Dagblaðið Vísir - DV - 07.11.1997, Blaðsíða 11

JL*V FÖSTUDAGUR 7. NÓVEMBER 1997
Konur stjórna -
karlar þjást
Svo er margt sinnið sem skinnið og heill-
andi söguheimur Njálu snertir enga tvo les-
endur eins.
Hefðbundin söguskoðun og -krufning er
ekki í tísku lengur og aðdáendur bókarinnar
leika sér að því að nálgast hana frá óteljandi
sjónarhomum. Sumir verða reyndar ansi ein-
strengingslegir í kenninga-
smíðinni en aðrir fara á flug
í frjórri umræðu og frumleg-
um niðurstöðum.
Hlín Agnarsdóttir notar
Njálu ekki beinlínis sem frá-
sagnarefni í leikriti sínu,
Galleríi Njálu, þó að hún
leynt og ljóst leggi áherslu á
tengslin.
Miklu frekar notar hún
myndheim sögunnar sem
kveikju og inspírasjón þegar
hún segir frá nútímamann-
inum, Júlíusi Sveinssyni
rútubílstjóra. Hann kann
Njálu utan að, en fær fá
tækifæri til að láta ljós sitt
skína þegar hann ekur með
túristana um söguslóðir.
Það sem skilur þetta sum-
ar frá öðram er að hann
kynnist leiðsögukonunni
Hafdísi. Hún skiptir mann-
kyninu í menntafólk, sem er
þess virði að eiga orðastað
við og svo hin greyin sem
ekki hafa prófgráður og vita
ekkert í sinn haus. Og Júlíus
er að hennar mati í þeirra
hópi.
Samskipti þeirra eru sett
fram í kátlegum og oft stíl-
færðum atriðum. Smám
saman breytist þó kemían á
milli þeirra og kvenremban
Hafdís fær aðra sýn á sam-
ferðamanninn. Og alltaf svif-
ur andi Njálu yfir vötnum.
í upphafi sýningarinnar
fannst mér nóg um brellur
og trix, sem vora ansi fyrir-
ferðarmikil til að byrja með
og ekki endilega nauðsynleg
fyrir framvinduna. Þegar
upp er staðið er það jú sá
persónuprófíll, sem höfund-
ur byggir upp af Júlíusi og
samskipti hans og Hafdísar,
sem mynda gangverkið í
sýningunni.
Bestu sprettimir í sýning-
unni vora einmitt þegar
neistaflugið á milli þeirra
verður allt að því sýnilegt og þar nýtur höf-
undargáfa Hlínar sín líka best.
Henni lætur einkar vel að skrifa texta (oft
fyndinn) sem hefur eitthvað að segja og jafn-
framt að byggja upp sannferðuga framvindu.
Leikstjórinn Hlín fellur hins vegar í þá gam-
alkunnu gryfju að teygja lopann um of, sér-
staklega framan af og það
veikir heildina.
Stefán Sturla Sigurjónsson
leikur Júlíus og Sigrún
Gylfadóttir Hafdísi. Hlutverk
Júliusar er miklu meira inn
á við og skrifað á dýptina
enda á hann athygli höfund-
ar. Július og kynnin við
hann hafa mikil áhrif á Haf-
dísi en sem persóna nær hún
ekki mikilli rótfestu. Það er
fyrst og fremst samspilið á
milli þeirra tveggja sem er
hreyfiafl verksins.
Stefán og Sigrún smell-
passa í hlutverkin og koma
einmitt þessu siðasttalda vel
til skila. Stefán fær þó mun
meira til að spila úr og um
leið gullið tækifæri til að
sýna margbreytilega takta
sem hann nýtir vel. Það er
líka gaman að sjá kraftmik-
inn leik Sigrúnar, sem vann
sannarlega vel úr hlutverki
einbeittu nútímakonunnar
þó að það sé einsleitara.
Leikmynd Vignis Jó-
hannssonar er stílhrein og
ljósa- og brellumeistarar
hafa nóg að gera. Tónlist
Guðna Franzsonar er sett við
sýninguna eins og kvik-
myndatónlist, ýmist seiðandi
eða ágeng og sýn Gabríelu
Friðriksdóttur, sem fram
kemur í myndverkunum 12 í
Gallerii Njálu mynda enn
einn póst og tengingu við
söguna.
Nótt og dagur sýnir á Litla
sviði Borgarleikhúss:
Gallerí Njála
Handrit: Hlín Agnarsdóttir
Tónlist: Guðni Franzson
Myndverk: Gabríela Friðriks-
dóttir
Leikmynd: Vignir Jóhannsson
Lýsing: Jóhann Bjarni Pálma-
son
Búningar: Áslaug Leifsdóttir
Leikstjórn: Hlín Agnarsdóttir
Hafdís (Sigrún Gylfadóttir) og Júlíus (Stefán Sturla) kynntust á Njáluslóðum.
Leikhús
Auður Eydal
Alvara og þungi
Fólkið sem sækir reglulega tónleika í gulri
áskriftarröð Sinfóníuhljómsveitar íslands er
alveg örugglega bæði djarft og mjög einlægt
áhugafólk um tónlist. Það vill stór hljómsveit-
arverk, þunga og þétta síðrómantík, og svo
hefur það valið sér röð þar sem nánast öll ís-
lensku verk vetrarins era ílutt. Fyrstu tón-
leikar raðarinnar lofuðu mjög góðu og spenn-
andi vetur framundan.
Á öðram áskriftartónleikum vetrarins i
þessari röð var aðeins eitt verk á dagskrá.
Löng og mikil sinfónía eftir Gustav Mahler,
nr.9 í D-dúr, sú síðasta sem hann fullgerði en
sína tíundu náði hann ekki að klára sjálfur.
Verkið krefst mikils fjölda hljóðfæraleikara
og til að gefa mönnum hugmynd um stærðina
þá voru klarinettuleikararnir flmm talsins og
flautuleikararnir einnig. í allt vora um það bil
níu tugir manna á sviðinu. En aldrei þessu
vant héldu hljóðfæraleikaramir sig ekki þar
heldur þustu, í þann mund er tónleikarnir
áttu að hefjast, út i salinn með skilaboð til
gesta sinna í formi dreifibréfs. Þeir biðja um
stuðning. Stuðning við þá sjálfsögðu kröfu lág-
launafólks í þessu landi að geta séð fyrir sér
og sínum. Kröfur þeirra koma að öðra leyti
ekki fram í þessu bréfi og heldur ekki í hverju
stuðningur við kröfur þeirra gæti verið fólg-
inn. Aukin aðsókn og fjölgun tónleika virðist
ekki skila sér í krónum til fólksins sem allt á
Petri Sakari stjórnaði 9. sinfóníu Mahlers.
Tónlisl
Sigfríður Bjömsdóttir
veltur. Sjálfsagt muuu fjölmiðlar greina frá
því ef til aðgerða verður gripið og víst er að
hljómsveitin á sér marga aðdáendur sem von-
andi reynast ekki bara viðhlæjendur heldur
líka vinir. Það kraftaverk sem hefur orðið hér
á nokkrum áratugum, að byggja upp sterka og
góða sinfóníuhljómsveit á Islandi, verður auð-
veldlega kæft með meðalmennsku og hálfkáki
ef ekki er að gætt. Til þess að geta gert kröfur
verða þeir sem kröfurnar era gerðar til að
geta sinnt hlutverki sínu í fullu og vel laun-
uðu starfi. En auknum metnaði og kröfum og
svo launum fylgja líka breytingar. Starfsör-
yggi manna verður minna, samkeppni meiri.
En nóg um þetta - vonandi má treysta upp-
lýstu og metnaðarfullu fólki í valdastöðum til
að marka farsæla stefnu i þessum málum
áður en í óefni er komið.
Stórvirki Mahlers var að mörgu leyti vel
flutt undir stjóm Petri Sakari. Hljóðfæraleik-
ur hópa og einstaklinga var yflrleitt öraggur.
Helst var vart við hnökra í leik 1. fiðlu, aðilar
þar oft innbyrðis ósamtaka. Annars virtist
jafhvel mjög fastur og þungur taktur eins og
snemma í öðrum kafla geta vafist fyrir mönn-
um líka. Túlkun Sakari var almennt nokkuð
þétt, þung og einfóld á kostnað finni blæ-
brigða. Upphaf fjórða kafla er ágætt dæmi um
hvemig slíkur þungi kemur í veg fyrir flug
efnisins. En þrátt fyrir allt er flutningur þessa
verks hér á landi stórvirki sem ber að þakka.
Ekkert kemur í stað upplifunar á lifandi flutn-
ingi slíkra verka.
»imenning „
*★ ★
í norðri
Hvunndagsleikhúsið í vetr-
arbúning
Á nýju
leikári
Hvunndags-
leikhússins
stefna menn
hreint ekki
að neinu
hvunndags-
verkefni. Þar
á bæ ætla
menn sér f
stórvirki og
ætla að ffurn-
flytja nýja óp-
era eftir Leif
Þórarinsson
tónskáld á
miðri góu.
Ekki er enn komið nafn á óperuna en
hún segir á skoplegan hátt frá samskiptum
hjóna og drauga við erfiðar aðstæður og er
meöal annars leitað fanga í síðasta þætti
Fjalla-Eyvindar en með kímni að leiðar-
ljósi.
Verkið prýða úrvalslistamenn. Sigrún
Hjálmtýsdóttir, Jóhanna Þórhallsdóttir,
Sverrir Guðjónsson og Bergþór Pálsson
syngja aðalhlutverkin en auk þess er 12
manna hljómsveit og dansarar. Leikstjóri
er Inga Bjamason. Verkefnið verður unn-
ið í samvinnu við íslensku óperana.
„Þátttakan er rosalega góð, um sextíu
söfrí hér á landi og um þúsund í allt,“ seg-
ir Pálína Magnúsdóttir, ein af skipuleggj-
endum Orðsins í norðri, norrænnar bóka-
safríaviku. Vikan hefst mánudaginn kl. 18
stundvíslega, í öllum þúsund söfnunum
um öll Norðurlönd og dagskráin þann dag
verður alls staðar eins: Lesinn verður kafl-
inn um dauöa Böðvars úr Egils sögu viö
kertaljós. Svo dæmi sé tekið les fra Vigdís
Finnbogadóttir í Þjóðarbókhlöðunni; í
safríi Pálínu á Seltjamamesi les Bubbi
Morthens.
Eftir þessa fyrstu sameiginlegu dagskrá
verður hvert safrí meö sína eigin útfærslu
á norrænu bókasafríavikunni. Meðal at-
riöa era upplestrar, sýningar, bókmennta-
kynningar, kvikmyndasýningar og vísna-
söngur.
En hvers vegna þessi kafli úr Eglu?
„Hann sýnir mátt orðsins," segir Pálína.
„Sagði ekki einhver að samtal Egils og
Þorgeröar dóttur hans, þegar hún telur
hann af því að svelta sig í hel eftir dauða
Böðvars, væri fyrsta samtalsþerapían sem
heimildir eru til um?“
Þetta merkilega samtal mun hljóma á
ft,l al Pálína Magnúsdóttir - vlll kynna
onum ma máttorðsins. DV-mynd ÞÖK
um og mal-
lýskum
Norðurlanda á mánudaginn og era lands-
menn hvattir til að fjölmenna í sitt hverf-
is- eða héraðssafrí og hlusta.
Galdrakarlinn í Borgarleik-
húsinu
Aðsókn á barnaleikrit Leikfélags
Reykjavíkur, Galdrakarlinn í Oz, hefur
verið mjög góð. Svo gott sem uppselt er á
sýningarnar til jóla en ákveðið hefur verið
að efna til aukasýninga. Þær fyrstu verða
sunnudagana 16. og 30. nóv-
ember kl. 17.00.
Ævintýrið um Galdra-
karlinn í Oz verður ekki
aðeins í Borgarleikhús-
inu í vetur því að
ný morgunsaga
barnanna sem
hófst í þessari
vlku á rás 1,
er einmitt
sama ævin-
týrið.