Þjóðviljinn - 08.11.1990, Page 11

I DAG
Magnús H. Gíslason skrifar
M A A FÖRNUM VEGI 17.
Eg sé hann stundum uppi á
Borgarbókasafni. Eldri maður,
hægur í göngu, íhugull á svip,
ávallt með bók í höndunum. Eg
verð þess áskynja, að hann lítur
einkum í ævisögur.
Einn daginn vék hann sér að
mér og spurði: „Hefurðu lesið
eitthvað af ævisögunum, sem
komu út fyrir síðustu jól?“ „Já,
eitthvað hef ég lesið af þeim en
þó engan veginn allar.“ „Hef-
urðu lesið ævisögur stjómmála-
mannanna?" „Biðum nú við,
hveijir voru þeir nú aftur -
Brynjólfur Bjamason, Guð-
mundur J. Guðmundsson," svo
hika ég aðeins við - „Sverrir
Hermannsson og Davíð Odds-
son,“ botnar hann setninguna.
„Nei, ég hef nú enga þeirra
gómað ennþá, þær em líklega
mikið i útlánum, en hefúrþú les-
ið þær?“ „Aðeins eina þeirra,
söguna um borgarstjórann okkar
blessaðan, hinar hef ég ekki náð
í frekar en þú.“
„Sækir þú Borgarbókasafhið
mikið?“ spyr ég, og slæ nú raun-
ar út í aðra sálma. „Já, það hef
ég alltaf gert síðan ég var ung-
lingur. Þá var Sigurgeir hæstráð-
andi hér „til sjós og lands“. Sást
þú hann nokkum tíma?“ „Nei,
en ég sá hans stundum getið í
blaðagreinum, líklega einkum
af Jónasi frá Hriflu.“ „Já, það
var alltaf gaman að lesa það,
sem Jónas skrifaði, maðurinn
var svo afburða vel ritfær. En
við voruin nú samt ekki sam-
mála í pólitíkinni. Ég var nefni-
lega kommúnisti eins og Havel,
Blóðbrúðkaup
Frönsk verðlaunasaga
Bókaútgáfan Forlagið hefur
sent frá sér skáldsöguna Blóð-
brúðkaup eftir franska rithöf-
undinn Yann Queffélec. Guðrún
Finnbogadóttir þýddi söguna og
ritar eftirmála um höfúndinn.
Blóðbrúðkaup er sagan um
drenginn Ludovic - saga um
og er enn og skammast mín ekk-
ert fyrir það, síður en svo.
Já, Sigurgeir Friðriksson var
merkilegur maður og sérstæður
um margt. Hann var Þingeying-
ur, eins og Jónas, fjölgáfaður,
víðlesinn, hafði brennandi
áhuga á öllum framfaramálum
og ekki hvað síst menntun al-
þýðunnar. Þegar Sigurgeir er um
fertugt, finnur hann upp á því,
þessi afdalabóndi, að bregða sér
til Englands. Og til hvers? Jú, til
þess að kynna sér bókavörslu.
Líklega hefur hann talið, að sú
þekking, sem hann aflaði sér
þar, myndi koma að takmörkuð-
um notum við búskapinn norður
i Skógarseli, svo heimkominn
bregður hann búi, flytur til
Reykjavíkur og gerist bóka-
vörður við Alþýðubókasafnið.
Þar reyndist réttur maður á rétt-
um stað. Síðar nefhdist Alþýðu-
bókasafnið Bæjarbókasafh og
nú Borgarbókasafn, hvar við er-
um nú staddir.
En heyrðu, hvað vorum við nú
annars að tala um áðan? Jú, ævi-
sögur, ævisögur stjómmála-
manna. Og ennþá hef ég aðeins
lesið Davíðssálmana, hina nýju,
að segja. Skrítið, að fara að
skrifa ævisögu manns, sem enn
er ekki nema á miðjum aldri.
Látið er að því liggja, að Davíð
hafi verið mótfallinn þessu til-
tæki. Það em auðvitað látalæti.
Sjálfum borgarstjóranum hefur
nú líklega einhvemtíma boðist
brattara en að hafa hemil á ein-
um blaðamannstitti. Þó að hann
sé kannski firakkur, þessi Eirík-
óvelkomið líf sem kviknar í
kviði þrettán ára móður. Fyrstu
ár ævinnar er hann geymdur
uppi á háalofti svo að enginn
frétti af tilvist hans, því ekki má
falla blettur á heiður fjölskyld-
unnar. í kynningu Forlagsins
segir m.a.: „Höfúndurinn lýsir
fordómum smáborgara sem um-
hverfið og fáfræðin gera
heimska og grimma. Blóðbrúð-
kaup er 302 bls. og kemur sam-
timis út í kilju og bandi.
ur, þá hefði hann aldrei farið að
skrifa bókina í óþökk Davíðs.
Slíkt væri óskammfeilni, sem
Davíð myndi ekki láta óhegnt.
Skrásetjarinn byijar náttúrlega á
því að segja ffá uppruna borgar-
stjórans og bemskuárum. Davíð
fluttist, bam að aldri, austur á
Selfoss. Og það var eins og við
manninn mælt, að þá byijaði
ballið, eða eins og segir i þeirri
vísu bók, og þetta man ég orð-
rétt: „Þegar stórmenni fæðast
verða oft undur og stórmerki í
náttúrunni. Um það leyti sem
Davíð flutti með móður sinni
hingað á Selfoss urðu þau hin
mestu flóð í Ölfúsá í manna
minnum. Þetta var í mars 1948.
Ain flaut þá upp í mitt þorp og
íbúamir urðu að ferðast um á
bátum til að komast í Tryggva-
skála, svo að eitthvað sé nefnt.
Ég er ekki í nokkmm vafa um að
þama hafa náttúruöflin verið að
fagna komu Davíðs í bæinn.“
Það getur nú stundum vafist fyr-
ir mönnum að átta sig á „til-
gangi" náttúmaflanna. Einhver,
sem þetta hafði lesið, stakk því
að mér, að hamfarimar í Ölfúsá
gömlu hefðu hugsanlega átt að
tákna mótmæli. En hvað um
það, miðað við kenninguna um
fögnuðinn hefði mátt búast við
þokkalegasta eldgosi þegar
Davíð varð borgarstjóri. Þar
sváfú náttúmöflin heldur betur á
verðinum.“
Og hér verðum við nú að láta
staðar numið i dag.
-mhg
Viðhorf
Framhald af bls. 5
„Markaðurinn er einfaldlega
afsprengi siðmenningarinnar og
einn kommúnistaagent sagði
nýlega (Gorbatsjov). Þetta vita
allir marxistar og em ekki nýjar
fféttir.
Annað skondið í grein
Miðjumanns er, hve honum
virðist vera illa við trúarbrögð.
Það sem honum gest ekki að í
pólitík kennir hann við trúar-
brögð til að líkja Jþví við eitt-
hvað auvirðilegt. Ég vil benda
honum á að merkileg trúar-
brögð, kristindómur, hafa verið
höfúðgmndvöllur og andlegur
aflgjafi íslenskrar menningar í
þúsund ár. Og bara reynst nokk-
uð vel. Kannski er þekking
Miðjumanns á kristindómi álíka
vel granduð eins og þekking
hans - og „kunningja“ hans - á
kommúnisma. Á hinn bóginn,
þá er það gjörsamlega út í hött
að kalla stjómmálastefnur, sem
aðallega eiga ættir að rekja til
iðnbyltingarinnar, trúarbrögð.
Þetta gerir stjómmálastefnum
reyndar lítið til. En er eitrað
falskenning gagnvart trúar-
brögðunum. Og líklega skóla-
bókardæmi um þá afhelgun
vestrænna þjóðfélaga sem borg-
aralegir menntamenn, hinir sí-
gjammandi varðhundar kapítal-
ismans, hafa hafl forystu um í
tvöhundrað ár. Og er það eina
sem borgarastéttin getur montað
sig af í andlegum efnum.
Spuming Miðjumanns: „Er
ekki meðalhófið best?“ er ágæt
spuming. Meðalhófið er í öllum
venjulegum kringumstæðum
gullin regla.
Þrátt fyrir meðalhófið vona
ég samt að hinn ágæti Miðju-
maóur stoppi ekki til eilífðar-
nóns í miðjunni, heldur feti
hann sig aðcins ofar í brekkuna,
til þess að fá betri yfirsýn.
6.10.1990
Bygíjing
hjúkrunarheimilis
Félagsfundur:
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur heldur
almennan félagsfund að Hótel Sögu, Súlna-
sal, sunnudaginn 11. nóvember n.k. kl. 15:00.
Fundarefni:
Magnús L. Sveinsson j Kynnt skipulagsskrá fyrir umönnunar- og
___________ hjúkrunarheimilið Eir.
2. Tekin ákvörðun um þátttöku Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur í byggingu
hjúkrunarheimilis.
Framsögumenn:
Magnús L. Sveinsson, formaður V.R.
Séra Sigurður H. Guðmundsson, for-
Séra Sigurður H. maður stjórnar Skjóls.
Guðmundsson
Fundarstjóri:
Elín Elíasdóttir, varaformaður V.R.
Félagsmenn Verzlunarmannafélags
Reykjavíkur eru hvattir til að fjölmenna á
fundinn og taka þátt í ákvörðuna'rtöku um
þetta þýðingarmikla mál.
Elín Elíasdóttir Verzlunarmannafélag Reykjavíkur
NÝJAR BÆKUR
ÞJÓÐVILJINN
FYRIR 50 ÁRUM
„En það er athyglisvert um
mannlegt eðli, að þótt óvinum
þjóðanna, kapítalistum og
heimsvaldasinnum, geti tekizt
með áróðursrugli að sigrast á
skynsemi múgsins, gera heila-
starfsemi hans og ályktunar-
gáfu sér undirgefna eins og
t.d. hinum óða þýzka kapítal-
isma, nazismanum, hefurtek-
izt við þýzku þjóðina, þá hefur
þó náttúran gætt manninn
öðru líffæri sem er að ýmsu
leyti gáfaðra en heilinn, eða
getur að minnsta kosti komið
vitinu fyrir hann þegar komið
8. nóvember
fimmtudagur. 312. dagur árs-
ins. Sólarupprás I Reykjavlk
kl. 9.32 - sólarlag kl. 16.50.
er í algert óefni, 05 þetta líf-
færi er maginn." Ur ræðu Hall-
dórs Kiljans Laxness, sem
flutt var á kvöldskemmtun
Sósíalistafélags Reykjavíkur
7. nóvember í tilefni 23 ára af-
mælis byltingarinnar.
DAGBÓK
APOTEK
Reykjavík: Helgar- og kvöldvarsla
lyfjabööa vikuna 2. til 8. nóvember er f
Garðs Apóteki og Lyfjabúöinni Iðunni.
Fyrmefnda apótekiö er opiö um helgar
og annast næturvörslu alla daga kl. 22
til 9 (til 10 á frídögum). Siðarnefnda
apótekið er opið á kvóldin kl. 18 til 22
virka daga og á laugardögum kl. 9 til 22
samhliða hinu fyrmefnda.
LÖGGAN
Reykjavík » 1 11 66 «4 12 00
v 1 84 55
Hafnarflörður. » 5 11 66 ■» 5 11 66
Akureyri » 2 32 22
Slökkvlið og sjúkrabðar Reykjavfk » 1 11 00
Seitjamames » 1 11 00 w 5 11 00
v 5 11 00
Akureyri » 2 22 22
LÆKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavik, Seltjam-
arnes og Kópavog er I Heilsuverndar-
stöð Reykjavikur alía virka daga frá kl.
17 til 8, á faugardögum og helgidögum
allan sólarhringinn. Vitjanabeiðnir,
sfmaráðleggingar og timapantanir f
» 21230. Upplýsingar um lækna- og
lyfjaþjónustu eni gefnar ( sfmsvara
18888. Borgarspitalinn: Vaktvirka
daga frá kl. 8 til 17 og fyrir þá sem ekki
hafa heimilislækni eða ná ekki til hans.
Landspitalinn: Göngudeildin er opin
frá kl. 20 til 21. Slysadeild Borgarspft-
alans er opin allan sólarhringinn,
« 696600.
Hafnarfjöröur: Dagvakt, Heilsugæsl-
an, » 53722. Næturvakt lækna,
» 51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garðaflöt,
« 656066, upplýsingar um vaktlækni
»51100.
Akureyri: Dagvakt frá kl 8 til 17 á
Læknamiðstööinni,« 22311, hjá
Akureyrar Apóteki, » 22445. Nætur- og
helgidagavakt læknis frá kl 17 til 8 985-
23221 (farsfmi).
Keflavik: Dagvakt, upplýsingar f
« 14000.
Vestmannaeyjar: Neyðarvakt lækna,
» 11966.
SJUKRAHUS
Heimsóknartfmar: Landspftalinn: Alla
daga kl. 15 til 16 og 19 til 20. Borgar-
spftalinn: Virka daga kl. 18:30 til
19:30, um helgar kl. 15 til 18 oa eftir
samkomulagi. Fæðingardeild Land-
spítalans: Alla daga kl. 15 til 16, feðra-
tfmi kl. 19:30 til 20:30. Fæðingar-
heimili Reykjavikurv/Eirfksgötu: Al-
mennur tlmi kl. 15-16 alla daga, feðra-
og systkinatfmi kl. 20-21 alla daga.
Öfdrunarlækningadeild Landspftal-
ans, Hátúni 10B: Alla daga kl. 14 til 20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspftala: Virka daga kl. 16 til 19,
um helgar kl. 14 til 19:30. Heilsu-
vemdarstöðin við Barónsstfg: Alla
daga kl. 15 til 16 og 18:30 til 19:30.
Landakotsspitali: Alla daga kl. 15 til
16 og 18:30 til 19. Bamadeild: Heim-
sóknir annarra en foreldra kl. 16 til 17
alla daga. St. Jósefs-spitali Hafnar-
firði: Alla daga kl. 15 til 16 og 19 til
19:30. Kleppsspítalinn: Afla daga kl
15 til 16 og 18:30 til 19. Sjúkrahús
Vestmannaeyja: Alla daga kl. 15 til 16
og 19 til 19:30. Sjúkrahús Akraness:
Alla daga kl. 15:30 til 16 og 19 til 19:30.
Sjúkrahúsið Húsavík: Alla daga kl. 15
til 16 og 19:30 til 20.
ÝMISLEGT
Rauða kross húsið: Neyðarathvarf
fýrir unglinga, Tjamargötu 35,
« 91-622266, opið allan sólarhringinn.
Samtökin 78: Svarað er í upplýsinga-
og ráðgjafarsfma félags lesbía og
homma á mánudags- og fimmtudags-
kvöldum kl. 21 til 23. Sfmsvari á öðrum
tfmum. » 91-28539.
Sálfræðlstöðin: Ráðgjöf f sálfræði-
legum efnum, * 91-687075.
Lögfræðiaðstoð Orators, félags
laganema, er veitt I sima 91-11012 milli
kl. 19:30 og 22 á fimmtudagskvöldum.
MS-félagið, Álandi 13: Opið virka daga
frá kl. 8 til 17, » 91-688620.
„Oplð hús" fyrir krabbameinssjúk-
linga og aðstandendur þeirra I Skóg-
arhlið 8 á fimmtudögum kl. 17 til 19.
Samtök áhugafólks um alnæmis-
vandann sem vilja styðja smitaða og
sjúka og aðstandendur þeirra f » 91-
22400 og þar er svaraö alla virka daga.
Upplýsingar um eyðni: » 91-622280,
beint samband við lækni/hjúkrunar-
fræðing á miövikudögum kl. 18 til 19,
annars slmsvari.
Samtök um kvennaathvarf: » 91-
21205, húsaskjól og aðstoð við konur
sem beittar hafa verið ofbeldi eða orðið
fyrir nauögun.
Kvennaráðgjöfin Hlaðvarpanum,
Vestur-götu 3: Opið þriðjudaga kl. 20 til
22, fimmtudaga kl. 13:30 til 15:30 og kl.
20 til 22, » 91-21500, sfmsvari.
Sjálfshjálparhópar þeirra sem orðið
hafa fyrir sifjaspellum: « 91-21500,
simsvari.
Vinnuhópur um sifjaspellsmál:
» 91-21260 alla virka daga kl. 13 til 17.
Stigamót, miðstöð fyrir konur og böm
sem orðið hafa fyrir kynferðislegu
ofbeldi. Ráðgjöf, fræðsla, upplýsingar,
Vesturgötu 3, » 91-626868 og 91-
626878 allan sólarhringinn.
Bilanavakt rafmagns- og hitaveitu:
« 27311. Rafmagnsveita: Bilanavakt I
» 686230.
Rafveita Hafnarfjarðar: Bilanavakt,
» 652936.
GENGJÐ
Bandarfkjadollar...........54,38000
Steriingspund.............107,18600
Kanadadollar..............46,78900
Dönsk króna..................9,56550
Norsk króna..................9,39120
Sænsk króna..................9,80440
Finnskt mark.................15,32480
Franskurfranki...............10,91640
Belgfskurfranki.............. 1,77860
Svissneskur franki..........43,60870
Hollenskt gyllini............32,47440
Vesturþýskt mark.............36,60600
Itölsk Ifra..................0,04873
Austurrlskur sch..............5,20410
Spánskur peseti...............0,41660
Japanskt jen.................0,58370
Irskt pund...................98,06100
KROSSGÁTA
Lárétt: 1 eiröarleysi 4
bjartur 6 orka 7 öídu 9
rot 12 fúli 14 ræna 15
svik 16 örlaganom 19
veiöi 20 kvabb 21 króin
Lóörétt: 2 þjaka 3
borgun 4 innyfli 5 fas 7
greiöir 8 sólar 10 skyn-
saman 11 mælti 13
grjót 17 kver 18 kven-
mannsnafn
Lausn á sföustu
krossgátu
Lárótt: 1 öfug 4 sókn 6
ask 7 sárt 9 efst 12
eitla 14 lif 15 töf 16
sálma 19 geit 20 asni
21 raust
Lóðrétt: 2 flá 3 gati 4
skel 5 kös 7 sáluga 8
refsir 10fatast 11 tóftir
13 tól 17 áta 18 mas.
Fimmtudagur 8 nóvember 1990 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11