Vísbending - 26.10.1983, Blaðsíða 2

VÍSBENDING
2
Þjóðhagsáætlun fyriráríb 1984:
Næsta ár afdrifaríkt í efnahagsmálum
Horfurnar 1984
Á árinu 1984 er gert ráð fyrir 2,4%
samdrætti þjóðarframleiðslu miðað
við 1983 en um 1,7% minni fram-
leiðslu sé tekið tillit til aukinna vaxta-
greiðslna til útlanda, en þær rýra
þjóðarframleiðslu. Gert er ráð fyrir
2,5% aukningu á framleiðslu sjáv-
arafurða, en varað sérstaklega við
óvissu um aflabrögð, ekki síst vegna
loðnuveiða. Reiknað er með að
einkaneysla verði um 4% minni
1984 en spáð er í ár og að þjóðarút-
gjöld í heild (einkaneysla, samneysla
og fjárfestingu) lækki um sama hlut-
fall. Kaupmáttur ráðstöfunartekna
verður svipaður og á síðustu mánuð-
um þessa árs, en 5-6% minni en að
meðaltali í ár. Verði innflutningur
vöru og þjónustu óbreyttur frá 1983,
en 3,5% útflutningsaukning, næðist
nokkurn veginn jöfnuður í viðskipt-
um við útlönd (þ.e. í verslun með
vörur og þjónustu, en undir þjónustu
falla greiðslur vaxta af erlendum lán-
um). Frástríðslokum hefurekki verið
afgangur í viðskiptum við útlönd
nema í fimm ár; árin 1961, 1965,
1969 og 1970, og 1978. Sum árin,
t.d. 1979, var þó halli óverulegur.
Með þessu móti stæðu erlendar
skuldir í stað, aðeins þyrfti að taka ný
lán fyrir afborgunum. Kaupmáttur
skuldanna í erlendri mynt færi jafnvel
lækkandi. Erlend lán eru ekki verö-
tryggð og vegna verðbólgu í útlönd-
um fela vextir þar I raun í sér verð-
bótaþátt. Hann er greiddur með
vaxtagreiðslum og því má segja að
raunvirði skuldanna lækki sem því
nemur. Ofangreind markmið eru
sýnd á myndunum og borin saman
við reyndina á liðnum árum. Munu
flestir á eitt sáttir um að hallalaus við-
skipti við útlönd séu ófrávíkjanlegt
markmið á næsta ári.
Þjóðarhagur um árabil er kominn
undir framvindunni 1984. Jöfnuður í
viðskiptum við útlönd næst ekki við
þau skilyrði aflabragða og viðskipta-
kjara sem búist er við á næsta ári
nema með markvissri stjórn efna-
hagsmála. Undanfarin ár hefur verið
spenna á vinnumarkaði en með þeim
samdrætti ríkisútgjalda sem ráð-
gerður er gæti dregið nokkuð úr at-
vinnu. Ljósteraðfaraverðurmeðgát
í kjaramálum, en það er þó tilgangs-
laust verði ekki höfð stjórn á peninga-
málum, lánamálum, vöxtum og
gengi. Á næsta ári ræðst hvort eytt
verður minnu en aflað er út á við eða
erlendar skuldir vaxa áfram; hvort
opinber lánsþörf minnkar eða heldur
áfram að aukast; og hvort viðunandi
árangur næst í verðbólgumálum eða
haldið verður áfram með sama hætti
og undanfarin misseri. Glatist það
tækifæri sem gefst á næsta ári til að
snúa fjármálum þjóðarinnar til betri
vegar gætu liðið mörg ár uns færi
gefst á ný.
Veikir hlekkir í þjóðhagsaætlun
í þjóðhagsáætlun er miðað við 7%
launahækkun á næsta ári og „sem
mestri gengisfestu", þannig að með-
algengf haldist innan 5% marka til
hvorrar áttar. Gengi krónunnar er