Þjóðviljinn - 25.11.1983, Blaðsíða 15

♦ # ^ v. t WVY •* ‘ f *'V * 1 •* .* */
Föstudagur 25. nóvember 1983 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 15
RUVQ
7.00 Veðurfregnir. Fréttir. Bæn Á virkum
degi. 7.25 Leikfimi.
7.55 Daglegt mál. Endurtekinn þáttur Er-
lings Sigurðarsonar frá kvöldinu áður.
8.00 Fréttir. Dagskrá. 8.15 Veðurfregnir.
Morgunorð - Birna Friðriksdóttir talar.
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund barnanna: „Katrín“
ettir Katrina Taikon Einar Bragi les
þýðíngu sína (9).
9.20 Leikfimi. 9.30 Tilkynningar. Tónleikar
9.45 Þingfréttir.
10.00 Fréttir. 10.10 Veðurfregnir. Forustugr.
dagbl. (útdr.)
10.45 „Það er svo margt að minnast á“
Torfi Jónsson sér um þáttinn.
11.15 Dægradvöl Þáttur um tómstundir og
fristundastörf. Umsjón: Anders Hansen.
11.45 Gitartónlist.
12.00 Dagskrá. Tónleikar. Tilkynningar.
12.20 Fréttir 12.45 Veðurfregnir. Tilkynn-
ingar. Tónleikar.
14.00 Á bókamarkaðinum Andrés Björns-
son sér um lestur úr nýjum bókum.
Kynnir: Dóra Ingvadóttir.
14.30 Miðdegistónleikar Alexis Weissen-
berg og hljómsveit Tónlistarskólans í
Paris leika Konsertrondó op. 14 fyrir
pianó og hljómsveit eftir Frédéric Chopin;
Stanislaw Skrowaczenski stj.
14.45 Nýtt undir nálinni Hildur Eiriksdóttir
kynnir nýútkomnar hljómplötur.
15.30 Tilkynningar. Tónleikar.
16.00 Fréttir. Dagskrá 16.15 Veðurfregnir.
16.20 Síðdegistónleikar I Mucici-kammer-
sveitin leikur Hljómsveitarkonsert nr. 9 í
C-dúr op. 9 eftir Tommasco Albinoni /
Kammersveitin i Stuttgart leikur Sinfóniu
nr. 1 í Es-dúrop18eftirJohannChristian
Bach; Karl Múnchinger stj. / Sinfóniu-
hljómsveitin i Bamberg og Henryk Szer-
yng leika Fiðlukonsert nr. 2 í d-moll op.
22 eftir Henryk Wieniawski; Henryk Szer-
yng stj.
17.10 Síðdegisvakan.
18.00 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðuriregnir. Dagskrá kvöldsins.
19.00 Kvöldfréttir. Tilkynningar.
20.00 Lög unga fólksins. Þóra Björg Thor-
oddsen kynnir.
20.40 Kvöldvaka a. Visnaspjöll. Skúli Ben
spjallar um lausavísur og fer með stökur.
b. Margt er sér til gamans gert. Magnús
Gestsson safnvörður Laugum i Dala-
sýslu, les frumsamda frásögu. c. Kórs-
öngur: Blandaður kór syngur lög eftir
Isólf Pálsson. Stjómandi: Þuriöur Páls-
dóttir. d. Stóri rafturinn. Þorsteinn Matthí-
asson les frásögu eftir Ingvar Agnarsson.
Umsjón: Helga Ágústsdóttir.
21.10 Kórsöngur í Akureyrarkirkju: Kór
Lögmannshlíðarkirkju syngur Stjórn-
andi: Áskell Jónsson. Pianóleikari: Krist-
inn Örn Kristinsson. a. Islenskt þjóðlag í
úts. Sigfúsar Einarssonar. b. „Um sólar-
lag" eftir Jóhann Ó. Haraldsson. c .
„ Vaknar vor i sál" eftir Wilhelm Peterson-
Berger. d. „Sól skin yfir suðurfjöU" eftir
Áskel Jónsson. e. Þrír þættir úr „Island
þúsund ár“ kantötu eftir Björgvin Guðm-
undsson, við Ijóð Daviðs Stefánssonar.
Þú mikli eilífi andi, Brennið þið vitar, Við
börn þín, ísland.
21.40 Norðanfari. Þættir úr sögu Akureyr-
ar. Umsjónarmaður. Óðinn Jónsson.
(RÚVAK).
22.15 Veðurfregnir. Fréttir. Dagskrá morg-
undagsins. Orð kvöldsins
22.35 „Djassþáttur Umsjónarmaður: Ger-
ard Chinotti. Kynnir: Jórunn Tómasdóttir.
23.15 Kvöldgestir - Þáttur Jónasar Jón-
assonar.
01.10 Á næturvaktinni - Olafur Þórðar-
son.
03.00 Dagskrárlok.
Kór Lögmannshlíðarkirkju syng-
ur undir stjórn Áskels Jónssonar
og við undirleik Kristins Arnar
Kristinssonar kl. 21.10.
RUV
19.45 Fréttaágrip á táknmáli
20.00 Fréttir og veður
20.30 Auglýsingar og dagskrá
20.45 Á döfinni Umsjónarmaður Karl Sig-
tryggsson. Kynnir Birna Hrólfsdóttir
21.05 Kastljós Þáttur um innlend og erlend
málefni. Umsjónarmenn: Ingvi Hrafn
Jór.sson og Ögmunudur Jónsson.
22.15 Svindlararnir (Les tricheurs) Frönsk
bíómynd frá 1958. Leikstjóri Marcel
Carné. Aðalhlutverk: Pascale Petit, And-
rea Parisy, Jacques Charrier og Laurent
Terzieff. Myndin lýsir lífi ungmenna í
París, sem hafna smáborgaralegri lifs-
stefnu og hræsni, oa leit þeirra að
lífshamingju. Þýðandi Olöf Pétursdóttir.
00.20 Dagskrárlok.
frá I
„Við þurfum að leita eftir hugmyndum unglinganna.
Sýnum unglingunum
traust og trúnað
Björn Finnsson skrifar:
Unglingar samfélagsins okkar
eru sá hornsteinn, sem við leggj-
um í byggingu framtíðar sam-
félagsins. Hver er ástæða þess að
við sýnum oft neikvæða afstöðu
við gerð þessa steins? Öll viljum
við byggja traustar byggingar. En
þegar að er gáð þá erum við að
fúska við þessa byggingu.
Hvernig má það vera? Við,
sem reisum fínar hallir, skóla og
afþreyingarslot í besta arkitekt-
úr, sem völ er á og eyðum miklu
fé í þetta. Eyðum stórfé í allskon-
ar afþreyingarmötun með miklu
starfsliði. Satt að segja er stefna
samfélagsins í málefnum ung-
linga svo mikið fúsk að líkja má
við byggingu mannvirkja á virk-
um eldfjöllum.
Af ýmsu er að taka. Bygging
fagurra, vel skipulagðra fé-
lagsmiðstöðva, sem eru svo fínar,
að vart má hreyfa sig í þeim.
Greidd starfsemi með launuðum
starfsmönnum til að keppa við
frjáls félög. Bönn við öllu, sem
reynir á getu og hugmyndaflug
unglinganna, sem sagt; mötun og
mynstur, sem samfélagið ætlar
unglingunum að lifa við. Þetta er
einskonar ofverndun, sem leiðir
til alrangrar viðmiðunar í lífinu.
Þetta sést best á því, að aukin
notkun vímugjafa er sú leið, sem
flestir nota til að brjótast út úr
þessari þvingandi tilveru. Það
kæmi mér ekki á óvart þó að árið
1985, „ár unglingsins“, verði
uppfullt af skipulögðum mötun-
aratriðum yfirvalda og ýmissa að-
ila, sem fara með stjórn
æskulýðsmála.
Enda þótt við verðum að gera
stökkbreytingu í þessum málum,
þá megum við ekki falla í þá gröf,
að hætta öllu, sem fyrir er og
segja unglingunum að gera það
sem þeir vilja. Unglingur, sem
hefur verið verndaður á þennan
hátt, getur ekki gert sér grein
fyrir því að öllu leyti hvað hann
vill. Flestir munu vilja fleiri ball-
staði og slíkt. Okkar aðferð þarf
að vera sú, að leita eftir hug-
myndum þeirra, hversu ó-
raunhæfar, sem okkur fyndust
þær. Næsta skref yrði að hjálpa
þeim við útfærsluna og beina um
leið inn á heilbrigðar brautir. Við
þurfum að sýna þeim að hægt sé
að framkvæma á skynsamlegan
hátt, flest það sem þá langar til og
það þarf að leiða þá af stað. Ung-
lingarnir þurfa hald, traust og
trúnað.
Þarna ættu foreldrar að koma í
ríkum mæli til sögunnar. Til þess
erum við hinir fullorðnu, að leiða
æskuna með fordæmum. En ef
fordæmin eiga að vera þessi
feimni við raunveruleikann og til-
búin lífshamingja, sem við lifum
við, þá er endurmat eigin lífs
númer eitt. Verði það okkar
fyrsta verk þá erum við betur í
stakk búin til þess að leggja sterk-
an hornstein í trausta byggingu
samfélags næstu ára.
Fjölskyldur þurfa að ná sam-
bandi innbyrðis og þar gildir ein-
ungis hreinskilni og trúnaður af
allra hálfu. Byrja mætti með sam-
eiginlegum verkefnakvöldum,
samræðum og hugmyndasmíði.
Náist slíkt samband getur það
gjörbreytt lífi þúsunda fjöl-
skyldna. Af slíku sambandi gæti
leitt meira gott en öll félagslegum
framkvæmdum umbótum sér-
fræðinga. Þeir gætu þó átt þátt í
að aðstoða fjölskyldur tii þessa.
Yfirvöld skyldu á hinn bóginn
hætta eilífri samkeppni við frjáls
æskulýðsfélög og eyða frekar
fjármunum til að aðstoða þau við
að koma sér upp alvöru fjáröfl-
unum, sem gætu m.a. falist í tóm-
stundastarfi fyrir ófélagsbundna
unglinga, á mun ódýrari hátt.
Með því gæti margt unnist, t.d.
væru félögin ekki þurfalingar op-
inberra sjóða og þau væru í beinu
sambandi við þá unglinga, sem af
félagslegum ástæðum eru utan-
veltu.
í skólunum mætti hafa fasta
þætti í hverjum mánuði eða eftir
aðstæðum, ferðir út í náttúruna
2-3 daga í senn. Til þess mætti
nýta skála, sem víða eru og í eigu
hinna frjálsu félaga. Þá mætti fá
leiðbeiningar frá félögunum um
ýmsa kennslu, svo sem í rötun,
slysahjálp, útbúnað í ferðir,
íþróttir og meðferð dýra.
Börn og unglinga mætti virkja
til ýmissa samfélagslegra verka,
t.d. aðstoðar við umferðarkenns-
lu í desember, snjómoksturs fyrir
aldraða og yrði þetta hluti af
skólanámi þeirra. Félags-
miðstöðvar eða samkomustaðir
fyrir unglinga þurfa að vera til
þess gerðir, að hægt sé að tjá sig
þar og hreyfa, og því af allt öðr-
um toga en nú er. Þá mætti hugs-
anlega fá æskulýðsfélög til að
reka staðina. Við þurfum að
treysta unglingunum til verka og
þá munum við sjá afrakstur af
umönnun okkar. Þá mundi ekki
saka að senda unglingum og
börnum hvatningu og þakkir við
hvert tækifæri.
Sjónvarp
kl. 21.05
Kastljós
í kvöld
I kvöld verður Kastljósið í
Sjónvarpinu - þáttur um innlend
og erlend málefni - í umsjá þcirra
Ingva Hrafns Jónssonar og Ög-
mundar Jónassonar.
Ingvi Hrafn tekur til meðferð-
ar virðisaukaskattinn, en drög að
frumvarpi um hann liggja nú fyrir
í fjármálaráðuneytinu og voru
raunar gerð fyrir síðustu stjórnar-
skipti. Rætt verður við Árna Kol-
beinsson, deildarstjóra í fjár-
málaráðuneytinu, en hann var
formaður nefndar, sem vann
þessi frumvarpsdrög. Mun hann
skýra hvað skilur á milli virðis-
aukaskatts og söluskattsins, sem
nú er einn helsti tekjustofn ríkis-
ins. Þá verður og rætt um skattinn
við þá Víglund Þorsteinsson, for-
Hafa viðhorf manna til heimsmyndarinnar breyst á þeim tíma, sem
liðinn er síðan Kennedy Bandaríkjaforseti var myrtur fyrir 20 árum?
Hvernig er þá sú breyting og hverjar eru orsakir hennar?
mann Félags ísl. iðnrekenda, Ás-
mund Stefánsson, forseta ASÍ,
og loks við Albert Guðmundsson
fjármálaráðherra.
Ögmundur Jónasson annast
hina erlendu hlið þáttarins.
Verður þar gerður samanburður
á þeirri heimsmynd, sem við
blasti um það leyti sem Kennedy
Bandaríkjaforseti var myrtur
fyrir 20 árum, og hinni, sem
menn hafa fyrir augunum nú.
Líta menn framtíðina dekkri
augum nú en þá? Hvern þátt eiga
fjölmiðlar í því að móta viðhorf
fólks? Um þetta verður rætt við
fólk úr ýmsum stéttum og aldurs-
hópum. - mhg
skák
Karpov að tafli - 240
Árið 1981 var ár heimsmeistara-
einvígis og það atriði setti nokkurn
svip á þátttöku Karpovs á skák-
mótum. Virtist sem hann væri að
æfa ákveöin atriði fyrir komandi
einvígi. Fyrsta mótið sem hann tók
þátt í fór fram í smábænum Linares
á Spáni. Þar tefldu 12 skákmenn og
vakti strax mikla athygli gengi
Bandaríkjamannsins Larrys
Christiansen. Karpov tefldi einnig
vel og var allan tímann i fararbroddi.
Sumar skáka hans voru sérlega
vandaðar eins og t.d. skákin við
Júgóslavann Ljubojevic en þar
stýrði Karpov svörtu mönnunum til
sigurs í hinni velþekktu Caro-Kann
vörn:
abcdefgh
Ljubojevic - Karpov
Endataflið sem upp er komið er
sýnilega betra á svart en engu að
síður héldu margir að Júgóslavan-
um tækist að halda því. Raunin
varð önnur:
50. ... Rxf4!
51. Bd8
(Auðvitað ekki 51. Bxf4 h2! 52.
Kxh2 Kxf4 og svartur vinnur létt).
51. ... Re2+
52. Kxh3 Rd4
53. Bxb6 Rxb3
54. Bd8 Ke4
- og svarti kóngurinn tinir upp peðin
á drottningarvængnum í hinum
mestu makindum. Ljubojevi barðist
aðeins áfram en gafst upp þegar
leiknir höfðu verið 62 leikir.
bridge
Sveit Ágústs Heigasonar hefur byrjað
vel í sveitakeppni BR. sem stendur nú
yfir. I eftirfarandi spili á sveit hans í höggi
við sveit Gests Jónssonar. N/S eru Páll
Valdimarsson og Hannes R. Jónsson,
og það er hinn siðarnefndi sem leysir
listilega erfiða þraut. S. spilar 3 grönd
(áttum breytt);
Norður
S A0109
H 876
T D
L K9874
Vestur Austur
S G3 S K865
HG43 HKD1052
T 98643 T G5
LD103 LG5
Suður
S 742
H A9
TAK1072
L A62
Austur hafði strögglað í hjarta og vest-
ur spilaði þvi út hjarta-3. Hannes gaf
þann slag og vörnin hélt áfram með
hjarta, vestur gaf i gosa til að staðfesta
þrilit. Hannes taldi ólíklegt að spaðinn
„plummaði" sig eftir meldingar en eygði
lausn. Tígull í þlindan og hjarta úr borði.
Austur neyddist til aö eiga þann slag og
næstu þriá á hjarta, því annars brýtur
sagnhafi sér auðveldlega sþaðaslag.
Hannes kastaði tveim spöðum heima og
einu laufi en vestur spöðunum. Austur
spilaði sig nú út á tígul gosa og Hannes
tók sína þrjá slagi þar, geymdi í blindum
sþaðaás og laufás 3. Spaða var nú spil-
að á ásinn og „skrúfan" sem austur hafði-
nauðbeygður sett félaga sinn í var nú
fullhert; kastþröng í láglitunum.
Sannkallað atvinnumanns hand-
bragð. Og þréttán „imþa" virði. Við
skoðum spilið aftur á morgun, með litils-
háttar sviðssetningu.
Tikkanen
Að hugsa
sér að konur
skuti ekki átta
sig á því
að Biblían er
skrifuð af karl
mönnum fyrir karlmenn.