Þjóðviljinn - 30.12.1987, Blaðsíða 6

MENNING
VINNINGSNÚMER
í Happdrætti
Krabbameinsfélagsins
.....— Dregið 24. desember 1987
BMW 5181 EDITION: 38554 117512
TOYOTA COROLLA1300 XL SEDAN: 46696 121510 160407
HÚSBÚNAÐARVINNINGAR Á 70.000 KR:
32931 85414 87885 120787 148692
35746 87313 97378 144987 175958
VÖRUVINNINGAR A 40.000 KR:
4975 24812 49794 78285 95339 116138 129531 148123 167910
5151 28552 51780 78532 95670 117828 130082 153261 171141
6432 32037 51847 78965 96135 121780 131570 154962 171842
6721 32267 53229 79445 103940 121978 132508 156094 172299
7650 32315 56387 85550 104210 123679 135433 156830 173535
8320 33627 57104 86821 106291 126888 136909 158309 174114
9653 35437 57956 87062 106509 128066 137321 160115 174128
12545 36185 68359 87848 112224 129034 144530 160995 176379
14816 42136 68531 93135 113074 129387 145875 161258 176991
22259 45649 70131 94420 113556 129527 146410 165211 178108
Handhafar vinningsmiða framvísi þeim
á skrifstofu Krabbameinsfélagsins
aö Skógarhlíð 8, sími 62 14 14.
Krabbameinsfélagiö
þakkar landsmönnum
veittan stuðning.
é
Krabbameinsfélagið
Dagheimilið Laufásborg
Okkur vantar fóstrur og áhugasamt fólk til að
vinna með okkur á Laufásborg.
Upplýsingar gefur Sigrún í símum 17219 og
10045.
Umboðsmenn
happdrættis Þjóðviljans
Reykjavfk: Afgreiðsla Þjóðviljans Siðumúla 6. Opið 9-17 virka daga. Opið 9-12 laugar-
daga. Skrifstofa Alþýðubandalagsins, Hverfisgöfu 105, 4. hæð. Opið 9-5 virka daga.
Suðurland:
Vestmannaeyjar: Jóhanna Njálsdóttir, Hásteinsvegi 28, sími 98-1177.
Hveragerðl: Ingibjörg Sigmundsdóttir, Heiðmörk 31, sími 99-4259.
Selfoss: Sigurður R. Sigurðsson, Lambhaga 19, sími 99-1714.
Þorlákshöfn: Elín Björg Jónsdóttir, Haukabergi 6, sími 99-3770.
Eyrarbakki: Jóhann Þórðarson, Sunnutúni, sími 99-3229.
Stokkseyri: Jóhann Þórðarson, Sunnutúni, sími 99-3229.
Laugarvatn: Torfi Rúnar Kristjánsson, sími 99-6153.
Hella: Guðrún Haraldsdóttir, Þrúðvangi 9, sími 99-5821.
Vfk f Myrdal: Magnús Þórðarson, Austurvegi 23, simi 99-7129.
Norðurland eystra:
Ólafsfjörður: Sæmundur Ólafsson, Vesturgötu 3, sími 96-62267.
Dalvfk: Þóra Rósa Geirsdóttir, Hólavegi 3, sími 96-61411.
Akureyri: Haraldur Bogason, Norðurgötu 36, sfmi 96-24079.
Húsavfk: Aðalsteinn Baldursson, Baughóli 31 b, sími 96-41937.
Raufarhöfn: Angantýr Einarsson, Aðalbraut 33, sfmi 96-51125.
Þörshöfn: Dagný Marinósdóttir, Sauðanesi, sími 96-81166.
Austurland:
Vopnafjörður: Gunnar Sigmarsson, Miðbraut 19, sími 97-31126.
Egilsstaðir: Guðlaug Ólafsdóttir, Sólvöllum 10, sfmi 97-11286.
Seyðisfjörður: Óttarr Magni Jóhannsson, Langatanga 3, sími 97-21525.
Neskaupstaður: Kristinn Ivarsson, Blómsturvöllum 47, sfmi 97-71468.
Esklfjörður: Hjalti Sigurðsson, Svínaskálahlíð 19, sími 97-61367.
Reyðarfjörður: Þorvaldur Jónsson, Hæðargarði 18, sími 97-41159.
Fáskrúðsfjörður: Anna Þóra Pétursdóttir, Hlíðargötu 37, sfmi 97-51283.
Stöðvarfjörður: Ingimar Jónsson, Túngötu 3, sími 97-58894.
Brelðdalsvík: Guðrún Þorleifsdóttir, Felli, sfmi 97-56679.
Homafjörður: Benedikt Þorsteinsson, Ránarslóð 6, simi 97-81243.
Norðurland vestra:
Hvammstangl: Flemming Jessen, Kirkjuvegi 8, sfmi 95-1368.
Blönduós: Guðmundur Kr. Theódórsson, Húnabraut 9, sími 95-4196.
Skagaströnd: Edvald Hallgrímsson, Hólabraut 28, sími 95-4685.
Sauðárkrókur: Sigurður Karl Bjarnason, Viðigrund 4, sími 95-5989.
Slglufjörður: Hafþór Rósmundsson, Hlíðarvegi 23, sími 96-71624.
Vesturland:
Akranes: Jóna K. Ólafsdóttir, Jörundarholti 170, sími 93-11894.
Borgames: Sigurður Guðbrandsson, Borgarbraut 43, sími 93-71122.
Stykklshólmur: Kristín Benediktsdóttir, Ásaklifi 10, sfmi 93-81327.
Grundarfjörður: Matthildur Guðmundsdóttir, Fagurhólstúni 10, sími 93-86715.
Ólafsvfk: Margrét Jónasdóttir, Túnbrekku 13, sfmi 93-61197.
Hellissandur og Rif: Arnheiður Matthíasdóttir, Bárðarási 6, sími 93-66697.
Búðardalur: Gísli Gunnlaugsson, Gunnarsbraut 7, sfmi 93-41142.
Vestfirðir:
Patreksfjörður: Einar Pálsson, Laugarholti, sími 94-2027.
Bfldudalur: Halldór Jónsson, Lönguhlíð 22, sími 94-2212.
Þlngeyri: Davíð Kristjánsson, Aðalstræti 39, sími 94-8117.
Flateyri: Hafdís Sigurðardóttir, Þórustöðum, sími 94-7658.
Suðureyri: Þóra Þórðardóttir, Aðalgötu 51, sími 94-6167.
ísafjörður: Bryndís Friðgeirsdóttir, Aðalstræti 22a, sfmi 94-4186.
Bolungarvfk: Kristinn Gunnarsson, Hjallastræti 24, sími 94-7437.
Hólmavfk: Jón Ólafsson, Brunnagötu 7, sími 95-3173.
Reykjanes:
Garður: Kristjón Guðmannsson, Melbraut 12, sfmi 92-27008.
Keflavfk: Jóhann Björnsson, Hringbraut 75, sími 92-12275.
Njarðvfk: Jóhann Björnsson, Hringbraut 75, sími 92-12275.
Grlndavfk: Steinþór Þorvaldsson, Staðarvör 2, sími 92-68354.
Hafnarfjörður: Hafsteinn Eggertsson, Norðurvangi 10, sími 651304.
Garðabær: Þórir Steingrímsson, Markarflöt 8, sími 44425.
Álftanes: Kári Kristjánsson, Túngötu 27, sfmi 54140.
Kópavogur: Sigurður Flosason, Kársnesbraut 54, sími 40163.
Seltjamames: Sæunn Eirfksdóttir, Hofgörðum 7, sími 621859.
Mosfellsbær: Kristbjörn Árnason, Borgartanga 2, sfmi 666698.
íslenskur
Frankenstein
Tilbury, sjónvarpskvikmynd eftir
Viðar Víkingsson byggð á smá-
sögu Þórarins Eldjárn.
Leikarar: Kristján Franklín Magn-
ús, Heiga Bernhard, Karl Ágúst
Úlfsson o.fl.
Kvikmyndun: Örn Sveinsson.
Leikmynd: Gunnar Baldursson
Höfundur dansa: Agnes Johansen
Tónlist: Stefán S Stefánsson.
Það er bæði verðugt og vanda-
samt verkefni að túlka íslenskan
veruleika yfir á mál kvikmyndar-
innar. Því íslenskur veruleiki
verður með engu móti túlkaður
hrátt með aðferðum Hollywood
eða annarra stórvelda á sviði
kvikmyndalistarinnar, sem eiga
sér rótgróna hefð og traustan
bakgrunn.
Á undanförnum árum hafa ís-
lenskir kvikmyndagerðarmenn
verið að feta sig áfram á þessum
velli. Mörg mistök hafa verið
gerð en í heild verður að segjast
að meira hefur unnist í þessu nýja
landnámi íslenskrar menningar
en nokkurn gat órað fyrir, til
dæmis fyrir tveim áratugum.
Athyglisverðan áfanga í þessu
nýja iandnámi íslenskrar menn-
ingar sáum við í sjónvarpinu í
fyrrakvöld með mynd Viðars
Víkingssonar, sem hann gerði
fyrir sjónvarpið. Þar var heimi ís-
lenskra þjóðsagna og íslensks
samtíma fléttað saman í frumlegu
og snjöllu myndmáli, sem gaf
hvorutveggja, samtímanum og
þjóðsögunni, nýja vídd: með
myndmáli kvikmyndarinnar var
veruleiki þjóðsögunnar færður
nær okkur á sannfærandi hátt og
um leið varpaði hún nýju og
óvæntu ljósi á þá umbrotasögu
sem við íslendingar lifðum á
stríðsárunum og lifum enn með
erlendri hersetu í landinu.
Aðferðin sem Viðar Víkings-
son hefur valið til þess að segja
okkur þessa sögu er bæði snjöll
og hugmyndarík: Um leið og við
sjáum atburðina stöðugt með
augum Auðuns, hins saklausa
sveitapilts, þá sjáum við í gegnum
hlutlægt ljósop linsunnar þann
veruleika sem hann hrærist í.
Sagan hefur því ekki bara þær
tvær víddir sem felast í þjóðsög-
unni annarsvegar og sögu her-
námsáranna hins vegar, heldur
sýnir hún líka aðalpersónuna í
þessu tvíræða ljósi ímyndunar og
veruleika.
Jafnframt sjáum við hlut kven-
persónunnar í verkinu í tvíræðu
ljósi: er prestsdóttirin Guðrún
Innnes frá Ýsufirði raunveruleg
norn sem hefur örlög karlmann-
anna í kringum sig í hendi sér,
eða er hún einfaldlega hin hag-
sýna kona sem nýtir sér aðstæð-
urnar til þess að verða bjargálna?
Á sama hátt fær Tilbury ofursti
tvíræða merkingu: er hann ein-
ungis venjulegur breskur offíseri
sem dregur íslenskar prestsdætur
á tálar, eða er hann í raun og veru
eins konar íslenskur Franken-
stein, sem Guðrún hefur komið
sér upp með tilberagaldri?
Og þannig getum við einnig
spurt okkur hvort súkkulaði-
framleiðsla Guðrúnar úr tilber-
asmjörinu sé bara heilbrigð
sjálfsbjargarviðleitni, eða djöful-
legur seiður sem eitri allt í kring-
um sig. Og sé þessi samlíking
heimfærð upp á samtímann get-
um við með sama hætti spurt okk-
ur til dæmis, hvort stórhýsi ís-
lenskra aðalverktaka og flugstöð
Leifs Eiríkssonar séu byggð úr til-
ber asmjöri eða einhverju öðru.
Margar snjallar senur myndar-
innar hafa í sér fólgna þessa tví-
ræðni, en minnisstæðust er þó
danssenan, þar sem Auðun sér
fyrir sér hvar Tilbury ofursti um-
breytist í ófreskju þar sem hann
dansar við Guðrúnu. Og tilvísun-
in í hina ólíku borðssiði Bretanna
og íslenskra sveitamanna, sem
slafra í sig grjónagrautinn með
súrum slátursneiðunum, er
óborganleg þar sem Auðun sér
Tilbury munda gaffalinn, stinga
honum í lær Guðrúnar og leggjast
síðan á spenann, án þess að þeir
borðsiðir virðist vekja frekari eft-
irtekt eða hneykslun annarra við-
staddra á dansleiknum.
Fyrir utan að hafa augljósa til-
vísun til samtímaatburða hefur
myndin um Tilbury sálfræðilega
og kynferðislega skýrskotun, sem
rekja má beint til þess þjóðsagna-
minnis sem fólgið er í tilbera-
galdrinum: Tilberamóðirin er í
rauninni norn sem hefur með
galdri sínum magnað upp
ófreskju sem gerir hana óháða
karlmanninum, bæði kynferðis-
lega og efnislega: tilberinn
skaffar betur en aðrir, og hann
hefur sama forgangsaðgang að
móður sinni og innanlærisspena
hennar og brjóstmylkingurinn.
Að sjálfsögðu má finna ýmis-
legt að myndinni: leikur var ekki
alltaf eins óþvingaður og æskilegt
hefði verið, og spenna hefði mátt
vera meiri á köflum. En meginat-
riðið er þó að hér er um snjalla
hugmynd að ræða og að myndræn
útfærsla hennar og sviðsetning öll
fellur að efninu þannig að útkom-
an var í heild sína sannfærandi og
athyglisverð viðbót við þá við-
leitni að túlka íslenskan veruleika
á máli kvikmyndarinnar.
-ólg.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvlkudagur 30. desember 1987