Dagblaðið - 12.11.1977, Blaðsíða 2

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 12. NÖVEMBER 1977.
Háaloftið
Kveufóttáð metið tíl fjár
—eða: þegar Mammon verður Amorí
yfirsterkarí íkvennamálum
Fyrir fáum árum var í
blöðum sögð saga af manni,
sem ferðast hafði til einhvers
arabalands með konu sinni.
Vafalaust er konan fögur; svo
mikið er víst^að einn araba-
höfðinginn að minnsta kosti
gerði höfðinglegt boð I konuna.
Ég man ekki hvað hann vildi
gefa eiginmanninum marga
úlfalda fyrij- hana, en það skipti
tugum ef ekki hundruðum.
Maðurinn vildi ekki selja og
kom með konu sina aftur út til
íslands, þar sem sagan var sögð
og hlegið að, því hér þykir sjálf-
sagt að konusala eða konukaup
fari ekki fram, að minnsta kosti
ekki í þessum skilningi.
Hvernig arabahöfðinginn út-
lagði söguna heima fyrir, fylgir
ekki með. En á hans slóðum að
minnsta kosti þykir þetta ekki
tiltökumál og virðist vera viður-
kennd aðferð i kvennamálum.
En konukaup eru ekki sú
fjarstæða^ hér heima sem
margur kynni að halda. Oftast
er þó farið öðru vísi að þegar
menn eru að kaupa sér konur
og oft vita manngreyin ekki af
því; þeir biðja sér konu af ást
og fá hennar af ást — en ekki á
þeim, heldur því jarðneska ríki-
dæmi sem þeir hafa úr að moða.
Og jafnréttið gildir að sjálf-
sögðu í þessum efnum sem
öðrum, þær konur sem eru
nógu loðnar um lófana hafa
alveg sama séns að þessu leyti
og karlarnir, til þess að kaupa
sér karl í góðri trú eða vondri
eftir atvikum.
Allir þekkja líka dæmin un.
skyldusparnaðarhjónaböndin,
þegar tvö ungmenni sem ríkis-
valdið hefur fryst fé fyrir í
svokölluðum skyldusparnaði
koma sér saman um að ganga í
hjónaband til þess að ná út
sparimerkjunum sínum. í
mörgum tilfellum kveðjast
þessi hjón með virktum strax
fyrir utan dyrnar hjá fógeta ef
þau gefa sér ekki tíma til að
skreppa eftir skyldusparnaðin-
um fyrst til að geta farið með
rauðvínsflösku og kannski
blómavönd með sér heim.
Já, þótt Amor sé slunginn og
beiti boga sínum af mikilli list
— þótt stundum geri hann
feilskot — er Mammon gamli
kannski ekki síður máttugur,
þegar allt kemur til alls. Og á
hann trua margir, líklega fleiri
en trúa á Amor og Eros þótt
þeir leggi saman. Og Mammoni
er ekkert ómáttugt að dómi
þeirra sem á hann trúa. Sönnun
þess var meðal annars aug-
lýsing í DB nú í vikunni.
Þar var auglýst eftir kven-
manni, sem mátti kosta allt að
38 milljónir, að því best var séð.
Vissulega hlýtur svo dýr kona
að vera hinn mesti kjörgripur,
eða hve mikið kostar hver
úlfaldi? í þessari auglýsingu
auglýsti sjómaður eftir ein-
hleypri koru á aldrinum 63-65
ára. „Hún má vera fátæk,“
sagði í auglýsingunni, „því ég
er 1 góðum efnum, 8 millj. í
reiðufé í banka og einbýlishús
á 30 milljónir....Sú sem vill
þetta tilboð getur eignast margt
fyrir jólin, ég læt hana eignast
allt sem hana langar að eignast,
góð kona á allt gott skilið.“
(Áhugasömum umsækjendum
má benda á, að framboðsfrestur
er enn ekki runninn út).
Að lesinni þessari auglýsingu
hvarflar það að manni aö það sé
ekki svo magurt djobb þegar
allt kemur til alls að sækja
sjóinn. En hér er sem sagt tæki-
færi fyrir einhleypa konu 63-65
ára að aldri að fá dágóðan prís
fyrir sig og ætla má að
kaupandinn tilvonandi hafi
hlaupið svo af sér hornin að
harin verði nú hinn rólegasti
heimilisfaðir, ef hann hefur
ekki alla tíð verið það. En það
er vissara fyrir hana að búa svo
um hnútana að henni verði
ekki skilað með kröfu um
endurgreiðslu ef hún reynist
ekki eins og best verður á kosið
— brennir til dæmis jólasteik-
ina í ógáti eða eitthvað
svoleiðis. Hins vegar getur hún
líka verið fljót að tileinka sér
milljónirnar og þarf ekki að
heimta til þess ýkja marga
hluti; hún fer til dæmis langt
með reiðufjéð ef hana langar að
eignast villiminkapels eins og
þann sem stolið var á dögun-
um í bandaríska sendiráðinu og
metinn er á sex milljónir. En
sex milljóna pels er áreiðan-
lega ekki of inikið fyrir góða
konu, og ef hún skildi enn vilja
meira er ekki frágangssök að
skipta einbýlishúsinu fyrir
góða kommóðusskúffu
(blokkaríbúð). Það skotsilfur,
sem þar f^ngist í milligjöf — og
SIGURÐUR
HREIÐAR
HREIÐARSSON
kannski mætti kalla kvensilfur
í þessu tilfelli — gæti hún
notað til að eignast farmiða til
Kanarí eða Mæorka og dvöl þar
í nokkra mánuði, dálítinn slatta
af skartgripum, húsgögnum og
guð má vita hverju. En
vonandi er sjóarinn enn á sjó að
draga björg í bú svo ekki verði
þrot alveg á stundinni, því það
sem byggt er á Mammoni þarf
sitt viðhald.
Hingað til höfum við ekki átt
nema eina hjónabandsmiðlun
svo mér sé kunnugt, því síður
höfum við átt makasölu. En
kennski væri það ekki svoi
vitlaust að stofna þannig fyrir-
tæki, sem hefði yfir að ráða
rúmgóðum upphituðum'
sýningarsölum þar sem varan
væri til sýnis og sölu með
álímdum miða með
upplýsingum um árgerð,
notkun, viðhald og verð ásamt
greiðsluskilmálum.
Er ekki alltaf til bóta að
losna við pukrið?
HRINGASPONG
VAR ÁÐUR UNG
Vísur og
vísnaspjall
Jön Gunnar Jónsson
Samferðamennirnir týna tölunni eftir
því sem á ævina líður. Sumir þeirra
verða manni svo leiðir, að ekki er annað
ráð vænna en að loka augunum og láta
þá hverfa sér sýnum, þótt þeir séu enn á
lífdögum. ... En flesta missir maður þó á
þann hátt, að dauðinn tekur þá. Þeir,
sem eftir lifa og áfram halda, breiða svo
mold og gleymsku yfir bein þeirra.
Þetta er upphaf ritgerðar eftir Arna
Pálsson prófessor, sem prentuð var
framan við bók, sem út kom 1940. Hana
hafði saman tekið Andrés Björnss, nú
útvarpsstjóri. Hún bar nafnið Ljóð og
laust mál og var eftir Andrés Björnsson
bróður þess fyrrnefnda, einnig þjóð-
kunnan gáfumann, sem þá hafði legið
áratugi í gröf sinni. Enn skulum við gefa
Árna Pálssyni orðið:
Andrés Björnsson kom til Kaup-
mannahafnar haustið 1905. Hafðihann
skrifast út tír skóla þá um vorið með
hárri einkuhn, 103 stigum, enda var
hann efstur þeirra, er þá tóku próf.
Hann va/ þátæplega 22 ára, fæddur 15.
desembpr 1883... Fundum okkar
Andrésar bar bráðlega saman, eftir að
hann var kominn. Ég hafði þegar í stað
hina mestu ánægju af að kynnast hon-
um. Hann var fróður um margt, einkum
um vel kveðnar lausavisur, sem þá voru
nýjar af nálinni og ég hafði ekki áður
heyrt. Við og við' skaut hann og fra(m
stökum eftir sjálfan sig og var allur sá’
kveðskapur gerður af mikilli vand-
virkni, oftast smellinn og stundum
ágætur.... Hann kunni urmul af sögum
úr héraði sínu... Tveir karlskröggar átt-
ust illt við 1 réttum, og höfðu báðir
viðurnefni. Var annar nefndur Rógur,
en hinn Stóri-Sannleikur. Um viðureign
þeirra var þetta kveðið:
Það var bölvað þrælatak,
þvert á móti kærleikanum,
sveðjuna þegar Rógur rak
f rassgatið á Sannleikanum
....Þá er Andrés sat að drykk, var
umræðuefnið venjulega íslenskar bók-
menntir og íslenskt mál. Lét hann þá oft
f júka í kviðlingum, og við eitt slikt tæki-
færi kenndi hann mér vísu, sem hann
hafði þá ort nýlega og landsfræg er orðin
fyrir löngu:
Ferskeytlan er Frónbúans
fyrsta barnaglingur,
en verður seinna í höndum hans
hvöss sem byssustingur.
Hér eru birtar stuttar klausur úr rit-
gerð Arna. Ég vísa til hennar í riti hans
A víð og dreif, sem út kom 1947. En hér
koma þó enn nokkrar llnur til viðbótar.
Arni segir: Fráfall Andrésar bar að
höndum á hörmulegan hátt. Hinn 15.
mars 1916 fór hann að morgni dags á
skipi til Hafnarfjarðar, og ætlaði sér að
ganga heim til Reykjavíkur samdæg-
urs... Andrés hefur að likindum farið
villur vegar um hraunið, en staðnæmst I
hraunbrúninni sunnan við Arnarnesvík.
Þar hefur hann ætlað að hvfla sig, en
sofnað og ekki vaknað aftur. Sat hann
upp'við stein, er hann fannst, og var
örendur. Bjart veður og gott hafði verið
um daginn, en lítilsháttar frost um
kvöldið og nóttina.
Andrés Björnsson lauk ekki námi í
Kaupmannahöfn. Hann kom heim, starf-
aði hjá Leikfélagi Reykjavikur og var
þingritari á Alþingi. Einn af þingskör-
ungum á þessum árum var Pétur Jóns-
son á Gautlöndum. Honum hætti til að
nota of oft orðið prinsip. Andrés orti:
Allt var gott
sem gerði Drottinn forðum.
Prinsip þetta þó hann braut,
þegar hann bjó tii Pétur Gaut.
Eftir hann er líka þessi alkunna þing-
vfsa:
Þegar fer í þennan dans
— það er gamall siður —
ætti að skera andskotans
{umræðurnar niður.
Þingmaður bar fram frumvarp um
eyrnamörk. Það var tilefni þessarar
stöku:
Eyrnamörk eru
óþörf hér í salnum,
þekkist allur þingsins fans
á þessum parti líkamans.
Og þessi:
Efri deild er dreyraþyrst,
drepur eins og kettir,
leikur sér með frumvarp fyrst,
fellir þau svo á eftir.
Ekki kann ég að segja frá tilefni þess-
arar vísu, en þess ætti heldur ekki að
þurfa við, hún gæti verið frá hvaða tíma
sem verkast vildi:
Flokkurinn þakkar fögrum orðum
fyrir það að gera...
þetta, sem hann þakkaði forðum,
að þá var látið vera.
Svo kemur að lokum þessi fræga Hafn-
arvisa.
Fingraiöng og fituþung
fær nú engan kella.
Hringaspöng var áður ung
útigöngumella.
J.G.J. — S. 41046.