Vísbending - 04.01.1984, Blaðsíða 1

VISBENDING
VIKURIT UM ERLEND VIÐSKIPTI OG EFNAHAGSMÁL
1.2 4. JANUAR 1984
Gjaldeyrisstýring:
Áhrif mismunandi uppgjörsaðferða á fjármagnskostnað vegna erlendra lána
Algengast að færa upp er-
lendar skuldir miðað við
gengi í árslok
Sföan skipulag það (alþjóðagjaldeyr-
ismálum sem kennt er við Bretton
Woods leið undir lok og gengi helstu
gjaldmiðla tók að ráðast á frjálsum
markaði hafa verið miklar breytingar
á gengi milli helstu mynta. Auk þess
hafa orðið mjög miklar breytingar á
gengi (slensku krónunnar ( verð-
bólguróti slðasta áratugar. Það er
þv( nokkur hending hvaða gengi
gildir milli mynta (árslok. Sem dæmi
má nefna að verð á dollara var kr.
8,185 á árslok 1981, en kr. 9,439 eða
15% hærra fyrsta dag sem gengi var
skráð 1982 (14. janúar). Verð á doll-
ara í árslok 1982 var kr. 16,65, en kr.
18,17 eða 9% hærra 5. janúar 1983,
fyrsta dag sem gengi var skráð það
ár. Þessi dæmi eru óvenjuleg. Geng-
isbreytingar hafa afdrifarík áhrif á
bókfærða afkomu fyrirtækja og því
hafa verið settar fram ýmsar hug-
myndir til að draga úr þessum
áhrifum. Dr. Lars Oxelheim, sem hélt
erindi á ráðstefnu Félags viðskipta-
fræðinga og hagfræðinga um geng-
is- og gjaldeyrismál í nóvember s.l.
(og raunar daglangt námskeið um
gjaldeyrisstýringu á vegum Stjórn-
unarfélags (slands), ritaði grein (
Journal of Business Finance and
Accounting um nýjar uppgjörsað-
ferðir1> vegna erlendra eigna og
skulda. Flér verður gerð stuttlega
grein fyrir nokkrum af hugmyndum
Oxelheims og sagt frá helstu niður-
stöðum hans. Þess má geta, að það
sem hér fer á eftir á eingöngu við
meðferð á erlendum eignum og
skuldum sem færa þarf upp með
gengi, en ekki við vfsitöluuppfærslu
á innlendum liðum. Við uppgjör eftir
hefðbundnum reikningsskilavenjum
eru fastafjármunir endurmetnir sam-
kvæmt ákveðnum verðbreytinga-
stuðli og verðtryggðar skuldir færðar
upp til gildandi vísitölu í árslok. Til eru
tvær aðrar uppgjörsaðferðir sem
beita má við verðbólguaðstæður,
svonefnd staðverðsreikningsskil og
gangverðsreikningsskil. Ætlunin er
að gera stuttlega grein fyrir þessum
aðferðum í Vísbendingu á næstunni.
1) Lars Oxelheim: „Proposals for New Ac-
counting Standards forForeign Monetary
Items", Journal of Business Finance and
Accounting, vol. 10, no. 2.
Þörf á betri aðferðum til að
jafna fjármagnskostnað af
erlendum lánum á milli ára
Sveiflur í gengi milli gjaldmiðla, hvort
sem þær vara lengur eða skemur,
geta leitt til bókfærðs hagnaðar eða
taps sem aðeins er til á pappírnum,
vegna þess að gengi getur breyst
aftur áður en til greiðslu kemur. Hátt
eða lágt gengi myntar getur auðvitað
varað svo lengi að raunverulega
komi til hagnaðar eða taps vegna
erlendra skulda eins og hágengi doll-
arans síðustu tvö til þrjú árin sýnir.
Markmiðið með öðru gengi til geng-
isuppfærslu en því sem skráð er (
árslok, er að jafna fjármagnskostnað
af erlendum lánum milli tfmabila, þó
þannig, að ekki sitji eftir umtalsverð-
ur gengishagnaður eða tap við s(ð-
ustu greiðslu f lok lánstímans. Það
eru því fyrst og fremst áhrif af tilvilj-
anakenndum sveiflum á gengi sem
reynt er að koma í veg fyrir með því
að nota annað en skráð gengi til upp-
færslu (lok reikningstímabils. Aldrei
verður unnt að jafna fjármagnskostn-
að til fulls á lánstímanum, þar sem
framhald á bls. 2
Vísitala Visitala Vísitala Vísitala
gengis i.jafn- Vísitala gengis „jafn- Vísitala Efni:
sænsku vægis- kaup- sænsku vægis- kaup-
krónunnar gengis" máttar krónunnar gengis" máttar- Gjaldeyrisstýring 1
Timabil gagnvart S.kr./DM jafnvægis gagnvart S.kr./$ jafnvægis Áramótagengiö 2
DM (1) (2) (1)/(2) (3) $ (4) (5) (4)/(5) (6) Efnahagsmál í Danmörku 4
1973/74 100 100 100 100 100 100
1974/75 1975/76 99,9 98,7 104,5 107,2 95,6 92,0 85.9 90.9 101,5 101,7 84,6 89,4 Töflur:
1976/77 102,6 111,2 92,3 85,3 106,2 80,3 Gengi helstu gjaldmiðla 4
1977/78 130,2 122,6 106,2 97,2 111,0 87,6 Gengi íslensku
1978/79 137,9 128,3 107,5 88,6 108,1 82,0 krónunnar
1979/80 141,8 137,4 103,2 86,2 108,8 79,2 4
1980/81 131,8 145,2 90,8 91,1 108,6 83,9
1981/82 143,5 146,7 97,8 116,0 U 114,4 n -»; 101,4 > ‘,r ■'
o r\
sj i/
0 4 7
.1 m i: i