Dagblaðið Vísir - DV - 04.06.1999, Blaðsíða 6

YFIRHEYRSLA
Biskup fundar meb bændum í Skálholti:
Tíundin í raun
einn hundraðasti
Skálholti 2. ágúst 1097
„Þetta á eftir að efla kirkjuna, á því
er enginn vafi," sagði Gissur ísleifs-
son, biskup í Skálholti, þegar tíundin
hafði verið lögleidd. Var skatturinn
lögfestur fyrr en bjartsýnustu klerkar
höfðu þorað að vona. „Þeir hafa unn-
ið í þessu með mér Markús Skeggja-
son lögsögumaður og Sæmundur Sig-
fússon, prestur í Odda. Þeim verður
seint fullþakkað," sagði biskup.
Tíundin er fyrsti skatturinn hér á
landi sem lagður er á eftir efnahag
fólks. Ber fólki að greiða einn tíunda
hluta af skuldlausri eign sinni til
kirkjunnar í þeim tilgangi að treysta
sjálfstæði hennar í veraldlegum jafnt
sem andlegum efnum. Allir karlar og
konur sem náð hafa 16 ára aldri em
tíundarskyldir.
„Menn mega ekki misskilja þetta. í
útlöndum greiða menn einn tíunda
af tekjum sínum en hér heima er gert
ráð fyrir að menn hafi tíu af hundraöi
í tekjur af skuldlausri eign og af þeim
hagnaði greiða þeir tíund, þ.e. einn af
hundraði í eignarskatt;" sagði Gissur
ísleifsson biskup er hann útskýrði tí-
undina fyrir sveitungum sínum á
flötinni fyrir framan Skálholtskirkju í
gærkvöld.
„Við skildum ekki allt sem hann
sagði en biskup hlýtur að vilja vel,"
sagði Pétur Sigurðsson á Læk í Ytra-
Holti sem var meðal fundarmanna.
„Það eru margir hér sem halda að
þetta komi sér vel fyrir kirkjubændur
sem geta ánafnað kirkjum sínum ver-
aldlegan auð og veriö þar með skatt-
frjálsir."
Kirkju- og klausturjarðir eru und-
anþegnar tiund og hver sá sem reyn-
ir að svíkjast um að greiða tí-
und eða hefur í frammi svik-
semi í þeim efnum greiði þre-
falda tíund í refsingarskyni.
Þá eru útlendingar undan-
þegnir tíund fyrstu þrjú árin
sem þeir dvelja hér á landi.
Samkvæmt upplýsingum frá
Skálholtsbiskupi er hægt að
greiða tíund í öllum löglegum
gjaldmiðli: með vaðmáli, ull,
gærum, kvikfé, málmum,
viði, vaxi, reykelsi, tjöru og
lérefti.
,

Gissur íslcifsson biskup útskýrbi fyrir
bændum ab skatthlutfallib á íslandi
væri mun lægra en í þeim löndum
sem vib helst berum okkur vib.
Apauatni, 24. mai1238
Gissur Þorvaldsson mætti meb
40 manns til fundar vib þig en
þú komst í fylgt 360. Er mál-
stabur þinn svo veikur ab þú
þarft nífaldan libsmun til ab
knýja hann fram?
„Ég skil ekki þessar aðdróttanir.
Liðsmunurinn sýnir þvert á móti að
menn fylkja sér á bak viö'sjónarmið
mín á meðan Gissur og fieiri hafa
verib taismenn örfárra úrtöiumanna."
Þib tókub Gissur höndum -
hvab hyggstu fyrir meb hann?
„Ég býst við hann haldi tii Noregs."
Gerir hann þab af fúsum vilja?
„Já."
En er þab ekki rétt skilib ab
hann sé fangi þinn?
„Ég tók hann höndum. En eftir að
ég hafði rætt við hann féllst hann á
mín rök. Hann skipti um skobun og
er ab mínu mati maður að meiru fyrir
bragðið. Þótt Gissur hafi látið leiða
sig í út í að veita þessum afturhalds-
sjónarmiðum forystu þá er hann
skynsamur pólitíkus."
Er ekki hætt vib ab hann fái þá
stöbu eftir Noregsförina ab þú
verbir ab leita sátta vib hann og
sjónmarmib hans - svipab og
þegar þú rakst Gubmund Ara-
son biskup úr landi?
„Gissur getur náttúrlega flutt mál
sitt við hirðina og ég ætla engu að
spá um hvernig því verður tekið. Ég
lít hins vegar svo á ab þessi tvo mál
séu gerólík."
Þab er þó óneitanlega margt
líkt mcb þeim. í bábum tilfell-
um neytir þú libsmunar til ab
taka höfbingja höndum og
hrekja þá til Noregs.
„Það hefur margt breyst síðan í
Grímsey. Ég held að flestir landsmenn
hafi nú fallist á að við íslendingar
veröum að taka þátt í þjóöfélagsþró-
un Evrópu. Við megum ekki sitja eftir.
Ég vil auk þess minna á að ég hef
fengið aflausn vegna þess sem ég
kann ab hafa gert á hlut biskups."
Goðorösmaður brenndur inni
Hörgárdalur, 8. maí 1197_______________
Önundur Þorkelsson goðorðsmað-
ur í Lönguhlíð í Öxnadal lést í gær
þegar bær hann brann til kaldra kola.
Með Önundi fómst sex heimilisfastir
vinnumenn hans. Gmnur leikur á að
um íkveikju hafi verið að ræba þar
sem nágrannar Önundar heitins sáu
hóp manna meb alvæpni koma ríð-
andi inn dalinn í ljósaskiptunum
meb stefnuna á Lönguhlíð.
„Þeir vom ekki færri en níutíu og
ég þekkti þarna bæði Guðmund dýra
Þorvaldsson á Bakka og Kolbein
Tumason á Víðimýri. Þeir fóm ber-
sýnilega fyrir flokknum," sagði bóndi
einn í Hörgárdalnum sem ekki vill
láta nafns síns getið vegna þess ófrið-
ar sem ríkt hefur nyrðra undanfarin
misseri.
Fastlega er búist við eftirmálum
vegna þessa bruna og hefur Jón Lofts-
son í Ódda veriö fenginn til að sætta
málsaðiia.
Samsteypustjórn:
Rábherrum
fjölgaö um tvo
Reykjavík, 3. janúar 1917_
Samkvæmt áreiðanlegum heimild-
um af Alþingi er nú unniö aö því ab
fjölga ráðhermm um tvo og verða
þeir þá þrír. Búist er við ab þetta verði
tilkynnt á morgun.
Sturla Sighvatsson
höfðingi Sturlunga
Gissur er skyn-
samur pólitíkus
Björn Jónsson ritstjóri var mættur í prentsmibjuna í morgun og renndi þar augum yfir fyrsta eintakib af Subra
sem gefib er út eftir ab hann festi kaup á blabinu.
Auglýsingastríð á blaðamarkaði:
ísafold kaupir Suðra
Reykjavík, 14. febrúar 1886.
Björn Jónsson ritstjóri ísafoldar
hefur fest kaup á hálfsmánaðarblað-
inu Suðra og hyggst leggja blabið niö-
ur. Með kaupunum tryggir Björn í
ísafold sér abgang að auglýsingum
hins opinbera.
„Verðmæti blabsins felst í auglýs-
ingum frá yfirvöldum. Þab er það
sem menn em að kaupa," sagði Gest-
ur Pálsson ritstjóri Suöra.
Björn ritstjóri ísafoldar vildi ekkert
láta hafa eftir sér vegna þessara
kaupa, en sem kunnugt er fékk Suðri
birtingarrétt á öllum opinbemm aug-
lýsingum eftir að Þjóðólfur hafbi ver-
ið sviptur þeim fyrir nokkmm misser-
um. Aö margra mati er sá réttur einu
verðmæti blaðsins.
„Þetta er framlenging á spilling-
unni. ísafold eða Suðri; skiptir ekki
öllu. Vib fáum engar auglýsingar frá
hinu opinbera," sagði Þorleifur Jóns-
son frá Stóradal, ritstjóri Þjóbólfs,
helsta samkeppnisaðila blaðanna.