Þjóðviljinn - 25.08.1987, Qupperneq 4

LEIÐARI
„Máttur lífs og moldar“
Meira en fimmtíuþúsund manns hafa skoðað
landbúnaðarsýninguna Bú ’87, sem lauk síðastliðið
sunndagskvöld, en sýningin var haldin í tilefni þess
að nú eru liðin 150 ár frá stofnun búnaðarsamtaka á
íslandi.
Það er ánægjulegt til þess að vita að sýningin fékk
góðar undirtektir og var fjölsótt, því að íslenskur
landbúnaður á nú við ýmis vandamál að etja, og
þessi undirstöðuatvinnugrein þarfnast þess að þjóð-
in í heild skilji gildi hennar og sé samhent við að leysa
úr erfiðleikunum.
í ávarpsorðum sínum í sýningarskrá komst Jónas
Jónsson búnaðarmálastjóri svo að orði:
„Kjörorð sýningarinnar „Máttur lífs og moldar“ á
að minna á hver er grundvöllur lífs okkar allra - alls
mannkyns á jörðu - það er að yrkja jörðina, fá hana
til að gefa meira af sér af matvælum og hverju því
sem maðurinn þarfnast. Án matvælaframleiðslu
með nýtísku búskaparháttum væri ekki lífsgrund-
völlur nema fyrir brot af þeim mannfjölda sem nú
byggir jörðina. Þetta gleymist mörgum í þeim löndum
þar sem framleiðslan hefur farið fram úr þörfum og
það veldur vandræðum að takmarka hana. Saddur
maður fæst ekki til að borða meira. Honum hættir til
að gleyma því að enn hefur mikill hluti mannkyns of
lítið fyrir sig að leggja og lifir við hungurmörk. Á
meðan ekki hafa fundist leiðir til að jafna kjör þjóð-
anna þannig að tök séu á að miðla matvælafram-
leiðslunni á milli þeirra sem nú eru við sultarmörkin
og hinna sem búa við ofgnótt verðum við að búa við
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlftjudagur 25. ágúst 1987
þessa ógnvekjandi þversögn. Við íslendingar höfum
nú um nokkurt skeið verið í hópi hinna ríku, þó að enn
lifi hér fólk, sem man hvernig það var að hafa of lítið
að borða. Landbúnaðurinn gerir sér vissulega grein
fyrir vandamálum sínum og unnið er að því ötullega
að sníða framleiðsluna við hæfi.. Til þess þarf að-
lögunartíma og til þess þarf skilning bæði almenn-
ings og ráðandi rnanna."
Án efa hefur sýningin Bú ’87 orðiö til að auka
skilning og áhuga almennings á landbúnaði, en það
er undirstaða þess að hægt sé að leysa með
skynsamlegu móti þá erfiðleika sem nú steðja að
þessari atvinnugrein.
Offramleiðslan er vandamál sem er torvelt viður-
eignar. Almenningi blöskrar að fá sífellt fréttir af því
að verið sé að flytja kjöt á öskuhauga ellegar að
bændur séu að hella niður mjólk. Og ekki er það
auðvelt fyrir bændur að sætta sig við þá staðreynd,
að ekki sé þörf fyrir starfskrafta þeirra og framleiðslu-
getu - nema að vissu marki.
Sú staðreynd er líka sorgleg og illskiljanleg, að
ekki skuli vera hægt að nýta öll matvæli sem fram-
leidd eru í heimi, þar sem svo fjölmargir svelta.
Þetta eru stóru vandamálin, en fleira kemur til.
Nútímalandbúnaðurkostarmiklarfjárfestingar, eink-
um í tækjum, sem eru nauðsynleg til þess að hægt
sé að reka bú með takmörkuðum mannafla.
Einfalt dæmi: Nýtískuheyhleðsluvagn kostar til
dæmis um sexhundruð þúsund krónur. Þessi vagn
ereingöngu nýtturtil að hirða hey, þannig að nýting-
artími hans á hverju ári er kannski ekki nema 20 til 30
dagar. Og þá er dýr hver dagurinn. En engu að síður
er vandséð hvernig hægt væri að ná betri nýtingu,
því að þurrkdagar að loknum slætti eru ekki alltaf
margir, svo að erfitt gæti verið fyrir marga bændur að
sameinast um kaup á slíkum tækjum.
En þótt vandamál landbúnaðarins séu mörg hér á
landi eru þau ekki óleysanleg, og í rauninni á margan
hátt auðveldari viðfangs en gerist í ýmsum ná-
grannalöndum okkar.
Nú þegar hefur margt verið aðhafst til að leysa
vandann. Bændur hafa sýnt vilja og dirfsku til að
takast á við nýjar búgreinar, og þjóðin í heild hefur
sýnt vandamálum landbúnaðarins skilning, enda
þótt oft heyrist óánægjuraddir þeirra sem halda því
fram að réttast væri að leggja niður íslenskan land-
búnað fyrir fullt og allt af „hagkvæmnisástæðum”.
Sem betur fer eru slíkar úrtöluraddir hjáróma, því að
flestum er Ijós nauðsyn þess að hér séu framleiddar
landbúnaðarvörur. Sömuleiðis skilja flestir, að
vandamál landbúnaðarins er hægt að leysa, en það
tekur tíma. íslenskir bændur hafa þjónað þjóðfé-
laginu í margar aldir og geta nú með fullri sanngirni
ætlast til þess að þjóðfélagið sýni vandamálum
þeirra skilning nú þegar tækniöld er gengin í garð.
Höfuðtilgangur landbúnaðarsýningarinnar var að
efla þann skilning, og í framhaldi af heppnaðri sýn-
ingu þurfa bændasamtökin að halda áfram að vinna
nauðsynlegt kynningarstarf.
-Þráinn
KUPPT OG SKORIÐ
Harkan sex
Margt er stórfróðlegt í Útvegs-
bankamálinu, ekki síst það
hvernig það hakkar í sig þá syfju-
legu kurteisi eða hunsku sem
góðborgarar venjulega skýla sér
á bak við í samskiptum hver við
annan. Heiftin í garð Sambands-
ins springur út með glæsibrag á
síðum Morgunblaðsins rétt eins
og Jónas frá Hriflu væri upprisinn
og færi mikinn: SÍS er hinn eini
sanni og dularfulli auðhringur fs-
lands, kannski einskonar samsæri
Síonsöldunga - og Tíminn er
postuli hans. Og Tíminn fer á
kostum og man nú allt í einu eftir
orðbragði sem ekki hefur þótt
hæfa í betri húsum lengi, rétt svo
að litið væri til þess með yfir-
burða vorkunnsemi að við
kommar og hálfkommar værum
að brúka það hér í Þjóðviljanum.
Tíminn í stétta-
þjóðfélaginu
í laugardagsblaði Tímans er í
leiðara látin uppi furða mikil yfir
því hve lágt „talsmenn auðstétt-
arinnar“ leggjast þegar þeir eru
að „elta gróðann og völdin eins
og hentar eiginhagsmunum
þeirra sjálfra og nánustu skyld-
menna eða svarabræðra í
auðsöfnuninni". Tíminn er svo
innilega hneykslaður á atferli
þessara „gróða- og valdaspekúl-
anta“ að hann hrekkur allt í einu
upp við það að við búum ekki í
þeim skyrhræringi, því stéttlausa
þjóðfélagi, sem tekur mið af alls-
herjar miðjusókn og landsföður-
legu tali Steingríms Hermanns-
sonar.
Enn eitt dæmi um það hvernig;
hvesst hefur á stjórnarheimilinu
skal hér tilfært úr Tímabréfi um
Útvegsbankamálið nú um helg-
ina. Þar segir um tugmiljóna
króna tilboð einstakra fulltrúa
„ættaveldisins" gegn SÍS í út-
vegsbankahlutabréfin:
„Þegar samið hefur verið um
kaup og kjör hefur hvergi sést
glitta á þessa peninga, en uppi
hafa verið stórar tölur um tap-
rekstur á öllum sviðum. Nú vitum
við að höfðingi Aðalverktaka
getur losað sig við tuttugu og
fimm milljónir, og atvinnufor-
maður íhaldsins í öllum fyrirtækj-
um getur líka hrækt út úr sér tutt-
ugu og fimm miljónum til að
bjarga landinu frá samvinnu-
mönnum, þótt skattagjöld hans
bendi ekki til slíkra eigna.
Jafnvel heildsali sem þurfti að
taka lán hjá húsnæðismálastjórn
með niðurgreiddum 3,5 % vöxt-
um fyrir elliheimilisíbúð, getur
lagt fram tíu miljónirgegn félags-
hyggjunni."
Osköp eru að heyra þetta.
Svona hafa þeir talað hjá Dags-
brún, Guðmundur jaki og
Þröstur, svona skrifar Þjóðvilj-
inn. Hvar endar þetta eiginlega?
Útibú stór-
kapítalista
Svona er allt orðið undarlegt.
Ellert Schram skrifar í DV hug-
leiðingu um helgina úr þægilega
írónískri fjarlægð fyrrverandi
þingmanns Sjálfstæðisflokksins.
Hann segir nú bara eins og Steinn
Steinarr forðum: hvaða læti eru
þetta? Hann játar að sér hafi eins
og góðum Sjálfstæðismanni
sæmir alltaf verið meinilla við
Sambandið „en hef eiginlega
aldrei gert mér grein fyrir hvers
vegna." Hann getur ómögulega
skilið hvaða máli það skiptir
hvort „stórkapítalistarnir í Sam-
bandinu eða stórkapítalistarnir í
fjölskyldufyrirtækjunum fái að
leggja milljónirnar sínar í Út-
vegsbankann." Og að lokum er
hann farinn að spyrja sjálfan sig
tilvistarspurninga eins og þeirra,
hvort það geti virkilega verið að
Sjálfstæðisflokkurinn sé fyrst og
síðast „útibú“ þessara stórkapíta-
lista.
Fleiri gerast
námfúsir
Við þetta vinstrapakk teljum
okkur lengi hafa vitað að svo sé.
Þó nú væri. En við fögnum því
vitanlega heils hugar þegar
leitandi sálir þokast inn á okkar
samfélagsskilning eins og ofan-
greind dæmi sýna. Og mætti lengi
við þau bæta. Ásgeir Hannes
Eiríksson, varaþingmaður Borg-
araflokksins, skrifar ádrepu í
Morgunblaðið á fimmtudaginn
var, og fer þar háðulegum orðum
um íslenska kapítalista og sníkju-
líf þeirra á ríkisvaldi sem þeir
hafa pólitísk tök á. Hann segir
m.a.:
„Hrörnun kapítalistanna er
einkum fólgin í því að þeir trúa
ekki lengur á mátt sinn og megin
heldur treysta í blindni á opin-
bera forsjá. Hið opinbera reynist
svo trausti þeirra vaxið og leiðir
sína menn undir pilsfaldinn.“
Pilsfaldakapítalisminn er
reyndar hugtak sem til varð hér á
Þjóðviljanum og hefurmikið ver-
ið notað í framlagi blaðsins til
umræðu um þjóðleg sérkenni ís-
lenskra borgara.
Og fleiri gerast nú námfúsir um
hagsmunastreitu og stéttaþjóðfé-
lag en Ásgeir Hannes. Sjálfur
foringi hans, Albert Guðmunds-
son, sendir félögum sínum fyrr-
verandi í Sjálfstæðisflokknum
þung skeyti í Tímanum og sakar
þá um sýsla fyrst og síðast við
„hagsmunagæslu fyrir hina fáu“,
púkka reyndar undir „alræði
hinna fáu“. Hann stillir sér svo
upp að venju sem hinum kristi-
lega fyrirgreiðslumanni „litla
mannsins" - en hann lætur ekki
þar við sitja. Hann hnykkir á með
að demba því á fyrrverandi
flokksbræður sína, að þeir séu að
sínu leyti ekki annað en auvirðu-
legir „fyrirgreiðslumenn hinna
ríku og auðvaldsins".
Með öðrum orðum : auðvald,
kapítalistar, gróðahyggja og
fleira þesslegt er allt orðið að
verstu skammaryrðum á ólíkleg-
ustu stöðum. Allt „jákvætt" úr
þeim orðum horfið. Eins og fyrr
segir: maður veit ekki hvernig
þetta endar. Það er engu líkara
en að ekki sé barasta Hriflu-
Jónas upp risinn í þeim andkapít-
alíska vígaham sem á honum var
á yngri árum, heldur leiki vofa
sjálfs Karls Marx lausum hala í
samfélagskumbaldanum eina
ferðina enn.
Mey skal að morgni lofa, dag
að kveldi en banka þegar upp
boðinn er.
ÁB.
þJOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphóðinsson.
Fréttaatjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjömsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, KristóferSvavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁmason, ÖlafurGíslason,
Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, StefánÁsgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljóamyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Utlltatelknarar: Sævar Guðbjömsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlfatofuatjórl: Jóhannes Harðarson.
Skrifatofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýalngaatjóri: Siaríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýaingar: UnnurÁgústsdóttir, OlgaClausen, GuðmundaKrist-
insdóttir.
Símvarala: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílatjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
UtbrelÖ8lu-og afgreiðaluatjóri: HörðurOddfríöarson.
Afgreiðala: Bára Sigurðardóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, OlafurBjömsson.
Utkeyrsla, afgrelðsla, ritatjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, almi 681333.
Auglýaingar: Síðumúla 6, afmar 681331 og 681310.
Umbrot og aetnlng: Prentsmlðja Þjóðviljana hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lauaaaölu: 55 kr.
Helgarblöð:60kr.
Áakrlftarverð á mánuðl: 550 kr.