Vísbending - 05.09.1984, Blaðsíða 1

VISBENDING £ í)
VIKURIT UM ERLEND VIÐSKIPTI OG EFNAHAGSMÁL V/
35.2 5. SEPTEMBER 1984
Gengi krónunnar___________________________________________
Verð á gjaldeyri hækkar um 3% við breytta gengisvog
Meðalvog - landavog
Meöalgengi íslensku krónunnar er
nú miðað við landavog í stað meðaltals
landavogar og myntvogar áður. Gengi
var skráð í fyrsta sinn eftirWeytinguna
föstudaginn 31. ágúst sl. Végna þess
að leiðréttingin er látin ná aftur til 27.
maí 1983 leiðir hún til um það bil 3%
hækkunar á verði erlendra gjaldmiðla.
Þessi breyting á skipulagi gengis-
skráningar hér á landi er spor í rétta átt
en ástæðulaust var að draga hana til
loka ágústmánaðar. Landavog, eða
viðskiptavog, hefði hiklaust mátt taka
upp um síðustu áramót eða fyrr.
Meðalgengi hefur í sjálfu sér enga
viðskiptalega þýðingu, það er aðeins
notað til að mæla breytingar á gengi
krónunnar að meðaltali gagnvart
öðrum gjaldmiðlum. Hugmynd um
meðalgengi má gefa með eftirfarandi
dæmi með mikilli einföldum. Ef aðeins
væri skráð gengi þriggja mynta hér á
landi, dollara, marks og punds, og doll-
ari hækkaði um 10% í verði, markið
um 5% og pundið um 3% mætti segja
að verð á erlendum gjaldeyri hækkaði
að meðaltali um 6% (þ.e. (10% + 5%
+ 3%)/3). í þessu einfalda dæmi hefur
hvergjaldmiðilljafnavog. I reyndinni er
skráð gengi átján mynta hér á landi,
auk samsettu myntarinnar SDR. Jafn-
framt þykir ekki rétt að láta breytingar
á gengi t.d. írska pundsins hafa jafn-
mikil áhrif á gengi krónunnar og breyt-
ingar á gengi dollarans og er því leitast
við að láta mikilvægi hvers gjaldmiðils
í utanríkisviðskiptum þjóðarinnar
endurspeglast í gengisvoginni. Fyrir
breytinguna 31. ágúst sl. var tekið tillit
til vöru- og þjónustuviðskipta við hvert
land (landavog) og einnig vartekið mið
af því í hvaða gjaldmiðli var greitt fyrir
þessi viðskipti (myntvog). Frá 31.
ágúst er aðeins miðað við landavog.
Vægi Bandaríkjadollara við útreikning
meðalgengis íslensku krónunnar
lækkar þannig úr 46% (meðaltal
landa- og myntvogar) í tæplega 30%.
Margar þjóðir nota einhvers konar
vogir við stjórn gengismála. Þar sem
gjaldeyrismarkaður er nógu stór til að
unnt sé að láta gengi gjaldmiðilsins
fljóta þarf engu að síður að notast við
vogir til að mæla breytingar gengisins.
Er þá algengast að miðað sé við við-
skiptavog, þ.e. landavog.
Efni:
Gengi krónunnar 1
Kauphallarviðskipti 2
Ávöxtun í kauphöllum 3
Breyting á gengisreikningum
í Vísbendingu 4
Töflur:
Gengi helstu gjaidmiðia 4
Gengi íslensku krónunnar 4
Geómetrískt meðaltal og
norska vogin
Mikil hækkun á gengi Bandaríkja-
dollara hefur bakað vanda víðar en á
Islandi. Hafat.d. Finnardregið úr vægi
dollarans í myntvog sinni vegna þess
að gengi rúblunnar er tengt gengi doll-
ara í utanríkisviðskiptum Rússa.
Vegna mikilla viðskipta við Rússland
hefur gengi finnska marksins hækkað
talsvert og þannig hækkað verð á
útflutningi Finna í vestrænum ríkjum.
Hækkun á gengi dollarans hefur
einnig haft áhrif á gengisskráningu í
Noregi. Vægi dollarans í norsku vog-
inni er 11 % en alls eru 14 myntir í vog-
inni. Hafði gengi norsku krónunnar
leitað upp á við gagnvart EMS mynt-
unum og þannig þrengt að útflutningi
Norðmanna til landa Efnahagsbanda-
lagsins. Nýlega gripu því Norðmenntil
þess ráðs að miða við geómetrfskt
meðaltal ( reikningum meðalgengis.
Við breytinguna frá venjulegu vegnu
meðaltali eins og notað er hér á landi í
geómetrískt meðaltal lækkaði gengi
norsku krónunnar um 2,25% miðað við
gömlu viðskiptavogina. Væri geó-
metrfsku meðaltali beitt við reikning
meðalgengis hér á landi og leiðrétt-
ingin látin virka aftur til 27. maí 1983