Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 31.10.1965, Blaðsíða 10

seinna heyrðust nokkrar dauf-
ar fallbyssudrunur í fjarska.
Eftir fjögurra stunda göngu
er endaði með einni þessara
bannsettu staurabrúa, komum
við að nokkrum kofum, þar
sem við áttum að vera um
nóttina. Fyrirliði fylgdarmann-
anna fékkst ekki ofan af því
að ég svæfi í rúmi í einum
kofanum, enda þótt ég kysi
alltaf að sofa í hengirúminu
milli trjánna. Hann sagði að
hér væru tígrisdýr, svo ég lét
undan og dvaldi því fyrstu
nóttina í Nam Bo í hræðilega
hörðu rúmi úr klofnum bamb-
us, sem strámotta nægði lítið
til að mýkja, umkringdur að
því er virtist hundrað svínum
á öllum aldri. Stundum komu
eitt eða fleiri og klóruðu sér
á bakinu upp við rúmstólp-
ana, með tilheyrandi ánægju-
hljóðum. Alltaf öðruhvoru
rýttu þau í kór og öll hjörðin
hljóp með miklum fyrirgangi
eitthvað út í skóginn, til þess
eins að koma að nokkrum mín-
útum liðnum aftur með sama
fyrirgangi og óhljóðum. Ég
komst að þeirri niðurstöðu að
villidýr hlytu að vera á næstu
grösum og þetta rýt væri að-
vörunarhljóð svínanna.
Daginn eftir komst ég að því
að kofar þessir tilheyrðu hópi
úr Þjóðfrelsishernum, sem eins
og aðrar einingar hersins
stundaði jafnframt landbúnað.
Svína- og hænsnarækt til-
heyrði starfi þeirra og nokkru
seinna sá ég fallegan mat-
jurtagarð, sem var umgirtur
papaja- kókos- og banana-
pálmum. Allt var þetta kæn-
lega biandað kjarrgróðri til
þess að villa árásarflugvélum
sýn. Einn skæruliðanna sem
var að vinna þarna klifraði
upp í einn pálmann og fleygði
niður nokkrum hnetum. Það
er þjóðarsiður í Nam Bo að
bjóða gesti fyrst af öllu að
drekka hinn ljúffenga ískalda
vökva sem er inni í hitaein-
angruðum hnetunum. Meðan
við vorum enn að smjatta á
kókosmjólkinni kom hópur
manna með riffla á öxlum út
úr kjarrinu. Það var nýr leið-
söguhópur ásamt frönskumæl-
andi túlki. Þegar við höfðum
heilsazt spurði hann varfærn-
islega hvort ég mundi geta
hjólað langa vegalengd. Að
undanskildum tveim mjög
stuttum hjólferðum í TayNgu-
yen hafði ég naumast nokkuð
hjólað í meir en 30 ár, en ég
kvaðst halda að ég myndi geta
hjólað, en mér þætti betra að
ganga.
Tið lögðum af stað undir
kvöld, gengum í fjórar stund-
25. tbl. 5. árg. 31. okt. 1965
Ritstjóri Jón Bjarnason.
Útgefandi Þjóffviljinn
298 SUNNUDAGUR
ir og koiiium þá að stærri o
reisulegri þyrpingu af kofum,
sem búnir voru Dien Bien Phu-
eldhúsum. Eins og nafnið
bendir til varð þessi gerð eld-
húsa til í orustunni um Dien
Bien Phu, þar sem Frakkar
biðu úrslitaósigur sinn. Eld-
stæðunum er komið fyrir neð-
anjarðar í gólfinu í stórri
skotgröf, sem oftast er _ þakin
með bambus og grasi. í stað-
inn fyrir reykháf eru neðan-
jarðarsmugur í sömu eða mis-
munandi stefnu út í frum-
skóginn. Mestallur reykurinn
síast út í jarðveginn, en af-
gangurinn hverfur í lággróður-
inn. Þetta er mjög mikilvægt
atriði því hver minnsta reykj-
arslæða er eftirsótt skotmark
bandarísku árásarflugvélanna.
ir ar sem reykur er þar er
líf, virðist vera lífsregla þeirra
og allt líf sem hrærist utan
borganna og gaddavírsgirtu
byggðahverfanna þeirra er
fjandmenn í augum þeirra er
stjórna lofthernaðinum. Allt
líf, menn, skepnur og gróður
— sé um manneldisjurtir að
ræða — eru skotmörk íyrir
sprengjur þeirra, napalmeld
og eiturefni. í Tay Nguyen
hafði mér verið sagt af því
er fallhlífahermenn voru látn-
ir svífa til jarðar eða fluttir
í þyrlum tii þess eins að
eyðileggja hrísgrjóna- eða
maísakra um leið og þeir voru
orðnir grænir. Napalmsprengj-
ur eru vitanlega notaðar á
þroskaða uppskeru. Bóndi að
vinna á akri, uxi að drekka
út vatnsbóli, kálfur á hlaup-
um, grænn ræktunarteigur,
þetta eru fyrst og fremst skot-
mörk bandarísku flugmann-
anna, sem eru eina uppistaðan
í lofthernaðinum. Samkvæmt
upplýsingum Nguyen Khanh
hershöfðingja eftir að hann
tók við völdum í Saigon í jan-
úarlok 1964 var helmingur alls
tjóns sem „Viet Cong“ hafði
orðið fyrir árangur af flugá-
rásum. Hvernig flugmennirnir
þekktu bændurna frá „Viet
cong“, var ekki sagt.
ifað var því mikil framför
þegar Dien Bien Phu eldhús-
gerðin var tekin upp i Suður-
Vietnam, sérstaklega fyrir
skæruliðasveitir og aðra hópa
sem höfðu fastar bækistöðvar
og nægan mannafla til að
grafa neðanjarðargöngin. Slík
göng eru venjulega margra
metra löng og súgurinn í þeim
eins og í málmbræðslu.
JNÍæsta morgun komst ég í
kynni við reiðhjól, og þótt
byrjunin væri ekki til að státa
af átti ég þó eftir að ferðast
um 500 mílna vegalengd á
reiðhjóli, að viðbættum nokkr-
um sem ég fór gangandi eða
í fljótabátum. Það vildi nú
svo til að hjólreiðar voru ekki
með í hinni margþættu þjálf-
Framhal dá bls. 290.
PEARL S. BUCK
SÍÐARI HLUTI
„Það er nú það“, sagði
Macomb, rétt eins og útvarpið
hefði þagað. „Við vorum líka
hamingjusöm .... þó eignað-
ist ég engin börn .... en þú?“
„Nei!“ sagði hún. „Við vild-
um eignast þau, en söknuðum
þeirra ekki heldur. Það eru
svo mörg börn í heiminum að
það virðist ekki skipta máli
þótt við eignuðumst engin. Við
áttum svo margt, bæði.“
„Einmitt," sagði Macomb.
„Jæja, ég veit ekki. Nú erum
við hér ein og yfirgefin. Ef
það hefðu verið börn ....“
„Ég hefði samt orðið ein-
mana,“ sagði_ hún. „Ég er
þannig gerð. Ég vona samt að
ég hefði orðið góð móðir, en
hann var sá sem ég elskaði."
Hún tók sig á: „Sá sem ég
elska .... “
„Ég er feginn að eiga engin
börh,“ sagði hann, „einkum nú,
þegar ég sit hér og veit ekki
hvað getur komið fyrir. Það
er annars undarlegt að við að-
höfumst ekkert út af því!
Langar þig til að deyja?“
„Ég veit það ekki,“ sagði
hún..
„Orðum það öðruvísi — lang-
ar þig til að lifa?“
„Ég veit það ekki heldur."
„Eigum við þá ekkert að að-
hafast .... láta bylgjuna
miklu ráða því?“
„Ég býst við því“ sagði hún.
Aftur sátu þau þögul nokkr-
ar mínútur. Hann stóð upp,
hellti heitu kaffi í bollann
hennar og gekk út að glugg-
anum. Götuljósin lýstu hásjáv-
aðan bylgjuvegg.
„Sástu konuna þína þegar
hún var dáin?“ spurði hún.
Hann kom frá glugganum
og settist. „Hún dó i fanginu
á mér.
„Nei!“
„Hún hafði veikt hjarta —
allt frá barndómi. Við vissum
það ekki fyrr en hún varð
barnshafandi. Hún var mjög
kvik og rösk — ekki kannski
íþróttamanneskja, en hún lék
vel tennis. Eftir ellefu ára
hjónaband varð hún barnshaf-
andi, og læknirinn hafði mikl-
ar áhyggjur út af hjarta henn.
ar. Hann hélt að hún myndi
ekki lifa það af og ráðlagði
að láta eyða fóstrinu, en hún
vildi ekki heyra það nefnt.
Dálítill þrákálfur —. hafði
alltaf sitt fram — og ég stóðst
hana ekki þegar hún horfði á
mig brúnu augunum sínum.
Hún náði mér rétt í öxl. Ég
hélt að hún myndi hafa það
af — henni tókst alltaf að
gera það sem hún ætlaði sér,
og hún ætlaði sér að eignast
barn .... þetta er mín sök,
býst ég við, af því ég lét
hana ....“
Hún hallaði sér fram og
teygði sig eftir hönd hans.
,,Nei, þetta er ekki þín sök.
Hún var hamingjusöm — af
tilhlökkun ....“
Hann hélt áfram, tók ekki
til sín höndina. „Hún háttaði
hamingjusöm að kvöldi, vegna
þess að ég hafði gefið eftir. Og
svo allt í einu, kveinstafalaust
og án merkja um þjáningu —
dó hún. Ég vaknaði og fann
þungt höfuð hennar á öxl
minni.“
Tár runnu niður kinnar
hennar. Hún losaði hendina,
greip báðum höndum fyrir
andlitið og kjökraði.
Rödd útvarpsþularins heyrð-
ist á ný. „Það er búizt við
flóðbylgjunni hingað eftir ná-
kvæmlega fimmtán mínútur og
tuttugu sekúndur. Hún fer
með fimm hundruð og fjöru-
tíu mílna hraða á klukku-
stund.“
Hún leit upp. „Ég hef ekki
getað grátið. Ég hef alls ekki
grátið — jafnvel ekki þegar
þeir komu heim með hann lát-
inn. Hann gekk niður götuna
til að láta klippa sig — hugs-
aðu þér, aðeins til að láta
klippa sig. Ég sagði við hann
við morgunverðinn „Cleyt, ef
þú lætur ekki klippa sig, þá
veit ég ekki hvað ég geri.“
Hann hló og vildi kyssá mig,
en ég sagði „Nei, ég vil jafn-
vel ekki kyssa þig fyrr en þú
hefur látið klippa þig,“ og svo
fór hann, lét klippa sig, og á
heimleiðinni .... “
Hún snökkti ákaflega, og
hann lagði handlegginn um
herðar henni.
„Svona, svona— þetta var
heldur ekki þín sök,“ sagði
hann lágt. „Þetta hefði gerzt
fyrr eða seinna einhversstað-
ar.“
Framhald á bls. 300.