Þjóðviljinn - 27.07.1991, Blaðsíða 2

Evrópskur dómur
Dómstóll Evrópubandalagsins hefur fellt dóm í
deilumálum Breta og Spánverja, en breska
þingið hafði sett lög sem takmarka áttu aðgang
annarra Evrópubandalagsþjóða að miðunum innan
breskrar fikveiðilögsögu. í skjóli reglna sem gilda
innan EB höfðu Spánverjar fundið leið inn í bresk
fyrirtæki og stunduðu veiðar á miðum breskra sjó-
manna.
Dómurinn er afdráttarlaus: lög Evrópubanda-
lagsins eru ofar lögum einstakra aðildarlanda. Bret-
ar geta ekki sett lög til verndar sínum fiskimiðum
eða einkarétti breskrar útgerðar til að stunda veiðar
á heimamiðum. í krafti réttarins til að eiga og reka
fyrirtæki geta Spánverjar keypt sig inn í breska út-
gerð og látið skip sín landa aflanum á Spáni.
Dómurinn hefur vakið bæði ugg og reiði í Bret-
landi, því með honum er staðfest yfirþjóðlegt vald
Evrópubandalagsins. Sýnilegt er að dómurinn er í
fullu samræmi við grundvallarreglur bandalagsins,
og tilraun Breta til að komast undan hinu yfirþjóð-
lega valdi er því undarlegri sem aldrei hefur leikið
vafi á að í tjórfrelsinu fræga felist sá réttur sem
Spánverjar hafa nú nýtt sér.
Niðurstaða dómsins á að vera lærdómsrík fyrir
okkur íslendinga. Verði af Evrópsku efnahags-
svæði skulu samþykktir Evrópubandalagsins gilda í
öllum aðalatriðum á svæðinu. í því felst frelsi allra
aðildarþjóðanna til að fjárfesta í hvaða landi sem
er. íslensk stiórnvöld hafa sagt að í „Luxemborgar-
stórsigrinurrr felist fyrirvarar af íslands hálfu, sem
komi í veg fyrir að erlendir aðilar geti keypt sig inn í
íslenskan sjávarútveg. Hins vegar er alls ekki Ijóst
hvernig slíkum fyrirvara verður við komið, hvemig
verður hægt að flokka fyrirtækin sem útlendingar
eiga þannig að þeir komist ekki bakdyramegin inn í
sjavarútveginn. Það er augljóst að fyrirvari af
þessu tagi verður mjög flókið tæknilegt úrlausnar-
efni, og vandséð hvernig hann getur haldið til fram-
búðar. Þetta má meðal annars ráða af því, að jafn-
vel nú, þegar eignaraðild útlendinga í íslenskum
sjávarútvegi á ekki að vera möguleg, hafa erlendir
aðilar fundið leiðir inn í íslensk sjávarútvegsfyrir-
tæki.
í annan stað er ætlunin að aðildarríki EES lúti
sameiginlegu eftirliti og dómstólum í þeim málum
sem samningurinn tekur til og mun þetta eiga jafnt
við um fyrirtæki, einstaklinga, stofnanir og ríki.
Dómurinn í deilu Breta og Spánverja gefur ótvírætt
til kynna við hverju megi búast ef sambærilegar
deilur kæmu upp innan EES, ekki síst vegna þess
að EFTA-ríkin hafa þegar samþykkt að grundvallar-
reglur EB skuli gilda á svæðinu, eins og áður segir.
Samkvæmt fréttum frá Noregi veldur dómsnið-
urstaðan því, að minni áhugi er nú á aðild að Evr-
ópubandalaginu en áður. Hér á landi hefur áhugi
almennings á inngöngu í bandalagið verið í lág-
marki og dómurinn sýnir að allar efasemdirnar um
ágæti EB fyrir ísland hafa haft við rök að styðjast.
Áhugamenn um inngöngu í bandalagið hafa sagt
að aðild sé ekki á dagskrá nú, en ekki hefur farið á
milli mála að þeir reikna með henni síðar. Það hef-
ur Alþýðuflokkurinn og áhrifamikil öfl í Sjálfstæðis-
flokknum einnig gert. I umræðum um málið hefur
komið fram að Islendingar hefðu lítið eða ekkert að
óttast, þótt þeir gengju í EB, fiskveiðistefna banda-
lagsins tryggði hverri þjóð forgang að sínum
heimamiðum. Dómurinn staðíestir að þessi fullyrð-
ing er algerlega röng og vonandi verður hann til
þess tiyggja enn betur en hingað til samstöðu
þjóðarinnar um að ísland eigi ekkert erindi í EB.
hágé.
Þ.tóðviltinn
Málgagn sóslalisma þjóöfrelsis og verkalýðshreyfingar
Síðumúla 37 — 108 Reykjavík
Sími: 681333
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélagið Bjarki h.f..
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Helgi Guðmundsson
Fréttastjóri: Sigurður Á. Friðþjófsson.
Rltstjóm, skrifstofa, afgreiðsla, auglýsingar: Slðumúla 37, Rvlk.
Auglýsingar: 681310, 681331.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Oddi hf.
Verð f lausasölu: 100 kr. Nýtt Helgarblaö: 150 kr.
Áskriftarverð á mánuöi: 1100 kr.
XLIPPT & SKOJRIB
ó x
{lte*U>f*0ðtS'
r» UMUlti li»g'
Hl«rgvU'»»"n'
il.crr* »»’ 17'-
*„»»lg »»
» l'rO'1 ”'Í",ror
lvt. F61k *»»' cr
........"1,lk';”'
:n:.i •«
lir Uon'l »l'1»r *
i t,r»kn 'y,ln ,
! Cr cðlilcg' »''1 yc‘k.
. ort mióR ócftl
l l°lk l ,\ rkki
»,c"’ '^v'vHlcnV
ólck' islc"5k» v
s\fl\wats
l’nö d \’r” , * ni) sS
;k\ ctu g»,n’ 0.,v»»n-'
'i viö ellll'cl""11-1’» "
cr
émkr...
srrA*
ckki veriö Abcr-
•0„|lokksl"».i»1"'
„ ThnlcUc 'c'k'
iri|l„igöUrSÖ'»'Cy;
l,U\v!m»onM sv'tu'
li ckki ylU vf'l""n'
. t»-»A á Akrra
!;f!JSSiæ u'v1".11" *‘"ð"r
....MinMI’V'5"
llokks""7 .Vlr,k»rö"'i"" i 1»"'1
ilvnr cr ni rf „ppMokk
U'U'«'i»'k;'!";. ^ r»i*'»gi»'
„nin I 51»'»'"' ? p„ ,,ö k»M»"g
Mþýíullokk*"'* ’ „ „g frcior'
n,»»r 1 vnr. » H.’» c'» \'T"
'nronrlvor ,nr,«A •£» - „„„»
um \.e«»\ "" "fvcgn. i Uf""1""’,
,"M„ll"kk»r l»m lUöi'itn
aviORSO" 5rn7 "V
iö gci’> U»rg»'1 0 ‘
S'gUv"'
ii'gn »6 kp"» Mg
lim . vrfl:u < -
mMallokkar \m* *wór lUö.ulai
,jMIU.TÖlM''»""» öi l'-.,"»f’ V"’
llcl'ir ""g' »° , l’orslc'""
bivf'.tit „ppslnkk'."
,'M5M>n \'vc"rl<" U., h’cri sin'il"
I sjAvnrútvg' »g1 ^ l,Mc,"
ajnrnn" »"»" , i sicln" SC"'.A
*!> nö 'nk» "1" \,„i,i lyr".
V,ýöull»kk""» 1 ■■„'„”» rr l-
\aiuli»'u • 0a;
vcöskyo U"'U' K
i’nörr nðl»""_’
vc"»"g'nöko';;»;
,j»kli»g"'" 1
l'l.rön
„rnl, cr M' nö »'f"’
hrig'V'vkc'1"'' r;
'"" 1""<’ " „V
';t"»v"’V'"'"
„»»».. ''rl"r ''
n"gn
o# lóik wy'
I'vn' I”
„„k"r'1n'1'""r
Svo sem vonlegt er hefur
mörgum brugðið nokkuð í
brún þegar þeir hafa heyrt
röksemdafærslu Sighvats
Björgvinssonar heilbrigðisráð-
herra fyrir því að sjúklingar
beri aukinn kostnað af veik-
indum sínum, með því að þeim
er gert að greiða meira fyrir
Iyf en áður. Ráðherrann hefur
ekki einasta stutt aðgerðir sín-
ar efnahagslegum rökum,
heldur gripið til máiflutnings
sem margir hafa talið ganga
gegn grundvallarstefnu Al-
þýðuflokksins. Um þetta skrif-
ar Hrafn Jökulsson rithöfund-
ur og blaðamaður athyglis-
verða grein í Alþýðublaðið í
gær og tekur klippari sér
bessaleyfl til að birta greinina í
heild, án athugasemda eða
frekari umfjöllunar.
hágé.
Afturgangan í
heilbrigðiskerfinu
í kvöldfréttum ríkisútvarps-
ins 20. júlí mátti heyra dálitla
hugleiðingu Sighvats Björg-
vinssonar heilbrigðisráðherra
um lyf. Hann sagði: „Þeir einir
borga og kaupa lyf, sem eru
veikir. Þannig að þetta hlýtur
óhjákvæmiiega að koma með
einhverjum hætti niður á þeim
sem þurfa lyf. Fólk sem er heii-
brigt þarf í flestum tilvikum
ekki lyf og þess vegna er mjög
óeðlilegt að ætlast til þess að
þessar aðgerðir komi niður á
þeim sem ekki brúka Iyfin.“
Sem sagt: Það er eðlilegt að
veikt fólk borgi lyfin sín og mjög
óeðlilegt að heilbrigt fólk taki
þátt í þeim kostnaði. Einfaldara
gæti það ekki verið. Eða hvað?
Eru þessi sjónarmið samboðin
ráðherra jafiiaðarmanna? Eru þau
í samræmi við stefnu þess flokks
sem réttilega telur sig aðalarki-
tekt íslenska velferðarkerfisins?
Athugum það.
Ef röksemdafærsla Sighvats
Björgvinssonar er notuð áfram
má eins segja: Þeir einir leggjast
inn á sjúkrahús sem eru veikir.
Því fylgir kostnaður. Það er þess
vegna mjög óeðlilegt að ætlast til
þess að sá kostnaður lendi á þeim
sem ekki eru á sjúkrahúsum.
Eða: Einungis fólk sem á ung
böm þarf á bamaheimilum að
halda.' Það er þess vegna mjög
óeðlilegt að kostnaður við bama-
heimili lendi á þeim sem ekki
eiga böm.
Og hvað með elliheimilin?
Það er bara gamalt fólk sem
„brúkar“ þau. Það hlýtur að vera
óeðlilegt að þeir sem ekki eru
gamlir taki þátt í kostnaði við
elliheimili. Og svona mætti halda
áfram.
Þau sjónarmið sem komu
fram i orðum heilbrigðisráðherra
eiga vissulega fylgismenn. Hing-
að til hafa þeir hins vegar ekki
verið áberandi í forystu Alþýðu-
flokksins, jafnaðarmannaflokks
íslands.
Það virðist sem hin pólitíska
afturganga Margrétar Thatcher
leiki lausum hala í heilbrigðis-
ráðuneytinu. Andi Jóns Baldvins-
sonar svífur að minnsta kosti ekki
yfir vötnunum.
Sá Sighvatur Björgvinsson
sem nú segir að veika fólkið geti
borgað ofan í sig lyfin er tæpast
sami Sighvatur sem bað Vestfirð-
inga að kjósa sig í vor. Engu er
líkara en hann hafi fengið það
sem kalla má „niðurskurðar-
sjokk“. Dagsskipunin í ríkisstjóm
Davíðs Oddssonar er niðurskurð-
ur. Það á að skera niður i náms-
lánakerfinu, húsnæðiskerfinu,
heilbrigðiskerfinu. Það á að skera
niður næstum því alls staðar.
Gott og vel.
En hvar em stóm málin Al-
þýðuflokksins?
Hvar er niðurskurðurinn í
landbúnaðarkerfínu, hvar er upp-
stokkunin í sjávarútveginum?
Foringjar Alþýðuflokksins sögðu
að kosningamar í vor snemst
fyrst og fremst um þessi tvö mál.
Nú em þessir málaflokkar hins
vegar í höndum sjálfstæðis-
manna. Halldór Blöndal hefur
sagt að ekki verði hróflað við bú-
vörusamningnum. Þorsteinn Páls-
son þvertekur fyrir uppstokkun í
sjávarútvegi og hnýtir þeirri
slaufu gjaman aftan við mál sitt
að fráleitt sé að taka upp þá
stefnu sem Alþýðuflokkurinn
hefúr barist fyrir.
Sighvatur Björgvinsson er
hins vegar ekki með neitt múður
þegar honum er sagt að skera nið-
ur. Og hann ræðst í þetta heilaga
verkefhi með ótrúlegum gassa-
gangi. Vom engar aðrar leiðir
færar? Hvað með álagningu lyf-
sala og skipan lyfsölu í landinu?
Hefði verið hægt að efla verð-
skyn heilbrigðisstétta á lyljum?
Það er að minnsta kosti búið í
einu vetfangi að koma inn verð-
skyni hjá sjúklingum. Enda em
þeir látnir blæða.
Hin dapurlega staðreynd
þessa máis er sú að niðurskurður-
inn í heilbrigðiskerfmu er aukaat-
riði í hugum fólks. Hin nýja pól-
itík Alþýðuflokksins er aðalatrið-
ið. A örfáum vikum virðist mál-
efnaleg umpólun hafa átt sér stað.
Samhjálparhugsjóninni, horn-
steini jafnaðarstefnunnar, hefur
verið hent út í hafsauga.
Og fólk hlýtur að spyrja:
Hvað næst? Hvar þarf næst að
beita niðurskurðarhnífnum?
Hnífnum, já.
Það er farið að saxast svolítið
á kosningaloforð Alþýðuflokks-
ins, farið að fjara ískyggilega
undan hugsjónum jafnaðarstefii-
unnar.
Hrafn Jökulsson
ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 27. júlí 1991
Síða 2