Þjóðviljinn - 08.03.1991, Qupperneq 9

„Hvfjrki vit torayingar eila tsiendingar eiia gnmlendingar eiga at góðtaka tann ný-
imperialistiska politildcin hiá EF-risanum: at gera okkum til ravoruútftytarar eins og
londini í triðja heiminum... Fyri at varðveita frælsi tsiendinga og moguleika foroynga
at vinna slikt frælsi eiga vit at standa uttan fyri EF. Og vit eiga at standa saman,“ seg-
ir Finnbogi Isakson m.a. í grein sem hann skrifar fynr Uaðið.
í teimum Norðurlondum, sum enn eru
uttan íyri Felagsmarknaðin, er orðaskiftið
heitt í hesum tiðum um viðurskiftini mót-
vegis hesum komandi samveldisríki.
Svoríki hevur avgiort at sakja um lima-
skap í EF. I Noregi eru sterkar kreíxif fyri at
sokja um limaskap, tó at meiriluti ffamveg-
is tykist at vera ímóti. Grenland var sum
danskur landspartur innanfyri, men fór
burtur úr aftur. I dag eru fleiri týðandi
granlendskir politikkarar fyri at sokja um
limaskap av nýggjum.
ísland hevur - so vitt eg havi skilt -
ffamvegis ta stoðu at vera uttanfyri, og tað
sama er galdandi í Foroyum.
Samráöingar
Fyrst á sjeytiárunum var hart orðaskifti
í Foroyum um spumingin at fara uppí, serl-
iga tí at Danmark í 1972 gjordist limur f
EF. Fram um annað var tað fiskivinnupo-
litikkurin hjá EF, sum gjordi, at eitt samt
logting í 1974 samtykti, at Foroyar vildu
vera uttan fyri felagsskapin.
Tað hava vit verið siðani, hóast vit em
Stoda flokkanna til
EF-máliö
Spumingurin um at innlima Foroyar í
Felagsmarknaðin hevur tí tikið seg upp her
í Foroyum eins og fleiri oðrum Norðurl-
ondum.
Tjóðveldisflokkurin royndi at gera
spumingin til eitt hovuðsmál í valstríðnum
uppundir logtingsvalið 17. november
1990. Tað gekk ikki nóg væl, ti hinir flokk-
amir hveptu seg við at taka nakra beinleið-
is stoðu.
Teir vístu í staðin á, at flokkamir hovdu
atkvott fyri at halda Foroyar uttanfyri í
1974, og at teir hovdu onga aðra samfykt
gjort síðani.
Eftir valið fykjast linjumar at gerast
greiðari. I einum orðaskifti í sjónvarpinum
fyri nokrum dogum síðani svaraði formað-
ur Sambandsfloksins, Edmund Joensen, at
hann var avgjort fyri at fara uppí. Umboð
Fólkafloksins, Birgir Danielsen logtings-
maður og fyrrv. stjóri á Foroya Fiskasolu,
var eisini fýri. Thomas Arabo fyri Javnað-
Imperialisman
og
fjKða/e ■ A
f B CCrf9ll/
Kjarnin bert fluttur úr Moskva til Brussel
partur av danska ríkinum. Vit fingu eina
„fyribils“ handilsavtalu við EF, sum hevur
verið í gildi síðani. Eftir henni fáa landbún-
aðarvorur úr EF tollfyrimunir í Foroyum,
og foroyskar fiskavorur hava havt tollfyri-
munir í EF, men ikki tollfrælsi.
Fyri tveimum ámm síðani varð — eftir
umbon ffá EF - farið undir samráðingar
um eina nýggja avtalu millum Foroyar og
EF. Frá foroyskari síðu varð skotið upp, at
vit fingu eina frihandilsavtalu, tvs. fult toll-
frælsi fyri fisk og fiskaúrdráttir, sum vit
selja EF, og at EF afturfyri fekk tollfrælsi
(ella jafhsíðis gjald við foroyskt ffamleidd-
ar vorur) fyri vorur, sum EF-lond selja
Foroyum.
Samráðingamar hava ikki gingið so
væl, sum tann fyrsti politiski fundurin mill-
um partamar gav vónir um. Tær fiskavomr,
vit vanliga flytja út til EF, kunnu eftir
ollum at doma fáa betri tollfyrimunir enn
higartil, men samstundis tykist EF hugað at
fyribyrgja, at foroyingar fara undir at
góðska vommar meira. Góðskaðar vomr
kunnu - sambært teimum tilmælum, EF
higartil er komið við - ikki fáa nakran fyri-
mun av týdningi.
arflokkin og eg fyri Tjóðveldisflokkin vóm
ímóti.
Sum heild kann sigast, at teir foroysku
flokkamir hava eina heldur ógreiða stoðu
til spumingin, burtursæð ffá Tjóðveldis-
flokkinum sum sigur avgjort nei.
EF-herferöir
I Foroyum hava summi fylst á, at ov lít-
ið er upplýst um Felagsmarknaðin. Lands-
stýrið setti tí ein upplýsingarbólk av em-
bætismonnum, sem hevur havt eina grein-
areð í bloðunum.
Alt gott um upplýsing, men eg eri eitt
sindur ivasamur um almennar upplýsingar-
herferðir af hesum slagi. Tá landsstýrið set-
ir ein bólk, og uttanveltaðir embætismenn
manna hann, kunnu fólk fáa ta fatan, at
hesar ffágreiðingar em tað einasta neyðuga
og sanna i málinum.
Onki er at ivast í, at upplýsingarbólkur-
in ger sær ómak fyri at vera sakligur. Men í
einum so vfttfevnandi spumingi sum he-
sum kunnu subjektivar metingar hava
minst líka stóran týdning sum „objektivar"
upplýsingar.
Aldrei verra að vita
hvernig aðrir hugsa
Sjálfsagt bregður einhverjum lesendum
Nýs Helgarblaðs við að sjá grein í blaðinu
á færeysku.
Eftir nokkra umhugsun afréðum við að
taka áminningu Jóns Helgasonar, prófess-
ors að íslendingum væri lítil vorkunn í því
að lesa færeyskt mál. I grein sem Jón ritaði
í Skími 1919 gerir hann að tillögu að ís-
lensk blöð birti greinar á færeysku við og
við, enda er aldrei „verra að vita hvemig
aðrir hugsa en maður sjálfur. Og ef við
komum á annað borð auga á hve náskylt
bæði mál og annað er með okkur og Færey-
ingum, er engin hætta á að okkur líði það
nokkm sinni aftur úr minni.“
-rk
Sjónvarpið og Útvarpið hava havt
sendingar i vetur um EF. Sjálvur haldi eg,
at upplýsing, sum fjolmiðlamir sjálvir stíla
fyri - bæði teir uttanveltaðu elektronisku
fjolmiðlamir og tey subjektivu bloðini -
hava storri týdning fyr upplýsingina um
EF.
Eitt annað stórí íiltak hevur verið fyri at
„upplýsa" foroyingar um felagsskapin.
Annar av teimum stóm bankunum,
Sjóvinnubankin, skipaði fyri fundi í Norð-
urlandahúsinum, har tvey umboð úr Dan-
mark (annað var fiskimálaráðharrin Kent
Kirk) og eitt úr Noregi vóra við.
Hesin fundur var ein beinleiðis propag-
andafundur til frama fyri at fáa Foroyar
innlimaðar í EF.
Miöstýring
Samráðingamar millum Foroyar (og
danska uttanrikisráðið) og EF fyrst í sjeyti-
ámnum og nú hava snúð seg um pening og
mestsum bert pening. Hetta er kanska rím-
uligt, so leingi talan er um eina handils-
ella fríhandilsavtalu.
bygt uppaftur í Vesturevropa. Kjamin
verður bert fluttur úr Moskva til Brussel.
Vit norronu
Ein hugsan, sum tykist plága summar
foroyingar- og moguliga íslendingar eisini
- er at vit sleppa ikki undan at fara upp I
EF, um tey skandinavísku londini fara
uppí.
Hetta er eitt argument, sum ikki heldur.
Vilja vit verða uttanfyri, so kunnu vit verða
tað. Tað finst ein marknaður fyri okkara
vorum, eisini uttan fyri EF. Haraftrat kem-
ur, at vit undir ollum umstoðum noyðast at
laga útbreiðslumar í okkara samfelogum
eftir tí, sum vit fáa fyri okkara vorur.
Fá em vit í teimum fomu norranu lond-
unum Foroyum, íslandi og Granlandi. Men
vit ráða yvir nógvum. ísland og Grenland
em stór, Foroyar smáar. Men umframt
landaoki, ráða vit eisini yvir sjóleiðum. Og
tá sjóleiðin verður roknað uppí, em sjálvt
Faroyar stórar.
I havinum svimur fiskur, sum endur-
nýggjar seg á hvoijum ári. Fiskurin er góð-
Kemur spumingurin at innlima Foroy-
ar í EF til viðgerðar, er talan um heilt onn-
ur mál (eg brúki orðið innliman, tí Foroyar
em enn partur av danska ríkinum og kunnu
sostatt ikki gerast „limur" í Felagsmarkn-
aðinum. Tað kunnu bert sjálvstoðug lond).
Felagsmarknaðurin er ikki og verður
uppaftur minni bert ein handilslig samg-
onga. Valdið verður alt meira savnað í
Briissel, og samstundis minkar avgerðar-
rætturin hjá teimum fólkavaldu lóggávut-
ingunum í limalondunum.
Ein peningasamgonga við felags tjóð-
banka, felags uttanríkispolitikkur, einsrætt-
an av at kalla ollum viðurskiftum í limal-
ondunum, ffíur flutningur af arbeiðsmegi
og kapitali millum limalondini og - uppá
heldur longri sikt - felags veijupolitikkur
em komin væl ávegis.
Samskipanin í Felagsmarknaðinum er
yvirhovur eitt logið fyrirbrigði. I roynd og
vem verður alt vald miðsavnað hjá nokrum
embætismonnum í Briissel. Ávgerðarrætt-
urin hjá teimum fólkavaldu lóggávutingun-
um minkar. Teinurin millum fólkið og teir
ráðandi gerst longri og longri. Demokratiið
verður meira og meira skert.
Haraftrat gerst Felagsmarknaðurin alt
meira ein samgonga, har allur búskapurin
verður stýrdur úr erva, t.e. úr Briissel. Em-
bætismenninir gera fyriskipanir um - og
ráðharramir samfykkja - hvussu nógv
hvort landið skal framleiða av einari vom,
og eisini verður prísurin fyri vorumar -
serliga á landbúnaðarakinum higartil -
ásettur í Briissel. Kortini skulu marknað-
arkreftimar verða grundarlagið undir bú-
skapinum.
IEF verður sostatt talan um - eitt sjálv-
mótsigandi fyribrigdi - ein miðsavnaðan
planstýrdan marknaðarbúskap. Tað, sum er
fallið i Eysturevropa, verður I eðrum líki
ur matur, og heiminum torvar mat. í undir-
grandini er annað rikidomi, moguliga eis-
ini olja.
Hvorki vit feroyngar ella íslendingar
ella gronlendingar eiga at góðtaka tann ný-
imperialistiska politikkin hjá EF-risanum:
at gera okkum til rávoruútflytarar eins og
londini í triðja heiminum. Vit eiga at við-
gera og góðska okkara vora mest moguligt
og selja hana á ymiskum marknaðum.
Fyri at varðveita ffælsi íslendinga og
moguleika foroyinga at vinna slíkt ffælsi
eiga vit at standa uttan fyri EF. Og vit eiga
at standa saman.
I mong ár hevur tann moguleiki verður
nevndur, at norðmenn, foroyingar, islend-
ingar og granlendingar áttu at gingið sam-
an um felags útflutning av fiski. Onkur
hevur eisini nevnt Kanada í hesum sam-
bandi.
Tað hevur gingið striltið at fáa meira
enn prát burtur úr hesum. Nú eigur gongd
at koma á. Foroyingar og islendingar og
moguliga aðrir eiga at finna saman um at
standa sum ein bólkur - fáir í fólkatali,
men stórir í landa- og sjóoki - mótvegis
EF. Hvussu víttfevnandi henda samvinna
eigur at verða, kunnu vit altíð tala um.
Skal nakað uttan prát spyijast burtur úr
hesum eiga stjóm íslands og Foroya
Landsstýri at fara undir realitetssamráðing-
ar beinanvegin. Vilja aðrir vera við, skulu
teir verða vælkomnir.
Finnbogi ísaksson
er formaður
Þjóðveldisflokksins
í Færeyjum
og lögþingsmaður.
Föstudagur 8. mars 1991 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 9