Vísbending - 23.03.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
BRETLAND:_____________________________
Afgangur á fiárlögum, lækkun tekju-
skatta og fækkun skattþrepa
Fjármálaráðherra Bretlands, Nigel
Lawson, kynnti í síðustu viku fjárlög
næsta fjárlagatímabils. Helstu atriði
fjárlaganna eru einföldun og lækkun
tekjuskatta í líkingu við það sem hefur
verið að gerast um allan heim að
undanförnu. Nú verða aðeins tvö skatt-
þrep í stað sex áður. Efsta (efra) skatt-
þrepið lækkar úr 60% í 40% og grunn-
skattur verður 25% í stað 27% áður.
Hins vegar munu skattar hækka á
áfengi, tóbaki og bensíni.
Takmarkið er að afgangur á fjárlög-
um verði 3 milljarðar punda, en það er
svipuð upphæð og varð afgangs á því
fjárlagaári sem nú er að líða. Byggja
fjárlögin á því að hagvöxtur á þessu ári
verði 3% og verðbólga verði 4%. í
fyrra var hagvöxtur 4.5% og verðbólga
3.3%.
Lawson kom einnig inná gengis- og
vaxtamál í kynningarræðu sinni, en
áður hefur komið fram ágreiningur á
milli hans og Thatchers forsætisráð-
herra um það hvort stjórnvöld ættu að
stefna að gengisfestu til að halda verð-
bólgu í skefjum. Sú hefur verið skoðun
Lawsons, en Thatcher hefur viljað ein-
blína meira á peningastjórnun. Ræðan
bar það með sér, að enginn vafi leikur
á því hver ræður í Bretlandi, því engar
yfirlýsingar komu fram um að stjórn-
völd skuldbyndu sig til að halda geng-
inu föstu. Lawson lét sér nægja þá yfir-
lýsingu, að gengi myndi gegna mikil-
vægu hlutverki við peningastjórnun og
varaði ennfremur atvinnurekendur við
að láta undan óhóflegum kaupkröfum,
þar sem stöðugt gengi byggðist á því að
það yrði ekki gert.
Nú hefur það gerst að undanförnu að
gengi pundsins hefur hækkað lítillega
og þá beinist athygli manna að vöxtum
sem stjórntæki. Kom það fram í ræðu
Lawsons,sem og er í anda Thatchers,
að vextir til skamms tíma væru helsta
stjórntæki peningamála og þeir yrðu
ákveðnir með það fyrir augum að dragi
úr verðbólgu.
FRAKKLAND:_________________________
Ýmsar breytingar á
undanförnum arum, en árangur
lætur á sér standa.________________
Forsetakosningar nálgast nú í Frakk-
landi, en þær munu fara fram í tveimur
lotum þann 24. apríl og 8. maí. Ýmsar
grundvallarbreytingar hafa átt sér stað
ERLEND
FRETIABROT
á seinasta 7 ára kjörtímabili. Ríkisaf-
skipti hafa minnkað og Frakkland er
opnara gagnvart umheiminum, fjár-
magnsmarkaður hefur þroskast mikið,
viðhorf almennings til kaupsýslumanna
hefur breyst og vinnuafl er nú hreyfan-
legra en áður.
Á árunum 1986-87 voru 13 ríkisfyrir-
tæki seld einkaaðilum fyrir samtals 67
milljarða franskra franka. Þá hafa
ríkisstyrkir minnkað verulega, einkum
niðurgreiddir vextir, og skattar verið
lækkaðir. Nú beita stjórnvöld ekki
lengur beinum útlánatakmörkunum,
en beita þess í stað innlánsbindingu til
að hafa áhrif á lánamarkaðinn, og
hömlur á gjaldeyrisviðskipti hafa nán-
ast verið afnumdar. Fjármálafyrirtæki
eru mun frjálsari en áður og einokun á
hlutabréfaviðskiptum hefur vcrið af-
numin. Allt hefur þetta orðið til þess
að samkeppni á jafnréttisgrundvelli
hefur aukist mjög mikið.
Hins vegar lætur árangur á sér
standa. Búist er við aðeins 1.5% aukn-
ingu landsframleiðslu á þessu ári og á
undanförnum 5 árum hafa ráðstöfunar-
tekjur aukist um aðeins tæp 5%. Reynt
hefur verið af fremsta megni að halda
launakostnaði niðri og er búist við að
hann hækki um 3% á þessu ári, eða
jafnmikið og verðbólgan. Þrátt fyrir
þetta hefur halli á ríkissjóði aukist
verulega (115 milljarðar franka í ár) og
sömuleiðis halli á viðskiptajöfnuði (32
milljarðar 1987).
í Frakklandi eru skiptar skoðanir um
ástæður fyrir slökum árangri. Sumir
vilja meina að kostnaðaraðhaldið hafi
ekki verið nægilegt og að enn þurfi að
herða tökin, líkt og gert var í Bret-
landi. Aðrir kenna um þátttökunni í
Evrópumyntkerfinu, þar sem aðhalds-
stefna-Þjóðverja hefur mátt sín mest.
Flestir eru þó þeirrar skoðunar, að það
taki lengri tíma fyrir aðgerðirnar að
skila árangri.Ýmislegt bendi til þess að
Frakkar séu á réttri leið, t.d. aukning í
fjárfestingum og það þrátt fyrir 6-7%
raunvexti.
BELGIA:_______________________________
Efnahagsástandið heldur að
skána_________________________________
í upphafi þessa áratugar var ástand
efnahagsmála afar slæmt í Belgíu.
Hagvöxtur var lítill sem enginn, verð-
bólga var hærri en víða annars staðar
og atvinnuleysi var mikið. Árið 1981
var fjárlagahallinn 14% af landsfram-
leiðslu, viðskiptahallinn var 4.5% af
landsframleiðslu og atvinnuleysi komst
upp í 13% 1984.
I fyrra var ástandið orðið talsvert
betra. Fjárlagahallinn var kominn í 7%
af landsframleiðslu, viðskiptajöfnuður-
inn var orðinn verulega hagstæður,
atvinnuleysi hafði minnkað niður í
11% af landsframleiðslu og verðbólga
var aðeins 1.6%
Hins vegar má búast við erfiðum
árum áfram. Ríkisskuldir samsvara nú
122% af landsframleiðslu og vaxta-
byrðin verður sífellt erfiðari. Þá er
spáð litlum hagvexti fyrir 1988, eða um
1.5%
Virðisaukaskattur í rúmlega 40
löndum_________________________________
Nú hafa rúmlega 40 lönd í heiminum
tekið upp virðisaukaskatt og þar á
meðal öll lönd innan Evrópubanda-
lagsins. Hins vegar eru skattprósentur
æði mismunandi á milli landa, og raun-
ar eru þær í mörgum löndum mismun-
andi eftir vörutegundum.
Þegar litið er á þá skattprósentu sem
nær yfir tlestar vörur í hverju landi, þá
kemur í ljós að hún er hæst í Chile
(30%) og lægst í Taiwan (5%). Á eftir
Chile hafa írland og Ungverjaland
hæstu skattprósentuna (25%) og Dan-
mörk og Noregur fylgja fast á eftir með
um og rétt yfir 20%. Frakkland, Ítalía
og Grikkland eru með tæplega 20%, en
Bretland og V. Þýskaland með 15 og
14%, svo dæmi séu nefnd
Enn sem komið er hefur virðisauka-
skattur ekki verið tekinn upp í Banda-
ríkjunum, Japan og Kanada, en þó
hafa japönsk stjórnvöld lagt fram
frumvarp um 5% virðisaukaskatt, sem
ekki hefur enn verið samþykkt.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot og útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita meö
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt aö hluta eöa í heild sinni án leyfis
útgefanda.