Alþýðublaðið - 30.04.1969, Side 11

Alþýðuíblaðið 30. apríl 1969 23
Einkaiíf hans í útlegð
f RÉTTTRÚAÐIR marxistar eiga
' kannski surriir hverjir dálrtið erfitt
með að gera sér grein fyrir þrí, að
meistari þeirra, Karl Marx, hafi átt
' sér cinkalíf, og er honum að þessu
lcyti líkt farið og Marteini Lúther.
Margir lútherstrúarmenn hafa átt
erfitt með að kyngja því, að siða-
1 skiptafrömuðurinn þýzki bar gott
1 skynbragð á þessa heims gæði og
var ekkert feiminn við að taka upp
í sig, þegar svo bar undir. Sagan
1 segir að hann hafi meira að segja
kastað blekbyttu í sjálfan djöful-
inn.
I En hvað með Karl Marx? Um
einkalíf hans hefur aldrei verið
mikið vitað, því að þegar á hann
er minnzt kemur mönnum ævin-
lega fyrst í hug sú hugmyndafræði,
sú heimspeki og lífsskoðun,
' sem tengd er við nafn hans. Ymis-
legt liefur þó verið skrifað unt
' manninn sjálfan og einkalíf hans,
J en oft er ógerlegt að greina á milli
1 í þeim bókum, hvað styðzt við
‘ raunveruleikann, og hvað er tíl-
búningur.
" Ytri æviferill Marx liggur þó auð-
1 vitað nokkuð ljós fyrir. Karl Hein-
rich Marx, eins og hann hct fullu
naftii, fæddist árið 1818 f Trier f
Rínarlöndum, skammt frá landa-
mærum Þýzkalands og Luxem-
borgar. Faðir hans var Iögmaður
og í talsverðum metum í heima*
bæ sínum. Bæði hann og kona hans
voru af Gyðingaættum, en höfðu
varpað trú sinni og tekið mót-
mælendakristni. Heimilið ein-
kenndist af siðfágun og góðurn
efnahag, stjórnmálaáhugi var þar
enginn og þaðan af síður lá bylt-
ingareldmóður þar í lofti. Karl var
elztur fjögurra systkina, eini bróð-
irinn í hópnum.
Giftist barónessu
Karl Marx Jauk menntaskólanámt
í Trier og hóf síðan háskólanám
í Bonn og síðar í Berlín. Hann
lagði stund á lögfræði og auk þess
á sögu og heimspeki, en I náms-
árum sfnum var hann Iaus á kost-
unum og olli föður sínum livað
eftir annað bæði stórum fjárútlát-
um og hugarangri. Þetta ístöðuleys'f
hans varð til þess að hann tók ó-
eðlilega langan tlma að ná doktors-
prófi, og ekki bætti það heldur úr
skák, að allan þann tíma varð æsku
unnusta hans, Jenny von Westphal-
en baróncssa að bíða eftir því að'
þau giftust. Þau trúlofuðust opin-
berlega 1836, en gengu ekki í hjóna-
band fyrr en 1843.
Jcnny var fjórum árum eldrí en
Karl Marx og kominn af mjög aft-
urhaldssamri aðalsfjölskyldu. Einít
bræðra hennar gegndi embætti inn-
anríkisráðherra í afar íhaldssamri
stjórn ! Prússlandi. Það hlýtur að
hafa verið mjög erfitt fyrir þessa
ungu aðalskonu, sem hafði vanizt
öryggi og allsnægtum, að yfirgefa
fyrra líf sitt til þess að lifa við
misjöfn kjör á eilífu flakki við hlið^
byltingarmanns.
Flakk og skortur
Því að Karl Marx var orðinn
byltingarmaður þegar á námsárum
sínum, og hann var ófeiminn við
að koma skoðunum sínum á fram-
færi í ræðu og riti. En það varð til
þess að yfirvöldin fylgdust ná-
kvæmlega með öllum athöfnum
hans og allt var gert til þess að
reyna að ÍVndra að hann gæti hatd-
ið þessari starfsemi áfram. En ura
það verður ekki ritað að þessu
sinni.
Fyrstu árin eftir að Marx kvænt-
ist Jenny voru þau sffellt á ferða-
lögum. Þau áttu hcima í Köln og
París og Briissel og síðan aftur í
Köln; hvað eftir annað voru þau
faðernið á sig og sjá um uppeldi
drengsins. Jenny barónessa vissi al-
drei hvernig í málinu lá og henni
mislíkaði það raunar við Engels að
hann skyldi hafa misnotað gisti-
vináttu þeirra hjóna á þennan hátL
Ráðskona Engels, sem hann bjó
með, vissi hins vegar alveg hvern-
ig í málinu lá, og hún féllst á að-
gerðir F.ngels. En ástæða þess, að
hann steig þetta óvenjulega skref
var að sjálfsögðu sú, — a3
hann vildi tiyggja, að hvorki kæml
snurða á hjónabandið né ritvcrk
vinar síns.
Nú þegar
hann er allur...

rekin á braut frá heimiliim sínum,
en að lokum fundu' þau griðland
í London. Þar áttu þau heima til
æviloka, en bjuggu lengst af við
heldur ömurleg kjör.
Á Parísarárum Marx • hófst sam-
Starf hans og Friedrichs Engels og
í bréfum, sem fóru milli þeirra,
ketríur greinilega fram, að fjöl-
skylda Marx bjó oft við skort, með-
an hann vann að samningu aðal-
verks síns, Das Kapital. Þau hjón-
in eignuðust sex börn, en af þeim
dóu þrjú í æsku úr sjúkdómum,
sem trúlega stöfuðu af slæmum
aðbúnaði og skorti.
Rangfeðrað barn
Eriedrich Engels var meðeigandi
að vcrksmiðju í Manchester og til-
tölulega efnaður maður. Hann
styrkti Marx og fjölskyldu hans
fjárhagslega í mörg ár með föstum
mánaðarlegum greiðslum. Og stuðn-
ingi hans lauk ekki með því. Marx
varð fyrir því að gera vinnukonu
sinni barn, en Engels bjargaði hon-
um úr klípunni með því að taka
Marx cntist ekki aldur til þess
að Ijúka við. Das Kapital. Heilsu
hans þraut áður en því marki væri
náð. Marx tók það einnig mjög
nærri sér, að hann missti konuna
á efri árum og síðan elztu dóttur
sína. Sjálfur andaðist hann vorið
1883. Friedrich Engels flutti líkræð-
una yfir honum í Highgate-kirkju-
garðinum í London, Ræðu hans
lauk með þessum orðum: — Og
nú þegar hann er allur, virða hann,
elska og syrgja milljónir byltingar-
sinnaðra verkamanna allt frá fjöll-
um Síberíu um Evrópu og Ame-
ríku allt til Kaliforníu. Ég þori að
segja, að þótt hann hafi eignazt
marga mótstöðumenn hafi hantr
ekki átt einn einasta persónulegan
fjandmann. Nafn hans mun lifa um
aldir og hið sama munu verk hans
gera.” 4
Mafsveinafélag S. S. I.
séndir félagsmönnum árnaðaróskii’ í tilefni
1. maí.