Dagblaðið Vísir - DV - 09.11.2001, Blaðsíða 28

32
FÖSTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2001
Tilvera
I>V
Til minningar
Margrét Jónsdóttir opnar einka-
sýningu í Listasafni Islands á morg-
un kl. 16. Hún nefnist IN MEMORI-
AM og er tileinkuð nýlátnum ætt-
ingjum Margrétar sem höföu áhrif á
hana sem listamann, þeim Jóhönnu
Hannesdóttur, móður hennar og
Guðmundi Benediktssyni mynd-
höggvara, fóðurbróður hennar.
Margrét hefur dvalið undanfarin
gögur sumur við listsköpun í París
og verkin á sýningunni eru afrakst-
ur þeirrar dvalar. Þau eru unnin
með eggtemperu og olíulit á pappír
út frá hugleiöingu um okkar lífsævi
og verðmætamat.
Ást í víðum
skilningi
Norræni skjaladagurinn er á
morgun. Þema hans er ást og lögð
verður áhersla á að sýna gögn um
föðurlandsást, ást til maka og skyld-
menna, umhyggju fyrir náungan-
;m, ræktarsemi við heimabyggð
eða skóla og náttúrudýrkun, svo
eitthvað sé nefnt. í tilefni dagsins
mun starfsfólk skjalasafna víða um
land hafa opið hús og leiðbeina gest-
um sem vilja fræðast um uppruna
sinn eða annað það sem söfnin
geyma. Einnig verður tekið á móti
gögnum ef því er að skipta. Þjóð-
skjalasafn íslands á Laugavegi 162
verður opið frá 11-16 og þar verður
kaffi á könnunni.
Mótað í leir og
tálgað í tré
Vetrarsýning í Listasafni Sigur-
jóns Ólafssonar verður opnuð um
helgina. Hún er tvískipt; annars
vegar eru tímamótaverk Sigurjóns
frá ýmsum skeiðum á listferli hans
og hins vegar frjáls verk, þar sem
listamaðurinn gaf ímyndunaraflinu
lausan tauminn og lífsgleði og
kímni eru allsráðandi. Sigurjón
hafði mörg ólík vinnubrögð á valdi
sínu og vann af sömu snilld hvort
sem hann mótaði andlitsmynd í
leir, hjó í stein eða tálgaði í tré. Sig-
urjónssafn er opið um helgar milli
kl. 14 og 17.
Smáauglýsingar
550 5000
Gönguleíðir
Gönguferð við Grindavík:
Að Þjófagjá og Gálgaklettum
„Reykjanesið er fjölbreytilegasta
en jafnframt vannýttasta útivistar-
svæði landsins. Sennilega vegna
þess hversu nálægt þéttbýlinu þaö
er,“ segir Ómar Smári Ármanns-
son rannsóknarlögreglumaöur.
Hann hefur, ásamt öðrum, farið í
173 gönguferðir um nesið undan-
farin misseri og sjaldnast á sama
staö. í þeim ferðum hefur hann
skoðað allar náttúru- og söguminj-
ar á svæðinu sem þekktar eru og
kann að lýsa þeim: „Þarna eru
minjar frumbúsetu og menningar-
sagan frá upphafi. Fornmannagraf-
ir, letur- og rúnasteinar, brýr og
gamlar þjóðleiðir. Sjá má ræturnar
og þróunina ljóslifandi, aöstæður
fólks og lifnaðarhætti í gegnum
aldimar - bara ef gengið er um
svæðið með augun opin. Strandirn-
ar með húsatóttum, brunnum, sjó-
búðum, vörum, naustum, þurrk-
görðum, fiskibyrgjum, flórgólfum
og fúnum árabátum og innlandið
með seljunum 100 og fjárborgunum
45, sem enn má sjá móta fyrir, auk
stekkja, kvía, fjárhella, nátthaga,
rétta, varða o.fl. Þá eru náttúru-
minjarnar ótaldar, s.s. eldgigar,
hrauntraðir, hellar, skútar og
vatnsstæði eða bara minjar seinni
tima, s.s. skotbyrgi,
skotgrafir, flugvélaflök
eöa bátabrak."
Grindavík stór-
merkilegur staður
Ómar Smári segir
Grindvíkinga hafa stór-
merkilegt land undir fót-
um sér. Staðarbrunninn,
Kóngshelluna, Virkið og
Tyrkjabyrgin í Sund-
vörðuhrauni að vestan-
verðu og Hópsnesið,
þurrkgarðana í Sloka-
hrauni, Kapellulána,
Ægissand, Fagradals-
Qall, fiskibyrgin við ís-
ólfsskála og útræðin á
Selatöngum að austan-
verðu. „Allt eru þetta
staðir sem bjóða upp á
mikla möguleika," segir
hann.
Nú ætlar hann að lýsa
gönguleið þarna í ná-
grenninu og byrja við
Bláa lónið: „Fyrst fiörum
við aö Skipsstíg, þjóð-
leiðinni milli Njarðvíkur
og Grindavíkur og skoð-
um Dýrfinnuhelli, sem
samnefnd kona hélt til í
eftir að Tyrkir réðust að
Grindvíkingum árið
1627. Svo lítum við á
þann hluta Skipsstígsins,
sem gerður var upp,
sennilega í atvinnubóta-
vinnu, eftir aldamótin
1900 og hefur átt að veröa til sam-
göngubóta á sínum tíma. Þaðan
höldum við að Baðsvellaseli, norð-
an Þorbjamarfells. Þar má enn sjá
tóft selsins, sem síðar var flutt upp
á Selsvelli, undir Núpshlíðarhálsi,
vegna ofbeitar."
Hnýtti ermar og skálmar
Nú mælir Ómar Smári með því
að ganga á Þorbjamarfell, upp í
Þjófagjá (Ræningjagjá) og leiðir
hugann að löngu liðnum atburð-
um: „Þama uppi segir þjóðsagan
aö illvígir ræningjar hafi haldið til
og herjað á byggðina allt þar til
einn heimamanna gekk til liðs við
þá. Sá lét yfirvöld vita af væntan-
legum ferðum þeirra til heitra
baða neðan fellsins, hnýtti saman
ermar þeirra og skálmar og tafði
þá uns þeir vom teknir höndum og
hengdir í Gálgaklettum, sem þarna
eru næmi. Næst er haldið áleiðis
niður einstigið. Þaðan blasir
Grindavík við. Hægt er að ganga
aö Gálgaklettum, síðan með
Svartsengisfjalli, að Amarseturs-
Heillegar hleöslur
Mörg áhugaverð steinbyrgi eru í hrauninu í grennd við Bláa lónið.
Leiöin liggur um hraunstíga og fell.
hrauni eftir gömlum stíg norður
hraunið. Þessi stígur er óvarðaður
og kemur ekki fram á gömlum
þjóðleiðakortum. Á honum eru
hins vegar hlaðnar brýr og vandað
til allra verka. Búið er að eyði-
leggja stíginn að mestu að norðan-
verðu en hann liggur þó heill lang-
leiðina aö nokkrum heilum og
mjög vel hlöðnum steinbyrgum
inni í hrauninu. Þar er talið aö
vegagerðamenn hafi haldið hross
sín þegar þeir lögðu gamla Grinda-
víkurveginn gegnum hraunið, um
1920. Húsin eru mosagróin og falla
gjörsamlega inn í landslagið svo
erfitt er að greina þau úr nokkurra
metra fjarlægð. Skammt norðar er
Dátahellir. Þar fundu hermenn
beinagrind, hníf, beltissylgju og
fataleppa um 1967. Ef haldiö er í
norður þaðan er komið að enn
Rannsóknarlögreglan!
Það leynist margt í hrauninu, ekki
síst í nágrenni við gömlu brugghell-
ana. Hér hefur Ómar Smári fundið
flösku.
einu steinhúsinu i
hrauninu.
Skammt austar er
skemmtilega hlaðinn
hellir, sem notaður var
til þarfaþinga áður fyrr,
svo sem bruggerðar. Það-
an væri hægt að halda til
suðurs yfir að Arnar-
setri, skoða gíginn og fal-
legu hraunrásina eða
fara til vesturs og siðan
suður stórbrotið hraunið
að Bláa lóninu.
Meiri fródleik
Þessa göngu segir
Ómar Smári taka 3-4
klukkustundir og með
svona leiðarlýsingu er
hún orðin sannkölluð
söguganga. Hann vill þó
vita meira! „Reynsla
okkar hefur sýnt að
margt eldra fólk býr yfir
miklum fróðleik um sög-
ur og sagnir, staði og
minjar sem líklegt er að
glatist að því gengnu,"
segir hann og klykkir út
með smáauglýsingu: „Ef
einhver í Grindavík eða
annars staðar kann skil
á steinhúsunum í Arnar-
seturshrauni, tilgangi
þeirra og notkun, væri
gaman að heyra frá hon-
um.“
-Gun