Þjóðviljinn - 08.12.1990, Blaðsíða 11

AÐ HEIMAN UM HÁTÍÐARNAR
Áramótabrenna ( Básum, og
sungið og trallað fram á nótt.
Setja
upp
sparí-
hliðina
Hákon Jóhann Hákonarson fer í
áramótaferð inn ( Bása, af þvl að
þar er fjörið á gamlárskvöld.
Hákon Jóhann Hákonarson
er reyndur áramótafari, en hann
fer með Utivist, sem býður upp
á fjögurra daga áramótaferðir
inn í Bása.
„Ég fer þetta út af félags-
skapnum, þetta er svo óskaplega
skemmtilegt," segir Hákon og
ljómar allur við tilhugsunina.
„Mér leiðist voðalega að
fara á böll, - ég fór einu sinni í
Broadway um áramót, og þótti
lítið gaman. Ef ég er í bænum,
þá er ég yfirleitt hjá foreldrum
mínum um áramótin, en það er
ekkert óskaplegt íjör þar. Svo
fer maður í einhver heimapartý
þegar líður á kvöldið, en ég hef
ekki upplifað eins mikið ljör og
stemmningu í þeim eins og
þama innffá. Þess vegna fer ég í
þessar ferðir ef ég vil halda fjör-
ug og skemmtileg áramót. Það
myndast mikil hópstemmning
þar sem allur hópurinn er með
þama innfrá. Klíkumyndun er
algerlega óþekkt fyrirbæri i
þessum ferðum, allir em hjálp-
samir og samheldnir og taka upp
sparihliðina á sér. Ég man ekki
til þess að nokkum tíma hafi
komið upp leiðindi í þessum
ferðum, og ég er nú búinn að
fara einum átta sinnum.“
og við sáum niður á Skóga þar
sem fólkið í hópnum var að
skjóta upp flugeldum.
Um áramótin ‘83/4, - ég
man það ártal vegna þess að í
ferðinni kynntist ég konunni
minni! Þessar ferðir geta svo
sem verið afdrifaríkar, - byijaði
að kyngja niður snjó á gamlárs-
kvöld í svo miklum mæli, að
heimferðin tók tuttugu og sex
tíma. Það var dálítil töm. Snjór-
inn getur stundum náð meters-
dýpt þama innffá og þá ná bíl-
amir hreinlega ekki að ryðja
honum undan sér.“
Aðspurður um hvemig dög-
unum sé eytt inni i Básum segir
Hákon það vera lítið mál.
„Það er farið í gönguferðir á
daginn og haldnar kvöldvökur á
kvöldin. Það er óskaplega fal-
legt þama innfrá, og maður
hreyfir sig svo lítið að vetrarlagi
að langar gönguferðir og útivist
era ákaflega góð tilbreyting. Og
landslagið er allt annað þama að
vetrinum til. Berar hríslumar
sem standa upp úr snjónum era
alveg jafn fallegar á sinn hátt
eins og í laufskrúði sínu á sumr-
in. Víða eru ótrúlega fallegar ís-
myndanir, til dæmis í giljum
sem verða að algerum töffa-
heimi grýlukerta. Þetta sér mað-
ur ekki nema um hávetur.
A kvöldin er lögð mikil
áhersla á að virkja allan hópinn í
að gera kvöldvökumar sem
skemmtilegastar. Fólk fær ekki
að rotta sig saman í hópa, heldur
er það dregið saman og látið
ffemja skemmtiatriði af ýmsu
tagi, sem oftar en ekki vekja
mikla kátinu. Ofl hafa stálpaðir
krakkar verið með í ferðum, og
þeirra skemmtiatriði era síður
en svo sista skemmtunin, krakk-
ar eru svo fijóir og fijálslegir, og
gera ótrúlegustu hluti, semja
heilu leikritin ef því er að skipta.
Á gamlárskvöld draga menn
upp hangikjötið, hita sér uppstú
og borða allir saman.
Uppúr klukkan átta hefst
svo áramótakvöldvaka með
söng og leik og um ellefu leytið
er kveikt í bálkestinum og sung-
in álfa- og áramótalög. Það fer
svolítið eftir veðri hvað fólk er
lengi við brennuna, en ef það er
milt og gott veður trallar fólk
við bálið ffam eftir nóttu.
Auðvitað dufla menn svolít-
ið við stút, skála fyrir áramótun-
um og svona, en það heyrir til
algerra undantekninga ef vand-
ræði hljótast af slíku. Þama inn-
ffá þarf enginn á stórum fyller-
íum að halda.“ ing
Strandaglópur
á Skógum
Sjö sinnum segist Hákon
hafa komist á áfangastað, þó oft
við illan leik, því það sé þung-
fært þama inneftir á vetram, en
einu sinni sátu menn strandagló-
par á Skógum.
„Við komumst ekki lengra,
og þó að fólki væri boðið að fara
aftur með rútunum í bæinn voru
mjög fáir sem það gerðu. Ára-
mótin vora því haldin á Skógum
í þetta skiptið, en ég man ekki
hvaða ár það var. Á gamlársdag
gengum við svo 12 eða 14 sam-
an á Fimmvörðuháls og voram
þar í skála um nóttina. Það var
mjúkur nýfallinn snjór og mað-
ur sökk í hveiju spori. Eg held
að við höfum verið upp undir
tólf tíma á leiðinni, sem að sum-
arlagi er rétt um þriggja tíma
gangur. Við voram svo þreytt
þegar við voram komin, að við
gátum varla haldið upp á ára-
mótin, þótt við gerðum að sjálf-
sögðu okkar besta. Skálinn var
óupphitaður, og við sátum þar í
dúnúlpunum í fjórtán stiga frosti
og drakkum ískaffi og skáluð-
um fyrir nýja árinu.
Það var óskaplega fallegt
veður, bjart og blakti ekki hár á
höfði, þó að færið væri þungt,
Einar Torfi Finnsson verður
fararstjóri ( áramótaferö
Ferðafélags (slands inn (
Þórsmörk og stjórnar þar
bölium og gönguferðum.
Áramót í bænum
standast
ekki samanburð
Einar Torfi Finnsson af-
greiðslumaður í Skátabúðinni hef-
ur haft það fyrir sið síðustu árin að
fara að heima um áramót, og þá í
ferðir inn í Þórsmörk sem Ferðafé-
lag íslands býður upp á.
Einar Torfi er bæði í Flug-
björgunarsveitinni og Alpaklúbbn-
um og því vanur fjalla- og ferða-
maður og hefiir þvi tekið að sér
fararstjóm í þessum ferðum á síð-
ari árum.
„Ég hef farið sjö sinnum í
þessar áramótaferðir, segir Einar
Torfi, fyrst sem farþegi og svo sem
fararstjóri, því Ferðafélagið leggur
mikið upp úr því að fá reynda
fjallamenn í það.
Ég fór fyrst þegar ég var sextán
ára, þá var maður að byrja að
djamma og vildi prófa eitthvað
nýtt. Svo var ég heima næstu tvö
áramót, en það stóðst ekki saman-
burð við Þórsmerkurferðina þann-
ig að ég hef svo til alltaf farið síð-
an.
Þetta eru fjögurra daga ferðir
sem taka um áttatíu manns og farið
er á tveimur rútum, en fyrsti og
síðasti dagurinn fara að mestu leyti
í að komast á staðinn og heim aft-
ur. Stundum er fólk eins og jójó
inn og út úr rútunum á leiðinni, og
þarf jafnvel að ganga með rútunum
hálfa leiðina inneftir. Færðin getur
verið mjög þung á þessum árstíma,
- Krossárauramir bólgna upp og
halda rútunum að vissu marki, en
svo allt í einu hrynur undan þeim
og allt situr fast.
Þá er ekki um neitt annað að
gera en að setja kaðal í rútuna, raða
40 - 50 manns á kaðalinn og svo er
halað eins og Einbjöm, Tvibjöm
og Þríbjöm.
Einhvem tíma var ég skensað-
ur fyrir að þetta hefði ekki verið
innifalið í samningnum, en ég
sagði að menn hefðu bara gleymt
að lesa smáa letrið. Ferðafélagið
gefur nefhilega út lista sem allir
farþegar fá með nokkrum fyrir-
vara, þar sem er tíundaður allur út-
búnaður sem fólk þarf að hafa með
sér, enda er nauðsynlegt í svona
ferðum að allir séu vel útbúnir. Þá
er heldur ekki hætta á að verði ein-
hver vandræði.
Ef færð er góð og menn kom-
ast inneftir áður en dimmir fer fólk
gjaman í gönguferð, en það eru
ekki nema þeir alhörðustu sem fara
í gönguferð í myrkrinu ef það er
orðið áliðið þegar loks er komið á
áfangastað.
Báða dagana sem dvalið er
innffá eru skipulagðar gönguferð-
ir, yfirleitt tvær og þá önnur lengri
og erfiðari, en hin léttari, og farar-
stjóramir sem eru tveir skipta sér á
þær
Á gamlárskvöld er svo kvöld-
vaka, þar sem staðið er fyrir söng
og gleði sem endar með því að
gengið er sjö hringi réttsælis og sjö
rangsælis með blys í kringum skál-
ann og farið með þuluna: Komi
þeir sem koma vilja, fari þeir sem
fara vilja, mér og mínum að meina-
lausu.
Undir miðnættið er síðan farið
að brennunni á bökkum Rrossár,
en efhi í hana er flutt inneftir á
haustin. Skálaverðir í Þórsmörk
eru alltaf ffá Hjálparsveit skáta og
þeir sjá um flugeldasýningu um
miðnættið, en fólk kemur líka með
sína eigin flugelda, og það er mik-
ið um að vera.
Eftir brennuna er slegið upp
balli í skálanum og sungið og
dansað ffam eftir nóttu. Ég spila
svolítið á gitar og hef gjaman spil-
að á þessum böllum, en er orðinn
dálítið aumur í fingrunum svona á
fimmta tímanum. Fólk er stundum
með kasettutæki með sér, en yfir-
leitt er það ekki notað á gamlárs-
ballinu, það passar einhvem veg-
innekki.
Að kvöldi nýársdags er önnur
kvöldvaka þar sem reynt er að
virkja allan hópinn í að koma með
heimatilbúin skemmtiatriði."
Aldrei áfengis-
vandamái
Aðspurður um áfengi í þessum
ferðum segir Einar Torfi það allt
vera innan hóflegra marka.
,JvIenn hafa gjaman með sér
flösku i ullarsokk til að geta skálað
fyrir nýja árinu, en það er ákaflega
sjaldan að áfengisneysla veldur
einhveijum vandræðum. Ég man
bara eftir því einu sinni af öllum
þessum sjö skiptum sem ég hef far-
ið í þessar ferðir, að það hafi þurft
að taka einhvem úr umferð vegna
áfengisneyslu.“
Éinar Torfi segir það vera fólk
af öllu tæi sem fer í þessar ferðir,
en þó sé viss kjami sem alltaf fer.
„Svona þriðjungurinn af hópn-
um er andlit sem maður hefur séð
áður, en þama er fólk á öllum aldri,
þó að stærsti hópurinn sé fólk á
aldrinum milli tvitugs og þrítugs.
Yfirleitt er minna um fjölskyldu-
fólk en einstaklinga eða vinahópa í
þessum ferðum.
Þetta eru orðnar mjög vinsælar
ferðir, enda má segja að þær séu
lúxusferðir að vissu marki. Fólk
leggur mikið upp úr því að koma
með mikinn og góðan mat með sér,
- einstaklingar eru kannski með 40
kílóa farangur og þar af er helm-
ingurinn matur.
Það er ákaflega fallegt þama
innfrá að vetrarlagi og það er sjálf-
sagt ástæðan fyrir vinsældum ferð-
anna,“ segir Einar Torfi að lokum.
ing
SÍÐA 11