Þjóðviljinn - 08.12.1990, Blaðsíða 6

Kennarí eða
venjuleg
kona
Þegar blaðamaður fékk
þau tilmæli að í jólablaðinu
fyrsta skyidi vera viðtal af
nokkum' stærðargráðu, fóru
heilafrumumar að sjáifsögðu
af stað, að leita að persónu
sem áhuga vekti og hefði
nokkuð til málanna að leggja.
Því var leitað í þann hóp fólks
sem lifir og starfar með ungu fólki
í dag.
Blaðamaður bankaði uppá hjá
Þuríði Jóhannsdóttur, íslensku-
kennara við Menntaskólann í
Hamrahlíð, bamabókmennta-
fræðingi og móður tveggja ungra
dætra, og bað hana að segja ofur-
lítið frá sjálfri sér, lífi sínu, starfi
og áhugamálum og tengja frásögn
sína ofurlítið jólunum ef mögu-
legt væri.
Hefðbundin viðtöl byija
gjaman á spumingunni um ætt og
uppmna og við tókum þá stefnu í
upphafi viðtals, en lentum fljót-
lega í útúrdúmm og vangaveltum
vítt og breitt.
Jólakjólar og
maöur að sunnan
Hver ertu Þuriður, hvaðan og
hverra manna?
Þuriður talar með skýmm
norðlenskum hreim, enda kemur
strax á daginn að hún er að norð-
an.
- Ég er fædd og uppalin á
Dalvík. Móðir mín, Friðrikka
Óskarsdóttir, var saumakona þeg-
ar ég var að alast upp og saumaði
mikið fyrir fólk. Konumar sem
komu til að láta sauma á sig
spurðu gjaman þessarar sígildu
spumingar hvort ég ætlaði að
verða saumakona eins og
mamma, þegar ég yrði stór. Ég
svaraði að ég ætlaði annað hvort
að verða kennari eða venjuleg
kona.
Nú er ég orðin kennari, og það
er kannski spuming hvort ég er
ekki bara venjuleg kona líka, en
þá hefur mér sennilega ekki fund-
ist þetta tvennt geta farið saman.
Faðir minn, Jóhann Jónsson,
vann ýmis störf eins og tíðkaðist
gjaman í sjávarplássum úti um
land. Hann var vörubílstjóri og
vann ýmsa verkamannavinnu.
Hann átti lika trillu og ég ólst upp
við að vera á rauðmaganum með
honum seinni part vetrar. Ég á
margar góðar minningar frá þeim
tíma. Síðustu 20 árin var hann svo
húsvörður við bamaskólann á
Dalvík.
Á þessum ámm var algengt að
menn ynnu margskonar vinnu og
hefðu þess vegna ekki ákveðið
starfsheiti. Einu sinni á minum
fyrstu skólaárum kom maður að
sunnan í heimsókn í skólann og
við áttum að svara spumingum,
m.a. um starf föður, - og ég mundi
ekki við hvað hann vann þá
stundina. Ég man að mér fannst
þetta skammarlegt, en þetta var
samt sem áður eðlilegt í sjávar-
þorpi eins og Dalvík á þeim tíma.
En það sem ég man best i
sambandi við jólin frá því ég var
lítil er í sambandi við starf
mömmu sem saumakonu. Það
setti að sjálfsögðu mikinn svip á
jólaundirbúninginn, því hún hafði
mikið að gera á þessum árstíma,
allir þurftu að láta sauma fyrir sig
jólafötin. Það var yfirleitt allt á
síðustu stundu sem gera þurfti
heima og hún var stundum að
sauma jólakjólana á okkur systur
alveg ffam undir klukkan sex á
aðfangadag.
Annars setti sérstakur siður
mikinn svip á biðina eftir jólunum
og jólakjólunum á Dalvík. Þannig
var að öllum jólapósti í plássinu
var komið í skólann á Þorláks-
messu og á aðfangadag klæddu
böm og unglingar sig í jóla-
sveinabúninga, bæði rauða og
gamla íslenska, og fóru í hópum
um þorpið, bönkuðu á hvers
manns dyr og skiluðu jólapóstin-
um. Ég hef hvergi heyrt um þenn-
an sið annars staðar en ég veit
ekki betur en honum sé haldið þar
enn.
Ég er það heppin í minni
vinnu nú að ég fæ jólafri fyrr en
margir aðrir, en samt hefúr mér
einhvem veginn tekist að hafa
alltaf allt á síðustu stundu fyrir
jólin líka. Þetta er kannski arfúr
frá uppvextinum.
Mig dreymdi meira að segja
um daginn að það væri komin
Þorláksmessa og ég væri ekki bú-
in að gera neitt, ekkert hangikjöt
til og ekkert laufabrauð og engin
jólaföt á bömin.
Að vanda sig
- En mig langar aðeins að
nefna jólakjólana aftur. Þetta voru
óskaplega fínir kjólar man ég, úr
tjulli og blúndum og þegar maður
sneri sér í hring stóð pilsið eins og
hlemmur út frá manni. Það var
geysileg vinna lögð í allan þennan
jólasaumaskap. Mamma þótti
flink saumakona og konumar
dáðust oft mikið að handbragðinu
hjá henni. Þannig finnst mér ég
hafa alist upp við að fólk virti að
verðleikum verklagni og vönduð
vinnubrögð.
Á einhvem hátt er ég hrædd
um að við séum að tapa þessu við-
horfi niður.
Eitt það erfiðasta en um leið
það mikilvægasta í kennslunni
finnst mér einmitt vera að kenna
þeim að vanda sig og vera ná-
kvæm í vinnubrögðum. Þau
spyrja oft: Æ, má þetta ekki bara
vera svona? og það er oft erfitt að
koma þeim í skilning um að þau
eigi ekki að skila af sér verkefn-
um fyrr en þau em búin með þau,
búin að gera eins vel og þau geta.
Annars er þetta viðhorf áber-
andi í tíðarandanum núna. Tökum
til dæmis jólaböllin.
í minningunni er jólaballið
þegar ég var krakki mikil hátíða-
skemmtun. Ég held líka að þetta
hafi verið vönduð skemmtun.
Fullorðna fólkið stýrði söng og
dansi í kringum jólatréð svo ekk-
ert fór úr skorðum. Jólasveinninn
kunni að segja skemmtilegar sög-
ur og fá bömin til að hlusta. Það
var ekki bara einhver gripinn upp
til að leika jólasveininn, heldur
valinn hæfileikamaður.
Núna fara bömin á þrjú til
íjögur jólaböll og mér finnst
stundum vilja brenna við að þau
séu algerlega óskipulögð og snú-
ist bara upp í stjómlaus hlaup, og
hvort það er í kringum jólatréð er
kannski aukaatriði. Svo kemur
fígúra í jólasveinabúningi, sem
kann ekki að segja sögu en gefúr
þeim sælgæti í staðinn.
Mér dettur stundum í hug að
við séum svo upptekin af að hafa
nóg handa bömunum okkar á öll-
um sviðum að allt ffamboðið
verði á kostnað gæðanna. Það er
sjálfsagt að leggja vinnu í að
skipuleggja góða og innihaldsríka
jólaskemmtun fyrir böm ef við
bemm virðingu fyrir þeim sem
viti bomu fólki. Ef ekki, er hætt
við að innihaldið dmkkni í engla-
hári og glimmeri og sælgæti.
Við verðum að passa okkur ef
við eigum ekki að týna þessari
gamaldags vandvirkni sem við
vomm alin upp við.
Gengisfall í
verkmenntun
- Þetta tengist líka nokkm
sem ég verð mjög vör við í minni
vinnu og það em þau viðhorf sem
ungt fólk hefúr í dag til verk-
menntunar. Það hefur orðið geysi-
legt gengisfall á verkmenntun, -
sumar verkmenntadeildir í skól-
um standa allt að því auðar, vegna
þess að allir fara á viðskiptabraut
til þess að verða ríkir sem fyrst.
Viðhorfið sem er ráðandi er að
það séu bara aular og tossar sem
fari í verkmenntun, og því fylgir
þá auðvitað, að slík störf þurfi
ekki að vinna neitt sérstaklega
vel.
Vitanlega þarf að bregðast við
þessum viðhorfúm hið snarasta
og ekki bara með því að tala enda-
laust um að auka veg verkmennt-
unar. Það þarf að gera eitthvað.
Mín skoðun er sú, að það eigi
að sérhæfa skólana þannig að
hver skóli bjóði upp á vandaða og
góða kennslu á einu eða tveimur
sviðum í hveijum skóla. Undan-
farið hefúr tilhneigingin verið í þá
átt að allir fjölbrautaskólar lands-
ins bjóði upp á það sama, af því
að krafan er sú að allir unglingar
komist í ffamhaldsskóla í sínu
hverfi eða heimabyggð. Þetta
þýðir að hver einasti skóli þarf að
geta boðið upp á eitthvað við allra
hæfi. Svona lagað leiðir einungis
til aukinnar yfirborðsmennsku
þvi að samfélagið hefúr ekkert
bolmagn til að standa undir þess-
um kröfúm, hvorki faglega né
fjárhagslega. Efvið eigum að geta
boðið vandaða menntun verða
skólamir að byggja sér upp sér-
þekkingu og fæmi hver á sínu
sviðj.
Ég held að þörfin fyrir alla
mögulega menntun í heimabyggð
hafi kannski verið ofmetin undan-
farið. Nemendur virðast ekki víla
neitt sérstaklega fyrir sér að ferð-
ast þó nokkrar vegalengdir milli
hverfa til að ná sér í góða mennt-
un í besta skólanum sem völ er á í
því fagi sem þeir hafa valið sér.
Gott dæmi um þetta hér á
landi, og eitt af fáum, er sjávarút-
vegsbrautin á Dalvík. Þar er boð-
ið upp á sérhæfingu í fiskvinnslu
og stýrimannanámi og þetta hefúr
lukkast svo vel hjá þeim að fólk
tekur sig upp með fjölskyldur sín-
ar úr öðrum landshlutum til eins
eða tveggja ára, til að ná sér í þá
menntun sem þama er boðið upp
á.
Þetta er allt spumingin um
vandvirkni í stað þess að hringla í
öllum hlutum og gera þar af leið-
andi ekkert vel.
Aðstoðarkennari
ellefu ára
Þegar hér er komið sögu í við-
talinu er Þuríður orðin fastmælt
og norðlenski hreimurinn er orð-
inn enn harðari. Hún tekur sér þó
örlitla hvíld til að fá sér kaffisopa
og segir glottandi að nú sé hún
sennilega komin út fyrir efni við-
talsins.
Blaðamaður grípur tækifærið
og skýtur því inn í að sennilega
hafi Þuriður aldrei átt þess kost að
verða „venjuleg kona“, - hvort
hún hefði nokkum tímann getað
orðið nokkuð annað en kennari.
- Ertu að spyija hvers vegna
ég hafi orðið kennari á endanum?
spyr Þuríður á móti. Við ákaft
kollkink blaðamanns tekur hún til
við svarið af sköruleik.
- Það hefúr sjálfsagt eitthvað
með þær fyrirmyndir að gera, sem
maður hafði í litlu sjávarþorpi úti
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN