Dagblaðið Vísir - DV - 12.07.2003, Qupperneq 9

LAUGARDAGUR 12. JÚLÍ2003 DVBÍLAR 9
F
Aldnir höfðingjar
á hlaðinu
Nú er aðeins tæpt ár þangað til
bíllinn á 100 ára sögu á íslandi.
Á þeim tíma hefur margt merki-
legt gerst og óhætt að segja að
bíllinn hafi gert sitt til að bylta
og breyta íslensku samfélagi og
ásýnd þess.
Margt merkilegra bfla hefur
runnið um gömr og mela landsins
á þessum nærri hundrað ámm og
vantar nokkuð á að við eigum sýn-
ishorn af því öllu. Það hefur líka
verið lenska hér að amast við þeim
sem hafa haft vilja og sinnu til þess
að halda þessum minjum til haga;
það má varla skrúfa svo númera-
plötur af bfl tímabundið, eða láta
hann standa óhreyfðan einhverjar
vikur með númerunum á, svo sam-
félagið telji sér ekki skylt að fara að
amast við „bflhræjunum".
Forráðamenn ýmissa sveitarfé-
laga, Reykjavíkurborgar þar með-
talinnar hafa látið sér sæma að fara
vaidshendi um héruð sín og fjar-
lægja margar mikilsverðar menn-
ingar- og tækniminjar af þessu tagi
og eyðileggja varanlega. Þannig
væri nú tæpast hægt að setja upp
samfellda og ítarlega sögusýningu
raunverulegra gripa sem spannaði
öld bflsins á íslandi.
Sem betur fer eru til og hafa ver-
ið til nokkrir „sérvitringar" sem
hafa séð lengra en fram að næstu
kosningum hverju sinni og reynt að
safna til sín eftir efnum og mætti
því sem augljóslega verður að
áhugaverðum fornminjum innan
skemmri tíma en við gerum okkur
grein fyrir á hverri stund. Flestir
hafa verið á hrakhólum og jafnvel
þurft að verjast nágrönnum og
stofnunum sem hafa viljað „fegra
landið" með því að koma þessum
hluta menningarsögunnar sem
best fyrir kattarnef.
Samt þekkir alþjóð nafn heiðurs-
mannsins Ingólfs á Ystafelli, sem
féll frá nú í vor. Hvað sem líður
þeirri lítilsvirðingu sem viðleitni
hans til varðveislu sögunnar var
Sem betur fer eru til og
hafa verið til nokkrir
„sérvitringar" sem hafa
séð lengra en fram að
næstu kosningum
hverju sinni.
lengst af sýnd er þó komin nokkur
viðhorfsbreyting gagnvart því safni
sem hann barðist fyrir að koma
upp og þar sem Sverrir sonur hans
Breskur Ford frá heimsstyrjöldinni síðari,
Kklega eina heillega eintakið sem eftir er
til á landinu, þó það láti nú mjög á sjá. Bíl-
ar af þessu tagi voru kallaðir - offísérabílar
- og einnig heyrðist nafnið „Ford Rotta"
frá þeim sem þótti gripurinn eigi fagur.
Þetta voru sumpart fjölnotabílar. Þeir voru
með aftursæti sem ieggja mátti niður og
eins var borðplata aftan á framsætum sem
setja mátti upp þannig að hún nýttist fyrir
aftursæti. Gerðarheiti var Ford WOA2A
Fleavy Utility. Vélin var 8 strokka og gír-
kassinn 3 gíra handskiptur - sá sem hér
skrifar getur vottað að þetta var skemmti-
legur bíll að aka miðað við sinn tíma. -
Svipuð útfærsla vartil á Flumber-undir-
vagni en ekki er vitað til að neinn þvílíkur
bíll sé til lengur hérlendis.
heldur nú uppi merkinu.
Annað safn af þessu tagi sem
smám saman er að vinna sér
nokkurn sess er eins manns ffam-
tak Valdimars Benediktssonar á Eg-
ilsstöðum. Æ fleiri leggja nú ofur-
litla lykkju á leið sína þegar þeir
fara um Egilsstaði og skoða það
sem hann hefur safnað og stillt upp
af bflum ýmissa gerða og á marg-
víslegum aldri við vélsmiðju sína,
Véltækni hf., rétt við alfaraleiðina
gegnum þorpið.
Að þessu sinni staldra DV-bflar
aðeins við á hlaðinu hjá Véltækni
hf. á Egilsstöðum og líta á nokkra
aldna höfðingja sem eiga sína sögu.
auto@simnet.is
Á árunum eftir heimsstyrjöldina síðari barst hingað talsvert af breskum bílum. Meðal
þeirra var Austin 10 sem hér má sjá með öðru dóti í safni Valdimars Benediktssonar á Eg-
ilsstöðum. Að sögn Valdimars er allt til í þennan bíl nema gangverkið. Þessir bílar voru um
sumt á eftir tímanum. M.a. voru þeir enn með teinabremsur þó komið væri fram undir
1950. Hins vegar voru þeir líka um sumt á undan amerískum bílum sem þó þóttu merki-
legri, voru t.d. komnir með 12 volta rafkerfi og rafmagnsþurrkur, meðan amerískir bílar
voru undantekningalítið með 6 volta rafmagn og loftsogsþurrkur (vacuum) - og svo voru
þeir komnir með stefnuljós - og það var Austin raunar kominn með fyrir stríð. - Austin 10
er mjög fágæt sjón, jafnvel f ástandi sem þessi.
Jólatréð má muna fífil sinn fegri. En hugsanlega er þetta einn athyglisverðasti hóp-
ferðabíllinn sem enn er til í þeirri mynd að hægt væri að gera hann upp sem nýjan.
Jólatréð
Mynd:SHH
Meðal áhugaverðra bfla sem er að
finna í bflasafni Valdimars Bene-
diktssonar er einn af merkilegri
hópferðabflum sem til hafa verið á
íslandi. Það var bfll sem Guðmund-
ur Jónasson fjallabflstjóri bjó til á
grind af GMC hertrukk á þeim tíma
sem bflar voru háðir ströngum inn-
flutningsleyfum og kannski var yfir-
leitt ekki heldur auðhlaupið að því
að fá undirvagn undir öflugan íjafla-
bfl.
Fyrir utan ágæti sitt til svaðilfara
var hópferðabfll þessi vel skreyttur
ljósum hátt og lágt og var því nefnd-
ur Jólatréð. Valdimar segir okkur að
bfllinn hafi verið í þokkalegu lagi
þegar honum var lagt, að því und-
anskildu að það brotnaði í honum
framíjöður eða fjaðrahengsli með
þeim afleiðingum að ijöður gekk
inn í oh'upönnu vélarinnar sem
mun hafa verið af Henschel-gerð.
Eftir að númerin voru tekin af Jóla-
trénu og það stóð eftirlits- og um-
hirðulaust gekk skrfll í að brjóta
rúður og ljós í þessum minnisverða
bfl þannig að skemmdir af völdum
vams og vinda voru fljótari en ella
að gera honum ógagn.
Enn er þó nógu mikið eftir til þess
að hægt væri að bjarga þessum
merkisgrip.
auto@simnet.is

Grand Vitara 3ja dyra verð frá 2.115.000
Grand.Vitara 5 dyra verð frá 2.435.000
Grand Vitara Xt-7 verð frá 3.090.000
Jeppi í besta skilningi þess orðs.
SUZUKI BILAR HF
Skeifunni 17. Simi 568 51 00.
www.suzukibilar.is
^SUZUKI
mm