Dagblaðið Vísir - DV - 17.08.1999, Blaðsíða 3

ÞRIÐJUDAGUR 17. ÁGÚST 1999
rVwil I ■ M ■
Hugsanleg tengsl milli líkamsklukkunnar og kókaínfíknar:
Erfðabreyttar ávaxtaflugur
ónæmar gegn kókaíni
- gæti hjálpað til að greina fikla áður en þeir byrja á pelanum
Tilraun sem fól
í sér að ávaxta-
flugum voru
gefnir reglulegir
skammtar af eit-
urlyfjum gæti
útskýrt hvers vegna menn verða
fíklar. Vísindamönnunum tókst að
framleiða erfðabreytta flugu sem
var ónæm fyrir stórum skömmtum
af kókalni. Það sem kom á óvart
var það að genið sem virðist
stjórna fikninni er hið sama og
stjórnar líkamsklukku flugunnar.
Ólíkt því sem meðaljóninn telur
er erfðafræðilegur skyldleiki
manna og ávaxtaflugna vísinda-
mönnum vel kunnur og vonast þeir
til að þessi uppgötvun eigi eftir að
leiða til byltingar í skilningi á eit-
urlyfjafíkn. Þeir segja niðurstöð-
urnar sýna að ólíklegustu gen eigi
þátt í því hvernig líkaminn bregst
við lyfjum.
Kókaðar flugur
Vísindamennirnir tóku hóp af
ávaxtaflugum og fjarlægðu nokkur
gen sem stjórna líkamsklukkunni,
en hjá mönnum stjórnar hún - eða
reynir að stjóma - því hvenær
menn sofna og vakna. Að þessu
loknu komust þeir að því að stórir
skammtar kókaíns höfðu engin
áhrif á flugumar.
Vísindamennirnir segja þessar
niðurstöður sérstaklega spennandi
sökum þess að hún gefi vísbending-
ar um þá erfðafræðilegu þætti sem
valdi tilhneigingu og veikleika til
fiknar og einhvern tímann verði ef
til vill hægt að nota það í forvarna-
Það sem kom á óvart
varþað að genið sem
vírðist stjöma fíkninni
er hið sama og
stjörnar líkamsklukku
flugunnar.
starfi með því að segja fyrir um
hverjir eru fiklar áður en þeir kom-
ast á pelann, hvað þá í dópinu.
Rannsóknir á líkamsklukkunni
eru stundaðar á mörgum ólíkum
sviðum. Meðal annars rannsaka
vísindamenn nú hvernig á því
standi að hjartaáföll séu algengust
á morgnana en astmaköst á næt-
urnar. -fin
Vélhundar
uppseldir
Sony-fyrirtækið
hefur ýmislegt
annað á prjón-
unum en
PlayStation og
vasadiskó. Sony
í Japan hefur á
síðustu missemm verið að bauka
við að smiða hund. Hundur þessi er
vélmenni sem þykir líkja ótrúlega
vel eftir hreyfingum alvöru hunda.
Vélhundur þessi vakti mikla lukku
í síðasta mánuði á tæknisýningu í
Japan. Sony hefur nú í hyggju að
framleiða fleiri svona vélhunda, og
jafnvel aðrar vélskepnur, eftir að
hundurinn seldist upp. Japanskir
hunda/tækni-áhugamenn börðust
um eintök af vélhundinum þó svo
að verðið hafi verið í hærri kantin-
Hundur þessi er vél-
menní sem þykir líkja
ótrúlega vel eftir hreyf-
ingum alvöru hunda.
um en eitt stykki vélhundur fór á
2500 $ eða rúmlega 180.000 íslenskar
krónur. Ýmsir kostir eru auðvitað
við svona vélgæludýr þar sem þau
gera þarfir sínar ekki inni á stofu-
gólfi eða éta inniskó. Hvort hunda-
áhugamenn skipti yfir í eitt stykki
vélhund verður samt að teljast
ólíklegt.
Vélhundar Sony vekja talsverða
lukku meðal almennings þrátt fyrir
hátt verð.
Ástæöur svefnsýki fundnar?
Erfðagalli veldur
sjúklegri syfju
Vísindamenn
eru vongóðir um
að þeim hafi tek-
ist að komast til
botns i orsökum
einhvers dular-
fyllsta sjúkdóms læknisfræðinnar -
svefnsýki. Rannsóknirnar voru að
vísu gerðar á hundum, af labrador-
og þýsku pinsjerkyni, en vísinda-
mennimir segja það ekki skipta
máli, innan tíðar verði hægt að búa
til lyf fyrir svefnsjúka menn.
Þeir sem þjást af svefnsýki eiga á
hættu að sofna hvar og hvenær sem
er án viðvörunar. Aðrir halda með-
vitund em geta hvorki hreyft legg
né lið. Sjúkdómurinn hefur víðtæk-
ar afleiðingar og getur reynst erfitt
fyrir sjúklinga að tolla í vinnu eða í
sambandi sökum hans. Hin „ný-
fundnu“ gen stjórna myndun
prótins sem er nemi fyrir hormónið
hýpókretín2 en það hefur áhrif á
matarlyst. Þegar genin eru gölluð
virkar þetta ferli ekki. Tengsl mat-
arlystar og svefns eru hins vegar
enn á huldu.
Vísindamönnum við háskóla í
Dallas hefur sömuleiðis tekist að
„búa til“ mýs sem ekki geta fram-
leitt hypókretín. Og viti menn!
Mýsnar eru haldnar svo krónískri
syíju að þær hafa meira að segja
sést sofna á hlaupahjólinu.
Enn segjast vísindamenn þó ekk-
ert geta fullyrt um niðurstöður því
verið geti að umhverfisþættir komi
einnig inn í myndina, eins og títt er
um sjúkdóma. -fin
Þessir spengilegu veðreiðahundar myndu eflaust enda sem gæludýrafóður
ef þeir tækju upp á því að sofna á brautinni.
Uijjjjlilj1 Nýjustu gögn frá geimfari NASA, Mars Global Surveyor, sýna að veðurfar plánetunnar rauðu er mjög fjölbreytilegt og svipar að nokkru leyti til þess sem við þekkjum hér á jörðinni, þó ekkert sé regnið. Hér má sjá mynd af stormi sem geysaði á dögunum á norðurpól Mars.

Við minnum enn lesendur DV-Heims á að vilji þeir koma
einhverju á framfæri við umsjónarmenn blaðsins eru allar
hugmyndir, athugasemdir, ábendingar og annað vel þegið.
Hægt er að senda okkur línu á netfangið dvhoimurúfÍT.is
IKetisuir @ íí.is