AvangnâmioK - 01.01.1944, Blaðsíða 3

nr. 1
AVANGNAMIOK’
3
uvdlume — nunavtine.
KuleKutaK åssigingitsunut ttingatitdlugo oKauti-
gineKarsfnauvoK, sordlo måkununga: uvdlume silap
KanoK fssusianut, pisimassunut avdlanutdlo indnivti-
ne pissartunut åssigingitsunut. uvangale KuleKutaK
tåuna uvdlune måkunane inoKatiglngnivtinut tunga-
titdlugo KuleKutsiupara.
kialunlt påsisimassaKalårtup tupigisinåungilå na-
livtine silarssuarme unlngåinarfiungeKissume avdlå-
ngorartoKaKingmat nunavtinisaoK malungnaKissumik
avdlångorneKalersoK. silarssuarmioKativta Kangaune-
russoK indsausiat avatimingne inuiaKatigingnut av-
dlanut måtusimanerui'narane nunamik iluåne ara-
jutsisimassait mana maskinat uvdluinit soruname
angnerujugssuput. angatdlatit sukasorssuit åssigl-
ngitsut, atuagkat tamalårpagssuit, radio, filme av-
dlarpagssuitdlo, uvdluvtfne atorneKalersut silarssuar-
mioKativtinut sujornatigut tarrajugtume issigemalår-
dlugit takulårsinaussavtinut angmåukiartorsimavåti-
gut, soruname inuiaKatigingnut avdlanut nalerKut-
dluta mingneroKissumik, kisiåne — indgavtame —
issigivdluarnerujartugagssavtinik avdlanutdlo siaruar-
terniagagssavtinik.
historia Kulånilo taineKartut najomutaralugit ta-
kussaKarsinaulersimavugut inuiaKatiglt inoKatiglng-
nermingne pissuserissartagait påsislnaulerdlugit.
inuiaKatiglt peroriartortarsimåput „inugtut indneK“
ikuvfigiartordlugo. taima peroriartornermingne su-
jugdlermik uvavtinit avdlåussuteKarpatdlåratik inoKa-
tiglgtarsimåput, tåssa piniartdnermingne angalåinar-
tdnermingnilo. tauvalo ineriartornermingne avdlå-
ngortarnerit avKusårtortuartarpait taimalo inoKatigit
avikiartulersarsimavdlutik åssigingitsungortardlutik
(danskisut: klasseforskel), tåssa inuit nuimanerussut
(overklasse) nikanarneritdlo (underklasse) pilersar-
dlutik.
uvagut kalåtdlit Kanigtukut aitsåt Europamiunit
siinerneKalersugut piniartilnerinarmigdlo indtigssar-
siuteKarsimassugut indnivtigut nikingåssuteKånginga-
jagpugut. oKalugtuaKartaraluarpoK s. i.: nunarKatiglt
pissartarssuat „malerKiarnaKaoK“-tortinago autdlarto-
KarneK ajortoK. kisiåne malerKiarnermut oKartug-
ssaussoK nangmineK agdlåt piniartdvoK nålagtiminit
avdlåungitsumik indtigssarsiutilik, agdlame nunarKa-
tinilo indtigssartik nangmineK nukine atordlugit nau-
ligdlugo pissarissardlugo.
uvdlumUe — ukiut ingerdlaneråne Europamiut
pissuslsa ilait nunavtinut kigaitsumik erKuneKariar-
torsimåput. indtigssarsiorneK åssigingitsunut avgor-
neKarsimavoK piniartdnerinaK nalerKukungnaiginara-
ne avdlatut iliorneK saperungnaeriartoravta. tamåna-
lume silarssdp inatsisitut sukangnersutut ukiut
ingerdlaneråne inuiaKatigingnut Europamiut tikitåi-
nut nivtarsåutuarsimavå piumångikaluaråinilunit av-
dlatut sapilerdlune sikiviglnagagssångortitdlugo.
uvdlume inoKatigigdluta Grønlandimltugut uku-
nunga tatdlimanut avgorsimassutut ipugut: Kavdlu-
nåt, kalåtdlit Kavdlunåt inatsisåinut atassut, atorfig-
dlit mingnerit, sulissartut, piniartut aulisartutdlo.
piniartut aulisartutdlo kalåliminernik peKartfne-
russarpåtigut. pingårtumik niuvertoKarfingne uvdlu-
ne måkunane privatimik niuveKatiglngnerme — tå-
ssa atorfilingnut — ingerdlåssissuput. tamåna uv-
dlune måkunane niuvertoKarfingne pingitsorneKarsf-
naujungnaerpoK. piniartoK aulisartordlo pissaming-
nik tunissivigssaKångikunik pissariaKagkatik avdlat
pisinåungilait. taimatutaoK atorfigdlit kalåliminernik
pissariaKaKissamingnik pisinåungingajagput, ilarpag-
ssuilo pisinåungitdlat tåuko niuverfigingikunikik. ta-
måna nangminerssordlune niuvernivingmut avKutig-
ssiuissusassoK neridteKarfigårput. imaKalo ukiorpag-
ssdngitsut Kångiugpata monopolip soraernigssånut
— nauk sule angnikikaluaKissoK — iliniutigisavar-
put nunanut avdlanut niuvernikut nangminérdluta
katdldsimalernigssavtinut. .
sulissartut piniartdnatigdlo aulisartuviungitsut
amerdlaKaut. taimåitut niuvertoKarfingne låjauner-
mik indtigssarsiuteKarneruput. kisiåne kalåliminer-
tigut nangmingneK pissdssarput, pingårtumik ind-
sugtorssuit nerissagssanik pingunartunik ajorssau-
ssårtut issigalugit nuånfngilaK. aulisagkat utarKl-
nartut nunaKarfiup emånguane iporiatsiaråine amu-
ssivigssat taimåitunit ornikulaneKångipatdlårput. so-
runame ajornaKutit åssiglngitsut pissutigineKarsinau-
galuarput; eKiasuitsunile piumåssuseKartune ind-
tigssatigut amerdlanertigut nunarput ajorssarujug-
ssuarfigssåungilaK.
atorfigdlit tåssa nålagarssuarne atorfigdlit åmalo
ilagingne atuarfingnilo atorfigdlit (ajoKit).
ajoKit låssåuput asimioKarfingne niuvertoKar-
fingmlnermingnit sule angnerussumik pingitsorne-
Karsinåungitsut. pingårtumik asimioKarfingne niuver-
toruseKarfidngitsune Kåumarsainermik kisingajang-
mik ingerdlatitsissuput. soruname atuagagssiat tå-
ssa Atuagagdliutit Avangnåmiordlo niuvertoKarfltdlo
ilåine avisit — nauk angnikikaluartut — amåtaoK
tåingitsdgagssåungeKaut.