Dagblaðið - 20.10.1981, Page 20

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBER 1981.
2&
d
Menning
Mfenning
Menning
Menning

Myndlist
Tónlist
EYJÓLFUR
MELSTED
tækninni
\Flotid
Enn er grafíkfélagið komið á stjá.
Það heldur nú sína árlegu félags-
sýningu í Norræna húsinu. Nú eru
liðin 6 ár siðan félagið tók upp
þennan fasta lið og sýna nú 15 lista-
menn samtals 97 verk. Gestur sýning-
arinnar er Kazuya Tachibana.
Flotiðá
tœkninni
Grafikfélagið samanstendur af
viðum hóp listamanna sem starfar
ólikt bæði tæknilega og hug-
myndafræðilega. Það er þó
sameiginlegt meö öllum sýnendum aö
þeir hafa mjög gott vald á efninu og
ráða yfir mikilli tækni. En er það
nægilegt? í samanburði' við aðrar
listagreinar (málverk, höggmyndir,
ritverk, tónlist) hefur lítið verið rýnt í
innri byggingu grafíkverka. Menn
hafa verið of uppteknir af tæknilegu
hliðinni og jafnvel undrandi á þeirri
staðreynd að hægt væri að gera
„tæknilega góða grafik”. Segja má
að grafikmennirnir hafi flotið á
tækninni. Því þegar litið er á innri
greiningu og inntak koma í ljós afar
„þreyttar” hugleiðingar. Þetta eru
endurtekningar á gömlum list-
sögulegum hugmyndum (griman,
konan sem jóð, einmanaleikinh, sur-
realísk stefnumót ólikra hluta, lands-
lag) sem hafa fengið litla sem enga
persónulega umfjöllun og eru aðeins
bornar uppi af tæknilegum for-
sendum. Þannig höfum við hér á
sýningunni endalausar náttúru-
stemmningar, þar sem allir tæknilegir
möguleikar efnisins eru nýttir til að
beisla hina ljóðrænu náttúru, en það
er sem vaxtarbroddinn skorti.
Ný náttúruupplifun
Nokkrir listamenn hafa nokkra
sérstöðu á félagssýningunni. Þórður
Hall er einn þeirra. Hann hefur lengi
unnið með ljóðrænar
náttúrustemmningar en brýtur nú
upp sitt venjubundna myndmál og
vill sundurgreina náttúruna. Þannig
sjáum við í myndinni Vorblót (nr. 93)
komin fram tvö óllk sjónarhorn í
sama rými. Annars vegar hefðbundin
náttúrusýn: fjall og geysir. Hins veg-
ar flatamynd: landfræðileg úttekt á
náttúrunni.
Ólikar myndeindir eru síðan
tengdar innbyrðis með geometrískum
formum. Þetta myndverk er eins
konar inngangur að myndinni „i
gróandanum 1” þar sem sundur-
greiningin er orðin mun ýtarlegri.
Enn er það spurningin um að sætta
mismunandi myndeindir í sam-
eiginlegt myndrými. Hér setur lista-
maðurinn inn þverskurð af óper-
sónulegum mönnum á sama tíma inn
í geometrískt og náttúrulegt
umhverfi. Hverri náttúrusýn í mynd-
verkinu fylgir síðan þverskurður af
„náttúrusýni” (samanber
líffræðilegt sýni) afmarkað með
geometrísku formi. Þá eru teiknaðir
inn á flötinn punktar sem tengdir
eru með línum og sýna innri gerð
efnisins. Verkið hefur í raun
tvöfaldan lestur, í fyrsta lagi sem bein
náttúruupplifun og í öðru lagi sem
hálfvísindaleg úttekt á náttúrunni. í
þessum tvöfalda lestri öðlast mynd-
verkið óvenjulangt myndferli sem
spannar allt frá minnstu (micro)
eindum efnisins til stærri hluta og
mismunandi tíma sem er raðað inn í
samamyndrými.
Inntakslega getum við vart talað
um árekstur náttúru og vísinda
heldur aðeins um nýja náttúrusýn.
Þetta er nútíma náttúra, skoðuð í
gegnum sjónpipur nútímamannsins,
sem öðlast hefur nýja innsýn og
nýjan skilning á náttúrulegum fyrir-
bærum.
Hvað varðar myndgerðina er
greinilegt að hún á margt skylt við
concept myndhugsun' Sérhvert
form stendur fyrir ákveðna sögn
(geometrísk form; vísindahyggja;
náttúruform; náttúrulegt umhverfi)
sem hefur nákvæmt inntak og litla
túlkunarmöguleika. Hér er nánast
um að ræða lokað kerfi. Næsta stigið
yrði að skrifa inn í formin
stærðfræðilega útreikninga á
viðkomandi náttúrufyrirbærum.
En svo er ekki enn, því listamaðurinn
varðveitir vel sína persónulegu
ljóðrænu listsýn.
Ritmál-myndmál
Myndverk þeirra Bjargar Þor-
steinsdóttur og Eddu Jónsdóttur
sameina ritmál og myndmál. Hér er
vissulega um að ræða möguleika til
að vikka út myndlistarhugtakið. Þó
virðist verkin á sýningunni gjarnan
skorta nákvæmari tengsl milli þess-
ara tveggja tjáningarmöguleika. Verk
þeirra grafíkkvenna enda því
gjarnan í ljóðrænum formalisma.
Árleg sýning einum
of...
Sýningin í heild ber öll einkenni
samsýninga, þar sem listunnandinn
færekki nægilega yfirsýn í listvinnslu
hvers listamanns. Þá dettur
grafíkfélagið í þá villu, eins og fleiri
listhópar, að sýna árlega. Væri nær
fyrir grafíkfélagana, sem vinna hægt
samkvæmt eðli efnisins, að breyta
þessari árlegu uppákomu i biennale.
No. 18. Nálxtft V-I
eftir Eddu Jóus-
dóttur. Æt-
ing/blindraletur. *" ^gi
Snilldar trumbusláttur
á Kjarvalsstöðum
Tónlokw á K)arvalHtttðum 14. oktúbw.
Rytjondun Rogar Cattaaon áaamt Manualu
Wlaalar, Jttaaf Magnúaaynl, Raynl Slgurttaaynl
og kvannarðddum úr Kttr TttnHatarakttlana I
Raykiavlc undlr atjttm Martalna H. FHðrlka-
aonar.
Varkafnl: AskaU Máaaon Tokkata, Bláa IJttslfl,
Sttnata og Sýn; ZoHán Oaál: Colorstion: Stura
Olson: Tankar.
Fremur óvenjulegir tónleikar voru
haldnir á Kjarvalsstöðum á miðviku-
dagskvöld, þar sem slagverk sat í
fyrirrúmi. Til leiks var mættur ungur
Svíi, Roger Carlsson að nafni, snill-
ingur í trumbuslætti.
Tónleikarnir hófust á Tokkötu
eftir Áskel Másson. í Tokkötu er not-
ast við 13 krómatiskar tom tom
trommur. Það er ekki á færi nema
mjög góðs trommuleikara að koma
Tokkötu sómasamlega til skila og
ekkert vantaði upp á í leik Rogers
Carlssons.
No. 96. t gróandan*
um I eftir Þórð
Hall. Sáldþrykk.
Ljósm. DB: KÖE.
Hann er bráðflinkur en um leið afar smekkvis, segir Eyjólfur Melsted meðal annars um Roger Carlsson siagverksieikara.
DB-mynd Einar Ólason.
ræða og Roger Carlsson fékk
verðuga meðleikarg, þar sem þau
Manuela, Jósef og Reynir voru. Sér-
staklega ber þar að geta einleikskafla
Manuelu, en Áskell mun einmitt
hafa haft hana í huga þegar hann
skrifaði stúfinn.
Tankar, verk Sture Olssons, eru
nokkurs konar virtúósaetyða, sem
byggir að vísu ekki svo mjög á
handfimi trumbuslagarans heldur
krefur hann um að leika jafnt með
höfðisem höndum.
Sónata var fulllangdregin. Það
var eins og Áskell kynni sér ekki læti,
og lái honum hver sem vill þegar
hann hefur annan eins slag-
verkamann og Roger Carlsson að
semja fyrir. En ég hygg samt að
hinar mörgu, skemmtilegu hug-
myndir Áskels hefðu notið sín betur í
styttra og hnitmiðaðra stykki.
Víst er til trumbu-
kammermúsík
Tónleikunum lauk með Sýn, verki
sem er erfitt í flutningi, en firna
áheyrilegt. Þær sungu ljúft ungu
kvinnumar úr Kór Tónlistarskólans
og leikur Rogers lyfti öllu saman dl
skýja.
Trumbuslagarar á borð við Roger
Carlsson eru ekki á hverju strái.
Hann er bráðflinkur en um leið afar
smekkvís. Margir eru þeir sem vaða í
þeirri villu að trumbur séu há-
vaðaverkfæri og lítið annað. Áskell
Másson ætti þó að vera búinn að
sannfæra menn um að semja má
huggulegustu kammermúsík fyrir
trumbur einar — og snillingar á borð
við Roger Carlsson að ekki þarf
endilega að æra hlustir áheyrenda
þótt barðar séu bumbur dátt.
Verðugir
meðleikarar
Bláa ljósið fannst mér meira í
varið á þessum tónleikum en þegar
það var flutt í Félagsstofnun fyrir
um það bil ári. Það má að öllum
líkindum þakka flutningnum. Nú var
um meiri ekta kammérflutning að
No. 6. Gamalt bréí
eftir Björgu Þor-
steinsdóttur. Æt-
ing/aquatinta.
No. 93. Vorblót
eftir Þórð HaU.
Sáldþrykk.