Nýtt dagblað - 28.04.1942, Qupperneq 3

Í>ri8jtíaagör 2S, apríl 1942.
N7TT DKGBLSÐ

"yrgp
3
T-«
Eigandi og útgefandi:
Gunnar Benediktsson.
Kitstjórar:
Einar Olgeirsson (áb,)
Sigfús Sigurhjartarson.
Kitstjórn:
Hverfisgötu 4, sími 2270.
Afgreiðsla:
Austurstr. 12, sími 2184.
Víkingsprent h. f.
Alveg eins og Hitler
Lýðræði Evrópu blæðir nú fyr-
ir það, að hafa tekið með silki-
hönzkum á böðlum sínum, með-
an það gat ráðið við þá.
Það er tími til kominn, að lýð-
ræðissinnar íslands geri sér ljóst
hvaða skyldur þeir hafa til að
kveða fasismann hér niður áður
en hann nær að drepa mannrétt-
indi og menningu landsbúa. Það
hefur orðið Evrópu dýrkeypt að
hlæja að Hitler sem fífli og yppta
öxlum, ef minnzt var á4iættu og
láta í ljós, að óhætt væri að lofa
þessum froðusnakk að þvaðra.
Og það á eftir að verða íslandi
dýrkeypt, ef Jónéisi frá Hriflu
tekst að halda áfram að blekkja
fjórðung þjóðarinnar til fylgis við
sig og selja svo miljónaburgeis-
unum fylgi það á leigu, hvenær
sem þeir þurfa á því að halda.
Það þarf ekki nema einn gikk
í hverri veiðistöð. Við sjáum hvað
úrhrök eins og Laval hafa komizt
í Frakklandi með undirferli og
lygum, með baktjaldamakki við
auðmenn og erlendar stjórnir. —
Jónas frá Hriflu tekur sér Laval
auðsjáanlega til fyrirmyndar,
enda ljúga báðir líkt um orsakirn-
ar til falls Frakklands. En það
verður að segjast, að Laval hafði
aldrei annan eins blaðakost í
Frakklandi og Jónas hefur hér, og
aldrei eins hundflatan flokk til
ódæðanna og Jónas hefur nú.
Það er eitt ótvírætt merki á fas-
istum allra landa: það er hatrið
á kommúnismanum og hin sjúk-
lega hneigð til að brennimerkja
allt, sem þeim er illa við sem
kommúnisma.
Þetta einkenni hefur Jónas í
svo ríkum mæli, að líkast er því,
sem hann beinlínis sé að stæla
Hitler í því.
Jónas leggur blint hatur á Hall-
dór Kiljan Laxness og alla beztu
rithöíunda þjóðarinnar, af því að
hann fær ekki beygt þá undir
vald sitt; — og gefur þá alla um-
svifalaust kommúnismanum, eins
og Hitler gerði við Thomas
Mann, Stefan Zweig og aðra
slíka.
Jónas þolir ekki sjálfstæði próf-
essoranna við háskólann gagn-
vart honum. Þess vegna gerir
hann Sigurð Nordal tafarlaust að
kommúnista, mikið má vera, ef
Alexander fer ekki sömu leiðina
bráðum, — og fengi Jónas völd-
in, þá þarf ekki að spyrja að því,
að hann færi að dæmi Hitlers, er
hann rak Einstein og aðra ,,kom-
múnista“ frá háskólum Þýzka-
lands.
Jónas þolir ekki, að málarar
hafi öðruvísi álit' á list en hann,
og minnir þá á, að þeir eigi allt
Menntamálaráði að þakka(!!).
Síðan heldur hann sýningu á ,,úr-
o 8a? j atpó^íiTLÍvFn
Sigursælt ár
I gær var ár liðið frá því að brezka
herstjórnin á Islandi hóf hina ,,sigursælu“
sókn á hendur Sósíalistaflokknum.
A þessu ári hefur flokkurinn unnið
sína stærstu stjórnmálasigra.
Enginn skyldi þó halda, að hin há-
virðulega herstjórn hafi látið undan síga,
því að enn ver hún af frábærri hreysti
ýmsar höfuðstöðvar, sem hún tók í fyrstu
atrennu. Enn eru myndamótin af nafni
dagblaðsins ,,Þjóðviljinn“ á hennar valdi,
ekkert blað fær að koma út á Islandi með
því nafni.
Eitt samband — eitt
félag
Herra ritstjóri !
Viltu ljá þessum línum rúm í Bæjar-
póstinum?
Það er talað mikið um einingu fyrsta
maí. Það er gott og blessað. Já, það er
gleðiefni ekki aðeins fyrir alla verka-
menn og alla sósíalista, heldur og fyrir
alla unnendur frelsis og menningar, fyr-
ir alla andfasista, að verkalýðssamtökin
skuli koma fram sem ein heild á þessum
baráttudegi.
En nú langar mig að spyrja:
Hvernig verður þessi dagur notaður?
Ég þykist vita hvaða kröfum verður
fyrst og fremst haldið á loft gagnvart
valdhöfunum; um þær er ekkert n'ema
gott að segja.
En ég er ekki jafnviss um kröfurnar,
sem vita inn á við, ef svo mætti að orði
kveða, hvort þær verða eins vel undir-
byggðar, og þeim eins vel haldið fram
og hinum.
En kröfurnar, sem gera ber inn á við,
eru fyrst og fremst þessar:
Oll íslenzk. verkatýðsfélög í einu sam-
bandi, — Alþýðusambandinu —
zlðeins eitt verkalýðsfélag á hverjum
stað í hverri starfsgrein.
Þetta eiga ekki að vera neinar afllausar
dægurkröfur, heldur á með þessum degi
að hefja sókn gegn sundrungunni, og
það með þeim myndarskap, að fullkom-
inn sigur vinnist þegar á þessu sumri.
Markmiðið á að vera, að áður en Al-
þýðusambandsþing kemur saman í haust,
verði klofningurinn innan verkalýðsfélag-
kynjunarlist" — alveg eins og
Hitler, meira að segja orðin eru
þýdd úr þýzku Hitlers.
Og yfir, undir og utan um er
svo vafið ,,áróðrinum gegn bolsé-
vismanum”. Jónas er — eins og
Hitler — að „vernda þjóðfélagið
gegn þeim, sem vilja „eyðileggja
það“.
Meira að segja ,,köstin“ stælir
Jónas eftir Hitler. Aðeins í einu
fer þessi eftirapari einræðisherr-
anna fram úr þeim: í hræsninni,
því að bæði Hitler og Mussolini
býður við að segja, að þeir séu
að berjast fyrir lýðræðinu. En
Jónas fyrirlítur Framsóknarmenn
og íslendinga nógu mikið til þess
að bjóða þeim upp á slíkar and-
legar , ,trakteringar“, og það eru
til svo fyrirlitlegir menn, að þeir
hafa þetta upp eftir honum.
Það er afsakanlegt, þó hundur
Kaligula gæti ekki mótmælt, er
hann var gerður að ræðismanm
yfir Rómverjum. Hann skorti vit-
ið til að skilja hvernig verið var
að nota hann og málið til að mót-
mæla slíkri meðferð á sér.
En hitt er óafsakanlegt, að vera
Framsóknarmaður á íslandi, og
láta nota ílokk sinn og blað hans
eins og Jónas gerir. Þeir hafa þó
bæði vit og mál. — Eða ætla
þeir máske að fórna hvortveggja
til að leggja sér til rófu ?
anna á Akureyri og í Vcstmannaeyjum
þurrkaður út, og að hvert einasta verka-
lýðsfélag á landinu verði þá komið í Al-
þýðusambandið, og eigi fulltrúa á þingi
þess.
Með þökk fyrir birtinguna.
Reykjavík, 26. apríl 1942.
Sameiningarmaður.
Eru hinir fjórir eins?
Það vita allir nú orðið, hvernig maður
Jónas Jónsson er, og hvernig andlegu
heilsufari hans er háttað. Sýning, sem
hann heldur nú á nokkrum málverkum,
til þess að kenna mönnum að þekkja ,,for-
dæmda“ list frá ,,hinni einu sönnu list“
virðist vera haldin á vegum Menntamála-
ráðs. Hvað segja þeir Barði Guðmunds-
son, Guðmundur Finnbogason, Arni Páls-
son og Pálmi Hannesson um að fara þann-
ig í föt Hitlers?
Eru þeir samsekir?
Eða hefur Jónas leikið þessa ,,Hitlers-
kómedíu“ að þeim forspurðum?
Þögn þessara manna verður auðvitað
skoðuð sem játning á samsekt þeirra með
Jónasi.
,,Ástandið“ á ríkisspít-
ölunum.
Herra ritstjóri!
Viljið þér birta eftirfarandi í Bæjar-
póstinum.
Síðastliðinn fimmtudag birtist samtal í
Morgunblaðinu við skrifstofustjóra ríkis-
spítalanna, Guðm. Gestsson, og dr. Helga
Tómasson yfirlækíii á Kleppi.
Þeir bera sig aumlega yfir ástandinu,
þ. e. a. s. stórkostlegri fólksvöntun á rík-
isspítölunum, og sjá framundan minnkun
starfseminnar, þ. e. sjúklinga senda heim,
ef ekki úr rætist, og það fyrir 14. maí
næstkomandi.
Langt skal nú gengið, ef svo á að fara,
vegna óverulegra umbóta á kjörum þeirra
verst launuðu.
En það er sannleikurinn, þótt látið sé í
veðri vaka, að hið margumtalaða „ástand"
eigi hér eitt sökina.
Síðnstliðið sumar gat varla hjá því far-
ið, að dr. Helgi Tómasson og Guðm.
Gestsson yrðu óþægilega varir við þá ó-
ánægju, sem þá þegar ríkti með kjör
hjúkrunarmanna fyrst og fremst.
En um það vildi hvorugur vita, og um-
kvörtunum svarað á þá leið, að óánægðir
menn hefðu ekkert á Kleppi að gera, þar
sem nóg væri til af öðrum í þeirra stað.
Þannig hefur það gengið frá því í fyrra-
vor, að um 20 hjúkrunarmenn hafa kom-
ið og farið á þessu eins árs tímabili, og
enn kvað vanta 5.
Hvað starfsstúlkur snertir mun ástandið
sízt betra, en þó ekki svo slæmt, að allar
segi þær upp vistinni á sama tíma, svo
sem virðist vera tilfellið með hjúkrunar-
. menn.
Að þessu hlaut að koma, og það er
vel, ef hlutaðeigendur kynnu af því eitt-
hvað að læra. Eða hvernig getur G. G.
eða dr. H. T. dottið í hug, að fullfrískir
karlmenn (en það verða hjúkrunarmenn
skilyrðislaust að vera), geri sig ánægða
með þau kjör, sem ekki jafnast á við það,
sem miðlungs vinnukonum nú er boðið,
og ekki bætir það úr, þegar misrétti er
einnig látið komast að; nýjum mönnum
greitt hærra kaup en þeim, sem sumir
hverjir höfðu starfað svo árum skipti, og
aldrei átt þess kost, að fá neina hækkun
fiam yfir það, sem kallað var „fast kaup",
en það var umsamið lágmarkskaup (við
starfsm.fél. Þór), kr. 150,00 í grunnkaup
á mánuði.
Nú munu þessi smánarkjör að einhverju
leyti skárri, en ennþá munu slysatrygg-
ingar engar vera, þótt óskiljanlegt sé með
öllu, hvernig slíkt má viðgangast.
Eða hver vilj afsaka það kæruleysi fyr-
ir velferð sjúklinga og starfsmanna, að
einn maður sé látinn gæta 27—30 van-
gæfra og órólegra sjúklinga á 12 klst.
næturvakt?
Nei, úr vandræðum dr. H. T. og G. G.
rætist áreiðanlega ekki, ef þeir sjálfir hafa
ekkert lært og engu gleymt, fyrr en við
höfum aftur ástandsleysi á landi hér með
Framh. á 4. aíðu.
7?
lónas ftrá Hriflu í fótspor
meistara síns
Jónas Jónsson. Hitler.
„Þýzka þjóðin tók á þessum vandamálum í stór-
um stíl, en við verðum að láta okkur nægja að
taka á þeim í litlum stíl“.
J. J. í þingræðu um einræði Hitlers 8. des. 1939.
Það er ekki daglega, sem menn fá viðurkenningu Jónasar frá
Hriflu sjálfs á því, að hann taki sér Hitler visvitandi til fyr-
irmyndar. Mönnutn mun því þykja fróðlegt nú, þegar Jónas er
| að stæla Hitler á sviði menningar og lista, að heyra hvað hann
segir sjálfur um að feta í fótspor hans og koma á opinberu
þrælahaldi á Islandi.
í desember 1939 bar Jónas, ásamt tveimur öðrum þing-
mönnum, fram frumvarp, sem í þingsögunni gekk undir nafn-
inu „höggormurinn”. í aðalgrein þessa frumvarps. er nefnd
einni fengið svohljóðandi verkefni m. a.:
„Ráðstöfun atvinnulausra, verkfærra framfærsluþurfa, er
sveitarstjórn hefur ekki koinið í \innu. Heimilt er að ráðstafa
slíknm mönnum til starfa hvar sem er á landinu, á heimili, til
atvinnulyrirtækja og í vinnuflokka undir opinberri stjórn eða með
öðrum hætti. Nefndin semur mn starfskjör þeirra, sem á þennan
hátt er ráðstaíað og hefur fullnaðarúrskurðarvald um vinnu-
skyldu allra þeirra, sem hún eða sveitarstjórn ráðstafar til vinnu”.
1 framsöguræðu sinni fyrir þessu háfasistiska frumvarpi
segir Jónas frá Hriflu orðrétt eftirfarandi (8. des. 1939): (Letur-
breytingar vorar).
„Menn eru farnir að koma auga á það, að innan þjóðfélagsins
er að myndast einskonar linka, sem er þess eðlis, að hún gæti
riðið okkur að fullu. Okltar land hefur fengið að kenna á því
eins og aðrar þjóðir, hvernig getúr farið, ef ekki er til í landinu
nógu sterk stjórn. I*að má taka til dæmis Þýzkaland. Þar í landi
voru fyrir stríðið margir flokkar, en þó að þessa flokka greindi
eldd mikið á, þá gátu þeir aldrei myndað sterka stjórn og upp risu
tveir öndverðir flokkar, sem gsrðu það að verkum, að ástandið
varð ennþá sjúklegra en áður og allur þessi flokkadráttur endaði
með þvi, að þar í landi var komið á einræði undir stjóm Hitlers.
Þetta sama átti sér stað í Rússlandi, þó að það væri þá a. m. k.
allt önnur stefna, sem þar varð ofan á. Þegar at\innuástandið
var sem verst í Þýzkalandi, voru þar um 7 milljónir atvinnulausra
manna. ÞÍZKA ÞJÓÐIN TÓK A ÞESSUM VANDAMALUM í
STÓKUM STÍL, EN VIÐ VERÐUM AÐ LATA OKKUK NÆGJA
AÐ TAKA A ÞEIM I LITLUM STIL. Þýzka þjóðin var búin að
teyna frjálslyndu floklrana — því þá ekki að reyna liina? Og þetta
var einmitt það, sem þýzka þjóðin gerði.”
Hann er ekki að fara í launkofa með það, gamli maðurinn,
hvert hann sækir hugmyndirnar.
Þegar Stefán Jóh. Stefánsson, þáverandi félagsmálaráðherra,
tekur til máls um þetta, segir hann eftirfarandi, sem einnig er
mjög eftirtektarvert um afstöðu þessa flokksforingja: (Letur-
breyting vor).
,,----Hann (þ. e. Alþýðuílokkurinn) telur það ekki til eftir-
breytni, að með slíku fr\-. sé kippt meginstoðum undan miklsverðri
löggjöf í inörgmn þáttum í landinu. Vegna þessa telur Alþýðu-
j flokkurinn þetta ekki rétt, heldur óþinglega leið. En hann vill
um leið láta þess getið, AÐ HANN TELUR ÞAÐ AÐALATKIÐ-
IÐ, AÐ ÞAÐ ER ÓÞINGLEG LEIÐ, sem liér er farin, en hinsvegar
hefur Iiann fundið til þess, að það verður að gera einhverja gang-
skör að því, að breyta mörgu af því, sem fram á er farið hér. EN
EG TEL, AÐ MEÐ ÞESSU FRV. MUNI EKKI MIKIÐ VINNAST”.
Allt gerist þetta í byrjun Finnagaldursins. Með honum var
meiningin að binda endi á „linkuna” (les: lýðræðið og mannrétt-
indin). Ofsóknaraldan, sefti þá var liafin, brotnaði á mótspyrnu
alþýðunnar, en viljinn hjá forsprökkunum er ótvíræður — og
ennþá til.