Þjóðviljinn - 22.02.1990, Síða 1

Fimmtudagur 22. febrúar 1990 36. tölublað 55. órgangur
Ríkisfíármál
Hægur en öruggur bati
OlafurRagnar Grímsson: Mikilvœgasti árangurinn að ná 8 miljarða jákvœðum viðskiptajöfnuði. Hallinn áfjárlögum
1989 2,5 miljörðum minni en 1988
Olafur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra kynnti niður-
stöðu fjárlaga síðasta árs á blaða-
mannafundi í gær og sagði við
það tækifæri að nýgerðir kjara-
samningar og sá árangur sem
náðst hefði í efnhagsstjórninni
ættu að geta stuðlað að því að sá
hægi bati sem náðst hefði gæti
orðið stöðugur og jákvæður og
forðað því að ný efnhagsleg kolls-
teypa ætti sér stað. Einn mesti
árangurinn í ríkisfjármálum er
að mati ráðherrans að tekist hafi
að ná jákvæðum viðskiptajöfnuði
á síðasta ári upp á 8 miljarða á
sama tíma og lægð ríkti í efna-
hagsmálum.
Tekjur ríkissjóðs á síðasta ári
voru 80 miljarðar króna en út-
gjöld voru öllu hærri eða 86 milj-
arðar. Hallinn á fjárlögum síð-
asta árs var því um 6 miljarðar og
er sá halli að sögn ráðherrans 2,5
miljörðum minni en árið 1988 á
verðlagi ársins 1989, og sem hlut-
fall af landsframleiðslu hefur
hann minnkað úr 2,8 í 2%. Megin
skýringin á meiri halla 1989 en
fiárlög gerðu ráð fyrir, sagði
Ólafur Ragnar vera að tekjur rík-
.issjóðs lækkuðu vegna samdrátt-
ar í þjóðarútgjöldum, aukakvað-
ir voru lagðar á ríkissjóð vegna
kjarasamninga og að Alþingi og
ríkisstjórn tóku ákvarðanir um
viðbótarútgjöld eftir afgreiðslu
fjárlaga.
Vöruskiptajöfnuður var já-
kvæður um 2,6% og var það í
fyrsta skipti síðan 1986 þegar
haan var jákvæður um 2,5 milj-
arða. En Ólafur Ragnar sagði
ólíku saman að jafna því á árun-
um 1985-1987 hefði ríkt efna-
hagsleg uppsveifla í landinu en á
árinu 1989 hefði þjóðarbúskap-
urinn verið í lægð.
Ólafur Ragnar sagði að þegar
hann hefði lagt fram fjárlög fyrir
árið 1988 hefði ríkt ein mesta
óvissa í hagkerfinu um árabil.
Fram hefði verið að koma miklu
meiri samdráttur í þjóðartekjum
en nokkurn hefði órað fyrir.
Ljóst hefði verið að erfiðleikar
útflutningsgreina voru miklir en
ekki legið fyrir hvað þyrfti að
breyta raungenginu mikið á nýju
ári og hvort tækist að gera það
með þeim hætti að ekki leiddi til
nýrrar verðbólguöldu.
Þá sagði ráðherrann að um
þessar mundir hefðu kaup og
kjör launafólks verið bundin og
ekki legið fyrir hvað myndi gerast
í samningum í april og maí á því
ári.
En sýnir það ekki meiri árang-
ur að ná jákvæðum vöruskipta-
jöfnuði árið 1986 þegar fólk hafði
meira fé á milli handanna en árið
1989 þegar fólk hafði minna?
Ólafur sagði þetta merkilega
spurningu sem endurspeglaði hve
erfitt væri að reka skynsamlega
hagstjórn. Þegar mikil uppsveifla
væri og fólk hefði meiri peninga,
þætti því kannski eðlilegt að eyða
þeim þótt það kæmi fram sem
halli. Það væri hins vegar eðli
ríkisfjármála sem hagstjórnar-
tækis að reyna að draga úr
Fjármálaráðherra kynnti í gær afkomu ríkissjóðs í fyrra með embættismönnum ráðuneytisins. Mynd: Kristinn
sveíflum með því að auka skatta í
uppsveiflu eða draga úr ríkisút-
gjöldum til að minnka hallann.
Á góðæristímanum hefðu
skattar hins vegar verið lækkaðir
og útgjöld ríkissjóðs aukin.
„Þannig að ríkisútgjöldin juku á
þessar neikvæðu afleiðingar í
stað þess að draga úr þeim og
aðlaga opinbera þáttinn í hag-
kerfinu að einkaþættinum."
Bolli Bollason hagfræðingur
fjármálaráðuneytisins sagði aðal-
ástæðuna fyrir hagstæðum vöru-
skiptajöfnuði árið 1986 vera að
olíuverð hrundi. Afgangur hefði
því nánast náðst óvart. Miðað við
venjulegt árferði hefði orðið
dúndrandi halli ef olíuverðið
hefði ekki lækkað svona mikið í
upphafi árs.
Hrein lánsfjárþörf ríkissjóðs
1989 var 7,3 miljarðar og var
hlutur innlendrar lántöku 80,2%
sem er hæsta hlutfall sem náðst
hefur á undanförnum árum.
Staða ríkissjóðs gagnvart Seðla-
banka batnaði um 2,9 miljarða.
Sú staðreynd að vaxtagjöld ríkis-
sjóðs voru 8,5 miljarðar á síðasta
ári er áhyggjuefni að mati Ólafs
Ragnars. En til samanburðar
voru niðurgreiðslur búvara 5
milliarðar og greiðsiur sjúkra-
trygginga 7,6 miijarðar.
-hmp
Eurocard
Helmingar hækkunina
Ekki verður lengur notast við óútfyllta tryggingarvíxla
Eurocard á íslandi hefur ákveð-
ið að hækka þjónustugjöld og
almennt kortagjald um 10 prós-
ent, en ekki 20, eins og áður hafði
verið tilkynnt.
Ákvörðun þessi var tekin eftir
viðræður við Alþýðusamband ís-
lands og fleiri aðila. Alþýðusam-
bandið hafði ritað fyrirtækinu
bréf þar sem mælst var til þess að
fallið yrði frá 20 prósent hækkun-
inni sem gilda átti frá 1. febrúar.
ASÍ hefur verið tilkynnt um
ákvörðun fyrirtækisins.
Þjónustugjöldin hækka um 270
krónur á ári og almennt korta-
gjald verður 1650 krónur, en ekki
1800 eins og auglýst hafði verið.
Mánaðarlegt útskriftargjald
hækkar úr 100 í 110 krónur.
Loðnuvertíðin
Meiri kvóti
Aflinn á vertíðinni kominn yfir 500 þúsund tonn
Loðnuskipaflotinn fær að
veiða 70 þúsund lestir umfram
það sem áður var ákveðið vegna
þess að Norðmenn og Grænlend-
ingar nýta sinn kvóta ekki að
fullu. 500 þúsund lestir af loðnu
hafa borist á land á vertíðinni.
Aflinn komst í 500 þúsund
tonn í fyrrinótt, en þá tilkynntu
nokkur skip um afla. Síðdegis í
gær höfðu tíu skip tilkynnt um
samtals 7200 tonna afla frá mið-
nætti.
Skipin eru að veiðum við
Reykjanes, í Meðallandsbugt og
út af Alviðru.
-gg
í fréttatilkynningu frá Euro-
card á íslandi segir að fyrirtækið
vilji gera sitt til að halda verðlagi
niðri eins og kostur er, þrátt fyrir
aukinn tilkostnað, svo sem hækk-
un tryggingariðgjalda.
Ekki verður fallið frá áður til-
kynntri hækkun á árgjaldi
gullkorts úr 5400 krónur á ári í
7000 krónur. ítrekunargjald
hækkar einnig eins og fyrr var
ákveðið, úr 150 í 250 krónur.
Þá hefur verið ákveðið að falla
alveg frá fyrirhugaðri hækkun á
stofngjaldi. Það verður áfram 700
krónur, en átti að hækka í eitt
þúsund krónur.
Eurocard hefur einnig ákveðið
að hætta að notast við óútfyllta
víxla til tryggingar á úttektar-
skuldum korthafa hjá fyrirtæk-
inu. Framvegis verður trygging
fyrir innanlandsheimild þreföld
upphæðin og tvöföld fyrir utan-
landsheimild.
-gb
Aflamiðlunin
UÚfast
á sínu
LÍÚ ætlar ekki að falla frá
þeirri kröfu sinni að fá tvo menn í
Síjórn aílamiðiunarinnar sem til
stendur að koma á fót.
„Það er svo nærtækt útgerðinni
að hafa hönd í bagga með ráð-
stöfun aflans, að það verður ekki
bakkað með það,“ sagði Sveinn
Hjörtur Hjartarson aðstoðar-
framkvæmdastjóri LÍÚ.
Sveinn sagði að allir
hagsmunaaðilar sem sæti ættu í
verðlagsráði væru sammmála um
skipan stjórnarinnar, og boltinn
væri því hjá ríkisstjórninni.
VMSÍ hefur hins vegar mótmælt
því harðlega í bréfi til ríkisstjórn-
arinnar að útgerðarmenn fái tvo
menn í stjórn aflamiðlunarinnar.
Verkamannasambandið vill að
einn fulltrúi verði frá hverjum
hagsmunaaðila og að ríkisstjórn-
in skipi oddamann.
Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra lýsti því yfir á Al-
þingi í gær að deilan um aflamiðl-
unina yrði leyst fyrir mánaðamót.
Málsaðilar ræddu saman í gær-
morgun og þar varð að
samkomulagi að forsætisráð-
herra svaraði ekki strax bréfi sem
hann fékk frá yfirnefnd verð-
lagsráðs sjávarútvegsins í fyrra-
kvöld. „Menn vilja bræða það
með sér hvernig þetta verður
leyst. En þetta leysist, ég er
sannfærður um það,“ sagði
Steingrímur Hermannsson.
Samstaða hefði náðst um málið
í ríkisstjórninni og mikilvægur
liður í því væri að fulltrúar fisk-
verkunarfólks ættu sæti í stjórn
aflamiðlunarinnar. „Við getum
ekki annað en tekið bréf Verka-
mannasambandsins alvarlega,“
sagði Steingrímur.
-gb