Nýtt dagblað - 09.12.1941, Side 3

fcriðjudagur 10. desember. 1941.
NfÍTT PXG5L1S
Frá Dagsbrúnarfundínufn
FuUkomío sömfylfcing vcrkamanna
gegn atvínnurekendavaldinu ad
myndast
Eggeri og Hallgríini fagnad með dynjandi
lófataki, en herra Guðmundur O Guðmunds*
son hindraðí formlega afgreíðslu á lillögum um
mál þeírra. — Engar iakmarkarnír á Breiavinnu
oBccja
Einamíi og útgei ■mli:
Gunuar Benedi . :sson.
Uitsljórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarson.
Bitstjórn:
Hverfisgötu 4, sími 2270,
Afgreiðsla:
Austurstræti 12, sími 2184.
Víkingsprent h. f.
SamfySkíng í
Dagsbrún
Dagsbrúnarfundurinn á sunnu-
daginn sýndi það svo ekki verð-
ur um villzt, að verkamenn eru
staðráðnir í að láta ekki flokka-
pólitísk sjónarmið sundra sér í
baráttu þeirri sem framundan er.
Það var ljóst, að nær allir
fundarmenn voru sammála um
að atvinnurekendavaldinu í Dags-
brún verður að hrinda hvað sem
það kostar.
Það varð lj'óst að þeir voru
sammáia um að Dagsbrún verði
að ganga í Alþýðusambandið og j
aó henni beri aö beita sér gégn
hverskonar takmörkun á Breta-
vinnunni, því allar slíkar tak-
niarkanir þyða aðeins bætta að-
stöðu stórgróöamanna til þess að
beita verkamenn kaupkúgun og
arðráni.
Sakirnar standa því þannig í
Dagsbrún nú að abar lrkur eru
á aö þar veröi aðeins tveir bstar
í kjón með stjómarkosmngu í
vetur. — Listi atvirmurekenda og
iisti verkamaiuxa.
Úgglaust reyna atvinnurekend-
ur ao beita Héoni lyrir sig eins
og siöast. En sannfrétt þykir að
Heöinn sé oröinn þreyttuir í þjón-
ustunni, mun bann þvi ekki geta
kost a sér i formaoms sætið. Paö
er Héðni til sóma og sýnir aö
liann á ertitt með að drepa til
íuils sósíaiistann i sjálfum sér.
Gegn atvinnurekendavaldinu
munu albr stéttvisir verkamenn
sameinast.
I þeim hópi ber fyrst að telja
alia stuöningsmenn Sósíalista-
flokksins og Alþýðuílokksins,
meginþorra af mönnum, sem aí
gamaiii tryggð fylgdu Héóni í
fyrra, og verulegur slæðingur af
kjósendum Sjálístæðisílokksins.
Þessi samfylking, sem verka-
mennirnir í Dagsbrún eru að
skapa, ætti að veróa uppbaf að
allsherjarverkalýðssamfylkingu,
sem gerði Alþýðusambandið að
því valdi, sem stórgróðamennirnr
ir verða að lúta. Verkalýðssam-
tökin er það sem geta ráðið
stjóm þessa lands og verkálýðs-
samtökin er það sem eiga að ráða
stjóm þessa lands, en til þess
að svo verði, verða verkamenn
sjálfir að mynda samfyklingu um
samtök sín eins og þeir eru nú
að gera í Dagsbrún. Þeir verka-
mexm sem ekki vilja vera með í
slíka samfylkingu, em hrein og
bein viðundur, það eru menn sem
ekki ættu að láta sjá sig á al-
mannafæri.
Vonandi verða þeir ekki marg-
ir, sem þurfa að skammast sín
og fara í felur af þessum ástæð-
um, vonandi kemur það nú í ljós
að atvinnurekendum og öllum
þess þjónum er ofaukið verklýðs-
félögum. Vonandi tékst á áfinú
1942 að sameina verklýðsfélögin
á Akureyri og í Vestmannaeyjum
og að sameina öll íslenzk verk-
lýðsfélög í Alþýðusambandið. En
til þess verður að skapa allaberj-
arsamfylkingu verkalýðsins um
allt land.
Dagsbrúnarfundurinn hófst í
Iðnó kl. 3 á sunnuidaginn, mættir
voru um 200 félagar.
Hr. Guömundur Ó. Guðmunds-
son stýröi fundinum í forföllum
vinnuveitenda síns Héðins Valdi-
marssonar.
Fyrst var tekin fyrir kosning
fveggja manna í uppástungur
nefnd, trúnaóarráð kýs þriðja
mann, og gerir nefndin síðan til-
lögur um hverjir skuli vera í
kjöri í stjórn félagsins og önnur
trúnaöarstörf fyrir næsta ár.
Dagsbrúnarstjórnin stakk upp
á Þorláki Ottesen og Kristni
Árnasyni. Sigurður Guðnason
stakk upp á Edvarð Sigurðssyni
og Helgi Guðmundsson upp á
I’elix Guðmundssyni.
Orslit urðu þau, að Edvarð
fékk 106 atkvæði, Felix 100,
Þorlákur 48 og Kristinn 39-
Voru þeir Edvarð og Felix þann-
ig kosnir í nefndina.
Andúð verkamanna á atvinnu-
rekendastjórninni í Dagsbrún gat
naumast komið berlegar fram en
í því, að hinn vinsæli verkamað-
ur Þorlákur Ottesen skyldi ekki
fá nema 48 atkvæði, en hann hef-
ur sem kutnnugt er látið tilleiðast
að styðja stjórn þessa.
Þá var kosimi einn maður í
kjörstjórn, stungið var upp á
Haraldi Guðmundssyni fyrrver-
andi ráðherra og Zophóníasi Jóns
syni. Haraldur fékk 5 atkvæði,
en Zopbónías nær 200. Jón Einis
var kosinn varamaður í einu
hljóði.
Varaformaður atvinnurekenda
í Dagsbrún, Axel Guðmundsson,
gaf skýrslu um störf stjórnarinn-
ar eða öllu heldur starfaleysi
hennar.
Verkameim stóðu upp hver af
öðrum og deildu fast á stjórnina,
var Sigurður Guðnason þar
fremstur í flokki, en með honum
stóðu Edvarð Sigurðsson, Zoph-
ónías Jónsson, Sigurður Guð-
mundsson, Jón S. Jónsson og
Hjörtur Sírusson.
Með stjórninni barðist herra
Guðmundur ó. Guðmundsson.
Sigurður Guðnason bar fram
ectirfarandi tillögu í sambandi
við umræðurnar.
Fundurinn lýsir óánægju sinni
nieð núverandi félagsstjórn, en
vítir þó sérstaklega vinnubrögð
hennar nú fyrir skemmstu varð-
andi vinnukjörin, og telur hana
bera ábyrgð á því að Dagsbrún
fceíur ekki getað rétt hluta með
lima sinna gagnvarl atvinnurek-
endum fyrir komandi ár.
Herra Guðmundur Ö. Guð-
mundsson, verkamaður hjá Héðni
V aldimarssyni, lýsti því yfir, að
tillögu þessa væri ekki hægt að
bera undir átkvæði, þar sem hún
kæmi í bága við allsherjarat-
kvæðagreiðslu í félaginu, hann
meíii'ti stjórnarkosnihguna, og við
samþykktir trúnaðarráðs, hann
meinti þá . ákvörðun atvinnurek-
enda að Dagsbrún skyldi ekki
segja upp samningum.
Fundarmenn hentui mikið gam-
an að þessum röksemdum herra
Guðmundar Ó. Guðmundssonar,
enda mun það fullkomið eins-
dæmi í sögu íslenzkra félagsmála
að félagsfundur megi ekki segja
álit sitt á störfum stjómarinnar.'
Árni Ágústsson tók fast í
streng með andstæðingum hr.
Guðmundar.
Til þess að þóknast herra Guð-
mumöi voru fyrstu orð tillögunn-
ar felld niður og síðan var hún
samþykkt í nær einu hljóði, og
var hún þá svohljóðandi:
Fundurinn vítir sérstaklega
vinnubrögð stjórnarinnar nú fyr-
ir skemmstu varðandi vinnukjör-
in og telur hana bera ábyrgð á
því, að Dagsbrún hefur ekki get-
að rétt hluta meðlima sinna gagn
vart atvinnurekendum fyrir kom-
andi ár.
Zophónías Jónsson lagði fram
eftirfarandi tillögu:
Fundur haldinn í verkamanna-
félaginu Dagsbrún 7. des. 1914,
lýsir ánægju sinni yfir þeirri
ákvörðun dómsniálaráðherra, að
láta þá Eggert Þorbjarnarson og
Hallgrím Hallgrímsson lausa úr
fangelsi. Um leið og funduriim
fagnar þeim í lióp félagsmanna
skorar hann á æðsta dómsvaldið
i landinu að gefa þeim upp sakir
að fullu, og veita þeim sem öðr-
um heiðarlegum mönniun óskor-
uð þegnréttindi.
Þegar Zophónías hafði lesið til
löguna kvað við dynjandi lófatak
um allan salinn, sem aldrei ætl-
aði að Linna, og var tillagan auð-
vitað þar með samþykkt.
En herra Guðmundur Ó. Guð-
mundsson olíuafhendingamaður
hjá Héðni kvað ekki hægt að af-
greiða þessa tillögu, því fundar-
tíminn væri búinn. Kl. var GVz-
en fundarhúsið var heimilt til kl.
7.
Edvarð Sigurðsson lagði eftir-
farandi tillögu fyrir fundar-
stjóra:
Fundurinn ákveður að kjósa
fimm manna nefnd er leiti sani-
vinnu við Kauða krossinn, verka-
lýðsfélögin og önnur samtök, um
að stofna til kaupa á lijúkrunar-
gögnum er send yrðu Sovétríkj-
unum að gjöf. Komi nefndiii
fram í nafni félagsins í þessu
ináli.
Herra Guðmundur Ó. Guð-
mundsson sá sér ekki einu sinni
fært að lýsa þessari tllögu.
Á fundinum kom fram tillaga
um að skora á valdhafana að
gera engar takmarkanir í Breta-
vínnunni nema í samráði við
Dagsbrún.
Tillagan var samþykkt með
samhljóða atkvæðum.
OOÓÓOOOOOOOOOOOOO
Útbreiðið
Nýtt dagblað
OOOOOOOOOOOOOOOOO
líARATXAN VIÐ GAGNRÝNINA
Herra ritstjóri!
Blað yðar hefur sagt frá því
að Valdimar Jóhannsson rit-
stjóri Þjóðólfs sitji nú í varð-
haldi vegna þeirra ummæla er
hann lét falla í blaði sinu um
fisksölusamninginn. 1
Blað yðar hefur að vísu ekki
farið dult með þá skoðun sína,
að þessi varðhaldsvist sé hrein-
asta hneyksli, en. mér finnst að
betur hefði mátt á það benda, og
því vil ég nú biðja yður fyrir
þessar línur:
Valdimar Jóhannsson , hefur
ekkert fyrir sér gert annað en
að birta á prenti skoðun alþjóð-
ar á fisksölusamningnum eða fjöl
skyldusamningnum eins og hann
oft hefur verið kallaður. Það er
að vísu rétt að hann lét í þessu
sambandi orð falla um sendi-
mann erlends ríkis, sem voru
móðgandi, og fyrir það var hann
dæmdur.
En nú spyr ég: Hvernig er
liægt að gagnrýna hið svívirði-
legasta í þjóðlífi okkar, án þess
að orð falli, sem móðgandi eru
fyrir einn eða aðra háttsetta
persónu ?
Mér er ekki ljóst hvernig slíkt
má verða.
Mér sýnist því að með dómi
þeim, sem kveðinn var upp yfir
Valdimar og Gunnari Benedikts-
syni og Valdimar er nú að af-
plána, að sínu leyti sé verið að
leitast við að svæfa rödd gagn-
rýninnar. Mér virðist að valda-
klíka sú, sem nú ræður í landi
þessu sé með ráðnum hug að
koma löggjöf og réttarfari í það
horf að þeim mönnum verði ekki
vært í þjóðfélaginu, sem þora að
segja það sem þeim býr í brjósti.
Hér er mikil alvara á ferðum
svo mikil, að ástæða væri til fyrir
alla frjálshuga menn að taka
höndum saraan til varnar almenn
um mannréttindum og þá fyrst
og til varnar málfrelsi og rit-
frelsi.
Reykjavík 5. des. 1941
Virðingarfyllst,
H. B. H.
BAKKABRÆÐUR.
Ævintýrin um Bakkabræður
hafa verið dægradvöl íslenzkr:
æsku um langan aldur. Nú hafa
tveir listamenn, þeir Jóhannes úi
Kötlum og Tryggvi Magnús3 in
fært þau í nýjan búning. Jóiuuin-
es hefur snúið þeim í Ijóð, en
Tryggvi I myndir. Þórhallur
Bjrnason prentari hefur gefið út
bók með ljóðum Jóhannesar og
myndum Tryggva.
Báðir eru þessir listamenn svo
kunnir, meðal annars fyrir ljóð
og myndir fyrir böm, að ekki
þarf að kynna þá. Bakkabræðra-
bók þeirra sýnir beztu kosti
begga.
Það er gott verk að færa gaml
ar sagnir til nútíma forms, svo
þær geti haldið áfram að vera
eign þjóðarinnar.
Þeir eiga þakkir fyrir verkið
Jóhannes, Tryggvi og Þórhallur.
SKYLDI JÓNAS HAFA GLEYMT
AÐ SENDA CHURCHILL
TlMANN?
Það em til þursar í íslenzku
stjórnmálalífi, sem ekkert læra
og engu gleyma, hvað svo sem
á gengur í veröldinni. Þessir
þursar hafa nú einu sinni bitið
það í sig, aði blóðhundurinn Mann
erheim sé þeim allra raanna sam-
boðnastur og elska hann því yfir
allt annað. Þessir þursar þóttust
einu sinni vera með lýðræðinu,
en þegar finnski fasisminn lenti
í styrjöld við Sovétríkin, rann
þeim blóðið til skyldunnar, þeir
studdu fasismann og urðu að
steingervingum.
Þegar svo finnska fasistaklík-
an fór í stríð með Hitler og fang
elsaði beztu alþýðuleiðtoga
Finna, héldu þessir þursar „Tím-
ans” áfram að styðja bandamenn
Hitlers. Ekkert vit komst að
steihgervingunum, en hroki þurs-
anna óx hins vegar með hverj-
um sigri Hitlers. Þeir tóku að
skipa lýðræðisþjóðunum fyrir
verkum!
4. des. nær hrokinn og fasista-
ást Tímaritstjóranna hámarki
Framh. á 4. síðu.
Vevkamenn
vantar oss nú þe$ar. Löng vinna
Naffa fl, f# Laufásveg 2
Æ. F, R. Æ. F. R.
Félagsfund
heldur Æ. F. R. næstkomandí fímiudag
11. des. í Baðstofu íðnaðarmanna kl. 830
Dagskrá sidar.
Félagar fjölmnnnid og takíd med ykk*
ur gestí.
STJORNIN
■ j .'."ntpi. '■. numii 'Miwi .* .' 1 *