismunandi hætti þar sem
t.d. fasteignir eru í upphafi metnar
til verðs af dómkvöddum mats-
mönnum og hækka síðan með
byggingarvísitölu með endur-
skoðun af og til. Önnur verðmæti
eru almennt ákveðin af vátryggða,
sem stundum finnst óþarfi að vá-
tryggja fyrir raunvirði og kann
einnig að vanmeta eigur sínar. En
þetta hefur lagast.
Þar sem íslensku vátryggingarfé-
lögin beita ekki undirtryggingar-
reglunni í sama mæli og t.d. er gert
erlendis þá verðum við helst varir
við þetta þegar altjón verður á
eigum og þá aðallega á lausafé,
þ.e. innbúi og vörubirgðum. Við
bendum fólki á þetta og reynum
eftir mætti að ráðleggja heilt í þess-
um efnum, sem oftast ber árangur.
Vátryggðir sjálfir verða líka að
vera hér vel á verði og gæta fjár-
hagslegrar afkomu sinnar ef óhöpp
steðja að. - mhg.
Ólafur Ólafsson landlæknir leggur fram athyglisverða hugmynd
Tryggingasjóður sjúklinga
er mundi greiða skaðabætur vegna mistaka við læknisaðgerðir
„Nei, heilbrigðisráðherra hefur
ekki skipað nefnd um þessi mál
ennþá, en ég hef skrifað hon-
um og óskað eftir að það verði
gert til að vinna að tillögum að
frumvarpi um T ryggingasjóð
sjúklinga“, sagði OlafurÓlafs-
son landlæknir í viðtali við Þjóð-
viljann.
í síðasta hefti Hjúkrunar viðrar
landlæknir hugmynd um að stofna
Tryggingasjóð sjúklinga. Hefur
landlæknisembættið unnið að söfn-
un gagna um sérstakar tryggingar
fyrir sjúklinga sem verða fyrir
heilsutjóni vegna læknisaðgerða. í
greininni segir landlæknir:
„Hér er ekki eingöngu um að
ræða tilvik sem hugsanlega má
rekja beint til mistaka heilbrigðis-
starfsliðs, heldur jafnframt átt við
heilsubrest af ófyrirsjáanlegum
orsökum og eftirverkanir sem gera
má ráð fyrir að eigi sér stað stöku
sinnum. Fram að þessu hafa hins
vegar sjúklingar sem orðið hafa
fyrir heilsutjóni vegna læknisað-
gerðar nánast eingöngu átt um að
velja skaðabótamál á hendur þess
aðila sem ábyrgð bar á viðkomandi
aðgerð“.
I grein sinni segir Ólafur Ólafs-
son landlæknir að víða erlendis hafi
verið stofnað til sérstakra trygg-
inga sem fólk kaupir sér og standa
undir kostnaði og bótagreiðslum
vegna ofangreindra mála. f Sví-
þjóð hefur sænskt tryggingafélag,
sem er tengt sænska læknafélaginu,
boðið þarlendum læknum uppá
ábyrgðartryggingu. Er hámarks-
bótaupphæð 3 miljónir sænskra
króna og ársiðgjald 50-90 sænskar
krónur. Greiðir tryggingin allan
kostnað vegna rannsókna á skaða-
bótakröfum svo og skaðabætur
sem ákveðið er að læknir annars
hefði þurft að greiða úr eigin vasa.
Árið 1975 var einnig komið á
sérstakri sjúklingatryggingu í Sví-
þjóð og greiðir hún bætur til sjúkl-
inga vegna ófyrirsjáanlegra afleið-
inga af rannsóknum og meðferð og
læknar ekki bótaskyldir af þeim
sökum.
í samtali við Þjóðviljann sagði
landlæknir að sérstakur Trygginga-
sjóður sjúklinga hér á landi mundi
leysa mörg vandamál. í fyrsta lagi
losnar sjúklingur við sönnunar-
byrði fyrir að skaðabótaskyld atvik
hafi valdið umræddu heilsutjóni. í
öðru lagi losna heilbrigðisstarfs-
menn við langt málþóf og rann-
sóknir á tilkomu heilsutjóns og
sleppa þannig báðir aðilar við tíma-
frekan málarekstur og kostnað.
Réttur sjúklinga til málshöfðunar á
hendur læknum mundi þó ekki
skerðast neitt.
Landlæknir leggur til að auk
heilbrigðisráðuneytis og land-
læknisembættis eigi Læknafélag ís-
lands fulltrúa í nefnd til að semja
frumvarp um Tryggingasjóð sjúk-
Ólafur Ólafsson landlæknir: til-
koma Tryggingasjóðs sjúklinga
yrði stór áfangi í íslenskum trygg-
ingamálum og mundi firra bæði
sjúklinga og lækna margs kyns van-
dræðum.
linga. Tillaga landlæknis er nú til
umsagnar þessara aðila. - v.
FOK-ELDINGA- OG VATNSSKAÐATRYGGINGAR
TKYGGING HP=“