Þjóðviljinn - 05.12.1991, Blaðsíða 2

Bankamir bregðast enn
Aðilar vinnumarkaðarins eru sammála um það að
nauösynlegt sé að lækka vaxtastigið í landinu og
hefur verkalýðshreyfingin gert það að kröfti sinni til að
hægt sé að ná ným' þjóðarsátt, byggðri á lágri verðbólgu
og hóflegum launahækkunum. Atvinnurekendur eru
sammála, enda eru okurvextir bankanna að sliga fýrir-
tækin f landinu. Hjá þeim gætir hinsvegar tvískinnungs
þegar fbrystumenn þeirra halda því fram að það skipti
ekki máli hvort vaxtalækkunin sé forsenda eða afleiðing
samninga. Þá hefur Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráð-
herra lýst því yfir að nauðsyn sé nú á handleiðslu til að
ná vöxtunum niður.
Hér hefur verið margbent á það að það voru pen-
ingastofhanimar sem brugðust þjóðarsáttarsamningun-
um. Þrátt fyrir að verðbólgan færi fljótlega niður í eins-
stafs tölu héldu bankar og aðrar peningastofnanir áfram
að kreflast himinhárra vaxta. Nafnvextir lækkuðu lítillega
en raunvaxtastigið var áfram úr algjörum takti við að-
stæður í þjóðfélaginu og við það sem gerist í nágranna-
löndum okkar.
Og enn bregðast bankamir. Þeir hafa neitað að koma
til móts við samningsaðila og lækka nafnvexti í 11 pró-
sent einsog Verkamannasambandið hefúr krafist. Nafn-
vaxtastigið í dag er um 14 prósent, sem er ekkert annað
en okurvextir þegar lánskjaravísitalan mælist í mínus. í
helstu viðskiptalöndum okkar eru raunvextir á bilinu 3 til
9,5 prósent, þar sem þeir gerast hæstir. Okrið er hom-
steinn þeirrar vaxtapólitíkur sem rekin er hér á landi og
afleiðingin blasir allsstaðar við í þjóðfélaginu.
Steingrímur Hermannsson og Ólafúr Ragnar Gríms-
son hafa lagt fram ffumvarp á Alþingi þar sem Seðla-
bankanum er gert skylt að tryggja að raunvextir útlána
innlánsstofnana verði á næsta ári ekki hæni en að jafn-
aði gerist í helstu viðskiptalöndum okkar. Samkvæmt
núgildandi lögum er Seðlabankanum hins vegar heimilt,
að fengnu samþykki ráðherra, að binda vaxtaákvarðanir
innlánsstofnana takmörkunum til að tryggja að raunvext-
imir verði eigi hærri en að jafnaði í viðskiptalöndunum.
Seðlabankinn hefur hinsvegar ekki notað þá heimild,
enda raunvextir hér mun hærri en gengur og gerist ann-
arsstaðar í heiminum.
í tíð ríkisstjómar Steingríms Hermannssonar stóð
Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra í veginum fýrir því að
gripið yrði til handafls til að ná niður vöxtunum. Hann er
ekki lengur einangraður í þeirri afstöðu sinni því nú
stendur öll ríkisstjómin með honum utan Þorsteinn Páls-
son, sem gerir sér grein fýrir því að lengur verður ekki
haldið áfram á þessari braut.
Sú afstaða ríkisstjómarinnar og bankanna að hafa að
engu þá kröfú aðila vinnumarkaðarins að vextir verði
keyrðir niður tafarlaust, hefur minnkað líkur á að þjóðar-
sátt náist um kjarasamninga. í allt haust hefur verkalýðs-
hreyfingin reynt að koma á alvöru viðræðum við atvinnu-
rekendur og sljómvöld um kjarasamninga sem ekki
leiða til verðbólgusprengingar í þjóðfélaginu.
Bjöm Grétar Sveinsson, formaður VMSÍ, sagði í
Þjóðviljanum í gær að vaxtalækkun væri frumskilyrði
kjarasamninga og að með þvermóðsku sinni stæðu
bankamir í vegi fyrir því að samningar gætu náðst.
Samningar hafa nú verið lausir síðan í september og
launafólk hefur ekki fengið neinar hækkanir síðan í júní
þannig að kaupmáttur launa hefur versnað til muna. Við-
semjendur launafólks, VSÍ og samninganefnd ríkisins,
hafa sýnt mjög alvörulaus vinnubrögð. Lítið sem ekkert
hefúr miðað í sérkjaraviðræðum og samninganefnd rík-
isins setti fram tilboð, sem menn héldu fýrst að væri lé-
legur brandari, en smám saman hafa menn áttað sig á
að tilboð þetta var bláköld alvara. Síðustu tíðindi um
uppsagnir 600 opinberra starfsmanna og viðbrögð pen-
ingastofhana við kröfunni um tafariausa vaxtalækkun
sýna að nú á að láta sverfa til stáls. Það er hinn almenni
launamaður sem á að bera þær byrðar sem aflasam-
drátturinn hefur í för með sér. Um það ríkir sátt á milli
peningaaflanna og ríkisstjómarinnar.
-Sáf
Þtóovioimm
Málgagn sóslalisma þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Síðumúla 37 — 108 Reykjavík
Sími: 681333
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélagið Bjarki h.f..
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Helgi Guðmundsson.
Ritstjómarfulltrúar: Árni Þór Sigurösson, Sigurður Á. Friðþjófsson.
Ritstjóm, skrifstofa, afgreiðsla, auglýsingar: Slðumúla 37, Rvlk.
Auglýsingar: 681310, 681331.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóöviljans hf.
Prentun: Oddi hf.
Verð f lausasölu: 110 kr. Nýtt Helgarblað: 170 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 1200 kr.

Hvað er krati?
Það hefúr ekki farið fram hjá
klippara hvað þeir Alþýðuflokks-
menn eru viðkvæmir fyrir nafhgift-
inni ,jafnaðarmaður“. Eftir að lands-
fundur Alþýðubandalagsins í síðasta
mánuði dró fram stefnu og störf
flokksins og benti rækilega á að Al-
þýðubandalagið væri jafnaðar-
mannaflokkur, hafa fomir kratar í
Alþýðuflokknum ekki linnt látum.
Þeir vita augljóslega upp á sig
skömmina, þeir vita að þeir standa
ekki undir nafni sem jafnaðarmenn,
og þar breytir engu þótt þeir hafi á
síðasta flokksþingi sínu hengt aftan í
nafo sitt orðin „Jafnaðarmannaflokk-
ur Islands". Það er nefhilega eins um
þetta og það sem Morgunblaðið seg-
ir um ríkisfjármálastjóm Sjálfstæðis-
flokksins; það em verkin sem tala.
Eða nánar tiltekið: enginn verður af
orðum krati!
Það kemur líka glögglega í ljós
þegar þjóðin er spurð álits á stjóm-
málaflokkunum að hún hefur misst
alla trú á Alþýðuflokkinn, og kann-
ski er það gagnkvæmt, kannski hefur
Alþýðuflokkurinn líka misst trúna á
fólkið í landinu. Að minnsta kosti
benda verk flokksforystunnar ein-
dregið til að svo sé.
Ungkratar og
aðrirkratar
Framkvæmdastjóm Sambands
ungra jafnaðarmanna sendi nýlega
frá sér auglýsingu sem birtist í Al-
þýðublaðinu (klippari hefur ekki
barið hana augum annars staðar).
Þar em þulin upp boðorðin tíu sem í
augum ungkrata gera Alþýðuflokk-
inn að Jafnaðarmannaflokki jslands
en Alþýðubandalagið ekki. I raun-
inni væri það efni í ffamhaldssögu
að fara yfir boðorðin tíu ungkratanna
en hér verður það gert með hraðri
yfirferð.
I fyrsta boðorðinu er því haldið
ffarn að Alþýðuflokkurinn hafi kom-
ið á mikilvægustu lögum um réttindi
launafólkis, svo sem um almanna-
tryggingar, verkamannabústaði, or-
lof, lifeyrissjóði, námslán, jafhrétti
kynja og réttindi fatlaðra. Ekki skal
dregið úr hlut Alþýðuflokksins við
að koma þessum þjóðþrifamálum I
gegn. Þó má minna á að núgildandi
lög um námslán vom sett í stjómar-
tíð Gunnars Thoroddsens en þá var
Alþýðuflokkurinn í stjómarand-
stöðu. Auk þess fór Alþýðubanda-
lagið með félagsmál í vinstri stjóm-
inni 1956-58 þegar fjölmörg velferð-
armál vom samþykkt. Alþýðubanda-
lagið hefur óvart verið íiíca í ríkis-
stjóm þegar þessi mál hafa verið
leidd til farsælla lykta.
Annað boðorðið segir að Al-
þýðuflokkurinn hafí ámm saman
barist fyrir hagsmunum neytenda
með afdráttarlausri stefnu í landbún-
aðarmálum. Ekki er klippara ljóst
hvað afdráttarlaus stefna í landbún-
aðarmálum þýðir, en ef hún felst í
því að leggja niður innlenda Iand-
búnaðarframleiðslu og fá bændum í
hendum innflutningsverslun með
landbúnaðarafurðir þá er það rétt að
Alþýðubandalagið hefur ekki mælt
með slíku. Það em líka vafasamir
hagsmunir neytenda þegar til lengri
tima er litið.
Forysta Alþýðuflokksins í við-
ræðum um evrópskt efnahagssvæði
er þriðja boðorðið um jafnaðar-
stefnu. Það er kynleg jafnaðar-
mennska að vilja aíhenda útlending-
um sjálfsákvörðunarrétt þjóðarinnar,
svo ekki sé meira sagt!
Atvinnulífið,
verðbólgan o.fl.
Fjórða boðorð ungkrata um jafh-
aðarmennsku segir að Alþýðuflokk-
urinn hafi beitt sér íyrir eflingu stór-
iðju til að treysta undirstöður at-
vinnulífs í landinu. Er þetta ekki
svolítið broslegt í ljósi afreka Jóns
Sigurðssonar í álmálinu? Alþýðu-
flokkurinn hefur haft álver á næsta
leiti i langan tíma og ekkert sinnt
annarri atvinnuuppbyggingu. Það er
jafnaðarmennskan á þeim bæ!
Samkvæmt fimmta boðorðinu
hefur Alþýðuflokkurinn alltaf verið í
stjóm þegar verðbólga hefur farið
niður fyrir tíu prósent. En Alþýðu-
flokkurinn hefur líka verið í stjóm
þegar verðbólgan hefur rokið upp!
Hvers vegna Alþýðuflokkurinn er
Jafnaðarmannaflokkur íslands
en
Alþýðuhamlalaglð ekki
1 Alþýðuflokkurinn hefur komið á mikilvægustu lögum um réttindi
launafólks. Svo sem um: almannatryggingaj. jdcamannabús* ',
orlof, lífeyrissjóði, námslán, jafnrétti kyni^ fatl-' "Av
• Það hefur Alþýðubandalagið ekb'
2 Alþýðuflokkurinn hefur árum s/
neytenda með afdráttarlausri stefn' *
0 Það hefur Alþýðubandalagi/ >
3 Alþýðuflokkurinn hefur
töku íslands í evrópska '
• Það hefur Alþý^,
4 Alþýðuflok/
undirstöður a/
• Það hef’- _
5 jjí
rystu um þátt-
J ’ -i iðju til að treysta
verið i stjórn þegar verðbólga hefur
_<idalagið ekki.
6. ^ veinn hefur á síðustu fjórum árum byggt upp helming
félákv^ .usnæðis í landinu.
• Þáv aefur Alþýðubandalagið ekki gert.
7 AiþýðUy 4/ a
inga a auo t fJ
0 Það he
’rist fyrir raunveru1-^ ’ "ameign íslend-
rist ivnr rauuvcii1 ^ -tiuetun
^7%
----- 1 L ^ U / /)
átt-
8 Alþýðuflokkurinnnt?!■
um og orkunýtingu fallvatna ós“7
• Það hefur Alþýðubandalagið eknT
9 Alþýðuflokkurinn hefur fylgt ábyrgri stefnu í ríkisfjárnS> til að
tryggja framtíð og sjálfstæði islensku þjóðarinnar.
• Það hefur Alþýðubandalagið ekki gert.
10 Alþýðuflokkurinn hefur ávallt staðið fyrir lýðræði, frelsi og jafn-
rétti.
• Það hefur Alþýðubandalagið ekki gert.
Á þessu sést að Alþýðuflokkurinn hefur ávallt staðið vörð um
velferð og réttlæti í islensku þjóðfélagi. Alþýðuflokkurinn var,
er og verður hinn eini og sanni Jafnaðarmannaflokkur ís-
lands.
Framkvæmdastjórn Sambands ungra jafnaðarmanna.
Hvemig má það vera? Má ekki
benda á að það var Alþýðubandalag-
ið sem fór með stjóm ríkisfjármála
þegar þjóðarsáttin var gerð og varan-
legri verðhjöðnun var komið á?
Sjötta boðorðið er boðorð Jó-
hönnu. Það fjallar um félagslega
íbúðakerfíð á síðustu fjórum árum.
Klippara er satt að segja ekkert vel
við að senda Jóhönnu tóninnu en
engu að síður er það svo að félags-
legar íbúðir á höfuðborgarsvæðinu
em alltof fáar og úti á landi em þær
allt of dýrar. Þar að auki má minna á
að Jóhanna lofaði því á sínum tíma
að vextimir myndu ekki hækka, en
við það loforð gat hún að sjálfsögðu
ekki staðið þegar á átti að herða.
Boðorð númer sjö, átta og níu
má í raun taka saman í eitt. Þau
fjalla um að Alþýðuflokkurinn hafi
staðið vörð um sameign Islendinga á
auðlindum sínum, hafinu, fallvötn-
um og landinu, og ennfremur að
flokkurinn hafi tryggt sjálfstæði
þjóðarinnar með ábyrgri fjármála-
stjóm. Ef þetta er nú allt satt og rétt,
sem reyndar margar efasemdir em
um, þá þykir það ekki góð latína að
Jafhaðarmannaflokkurinn skuli ætla
að fóma ölium þessum stóm málum
sínum með því að afhenda Evrópu-
bandlaaginu og miðstjómarvaldinu í
Briissel auðlindimar og sjálfstæði
þjóðarinnar í formi afsals á dóms-
valdi og löggjafarvaldi. Það ætlar
Alþýðuflokkurinn sér nefnilega að
gera!
Tíunda boðorðið
segir að Alþýðuflokkurinn hafi
ávallt staðið fyrir lýðræði, frelsi og
jafnrétti en það hafi Alþýðubanda-
lagið ekki gert.
Þetta er sérkennileg fullyrðing.
Um þessar mundir hamast nefnilega
ráðherrar Alþýðutlokksins gegn
þessum meginatriðum lýðræðislegs
þjóðfélags. Jón Baldvin Hannibals-
son, formaður Alþýðuflokksins,
neitar að fallast á lýðræðislega kröfu
um þjóðaratkvæðagreiðslu um EES-
samninginn, þrátt fyrir að virtir lög-
spekingar telji ekki loku fyrir það
skotið að samningurinn bijóti í bága
við stjómarskrána. Heilbrigðisráð-
herrann ætlar sér augljóslega að
koma á nýskipan heilbrigðismála
sem felst í því að jafnrétti þegnanna
verði afnumið og forréttindum hinna
ríku komið á fót. Það er frelsið sem
frjálshyggjupostulamir hafa boðað
um áralangt skeið og Alþýðuflokk-
urinn hefiir tekið upp þann boðskap í
bólinu með íhaldinu.
Sagan kennir okkur að Alþýðu-
flokkurinn fer ávallt illa út úr sam-
starfi við Sjálfstæðisflokkinn vegna
þess að kjósendur Alþýðuflokksins
vilja að hann sé jafnaðarmanna-
flokkur. í íhaldsstjómum kastar for-
ysta flokksins hins vegar öllum
prinsippum fyrir ráðherrastólana og
þess vegna refsa kjósendur flokkn-
um. Skoðanakannanir undanfama
mánuði staðfesta þetta svo ekki
verður um villst.
Alþýðubandalagið þarf hins veg-
ar ekki að hengja á sig einhveija
merkimiða sem reynast haldlitlir.
Það eru verkin sem tala. Alþýðu-
bandalagið er nefnilega jafnaðar-
mannaflokkur með litlum staf, hann
er flokkur jafnaðarmennskunnar og
félagshyggju. Alþýðuflokkurinn aft-
ur á móti hefiir hengt á sig merki-
miða með orðunum „Jafnaðar-
mannaflokkur Islands" með stómm
staf en það er bara heiti sem er í
engu samræmi við innihaldið.
Kjósendur hafa nú áttað sig á
þessum reginmun - og er það vel.
ÁÞS
ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 5. desember 1991
Síða 2