Þjóðviljinn - 27.09.1991, Blaðsíða 10

Aðbúnaður barnafólks ó íslandi
r
nýrri lífsgildakönnun sem Félagsvísindastofnun kynnti fyrir nokkru kemur fram að
íslendingar eru mjög hrifnir af börnum. Það er að segja, þeir telja ákjósanlegt að
hver hjón eignist að minnsta kosti þrjú börn á meðan aðrar þjóðir láta sér duga
eitt til tvö. Barnafólk hnussar líklega yfir þessum niðurstöðum, að minnsta kosti þeir
sem hafa orðið varir við það í verki að íslenskt þjóðfélag er ekki beinlínis það sem
hægt er að kalla barnvinsamlegt.
Þegar börnin eru komin í heiminn neyðast flestir foreldrar til að setja þau í gæslu og
vinna úti frá þeim mestan hluta dagsins. Dagvistarmál eru víðast hvar í ólestri og
málefni barna eru neðarlega á forgangslista pólitíkusanna. Þau eru flokkuð með
„mjúku" málunum, þessi beinhörðu mál.
Margir halda því fram að þær fjölskyldur sem eigi langerfiðast uppdráttar Ijárhags-
lega hér á landi séu smábarnafjölskyldurnar.
Þá er kostnaðurinn við
barnagæsluna mestur, ef hún þá
fæst á annað borð. Börnin
stækka hratt og þurfa fatnað
sem er oft jafndýr og föt á full-
orðna. Vinnutap vegna veikinda
er að líkindum mest hjá smá-
barnaforeldrunum og margir
bera nú háan lyfjakostnað vegna
þess að sýklalyfin eru ekki
lengur niðurgreidd. A sama
tíma er fólkið að mennta sig og
korna þaki yfír höfuðið.
Á þessi barlómur einhvem
rétt á sér? Sér velferðarkerfíð
ekki ágætlega fyrir þörfum for-
eldra smábamanna með bótum
og aukum af öllu tagi? Nýtt
helgarblað leit í tölfræðina og
nú getur hver reiknað út fyrir
sig sjálfur.
Sex mánaða
fæðingarorlof
I umfjöllun um aðbúnað og
kjör bamafólks á íslandi er rétt
að byrja á upplýsingum um
fæðingarorlofið. 1 skoðanakönn-
un Foreldrasamtakanna fyrir
stuttu kom fram að 95% for-
eldra smábama vilja að orlofið
sé iengt í eitt ár. Skattgreiðend-
ur eru ósammála þessu, segja
þeir sem ráða, og orlofíð í dag
er sex mánuðir.
Fyrir nokkmm árum var það
lengt úr þremur mánuðum um
einn árlega þar til það varð sex
fyrir tveimur ámm. Orlofið er
samsett úr fæðingarstyrk og
fæðingardagpeningum. Allar
konur eiga rétt á fæðingar-
styrknum sem er í dag 24.761
kr. á mánuði. Fæðingardagpen-
ingarnir óskertir eru 1034 kr. á
dag eða 32.054 kr. í mánuði
sem hefur 31 dag. Til þess að fá
fulla fæðingardagpeninga þarf
móðirin að leggja niður Iaunuð
störf og hafa unnið í 1032
vinnustundir síðustu tólf mán-
uði fyrir fæðinguna. Samtals
gera þetta 56.725 krónur á mán-
uði og hækkar upphæðin í takt
við gildandi kjarasamninga
ASÍ.
Fæðist fleiri en eitt bam
bætist við einn mánuður fyrir
hvert. Tvíburamamman fengi
því sjö mánaða orlof á Islandi á
meðan sú sem búsett er í Sví-
þjóð fær íjórtán mánaða orlof.
Komi upp veikindi á með-
göngu sem valda því að móðirin
er óvinnufær er hægt að sækja
um lengingu orlofsins um einn
mánuð. Viðbótin verður mest
tveir mánuðir, sé móðirin það
veik að hún þurfi að leggjast inn
á sjúkrahús.
Þá er þess að geta að í
samningum ríkisstarfsmanna er
kveðið á um að þeir haldi
óskertum launum í sex mánaða
fæðingarorlofi. Bankastarfs-
menn fá óskert laun í þrjá mán-
uði í fæðingarorlofi og aðra þrjá
frá Tryggingastofnun. Blaða-
mannastéttin hefur komið svip-
uðu ákvæði inn í sína samninga,
þeir fá fjögurra mánaða óskert
laun frá vinnuveitanda og tvo
frá Tryggingastofnun.
Blessaðar
barnabæturnar
Og þá eru það bamabætum-
ar og bamabótaaukinn. Barna-
bætumar eru föst upphæð, en
aukinn reiknast út frá tekjum,
og hér er gott að teygja sig eftir
reiknivélinni, vilji menn skoða
eigin stöðu. Þess má reyndar
geta að hjá fjármálaráðuneytinu
Ioga allar símalínur þegar Iíður
að útborgun vegna þess að fæst-
ir eru með útreikninginn á
hreinu.
Barnabótagreiðslurnar eru
tiltölulega einfaldar, enda ekki
tekjutengdar. Einstætt foreldri
fær tæpar 21.700 kr. með einu
barni og gildir einu hver aidur
þess er. Bætumar em greiddar
fjórum sinnum á ári til 16 ára
aldurs.
Hjón fá 7.230 kr. hvort með
einu bami undir sjö ára aldri, en
3.615 kr. hvort með eldra bami.
Bætumar hækka nokkuð með
fleiri börnum. Með tveimur
bömum yngri en sjö ára eru
bætumar 32.534 samanlagt. Ef
annað barn hjóna er yngri en sjö
ára en hitt eldra em bætumar
samanlagt 25.300 kr.
Barnabótaaukinn er öllu
flóknari. Óskertur er hann
68.680 krónur á ári krónur, en
skerðist hjá einstæðu foreldri
sem hefur hærri árstekjur en
670 þúsund krónur og hjá hjón-
um sem hafa hærri tekjur en
eina milljón.
Skerðingin er 7% ef bamið
er eitt, 6% ef börnin em tvö og
svo framvegis. Eignir skerða
einnig bamabótaauka sé eigna-
skattsstofn einstæðs foreldris
hærri en 5,5 milljónir og hjóna
hærri en 7 milljónir.
Dagvistarmál
í ólestri
Það er ef til vill að bera í
bakkafullan lækinn í Þjóðviljan-
um að fjalla meira um dagvist-
armál. En hjá því verður varla
komist eigi að gera högum fjöl-
skyldufólks á íslandi einhver
skil.
Böm á forskólaaldri á Is-
landi, þ.e. fimm ára og yngri,
em nú 25.700 talsins, þar af eru
14.200 á höfuðborgarsvæðinu. í
Landshögum, sem Hagstofan
gaf út á árinu, kemur fram að
árið 1988 vom rétt rúmlega
10.000 böm á dagvistarstofnun-
um, þar af er mikill meirihluti á
leikskólum. Hjá Hagstofunni
fengust einnig þær upplýsingar
að sex ára böm og yngri hjá
dagmæðrum með leyfi árið
1987 hefðu verið 2.384 á land-
inu öllu. Allir fyrirvarar skulu
þó hafðir á þessum tölum þar
sem einhver böm em bæði hjá
dagmæðmm og á leikskólum,
auk þess sem dagmæður em
ekki alltaf skráðar og á það sér-
staklega við í minni sveitarfé-
lögunum.
Verið er að vinna úr nýrri
tölum en að líkindum hafa þær
ekki breyst mjög mikið.
Eftirfarandi upplýsingar um
ástandið í Reykjavík einni em
fengnar úr ársskýrslu Dagvistar
bama og skal tekið fram, að
þegar talað er um dagheimili er
átt við heilsdagsgæslu, en með
leikskóla er átt við hálfsdags-
gæslu. í nýjum leikskólalögum
hefur dagheimilisheitið verið
lagt niður.
Fyrst er að nefna kostnað-
inn. Mánaðargjald fýrir böm í
forgangshópi er 8.600 krónur
fyrir heilsdagsgæslu. Þegar sótt
er um hálfsdagsgæslu er ekki
flokkað í forgangshópa, en ein-
stæðir foreldrar borga þó aðeins
lægra gjald en sambúðarfólk
sem greiðir 5.800 krónur fýrir 4
stunda gæsiu.
Þeir sem hefja sambúð eftir
að hafa fengið heilsdagspláss
borga 14.400 kr. á mánuði.
Rétt er að geta þess að sam-
kvæmt nýjum reglum sem tóku
gildi um síðustu áramót heldur
bamið plássinu enda þótt for-
eldrið hefji sambúð. Áður var
plássið tekið af baminu ári eftir
að foreldri hóf sambúð.
Á síðasta ári vom 1288 dag-
heimilispláss í bprginni og 2648
leikskólapláss. Á einkareknum
dagvistarheimilum með rekstr-
arstyrk frá Reykjavíkurborg
vom 248 pláss alls, ýmist heils-
eða hálfsdags.
Meðalbiðtími eftir dagheim-
ilisplássi íýrir þá sem féllu í
hópinn „einstæðir foreldrar og
erfiðar heimilisaðstæður“ var á
síðasta ári tæpir 11 mánuðir,
tæpir 14 mánuðir fyrir háskóla-
stúdenta, 14,5 fýrir aðra náms-
menn og tæpir 3 fyrir starfsfólk.
Biðtími fýrir gifta foreldra er
ekki nefndur, enda tekur því
varla fýrir þá að sækja um yfir-
leitt. í áramótauppgjörinu kem-
ur fram að af 1264 bömum á
dagheimilum áttu 242 þeirra
foreldra í sambúð, en þar með
vom talin 186 böm foreldra
sem vom starfsmenn á dag-
heimilum.
Daggæsla
á 28.000 krónur
Og þá em það Ieikskólamir.
Þar má sækja um pláss þegar
bam nær 18 mánaða aldri. Með-
albiðtíminn er tæpir 13 mánuð-
ir. Plássin em alls 2600 talsins.
Um síðustu áramót vom 1223
böm á biðlistunum, þar af um
930 eldri en tveggja ára. Á nær
öllum leikskólunum er boðið
upp á flmm tíma vistun og
nokkrir taka böm í sex tíma.
Af þessum tölum ætti að
vera nokkuð ljóst að á.tandið er
vægast sagt grátlegt, að minnsta
kosti fyrir þá sem em í sambúð.
Þá koma dagmæðumar til
sögunnar. Þær vom um síðustu
áramót 333 í Reykjavík einni og
höfðu 820 böm í gæslu. Þar af
vom 500 böm einstæðra for-
eldra.
Taxtinn hjá dagmæðmnum
fyrir 9 tíma gæslu er rúmar
28.200 krónur og greiðir Dag-
vist bama niður gæslu fyrir
böm í forgangshópum þannig
að fyrir plássið borgar foreldrið
í raun 8.600 krónur.
Yngstu bömin em í miklum
meirihluta hjá dagmæðmnum,
yfir 60% bama þar em yngri en
þriggja ára. Rúm 40% af þess-
um 820 bömum vom í gæslu í 8
stundir eða lengur á degi hverj-
um.
Einn helsti ókosturinn við
dagmæðurnar, sem foreldrar
kvarta yfir, að ekki sé nefndur
kostnaðurinn, er hversu óömgg
gæslan er, þ.e. ómögulegt er að
vita hve lengi dagmóðirin verð-
ur í starfi og flestir lenda í
standandi vandræðum þegar
hún veikist eða þarf að fá frí af
öðmm ástæðum. I ársskýrslu
Dagvistar er að finna töflu yfir
dvalartíma bama hjá dagmæðr-
um. Þar kemur fram að tæp
44% bamanna dvelja skemur en
sex mánuði hjá viðkomandi
dagmóður og rúm 18% í hálft til
eitt ár. Þá kemur fram að á síð-
asta ári hættu 129 damæður
störfum. í skýrslunni segir að
þessi öra hreyfing eigi sér
margar skýringar, en þó vegi
mest að bami hefur boðist vist á
dagheimili eða leikskóla eða
dagmóðir hafi hætt störfum.
Hér hefur verið rennt yfir
þær tölur sem fyrir liggja um
bætur til bamafjölskyldna og
yfir ástand dagvistarmála. Tölur
segja að sjálfsögðu aldrei alla
söguna, en gefa þó nokkra
mynd af því hvemig íslenskt
þjóðfélag býr að bamafólki.
Hvað finnst þér?
-vd.
Mynd: Jim Smart.
Of lítiS pláss
fyrir börnin
í Foreldrasamtökunum voru
250 manns fyrir einu og hálfu ári.
Nú eru 3000 manns félagar í sam-
tökunum og stöðugt fleiri bætast
við. Meðal annarra hafa Samfok,
samband foreldra- og kennarafé-
laga, og Foreldrafélag misþroska
barna gerst félagar. Markmið
samtakanna er fyrst og fremst að
vera málsvari barna gagnvart
stjórnvöldum. Samtökin gefa út
blaðið Uppeldi sem hefur náð
mikilli útbreiðslu í áskrift og þau
standa að rannsóknum á viðhorf-
um foreldra til ýmissa mála er
snerta börn þeirra.
Kristinn H. Þorsteinsson, for-
maður Foreldrasamtakanna, segir að
dagvistarmálin séu það sem brennur
heitast á smábamaforeldrunum.
„Eftir tveggja ára aldurinn hefúr
fólk væntingar um vist á leikskólum
en kemst þá að því að biðin er löng
og leitar þá til dagmæðra,“ segir
Kristinn. „Dagmæður þurfa ekki að
vera svo slæmur kostur en óöryggið
er meira og því miður heíúr ekki
verið haft nægilegt eftirlit með starf-
semi þeirra. Það kemur m.a. fram í
könnun sem við létum gera að yfir
þriðjungur foreldra er ósáttur við þá
reynslu að hafa haft böm sín hjá
dagmæðmm en yfir 90% vom sáttir
við þá reynslu sem þeir höfðu af
dagvistarstofnunum. Um leið og
þessar niðurstöður em skoðaðar þarf
maður að velta fýrir sér hvað liggur
þama að baki. Það gæti verið raunin
að foreldrar láti bömin inn á leik-
skólana í blindri trú um að þar sé allt
í fúllkomnu lagi, en fylgist mun bet-
ur með því hvemig dagmóðirin
stendur sig í starfi.“
Æ fleiri hafa samband við sam-
tökin og spyijast fyrir um fréttir af
væntanlegum greiðslum til heima-
vinnandi foreldra, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hét að koma á í haust.
„Þetta mál er í biðstöðu,“ segir
Kristinn. „Við verðum mjög vör við
að fólk er spennt fyrir þessari hug-
mynd og flestir vænta þess að þessar
greiðslur verði álíka haar og fæðing-
arorlofið.“ Hann kveðst þó ekki telja
að sú von sé raunhæf, borgaryfir-
völd séu tæplega í stakk búin til að
borga út slikar upphæðir. Kristinn
segist ekki sjá neina hættu á að með
heimgreiðslum sé verið að ýta kon-
um heim af vinnumarkaði. „Þjóðfé-
lagið hefig breyst of mikið til að það
sé hægt. Eg tel að á bak við þetta
liggi aukin umhyggja fýrir bömum
og það verður hver og einn að gera
bað upp við sig hvort karlinn eða
konan er hjá bðmunum. Málið er að
að er of erfitt, bæði fyrir mæður og
öm, að láta böm í daggæslu þegar
þau em yngri en tveggja ára.“
Fjölmargir foreldrar em útivinn-
andi frá litlum bömum og ástæðan
sem upp er gefin er einfold; Fjárhag-
ur heimilisins krefst þess. Kristinn
segist líta svo á að hér þurfi hugarfar
fólks að breytast, kröfumar um lífs-
gæðin séu famar fram úr skynsam-
legum mörkum. „Við þurfum að
hægja á, draga niður hæstu tekjur og
slá aðeins a neysluna sem er að
drepa okkur,“ segir hann. „Við vilj-
um alltaf fá meira en við höfðum í
gær.“
Hann segist þó ekki draga úr því
að smábamafjölskylcjan búi við lak-
ari kjör en aðrir. „Á þessum sama
tíma og fólk er að eignast bömin em
flestir að koma sér upp húsnæði og
koma undir sig fótunum í lífinu. Það
er sjálfgefið að það er erfitt að fást
við þetta allt í einu. Að sjálfsögðu
ættum við að vera búin að koma
okkur upp þaki yfir höfuðið áður en
við byrjum á bameignunum. Við
höfúm of lítið pláss fyrir bömin í
þessu basli öllu þegar við erum að
ráðast á allt í einu; húsnæðið, bílinn,
utanlandsferðimar. Við erum líka
smituð af viðhorfúm foreldra okkar
sem gátu þetta án mikilla erfiðleika
vegna þess að þegar þau vom að
byggja var hagstætt að taka lán og
eyða peningum sem fýrst vegna
verðbólgunnar.“ -vd.
Kristinn H. Þorsteinssson, formaður
Foreldrasamtakanna: Foreldrar vœnta
þess að heimgreiðslumar verði álika há-
ar ogfœðingarorlofið. Mynd:Kr:stinn.
Sara Björk og Urður Maria höfðu mömmu heima í fceðingarorlofi i fjórtán
mánuði — enda fæddust þær i Svíþjóð en ekki á íslandi. Mynd: Sigurður Mar.
Kjör barnafólks mun
betri í Svíþjóð en ó íslandi
Margir íslendingar sjá Svíaríki í hillingum og telja að þar
sé öllu betra að sjá sér farborða en hér heima, að
maður tali nú ekki um að ala upp börn. Eru þetta
tröllasögur eða er sænska kerfið svona miklu betra en það
íslenska við barnafólkið? Þau Sigurður Mar Halldórsson og
Þórhildur Kristjánsdóttir, foreldrar 2 1/2 árs tvíbura, fluttu eftir
tveggja ára dvöl frá Svíþjóð til Egilsstaða fyrir réttu ári og þau
eru ekki í nokkrum vafa: „Ef við hefðum vitað það sem við
vitum núna þá hefðum við líklega ekki ákveðið að flytja
heim," segja þau.
„Það sem okkur þótti mest slá-
andi við að flytja heim frá Svíþjóð?
Því er auðsvarað: Það að við höfum
ekki séð peninga síðan,“ segir Þór-
hildur, sem er þroskaþjálfi og vinn-
ur á Vonarlandi, þjónustumiðstöð
þroskaheftra á Austurlandi. Sigurð-
ur var við ljósmyndanám i Gauta-
borg og Þórhildur vann á hjúkrun-
arheimili aldraðra þar til þrír mán-
uðir voru í fæðingu, en þá hætti
hún að vinna úti að læknisráði.
Samkvæmt sænskum Iögum er hag-
ur tilvonandi móður tryggður, komi
upp veikindi. „Ef maður er í þungri
vinnu á maður rétt á tilfærslu í
starfi, þ.e. að færa sig í léttara starf
innan vinnustaðarins. Sé það ekki
mögulegt þá á maður rétt á með-
gönguorlofi sem getur verið mest
tveir mánuðir, sé læknisvottorði
framvísað," segir Þórhildur.
Eftir að dætumar tvær komu í
heiminn var Þórhildur á sjúkdra-
dagpeningum í fjórar vikur þar sem
bömin voru tekin með keisara-
skurði. Eftir það hófst fæðingaror-
Iofið og það er 14 mánuðir fyrir
tvíburamóður. Til þess að fá fullt
fæðingarorlof þarf móðirin að hafa
unnið í 270 daga síðustu níu mán-
uði. Fæðingarorlofið er reiknað út
frá launum og nemur 90% af brút-
tótekjum á mánuði, yfirvinna með-
talin.
„Bústaðsbídrag"
upp í leiguna
Svíar, eins og íslendingar,
bjóða bamafólki ekki upp á skatta-
afslátt heldur barnabætur sem
greiddar em út frá fæðingu bams til
18 ára aldurs þess. Bætumar em
óháðar tekjum foreldra og eru
borgaðar út einu sinni i mánuði.
Upphæðin fyrir ári var 1.120 s.kr.
fyrir tvíburana eða 11.200 á mán-
uði.
Ekki er allt talið enn, því leigj-
endur þiggja húsaleigubætur sem
reiknaðar em út frá tekjum og fjöl-
skyldustærð. „Við fengum 1.280
sænskar krónur á mánuði, en leigan
var 2.800 krónur. Upphæðin er
reiknuð út frá tekjum síðustu
þriggja ára eða svo, og við vomm
með töluvert lægra „bústaðsbídrag"
en flestir kunningjar okkar sem
fengu um 1.500 krónur á mánuði,“
segir Þórhildur.
Dagvistarmálin í Svíaríki em
talsvert með öðmm hætti en hér
heima. Sótt er um fyrir bömin þeg-
ar þau em fárra mánaða gömul og
auðveldara er að fá pláss á dagvist-
arstofnunum ríkisins en í einkadag-
vist (!). Biðtíminn er nokkrir mán-
uðir fyrir þá sem em í forgangshópi
og í þann hóp er flokkað eftir efna-
hags- og Qölskylduaðstæðum, ekki
eingöngu hjúskaparstöðu eins og
tíðkast hér á Islandi. Þeir sem ekki
komast í forgangshópinn þurfa að
bíða í um eitt ár, eða jafnlengi og
einstæðir foreldrar bíða eftir dag-
vistarplássi í Reykjavík. Dagmæður
með leyfi í Svíþjóð em i vinnu hjá
ríkinu og gjald fyrir gæslu hjá þeim
er það sama og á dagvistarstofnun-
um. Gjaldið er notað til tekjujöfn-
unar, þ.e. það er miðað við tekjur
foreldranna. „Sem dæmi get ég
nefnt að vinkona okkar borgaði 140
sænskar krónur á mánuði. Hún var
einstæð móðir og i námi og þar af
leiðandi launalaus, því samkvæmt
sænskum reglum eru námslán
skuldir en ekki tekjur. Það em tvö
ár síðan þetta var og væntanlega
„Stofnkostnaðurinn"
Bamavagn 29.000-47.900
Hokus Pokus bamastóll 5.590
Bilstóll (6 mán.-5 ára) 8.900
Vaggslóll 3.690
Systkinasæti á vagn 3.390
Kerra 10.900-30.000
Rimlarúm m/dýnu 12.980
Vagga (0-8 mán) 24.900
Burðarrúm 6.900-10.900
Baðborð 8.900-25.000
Hoppróla • 3.390
Göngugrind 4.900
Burðarpoki 2.700
Tölumar í þessum lista era fengnar hjá
versluninni Vörðunni í Reykjavik. Sem sjá má
er „stofnkostnaðurinn“ við erfingjann talsverð-
ur.
hefur gjaldið hækkað síðan, en
upphæðin er hlægileg miðað við
það sem gerist hér heima,“ segir
Þórhildur.
Pössun hér
og pössun þar
Og hún bætir því við að auk alls
annars hafi hún tekið eftir að hiutir
eins og bamavagnar og kerrur séu
mun ódýrari í Svíþjóð en á íslandi.
„Sem betur fer vomm við búin að
kaupa allt slíkt áður en við fluttum
heim,“ segir hún.
En nóg um Svíana. Þegar þau
Þórhildur og Sigurður komu heim
hóf hún fullt starf sem þroskaþjálfi
á Egilsstöðum, en Sigurður var úti-
vinnandi sem smiður hálfan dag-
inn, en gætti bús og bama hinn
hluta dagsins. Þau fengu leiguhús-
næði á ágætum kjömm, borga rúm-
ar 25.500 krónur á mánuði í leigu.
En þá upphófst hin alkunna þrauta-
ganga á milli gæslustaðanna:
„Fyrstu mánuðina bjargaði mág-
kona mín okkur og tók ekki gjald
nema fyrir eitt bam. Þá fómm við
að vinna bæði allan daginn og þá
tók við ný dagmamma i febrúar og
út júní. Þá var aftur komið að ætt-
ingjum að redda málunum um tíma
þar til önnur dagmamma fékkst. Sú
þurfti sumarfrí og þá tók við önnur
í stuttan tíma og síðan bamfóstra í
stuttan tíma. Dagheimilispláss
fengum við nú í byrjun september
allan daginn og,þá lækkar kostnað-
urinn talsvert. Átta tíma gæsla hjá
dagmömmu kostaði rúmar 37.000
krónur á mánuði, en dagheimilis-
vistin kostar um 14.000 krónur fyr-
ir annað bamið og fjórðungi lægra
fyrir næsta. Við vomm mjög ánægð
með að fá dagvistarplássið, ég gat
hreinlega ekki búið við að sjá þetta
öryggisleysi hjá bömunum lengur,“
segir Þórhildur.
Upp í þennan beina kostnað
bamafjölskyldunnar, gæslukostnað-
inn, koma bamabætumar. „Þær em
15.500 krónur fyr-
ir hvort okkar á
þriggja mánaða
fresti,“ segir hún.
Þau Sigurður
era í óvígðri sam-
búð og Þórhildur
segist ekki sjá
neina efnahagslega
ástæðu til að fá
blessun kirkjunn-
ar. „Það væri frek-
ar að við hugleidd-
um að slíta sam-
vistum á pappíran-
um,“ segir hún og
hlær. „Það myndi
að minnsta kosti
borga sig peninga-
lega.“
Lyfjakostnaður
í hverjum mánuði
Þau Sigurður og Þórhildur era
ef til vill ekki dæmigerðasta bama-
fólkið sem hægt er að hafa upp á,
því þau hafa ekki tekið upp þann
sið að „lifa fram í tímann“. Það er
að segja þau hafa hvorki plastpen-
inga né ávísanahefti. „Við borgum
alla reikninga sem við komumst yf-
ir um hver mánaðamót og launin
hverfa daginn sem þau era borguð
út,“ segir Þórhildur. „Einu föstu
greiðslumar, fyrir utan leigu, dag-
gæslu og annan beinan heimilis-
rekstur, era afborgamir af ljós-
myndatækjum upp á 30.000 krónur
og þau eiga í framtíðinni að nýtast
sem atvinnutæki. Samt komumst
við aldrei yfir alla reikningana. Við
eram í matarreikningi í lítilli búð
hér og við kaupt u okkur hreinlega
ekkert annað en matinn. Það er
bara ekki hægt. Það er ekki til um-
ræðu að kaupa föt á bömin. Núna
er að koma vetur og þá vantar
kuldaskó og kuldafatnað, tvennt af
öllu, en þá er ekki um annað að
ræða en leita til ættingjanna um
notuð föt af þeirra bömum.
Ofan á allt annað leggst svo, að
blessuð bömin fá stundum kvef, og
okkar börn fá eyrnabólgu með
kvefi. Upp á síðkastið hefur það
gerst einu sinni í mánuði og það
þýðir bæði vinnutap og lyfjakostn-
að. Tvö glös af penisillíni kosta
okkur 2.400 krónur á mánuði. En
sem betur fer era eymabólgur eitt-
hvað sem gengur yfir þegar bömin
eldast.“
Ibúðakaup hafa komið til um-
ræðu í fjölskyldunni, en útlitið er
ekki bjart. „Það borgar sig alveg
eins að fara út í að kaupa eins og
að borga leigu í hverjum mánuði,“
segir Þórhildur.
„Við söknum óneitanlega til-
verannar í Svíþjóð og satt að segja
er flótti okkur efstur í huga núna.
Eg held að við höfum séð ísland í
svolitlum draumaljóma sem það
stóð ekki undir. Kostimir era auð-
vitað einhverjir, þar á meðal að við
höfum ættingjana í nágrenninu og
börnin þurfa bara að læra eitt
tungumál. Umhverfi bamanna er
öraggara, að minnsta kosti úti á
landi, og við sjáum ekki mengunar-
slys hér á Egilsstöðum eins og þau
gerast í Gautaborg. Við sjáum að
minnsta kosti þennan ljósa punkt,
þ.e. að hafa flutt út á land, en ekki
til Reykjavíkur, bamanna vegna.“
-vd.
NÝTT HELGARBLAÐ ^jQ FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1991
NÝTT HELGARBLAÐ 11 FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1991