Þjóðviljinn - 07.03.1991, Blaðsíða 7

Kjaradómur ákvarði
laun presta
Fjármálaráðherra Olafur
Ragnar Grímsson mælti á þriðju-
dag fyrir frumvarpi til laga um að
Kjaradómur ákvarði laun presta.
I allsherjaratkvæðagreiðslu
presta óskuðu 94,5 prósent eftir
því að þessi háttur væri haíður á,
enda geta prestar, eðli málsins
samkvæmt, ekki nýtt sér verk-
fallsrétt sinn. Frumvarpið er flutt í
samræmi við óskir Prestafélags
íslands.
Ný einkaleyfislög
I gær urðu að lögum frá Al-
þingi ný einkaleyflslög og leysa
þau af hólmi eldri lög ífá árinu
1923.
Lögunum er æílað að svara
betur þörfum iðnaðarins og al-
mennings en eldri lögin. Helstu
nýmæli laganna, sagði í greinar-
gerð með frumvarpinu, eru að
skýrari ákvæði eru sett varðandi
umfang og takmörk einkaleyfis-
vemdar. Ekki er lengur bannað að
veita einkaleyfí fyrir lyfjum og
næringarefnum. Þá er betur skil-
greint hvað getur talist einkaleyf-
ishæf uppfmning með tilliti til
þess að hve miklu leyti uppfinn-
ing er frábrugðin þekktri tækni.
Einkaleyfi verða nú í gildi í 20 ár
frá innlagningardegi i stað 15 ára
áður.
Loðnubresturinn
íNeðrideild
Á þriðjudag mælti sjávarút-
vegsráðherra Halldór Ásgrímsson
stuttlega fyrir frumvarpi sínu um
ráðstafanir vegna aflabrests í
loðnuveiðum í Neðri deild en Efri
deild afgreiddi frumvarpið svo til
óbreytt ffá upphaflegu formi á
mánudag með stuðningi flestra
Sjálfstæðismanna í dcildinni.
Enginn þingmaður tók til
máls varðandi þetta umdeilda
frumvarp í Neðri deild og var því
vísað til annarar umræðu og sjáv-
arútvegsnefndar.
Fullorðinsfræðsla
Menntamálaráðherra Svavar
Gestsson hefúr lagt fram stjómar-
fmmvarp um fúllorðinsfræðslu.
Markmið laganna yrðu að stuðla
að jafnrétti fúllorðinna til að afla
sér menntunar án tillits til búsetu,
aldurs kyns, starfs eða fyrri
menntunar og að skapa fúllorðn-
um einstaklingum almennt betri
skilyrði til að taka þátt í fúllorð-
insffæðslu. Þá er stefnt að því að
skapa fræðsluaðilum betri starfs-
skilyrði.
Bent er á í greinargerð að lög-
gjöfinni sé ekki ætlað að leiða til
óæskilegrar miðstýringar eða
óþarfa skriffinnsku og leitast sé
við að drepa ekki í dróma það
ftumkvæði sem þegar er fyrir
hendi í þessum málum.
-gpm
ÞINGMÁL
Listamannalaun
Verði alls 1200 mánaðarlaun
Ragnar Arnalds: Starfslaun listamanna miðist við lektorslaun og verði 900 mánaðarlaun
að viðbættum 60 á ári í fimm ár
Alþingi hefur að undan-
förnu verið að fjalla um
frumvarp tO laga um lista-
mannalaun sem kveða á um
sjóði þá er veita listamönnum
starfslaun og hversu mörgum
mánaðarlaunum eigi að verja
í slíkt.
Eftir breytingar í nefnd í
neðri deild er lagt til að saman-
lögð starfslaun miðist við 900
mánaðarlaun og að við bætist 60
mánaðarlaun á ári næstu fimm
ár. Frumvarpið var afgreitt til
nefndar f effi deild á þriðjudag
og i ljós verður að koma hvort
það nær afgreiðslu fyrir þing-
lausnir.
Ragnar Amalds, formaður
menntamálanefndar neðri deild-
ar, sagði að árið 1989 hefðu ver-
ið veitt 764 mánaðarlaun úr
Launasjóði rithöfúnda og auk
þess verið veití heiðursiaun til
Upp með hendur, þing-
menn. Mörg mál blða
afgreiðslu á Alþingi
þessa dagana og Ijóst
er að ekki nást öll
óskamál ráðherranna í
gegn en þau em rúm-
lega 50 talsins. Þaö er
Ijóst að það veröur
mikill handagangur (
öskjunni í næstu viku
og margar hendur á
lofti. Hér greiða at-
kvæði Skúli Alexand-
ersson, Abl., Guð-
mundur Ágústsson,
Bfl., og er að sjá sem
Guðmundur hafi þama
krækt sér í aukahönd.
Mynd: Jim Smart.
Hœstiréttur
Rýmri möguleikar á málsskoti
Málafjöldi fyrir Hæstarétti meira en tvöfaldast á áratug. Dýrara
verður að áfrýja til réttarins
Mælt hefur verið í Efri deild
fyrir frumvarpi til breyt-
inga á lögum um Hæstarétt Is-
lands en það voru dómarar
Hæstaréttar sem sömdu frum-
varpið sem ætlað er að hraða
málsmeðferð.
Gert er ráð fyrir að verði
ffumvarpið að lögum greiðist fyr-
ir málsmeðferð fyrir Hæstarétti
og þannig auknir möguleikamir á
málskoti til Hæstaréttar með
kæru. Markmiðin eru auk þess að
flýta því að ákvarðanir séu teknar
um áffýjun eflir uppkvaðningu
héraðsdóms og að málflutningur
fyrir réttinum verði styttri og
markvissari.
Bent er á í greinargerð að
málafjöldi fyrir réttinum hafi auk-
ist mikið síðustu misseri, saman-
ber línurit hér á síðunni. Þar sést
að áffýjanir, opinber mál og
einkamál, hafa meira en tvöfald-
ast á síðasta áratug og sínu mest
undanfarin 3-4 ár. Sama á við um
kærur, opinber mál sem einkamál.
Samtals voru málin árið 1989 467
talsins og séu gagnsteftiur taldar
með voru þetta 497 mál. Til sam-
anburðar voru málin alls 221 árið
1979.
I greinargerð segir að vegna
aðskilnaðar dómsvalds og um-
boðsvalds í héraði hafi verið
nauðsynlegt að endurskoða lög
um málsferð fyrir héraðsdómstól-
um. Rétt þykir að gera meiri
breytingar á lögunum um Hæsta-
rétt en nú er ráðgert en þó þykir
ekki tímabært að gera þá endur-
skoðun nú og er því þetta frum-
varp flutt til þess helst að stytta
tímann ffá því úrskurðað eða
dæmt er í héraði þar tilmálsmeð-
ferð hefst í Hæstarétti.
Markmiðunum á að ná með
því að gera þriggja mánaða affýj-
unarfrest til Hæstaréttar virkan.
Einsog er getur dómsmálaráð-
herra veitt sex mánaða ffest í við-
bót við þessa þijá og segir að
sjaldan eða aldrei hafi verið neit-
að um leyfi til ffestunar. Með
ffumvarpinu getur Hæstiréttur
veitt aukinn frest en ekki dóms-
málaráðherra og ætlar rétturinn
greinilega ekki beita því mjög.
Þá er lágmarki áfrýjunarupp-
hæðar hækkað úr 7.000 krónum í
90.000 krónur og er það gert til
þess að færa upphæðina til nú-
gildandi verðlags og til að reyna
að fækka smærri málum sem ef til
vill eiga ekki mikið erindi fyrir
Hæstarétt.
í greinargerðinni segir að
æskilegt hefði verið að hækka
þessa upphæð enn frekar en þar
sem dómstig hér á landi eru að-
eins tvö hlýtur áffýjunarfjárhæð
að vera lág miðað við það sem
tíðkast í löndum þar sem dómstig
eru fleiri. En það er einnig heimil-
að að veita undanþágu frá lág-
marksfjárhæðinni og verður því
ekki breytt með frumvarpinu.
Þá er lagt til að ýmsir úrskurð-
ir skiptaréttar, fógetaréttar og
uppboðsréttar sem nú sæta áffýj-
un, verði kæranlegir. Segir í at-
hugasemdum að með þessu verði
úrskurðum skotið til Hæstaréttar
með auðveldari hætti en nú. Á
móti er veittur skemmri tími til
þessa og ætti það að stuðla að
hraðari dómsmeðferð þessara
mála. -gpm
18 iistamanna sem nema í ár
14,4 miljónum króna. í ffum-
varpinu var gert ráð fyrir 840
mánaðarlaunum og sérstökum
heiðurslaunum til þeirra er hafa
náð 65 ára aldri.
Ragnar sagði að nefndin
hefði gert nokkrar breytingar á
ffumvarpinu. Ein helsta breyt-
ingin er að starfslaunin saman-
lögðu voru aukin í 900 mánað-
arlaun. Þá var felld niður grein-
in um heiðurslaunahafana. „Það
varð niðurstaða nefndarinnar að
það ætti ekki að hreyfa við heið-
urslaunakerfínu á einn eða ann-
an hátt,“ sagði Ragnar.
„Önnur helstu ákvæði ffum-
varpsins eru þau að sett er upp
sérstök stjóm listamannalauna
sem hefúr yfirumsjón með kerfí
listamannalauna. Þrír sérgreind-
ir sjóðir verða starfandi, þ.e.
Launasjóður rithöfúnda, Tón-
skáldasjóður og Starfslauna-
sjóður myndlistarmanna en auk
þess almennur sjóður sem ber
heitið Listasjóður," sagði Ragn-
ar. Síðastnefnda sjóðnum er ætl-
að almennt hlutverk og sérstak-
lega að styrkja þá listamenn sem
ekki rúmast í hinum þrem sér-
greindu sjóðum. Hér er fyrst og
ffemst um leikhúslistafólk að
ræða.
Ragnar sagði vegna gang-
rýni á að ekki væri nógu vel bú-
ið að leikhúslistafólki að Lista-
sjóðurinn myndi sérstaklega
sinna þörfúm þess fólks þó að
vísu væri sjóðurinn almenns
eðlis og hefði fleiri skyldum að
gegna.
Þá er í ffumvarpinu gert ráð
fyrir að starfslaun verði miðuð
við lektorslaun í stað þess að nú
er miðað við laun framhalds-
skólakennara og segir það
nokkuð um launaþróun i land-
inu. Gert er ráð fyrir að um
fjórðungur launanna verði til
listamanna er njóti þeirra í ár
eða í allt að þremur árum.
-gpm
Opinn fundur
um atvinnumál á Suðurnesjum
og stórverkefni næsta sumars.
Fundarstaður: Flughótelið í Keflavík
í kvöld 7. mars kl 20.30.
HÆST ARÉTT ARMÁL 1979-1989
1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989
Áfrýjanir Q Kærur |j Samtals Q Með gagnstefnum
ÞJOÐVIUINN/gpm
Fimmtudagur 7. mars 1991 ÞJÓÐVILJINN — SlÐA 7
Framsögumaður:
Fundarstjóri:
Ólafur Ragnar Grímsson Sigríður Jóhannesdóttir
fjármálaráðherra
kennari, Keflavík.
Fyrirspumir, almennar umræður, kaffiveitingar.
Koma atvinnumálin okkur við?
MÆTUM ÖLL!
G-USTIfTN
Á l t r K J A N [ S I
Auglýsingadeild Þjóðviljans