Dagblaðið Vísir - DV - 03.08.1999, Blaðsíða 2

Japanskar rannsóknir á sjónvarpsfréttamönnum:
Depla augunum óeðlilega
Uppnámið sem
sumt fólk kemst
í við að horfa á
fréttir gæti haft
meira að gera
með fréttamann-
inn sjálfan heldur en fréttimar sem
hann flytur, segja japcmskir vísinda-
menn.
Þeir þykjast hafa komist að því að
sjónvarpsfréttamenn depli augun-
um oftar og óreglulegar en aðrir,
sem gæti gefið til kynna taugaveikl-
un og smitað áhorfendur.
Þannig þyrfti spenna og tauga-
veiklun í áhorfendum frétta ekki
endilega að vera afleiðing innihalds
fréttanna heldur ósköp einfaldlega
orsakast af mikilli og óreglulegri
augnadeplun fréttamannanna.
Deplun augna er ósjálfráð hreyf-
ing sem verndar
augun og viðheldur
raka þeirra og get-
ur tíðni deplunar-
innar lýst ólíkum
tilfinningum.
Þrjú blikk á
sekúndu
Þegar vísinda-
mennirnir rann-
sökuðu mynd-
bandsupptökur af
„Kannast ekki
við þetta,“ segir
Páll Magnússon.
- og gera áhorfendur taugaóstyrka
Hingað til hafa augu sem ekki blikka vakið meiri ugg en þau sem sífellt eru
á ferð og flugi.
/ tuttugu sekúndna
kynningu á frétt, um
morðárás á verðbréfa-
miðlara í Bandaríkjun-
um, biikkaði þulurinn,
ungur maður, aðeins
fjórum sinnum og ent-
ist mest sjö sekúndur
án þess að blikka.
sjónvarpsfréttamönnum við störf,
þar sem þeir lásu fréttirnar af sjón-
varpsskjá, blikkuðu þeir að meðal-
tali einu sinni á sekúndu en þegar
þeir lásu fyrir stýrihóp sjálfboðaliða
hægðist tíðnin niður í eitt blikk á
fjögurra sekúndna fresti. Einn
kvenkyns fréttamaður deplaði aug-
unum 176 sinnum á minútu - eða
um þrisvar á sekúndu - sem hlýtur
að teljast allt að því sjúklegt!
Venjulega deplar fólk augunum
minna þegar það starir á skjái. Öf-
ugt gilti um fréttamennina og telja
vísindamennimir að álag á þeim til
að forðast mistök og björt og þurr
umhverfisskilyrði í sjónvarpsverum
geti haft þessi áhrif á „blikkvenjur"
fréttamannanna.
Blikkið hugsanlegt, áhrif á
áhorfendur ótrúleg
Páll Magnússon, fréttastjóri
Stöðvar tvö, sagðist, í samtali við
Heim, ekki hafa heyrt um vanga-
veltm- í þessa átt:
„Ég kannast nú ekki við þetta. En
það er í sjálfu sér ekki ótrúlegt að
fréttamenn í myndveri depli augun-
um meira en aðrir. Þeir sem lesa
fréttirnar sitja með skær ljós ská-
hallt fyrir framan og ofan sig. Það
gæti ert augun með þessum afleið-
ingum. Einnig gæti haft áhrif að
fréttimar em lesnar af svokölluðum
teleporter, eða lesvél. Þessar vélar
eru misgóðar, sumar með minna
letri en aðrar og það gæti hugsan-
lega þreytt augun.
Ég ætla nú ekki að fara að rengja
vísindamennina en mér finnst ótrú-
legt að þetta hafi einhver umtals-
verð áhrif á áhorfendur."
Tíu sekúndur án blikks á RÚV
Óformleg og afskaplega óvísinda-
leg könnun blaðamanns Heims á
umsjónarmanni seinni frétta á RÚV
kvöld eitt í síðustu viku sannfærði
hann a.m.k. um að japönsku vís-
indamennimir hefðu sitthvað til
síns máls, þó ekki væri nema hvað
varðaði óreglulega tíðni
augndeplunar hjá stéttinni.
I tuttugu sekúndna kynningu á
frétt, um morðárás á verðbréfamiðl-
ara í Bandaríkjunum, blikkaði þul-
urinn, ungur maður, aðeins fjórum
sinnum og entist mest sjö sekúndur
án þess að blikka og í átta sekúndna
kynningu á frétt vun þjóðhátíð í Eyj-
um var aðeins eitt blikk - og það
undir lokin.
Metið var slegið með tilþrifum
þegar hið viðkvæma kamphýlóbakt-
eríumál var tekið fyrir. Kynningin
tók 11 sekúndur og þulurinn hélt út
hvorki meira né minna en tíu sek-
úndur án þess að depla auga þar til
augnlokin sigu rétt undir lokin. Það
leika fáir eftir með skært ljós í aug-
unum og skorar blaðamaður á efa-
semdamenn að prófa. Munið það þó
ávallt að það er algerlega á eigin
ábyrgð ef fólk reynir að leika eftir
listir atvinnumanna. -fin
FREÐINN MAMMÚTUR
Steingervingar þeirra
finnast á svæðum sem
vorn grasi vaxin eða
túndra á síðustu isöld.
Fullvaxinn loðmammútur, er varð að múmíu
undir siberfsku túndrunni fyrir 23 þúsund
árum, verður grafinn upp úr sffreranum og
hugsanlega einhvern tímann einræktaður.
Á sex vikumverður grafinn upp 33 tonna kðggull I
kringum mammútinn. Framkvæmdir hefjast í
september þegar kólnar I lofti.
SÍBERÍA FYRIR 20 ÞÚSUND
ÁRUM
Landbrýr
w.
Land i dag
Loðmammútur
Indverski fílinn
Loðmammúturinn var ein af sex
eða sjö þekktum tegundum
mammúta. Hann þróaöist I
Evrasíu, fóryfir Beringssundið til
Norður-Ameríku og dó út fyrir 10
þúsund árum.
UM MAMMÚTÆ
Loðmammútar voru um 3 til
3,7 metrar á hcBð við öxl og
vógu allt að 7.300 tonn.
Fílar eru náskyldir þeim,
sérstaklega sá afrlski.
Óskemmdur loömammútur í Síberíu:
Freðinn fíll á fimmtugsaldri
- grafinn upp eftir 23 þúsund ár
Fullorðinn loð-
mammútur, sem
legið hefur graf-
inn í 23 þúsund
ár i sífreranum
undir yfirborði
síberísku túndr-
unnar, verður grafinn upp í haust
og hugsanlega einhvern tímann
klónaður.
Þetta tilkynnti alþjóðlegt lið vis-
indamanna á dögunum en ætlunin
er að hefjast handa í haust þegar
kólna tekur í lofti á nýjan leik.
Mammúturinn var karlkyns og 47
ára gamall þegar hann dó. Hausinn
stóð upp úr sverðinum og hefur
rotnað í áranna rás en skrokkurinn
er óskemmdur.
Uppgröfturinn verður kvikmynd-
aður af Discovery sjónvarpsstöðinni
fyrir þátt sem ráðgert er að sýna á
Verði tilraun gerð til að
klóna hinn forsögulega
risa er Ifklegast að
burðarmóðirin verði
asískur fíll, sem er
erfðafræðilega líkur
mammútum.
næsta ári. Uppgröfturinn fer þannig
fram að 33 tonna ísköggull umhverf-
is hræið verður grafinn upp og síö-
an flýgur stærsta þyrla gervalls
Rússlands með köggulinn til íshella
í Khatanga í Síberíu. Þar verður
komið upp tilraunastofum með hita-
stig undir frostmarki svo skrokkur
mammútsins bíði ekki skaða af
hitabreytingum.
Kannski klónaður
Vísindamenn eru spenntir að vita
lífsvenjur mammútsins og hvernig
hann fór að því að lifa í jafnerfiðu
umhverfi og þessum hluta heimsins.
Þessi fundur er ólíkur öðrum vegna
þess að hið óvenjugóða ásigkomulag
skrokksins gerir vísindamönnum
kleift að rannsaka margs konar gróð-
ur sem dýrið lagði sér til munns og
hefur varðveist með því. Auk þess að
gefa upplýsingar um fæðuvenjur
skepnunnar gæti það varpað betra
ljósi á flóru þessa tíma.
Vefir og hár mammútsins eru enn
í nógu góðu ásigkomulagi til þess að
möguleiki sé á því að DNA erfðaefni
hans sé óskemmt. Verði tilraun gerð
ti1 að klóna hinn forsögulega risa er
líklegast að burðarmóðirin verði
asiskur fill, sem er erfðafræðilega
líkur mammútum. -fin
Húshjálparvélmennið Cye ryksugar, flautar og pípir:
Fægiskófla á hjólum
- sýndu henni húsiö og sestu svo niður
***-': | Bandaríkja-
menn eru sem
II i kunnugt er
-11 framtakssamir
og sniðugir á
........1 ýmsum sviðum.
Eitt þeirra er að
finna upp sífellt fleiri græjur til að
létta fólki leiðinleg heimilisstörfin,
sbr. „súperslæserinn" margfræga,
alla vega ávaxta- og grænmetis-
pressur, sjálfvirka dósaopnara,
tannbursta og svo framvegis.
Nú hafa þeir gengið skrefinu
lengra og láta einfaldlega græjumar
alfarið um sum leiðinlegri störfin.
Tólið sem um ræðir er húshjálpar-
vélmennió sem tók hvorki meira né
minna en áratug að hanna. Það
ryksugar hýbýlin, fjarlægir óhreina
diska úr augsýn og færir eigandan-
um mat, drykk og aðrar nauðsynjar
á kerru sem það hefur í eftirdragi.
Sem sagt: Draumur allra sófadýra
og enn einn plús í kladdann fyrir
Kanann!
Þarfasti þjónninn
Vélmennið kallast Cye og kostar
rétt tæplega 800 dollara eða um 60
þúsund krónur í póstkröfu. Það lík-
ist fægiskóflu á hjólum og er stjórn-
að þráðlaust af PC-tölvu.
Áður en Cye getur tekið til starfa
þarf það náttúrlega að kortleggja
húsakynnin. Eigandinn notar mús-
Húshjálparvélmennið
tók hvorki meira né
minna en áratug að
hanna. Það ryksugar
híbýlin, fjariægir
óhreina diska úr aug-
sýn og færir eigandan-
um mat, drykk og aðr-
ar nauðsynjar.
Framtíð: húshjálparvélmennið Cye...
ina á tölvunni til þess að sýna því
helstu kennileiti, líkt og þröskulda,
hurðir og hom, og síðan kannar ró-
bótinn afganginn af svæðinu til þess
að fylla inn í myndina.
Vélmennið kortleggur umhverfíð
með því að nema viðnám við hjól
sín og telur beygjur hjólanna til
þess að fylgjast með því hvar það er
statt. Þegar Cye hefur hnitin á
hreinu getur það án vandræða dreg-
ið ryksugu eða vagn eftir gólfum.
Þegar það hefur lokið skyldum
sínum fer það hljóðlega aftur í „bás-
inn“ sinn, endurhleður rafhlöðum-
ar - og tekur óhreina tauið í
leiðinni.
Flautar og pípir
Hönnuður
vél-
menn-
isins
viður-
kennir
að
... fortíð: húsmóðir og
ryksugan á fullu.
séu ýmis vandamál óleyst, t.d.
hvemig afstýra megi því að Cye
flæki sig í rafmagnssnúrum. Og Cye
er síður en svo hljóðlátur þjónn í
anda hins fræga Jeeves. Meðan
hann er við störf flautar hann, pípir
og gefur frá sér alls kyns torkenni-
leg hljóð. En er hann nokkuð svo
mjög frábmgðinn vísitöluhúsmóð-
urinni eða -fóðumum að því leyti
sem flauta þegar vel liggm- á þeim
og pípa annars? Það er samvisku-
spuming.
Verið er að vinna að hljóðlátari
útgáfu vélmennisins
sem einnig á að
hlýða radd-
skipunum.
Þeir sem
áhuga hafa á * '
þessari græju ’•
geta komist að
öllu um hana á
heimasíðu fram-
leiðandans Pro-
botics:
www.personal-
robots.com.
-fln
0b»ð°
I
I