Dagblaðið - 12.11.1977, Síða 11

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 12. NÖVEMBER 1977.
11
Zambíu studdu það að keppnis-
staðurinn yrði fluttur en að
sjálfsögðu mótmæltu fulltrúar
Sómalíu. Fulltrúar Uganda
komu ekki á aukafundinn sem
haldinn var í Dar-es-Salam í
Tanzaníu en siðar mótmæltu
þeir meirihlutaákvörðuninni.
Knattspyrnuforusta Úganda
krafðist þess að Ugandamenn
fengju að verja meistaratitil
sinn í Mogadishu eins og ráð-
gert hafði verið.
„Þess vegna ætlumst við til
þess að knattspyrnulið frá
öðrum ríkjum fylgi í fótspor
okkar til Mogadishu, sögðu
Úgandamenn. Styrjöld milli
Sómalíu og Eþíópíu er mál
Samtaka Afríkuríkjanna en
kemur ekki knattspyrnu við,
segja þeir. Horfurnar voru því
þær um stund að Úganda og
Sómalía yrðu einu ríkin sem
sendu lið til Mogadishu.
Nokkrum dögum siðar sýndi
stjórn knattspyrnusamtakanna
nokkur veikleikamerki og lýsti
áhyggjum sínum yfir ástandi og
horfum varðandi keppnina.
í fyrradag kom einnig í ljós
að Kenya hafði látið undan og
tilkynnti að knattspyrnulands-
lið þaðan mundi koma til
keppninnar í Mogadishu þrátt
fyrir fyrri yfirlýsingar og sam-
þykktir. Sögðu fulltrúar lands-
ins að þeir teldu ekki, þegar
nánar væri að gáð, nægilegar
forsendur fyrir því að flytja
keppnina frá Mogadishu til
'Malawi.
Forseti knattspyrnusam-
bands Kenya lét hafa eftir sér
að hann teldi að það væri
aðeins í samræmi við íþrótta-
mannslega framkomu að mæta
til leiks í Mogadishu. „Einu
kröfur okkar eru þær að öryggi
keppenda okkar sé nægilega
tryggt.
Stærsta dagblaðið í Kenya,
Daily Nation, sagði frá því í
fyrradag að Tanzanía væri
einnig að hugleiða að skipta um
skoðun og senda lið sitt til
Mogadishu.
Fulltrúar meirihlutans, sem
samþykkti að skipta um
keppnisstað, eru heldur ekki á
því að láta sig. Eftir einum
þeirra er haft að þessi
ákvörðun sé tekin af meirihluta
meðlimalandanna og henni
verði ekki breytt.
Afstaða Eþíópíu í þessu máli
er einnig mjög athyglisverð.
Knattspyrnusamtök þess lands
höfðu reyndar sagt sig úr
Austur- og Mið-Afríku knatt-
spyrnusamtökunum en tóku þó
þátt i keppninni um meistara-
titilinn í þessum heimshluta.
Sögðust þau mundu taka til at-
hugunar afstöðu sína til þátt-
töku í samtökunum ef Sómalía
yrði rekin á brott.
Eþíópa hefur einnig ákveðið
að taka ekki þátt í Afríku-
keppninni sem fara á fram í
Egyptalandi á næsta ári. Margt
er því sem veldur vanda í
íþróttasamskiptum Afríkuríkj-
anna. Einnig má geta þess að
samskipti Tanzaníu og Uganda
hafa verið mjög stirð síðan
1974.
Forustumaður íþróttasam-
taka Austur-Afríku, Mukora að
nafni, hefur fordæmt hin beinu
tengsl stjórnmála og íþrótta.
Hann sagði að stjórnmál væru
langt fyrir utan áhrifasvið
íþróttaforustunnar en þess
vegna gæti hún ekki leyst úr
vandamálum sem af þeim
hlytist.
Mukura sagði einnig að sem
íþróttamenn ættu og ætluðu
félagar í íþróttasamtökum
Austur-Afríku ekki að skipta
sér af stjórnmáladeilum milli
rikja innan Austur-Afríku
íþróttasambandsins.
Ein lög verða að
gilda í landinu
Ekki sama hver
í hlut á
I hvert sinn, sem upp koma
raddir um að taka beri upp nýja
hætti í samskiptum okkar við
varnarliðið, flæða yfir sfður
Morgunblaðsins langlokur um
það hversu óþjóðlegt sé að láta
'sér detta i hug að valda vernd-
urunum fjárútlátum. En eigi að
nýta móana eða hraunid hér í
þágu almennings kveður hins
vegar við annan tón í sama
blaði. Þá stendur ekki á rök-
stuðningi fyrir helgi „eignar-
réttarins" allt niður til myrkra-
höfðingjans.
1949— 1977
Þótt deila megi um, hvort við
ættum að leigja landið, þá ætti
ekki að þurfa að deila um, að
ein lög eiga að gilda fyrir alla,
sem í landinu búa. A.m.k. ættu
þeir innfluttu ekki að hafa nein
forréttindi heldur kæmi það
gagnstæða til greina. Þegar
varnarsamningurinn var
gerður, var miðað við að hér
yrðu fyrst og fremst stríðstíma-
hermenn, sem höguðu sínu lífi
sem slíkir. Margt er breytt
síðan 1949, sem vart er von að
gert hafi verið ráð fyrir í
varnarsamningnum.
Nú 1977 er löngu svo komið
að varnarliðsmenn eru nánast
fólk sem gengur að sinni vinnu
og lifir sínu heimilislífi eins og
venjulegt fólk, að sjálfsögðu
með sínu lagi þó. Nábýlið við
þetta forréttindafólk hefur haft
margvísleg áhrif og fjölbreytt
spilling verið þvl samfara, en
lítt verið fengizt um, nema af
pólitískum öfgaöflum og þá á
alröngum forsendum.
„Gróði af vörnum“
Vissulega hafa margir haft
góða atvinnu á Velliiium, bæði
fyrr og nú, en yfirleitt.eru þeir
betur launuðu búsettir á Stór-
Reykjavíkursvæðinu. Banda-
ríkjamönnum er vorkunnar-
laust að greiða þessi laun, enda
munu þau smámunir miðað við
það sem þeir greiða sínum
mönnum (á þau mætti því
leggja sérstakt gjald). Miðað
við þann mannafla sem bund-
inn er á Vellinum efa ég að
miklast þurfi yfir að þaðan
komi 3% þjóðartekna.
Beint og óbeint hefur þessi
samkeppni um vinnuaflið orðið
atvinnulífi á Suðurnesjum
fjötur um fót og kostað mikið í
krónum talið. Halda má þvl
fram með fullum rökum, að at-
vinnufyrirtæki á Suðurnesjum
hafi orðið að gjalda „varnir
landsins" dýru verði, án
minnsta skilnings stjórnvalda.
Ekki hafa sveitarfélögin á
Suðurnesjum farið varhluta af
„varnarkostnaðinum“, þó flest-
ir virðist halda annað. Að vísu
hafa sum þeirra haft nokkrar
beinar tekjur af Vellinum, en
flest þeirra engar. öll þessi ár
hafa 15—20% af íbúðarhús-
næði í Keflavík verið upptekin
af varnarliðsmönnum, að vísu
njóta þeir ekki allrar þjónustu
sem sveitarfélag lætur í té, en í
sumum tilfellum ríflega.
Framan af áttu þeir t.d. meiri-
hlutann af bílum sem í bænum
voru. Sorp þeirra er tvöfalt
miðað við það, er kemur frá
innfæddum og þannig mætti
halda áfram. Það eina, sem þeir
hafa greitt, er húsaleiga og hún
hefur skilað sér illa í sveitar-
sjóði, að ekki sé meira sagt. Við
eðlilegar aðstæður hefði allt
þetta húsnæði verið setið
venjulegum skattborgurum.
Varnarkostnaður Keflvikinga
hefur því verið allt að 20% út-
svaranna öll þessi ár.
Skransala og F.F.F.
I stað hreinna viðskipta við
varnarliðið hefur ríkisvaldið
verið að vasast í sölu á hergóssi
og hvers konar drasli, auk þess
gerzt meðeigandi í félagsskap
Kjallarinn
Ólafur Bjömsson
sem hefur einkaleyfi á fram-
kvæmdum fyrir herinn.
1 öðrum löndum þykja slík
viðskipti' heldur kámug og
nánast hneyksli ef vitnast um
að sómakær fyrirtæki komi
nálægt slíku. Skransalan og
braskfélagið byggja siðan hallir
i Reykjavík og leigja jafnvel
ríkinu, sem hefur engin efni á
að byggja yfir sig og sínar
stofnanir. (Kannski eiga þeir
eftir að leigja Fjölbrautaskóla
Suðurnesja húsnæði eða fóget-
anum fangageymslu.)
Hneyksli ó hneyksli ofan
Einn dag i viku er sérstakt
hlið opið á Vellinum til að
aka í gegn vistum fyrir varnar-
liðsmenn, er búa utan Vallar,
það er opið fyrir það sem kall-
ast smygl ef landinn á í hlut.
Sumt er reyndar vara sem
bannað er með lögum að flytja
til landsins. Allt toll- og sölu-
skattsfritt.
Við upphaf verndarinnar var
notaður á Vellinum sérstakur
gjaldeyrir, „skrips“, en ekki
venjulegir dollarar. Nú getur
hver dáti selt dollara eftir þörf-
um hverjum sem hafa vill,
gengur svo inn í næstu verzlun
og kaupir fyrst og fremst þær
vörur sem greiddar hafa verið
niður um allt að helmingi með
fé íslenzkra skattborgara.
Hefur þjóð, sem verið hefur
á snöpum eftir framlögum frá
alþjóðlegum hjálparstofnun-
um, ætluðum sveltandi þjóðum,
efni á svona viðskiptaháttum.
Burt með hrœsnina,
verum í NATO
Fullvíst er að meirihluti
landsmanna er enn hlynntur
veru okkar í NATO, ásamt
þeirri kvöð að hér sé lágmarks
varnarlið. En þeim fjölgar ört
sem gera sér það ljóst, að veru
okkar í þessum samtökum get-
um við ekki keypt þvi verði,
sem lýsir sér í framangreindum
sambúðarháttum.
Stjórnvöld ættu að átta sig á
þvi, að timarnir eru breyttir og
viðhorf manna að sjálfsögðu
einnig. Við getum með fullum
sóma gert þær kröfur til banda-
manna okkar, að lið þess hér
sitji við sama borð og inn-
fæddir. Einnig væri meiri reisn
yfir því að óska eftir fram-
kvæmdum, sem með rökum má
segjaað báðum komi að gagni í
stað þess að stjórnvöld standi I
að snapa uppgjafaskran hersins
til þess að pranga inn á lands-
menn.
Ólafur Björnsson
útgerðarmaður
Keflavík.
Þrjár Kröflur á ári
Eftirfarandi hugleiðingar
voru settar á blað fimmtu-
daginn 3. nóvember sl„ dag-
inn sem Dagblaðið kom út
með einum af þessum maka-
lausu leiðurum ritstjórans.
Það er engu líkara en Jónas
ritstjóri sé að gera tilraun
til að kenna Iesendum blaðs-
ins ákveðið hlutverk i leik-
riti, því svo oft hefur þessi
sama forystugrein verið
endurtekin í blaðinu. Það
var ekki siður presta hér
áður fyrr að láta fermingar-
börn sín halda áfram að Iesa
kverið, eftir að þau kunnu
það utanbókar. Ég hefi þvi
breytt örlitið frá þessum
hefðbundna texta, setninga-
skipun er sú sama og orðin
jafnmörg, en vonandi flokk-
ast þetta ekki undir ritstuld.
Ekki munum við Jónas leysa
mörg vandamál, þótt við
bregðum á leik, en einhvern
tíma kemur ef til vill að því.
Það verður þó varla fyrr en
Jónas nær hæfni frænda
síns, Sölva heitins Helga-
sonar.
Niðurgreiðslur
og styrkir
Bcinir styrkir til heilbrigðis-
þjónustunnar eiga að nema
svipaðri upphæð og allur tekju-
skattur og öll gjöld af innflutn-
ingi á næsta ári. Þetta kemur
fram I fjárlagafrumvarpi ríkis-
stjórnarinnar. Þar er gert ráð
fyrir 40782 milljón kr. styrkj-
um til heilbrigðisþjónustunnar
og tekjur rikissjóðs af tekju-,
skatti og innflutningsgjöldum
eru áætlaðar 40418 millj. króna.
Tveir stærstu styrkjaliðirnir
eru styrkur til Tryggingastofn-
unar ríkisins sem gerir 30106
milljón krónur og framlag til
lækna og hjúkrunarliðs til að
byggja yfir sig og sína starf-
semi 1489 milljón krónur. Aðrir
beinir styrkir til heilbrigðis-
þjónustunnar nema 9187
milljón krónum. Síðasta talan
skiptist þannig: 1147 milljónir
fara í Kleppsspítalann, 458
milljón krónur í Fæðingar-
deildina, 506 milljón krónur í
Kópavogshælið, 75 milljón
krónur í Vistheimilið í
Gunnarsholti og 7001 milljón
krónur fara í framlög af ýmsu
tagi. Af þeim styrkjum munar
einna minnst um styrk til auk-
innar bindindissemi í landinu,
en i því skyni er varið 18 millj.
krónum. Atvinnuleysistrygg-
ingasjóður er þyngri á fóðrum
en fram kemur hér að ofan. Því
i styrkjaliðnum eru faldar 463
milljón krónur, sem atvinnu-
rekendur taka með álagi á laun-
þega. Það er nefnilega verið að
reyna að blekkja almenning,
styrkurinn er ekki 1309 milljón
krónur, heldur er hann 2334
millj. krónur. Samtenging á at-
vinnuleysisbótum og Fæðingar-
deildinni er staðfesting á, að
framlagið sé beinn styrkur til
lækna, þótt um sé að ræða jafn-
framt lítils háttar styrk til ljós-
mæðra. Þær mætti styrkja auð-
veldlega með öðrum hætti, t.d.
gætu þær fengið ókeypis inn á
gömlu dansana.
Heilbrigðisþjónustan er
niðurgreidd til að leyna því,
hvað læknar hafa hátt kaup og
Kjallarinn
Agnar Guðnason
hversu gifurlega dýr þessi
þjónusta er, til að koma út þess-
ari þjónustu, sem enginn venju-
legur borgari hefði annars
efni á að notfæra sér.
Þetta er gert I og með til
að leyna þessari offram-
leiðslu á læknum og öðru
sjúkraliði. Þessvegna eru laun
þessara stétta niðurgreidd og
þessar niðurgreiðslur eru fyrst
og fremst styrkir til heilbrigðis-
stéttarinnar, en sjúklingarnir
njóta alls ekki góðs af þeim.
Styrkirnir gegna ákveðnu hlut-
verki i sjónhverfingum stjórn-
valda í verðlagsmálum.
Til viðbótar 40782 milljón
króna styrkjum til heilbrigðis-
þjónustunnar hyggst rikið
verja 1233 milljón krónum til
styrktar kennurum við Háskól-
ann. Auk þess ætlar mennta-
málaráðuneytið að styrkja
kennara við fjölbrautaskólana
um hvorki meira né minna en
474 milljón króna.
Ömældar eru svo þær þús-
undir milljóna króna sem fara
til að styrkja heilbrigðisþjón-
ustuna og allt kennaraliðið í
þéttbýlinu. Þar á meðal fram-
lög til tækjakaupa, risnu og svo
margt annað sem of langt yrði
upp að telja. Heilbrigðisstétt-
irnar og fræðsluliðið allt kostar
því skattgreiðendur mun meira
en þær 40782 milljón krónur,
sem fara i beina styrki. Sú
fyrirgreiðsla, sem þessar stéttir
njóta utan beinna styrkja, er
mun meiri en aðrir atvinnu-
vegir njóta.
Gagnrýni á ríkjandi stefnu í
heilbrigðismálum hlýtur að
beinast þó að beinu styrkjun-
um, sem eru 33% af fjárlögum
ríkisins; sem nema rúmlega
þrem heilum Kröfluvirkjunum
á ári og sem nema öllum tekju-
skatti og innflutningsgjöldum á
ári hverju.
Agnar Guðnason
blaðafulltrúi
bændasaintakanna.